ciro – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, bütçe, cari denge, ciro, enflasyon, istihdam, konut, perakende satış

6-10 Kasım haftasında Ekim ayına ilişkin olarak dış ticaret açığının ve nakit bütçe açığının arttığını, İSO Türkiye İhracat İklimi Endeksinin bozulmaya devam ettiğini; Eylül ayına ilişkin olarak ihracat ve ithalat birim değer endekslerindeki düşüşün sürdüğünü, inşaat maliyetlerinin arttığını, sanayi üretiminin aylık düşüş eğilimini koruduğunu, işsizlik oranının düştüğünü gördük. Küresel bazda Ekim ayında imalat sektörü bir önceki aya göre iyileşirken, hizmet sektöründeki iyileşme yavaşladı.

13-17 Kasım haftasında Ekim ayına ilişkin olarak merkezi yönetim bütçe açığında artış, Tarım-ÜFE’de yıllık bazda yavaşlama bekliyoruz. Eylül ayına ilişkin olarak cari işlemler dengesinin 1,9 milyar dolar fazla vermesini, konut fiyatlarındaki artışın sürmesini, perakende satışların aylık bazda artmasını bekliyoruz.

Kaynak: TÜİK, TCMB, tradingeconomics.com

Detaylar…

13 KASIM 2023, PAZARTESİ

EYLÜL AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

2023 yılı Ağustos ayında cari işlemler dengesi 0,6 milyar dolar açık vermişti. Eylül ayında bir önceki aya göre dış ticaret açığının 3,7 milyar dolar azalması, net turizm gelirlerinin ise 1,2 milyar dolar azalmasına bağlı olarak Eylül ayında cari işlemler dengesinin 1,9 milyar dolar civarında fazla vermesini tahmin ediyoruz. Ekim ayında dış ticaret açığının aylık 1,7 milyar dolar artışla 6,7 milyar dolara yükselmesi cari işlemler dengesini de aynı paralelde aşağı çekecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK

2023 yılı Ağustos ayında perakende satış hacmi aylık %4,7 düşmüş, yıllık %17,2 yükselmişti. Perakende ciro ise aylık %4,5, yıllık %87,5 artış kaydetmişti. Okulların açıldığı Eylül ayında banka ve kredi kart harcamaları ile KDV miktarındaki artışın perakende ticareti, dolayısıyla da ciro hacmini desteklemesini bekliyoruz.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi Ağustos 2023’te aylık %2,3 yıllık %69,0 artış kaydetmişti. Haziran-Ağustos döneminde tüm sektörlerde yıllık ciro artışları, üretici maliyet enflasyonunun (Yİ-ÜFE) üzerinde artış sağlayarak pozitif reel getiri elde edildi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

15 KASIM 2023, ÇARŞAMBA

EKİM AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Eylülde Tarım-ÜFE aylık %4,47, yıllık %71,96 artış kaydetmişti. Motorin fiyatları Ekimde aylık %0,7 düşmesine rağmen Dolar/TL’deki aylık %3,2’lik artış Tarım-ÜFE’yi de yukarı çekecektir. Motorin fiyatları artışındaki yıllık yavaşlama, Tarım-ÜFE’nin de yıllık bazda yavaşlamasına sebep olabilir.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Eylülde merkezi yönetim bütçesi 129,1 milyar TL açık vermiş böylece Ocak-Eylül döneminde toplam bütçe açığı 512,6 milyar TL olmuştu. Geçmiş 12 ayda toplam bütçe açığı 606,2 milyar TL oldu. Öncü gösterge olarak Hazine nakit dengesinin Ekim ayında 82,2 milyar TL açık verdiğini hatırlatalım.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI ÜCRETLİ ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında ücretli çalışan sayısı Ağustos 2023’te aylık %0,1 ve yıllık %3,4 artışla 15 milyon 289 bin 258 kişi olmuştu. Ağustos ayında toplam ücretli çalışanların %55’i ticaret ve hizmet sektörlerinde, %33’ü sanayi sektöründe, %11’i inşaat sektöründe istihdam ediliyor.

Kaynak: TÜİK

16 KASIM 2023, PERŞEMBE

10 KASIM TARİHLİ BANKA VE PARA VERİLERİ – BDDK & TCMB

3 Kasım haftasında KKM bir önceki haftaya göre 86,2 milyar TL (3,8 milyar dolar) düşüşle 2,9 trilyon TL (103,2 milyar dolar), döviz mevduatları haftalık 0,6 milyar dolar artışla 179,6 milyar dolar, uluslararası rezervler 1,9 milyar dolar artışla 128,4 milyar dolar, TCMB net uluslararası rezervleri 0,4 milyar dolar düşüşle 24,7 milyar dolar, swap ve SDR hariç net rezerv açığı ise 3,1 milyar dolar düşüşle 67,3 milyar dolar oldu. Para arzındaki artış hızı, mevduat ve kredi büyüme hızları ile kredi kart harcamalarının artış hızı yavaşlamaya devam etti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Eylülde Türkiye genelinde aylık %15,9, yıllık %9,5 düşüşle 102 bin 656 konut satıldı. Ocak-Eylül döneminde toplam konut satışı yıllık %14,9 düşüşle 900 bin 74 adet oldu.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Ağustosta konut fiyat endeksi aylık % 5,5, yıllık %90,3, reel olarak ise %21,9 artış kaydetmişti. İnşaat maliyetlerindeki artış Eylül ayında konut fiyatlarını da yukarı çekecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Özel sektörün yurt dışı kredi borcu Ağustosta aylık 1,7 milyar düşüşle 155,3 milyar dolara gerilemişti. Düşüşte, finans dışı sektörün borcunun aylık 1,8 milyar dolar azalması etkili oldu. Bankaların borcu 0,2 milyar dolar artarken bankacılık dışı finansal kuruluşların borcu 0,1 milyar dolar düştü.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 KASIM 2023, CUMA

10 KASIM TARİHLİ MEVDUAT VE KREDİ FAİZ ORANLARI – BDDK

3 Kasım’da; 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ortalama %44,5’e, ihtiyaç kredi faizi ortalama %60,2’ye, ticari kredi faizi ortalama %50,7 seviyelerine yükseldi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Ağustosta Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku aylık 0,4 milyar dolar düşüşle 165,4 milyar dolara gerilemiş, orijinal vadesine bakılmaksızın gelecek 12 ayda ödenecek toplam dış borç stoku 211,0 milyar dolar seviyesine yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr.Fulya Gürbüz / Vega Portföy

YASAL UYARI

Dışarıdan Temin Edilen Verilere İlişkin Yasal Uyarı

Bu bültende/e-postada yer alan her türlü fiyat, veri ve bilgi; kamu kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve diğer piyasa koşullarına göre güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan temin edilmekte olup, bu bilgilerin tam ve eksiksiz şekilde doğru olduğu anlamına gelmemektedir. Bu bültende yer alan verilerle okuyuculara tarafsız genel bilgiler sunulmaktadır. Bu kaynaklardan temin edilen fiyat, veri ve bilginin kullanılması sebebiyle ortaya çıkabilecek zararlardan Vega Portföy Yönetimi A.Ş. sorumlu değildir.

Yatırım Tavsiyesi Olmadığına Dair Yasal Uyarı

Bu raporda/e-postada yer alan bilgi, analiz ve yorumlar yatırım danışmanlığı ve/veya yönlendirici ve taraflı bir nitelik taşımayıp okuyucuya dürüst ve objektif bakış açısıyla genel bir bilgilendirme yapılmaktadır. Bu raporda yer alan analiz, tavsiye ve yorumlar mali durumunuza, risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan bilgi, analiz ve yorumlara dayanılarak yapılacak yatırımların ve işlemlerin sonuçlarından ve oluşacak mali kayıplardan Vega Portföy Yönetimi A.Ş. sorumlu değildir.

Ekonomi Gündemi: Borç, cari açık, ciro, dış ticaret, inşaat maliyeti, işsizlik oranı, perakende satış, sanayi üretimi

2-6 Ekim haftasında Eylül ayı enflasyon verilerinde girdi maliyetlerindeki artış hızı tüketici fiyat artışı hızının gerisinde kaldı. TCMB Başkanı Gaye Erkan’ın TBMM’ye yaptığı sunumdan faiz artırımının daha yavaş olabileceği ihtimalini edindik. Türkiye ve küresel imalat sektöründe zayıflık sürdü, küresel hizmet sektörü ise son 8 ayın en düşük büyüme hızını kaydetti. Eylülde dış ticaret açığı önceki aya göre düştü. Ağustos ayı verileri otomotiv sektörü üretiminin önceki aya göre düşmesinin sanayi üretimini de aşağı çekeceğine işaret etti.

9-13 Ekim haftasında Eylül ayına ilişkin olarak merkezi yönetim borç stokunun artmaya devam edeceğini, Ağustos ayına ilişkin olarak sanayi üretiminde daralmanın süreceğini, perakende satışlardaki yukarı yönlü eğilimin korunacağını, inşaat maliyetlerindeki artışın süreceğini, cari açıkta ise önceki aya göre iyileşme olacağını tahmin ediyoruz.

Kaynak: TÜİK, TCMB, tradingeconomics.com

Detaylar…

9 EKİM 2023, PAZARTESİ

AĞUSTOS AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

2023 yılı Temmuz ayında ithalat birim değer endeksi yıllık %15,7 azaldı, ithalat miktar endeksi %31,0 arttı. İhracat birim değer endeksi Temmuzda yıllık %2,1 düşerken, ihracat miktar endeksi yıllık %10,6 arttı. İthalat birim fiyatları son altı ayda (Şubat-Temmuz) ardı ardına düşerek birikimli olarak %11,7’lik değer kaybı yaşadı.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI MERKEZİ YÖNETİM İÇ BORÇ İSTATİSTİKLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Ağustos ayında 5,9 trilyon TL büyüklüğündeki merkezi yönetim borç stokunun 3,8 trilyon TL’sini döviz cinsi borç, 2,1 trilyon TL’sini TL cinsi borç oluşturdu. Bütçe açığındaki artışın etkisiyle Hazine’nin borçlanma gereği de artmaya devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 EKİM 2023, SALI

AĞUSTOS AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Sanayi üretimi Temmuzda aylık %0,4 azalmış, yıllık %7,4’lük artış kaydetmişti. Sanayi üretiminin başlıca kalemi olan otomotiv sektörü üretiminin OSD verilerine göre Ağustosta bir önceki aya göre yarı yarıya azalması sanayi üretimini aşağı baskılayacaktır.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Temmuz ayında mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki aya göre %0,2 puanlık düşüşle %9,4 seviyesine gerilemiş, geniş tanımlı işsizlik oranı aylık %1,5 puanlık düşüşle %24,2 olmuştu.

Kaynak: TÜİK

11 EKİM 2023, ÇARŞAMBA

AĞUSTOS AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Temmuz ayında 5,5 milyar dolar cari açık kaydedildi. Cari açık Ocak-Temmuz döneminde toplam 42,3 milyar dolar, son 12 ayda ise 58,5 milyar dolar oldu. Ağustosta net turizm gelirinin bir önceki aya göre 0,9 milyar dolara yakın artacağını hesaplıyoruz. Dış ticaret açığı Ağustosta aylık 3,6 milyar dolar azalmıştı. Dolayısıyla cari açığın Ağustosta 1 milyar dolara, son 12 aylık toplamının da 56,8 milyar dolara gerileyebileceği ihtimali var.

Kaynak: Turkey Data Monitor

AĞUSTOS AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Temmuz 2023’te aylık %2,7, yıllık %31,0 artış kaydetmişti. Ağustosta kredi kartı harcamalarındaki düşüş, perakende satışları da önceki aya göre aşağı baskılayabilir.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Temmuz 2023’te sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi aylık %11,2, yıllık %77,0 artış kaydetmişti. Temmuzda sektör bazında yıllık ciro artışları sanayi sektöründe %62,7, hizmette %71,6, ticarette %84,9, inşaatta %116,7 oldu. Temmuz ayında yurt içi üreticilerin maliyetinin (Yİ-ÜFE) yıllık %44,5 artmasına bağlı olarak tüm sektörler yıllık bazda reel olarak pozitif ciro artışı kaydetti.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Temmuz 2023’te aylık %15,67, yıllık %62,25, artış kaydetmişti. Ağustosta döviz kurunun önceki aya göre yatay kalması inşaat maliyetinde aylık maliyet artışlarının yavaşlamasına sebep olabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 EKİM 2023, PERŞEMBE

6 EKİM TARİHLİ BANKA VE PARA VERİLERİ – BDDK & TCMB

29 Eylül haftasında bir önceki haftaya göre bankacılık sektörü döviz mevduat hesapları 3,6 milyar dolar düşüşle 176,8 milyar dolara geriledi, KKM büyüklüğü 1,2 milyar TL’lik sınırlı düşüşle 3,3 trilyon TL ‘ye (121 milyar dolar) geriledi. Uluslararası rezervler haftalık 3,3 milyar düşüşle 122,2 milyar dolar oldu, swap hariç net rezerv açığı 1 milyar dolar artışla 51,1 milyar dolar oldu. TCMB analitik bilançosu verilerine göre TCMB’nin net dış varlıkları haftalık 3,2 milyar dolar düşüşle 22,5 milyar dolara geriledi. Öte yandan yüksek kredi faiz oranlarının etkisiyle tüketici kredileri ve kredi kartları toplamının haftalık artış hızı yavaşlamaya devam etti. Kur etkisinden arındırılmış toplam kredi hacminin yıllık artış hızı ise Ağustostan bu yana hafif yükseliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

7 EKİM TARİHLİ MEVDUAT VE KREDİ FAİZ ORANLARI – BDDK

29 Eylül haftasında 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ortalama %45,2, ihtiyaç kredi faizi ortalama %59,1, ticari kredi faizi ortalama %46,0 seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr.Fulya Gürbüz

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: AMB faiz kararı, bütçe, ciro, dış borç, enflasyon, inşaat maliyeti, konut, perakende satış, sanayi üretimi, TCMB piyasa anketi

11–15 Eylül 2023 haftasında Eylül ayına ilişkin olarak TCMB Piyasa Katılımcı Anketinde enflasyon beklentilerinde yukarı yön olası gözüküyor. Ağustos ayına ilişkin veriler bütçede fazla verileceği, tarım üretici maliyetlerinde yıllık artışın yavaşlayacağı sinyallerini veriyor. Temmuz ayına ilişkin veriler ise sanayi üretiminde sınırlı artış, perakende satışlarda zayıflık, negatif cari açık, inşaat maliyetlerinde yükseliş ihtimalini ortaya koyuyor. Odaklanacağımız diğer başlıklar ise dış borç, konut satışları, ciro verileri, işsizlik oranı ile istihdam ile TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi olacak. Yurt dışında ise Avrupa Merkez Bankası faiz kararı, ABD’de enflasyon, ABD ve Çin’de sanayi üretimi ve perakende satış verilerine odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor, tradingeconomics.com

Detaylar…

11 EYLÜL 2023, PAZARTESİ

TEMMUZ AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Haziran ayında sanayi üretimi aylık %1,6, yıllık %0,6 artış kaydetti. Temmuz ayında arındırılmamış verilere göre otomotiv sektörü üretiminde bir önceki aya göre artış sanayi üretimini yukarı yönlü destekleyecek. Diğer itici güç de yatırım malları üretimi kapasite artışından gelecek.

Kaynak: TÜİK

TEMMUZ AYI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Haziran ayında 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,1 yüzde puan artışla %9,6 seviyesine yükseldi. 15-24 yaş arası genç işsizlik oranı aylık 2,6 yüzde puanlık artışla %17,9 oldu. İş bulmakta umudunu kaybedenleri de kapsayan mevsim etkisinden arındırılmış atıl işgücü oranı da aylık 1,2 yüzde puanlık artışla %24,2’ye yükseldi.

Kaynak: TÜİK

TEMMUZ AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Haziranda bir önceki aya göre dış ticaret açığındaki düşüş (ithalattaki sert düşüşün etkisiyle) ve net seyahat gelirlerindeki artışın etkisiyle cari işlemleri açığı 0,7 milyar dolar fazla vermiş, böylece son 12 aylık toplam cari işlemler açığı Haziranda 56,5 milyar dolara yükselmişti. Temmuz ayında dış ticaret açığının bir önceki aya göre 7 milyar dolar artması, öte yandan turizm gelirlerinin ise aylık 1 milyar dolar civarı artış kaydedeceği dikkate alındığında cari açığın Temmuz ayında 5,3 milyar dolara yükseleceğini hesaplıyoruz. Söz konusu veri son 12-aylık toplam cari işlemler açığının 58 milyar dolara yükselmesine sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 EYLÜL 2023, SALI

TEMMUZ AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK

Haziran ayında perakende satışlar bir önceki aya göre %0,1 oranında azalırken, yıllık bazda %28,5’lik artış kaydetmişti. Temmuz ayında kredi faiz oranlarındaki artışın da etkisiyle tüketici kredileri ve kredi kart harcamalarındaki yavaşlama perakende satışları aşağı yönlü baskılayabilir.

Kaynak: TÜİK

TEMMUZ AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Haziran ayında sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi yıllık %53,4 artmış, aylık bazda artış %5,9 olmuştu. Alt endekslerde yıllık ciro artışı sanayi sektöründe %42,5, inşaatta %74,0, ticarette %58,3, hizmette %55,8 olmuştu. Aylık ciro artışları ise sanayi sektöründe %10,7, inşaatta %3,0, ticarette %4,2, hizmette %3,3 olmuştu. Haziran ayında tüm alt sektörlerdeki yıllık ciro artışı, aynı dönemdeki Yİ-ÜFE artışı ile kıyaslandığında reel bazda pozitif reel artış sağladı. Kredi faiz oranlarındaki artışla birlikte Temmuz ayında Yİ-ÜFE’deki yukarı yönlü hareket dikkate alındığında reel bazda ciro artışlarında zayıflama görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Haziran ayında inşaat maliyet endeksi yıllık %49,32, aylık %4,43 artış kaydetti. Malzeme ve işçilik alt endekslerinde maliyet yıllık bazda sırasıyla %35,67 ve %105,11 artarken aylık artışla sırasıyla %5,81 ve %0,86 oldu. Temmuz ayında da Dolar/TL’de ortalama %14,1’lik sert artış özellikle malzeme fiyatlarının da yükselmesine sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

14 EYLÜL 2023, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) POLİTİKA FAİZ KARARI – http://www.ecb.europa.eu/home

Temmuz 2022’den Temmuz 2023’e kadar AMB politika faizini bankaların yeniden finansman faiz oranı olan -%0,5’ten %4,25’e kadar yükselterek manşet enflasyonun %10,6’dan %5,3’e gerilemesini sağladı. Ancak AMB’nin dikkate aldığı çekirdek enflasyon ise %5’in üzerinde kalmaya devam ediyor. Fiyat artışları Bölge genelinde talep baskılarını aşağı çekerken yurt dışı talepteki zayıflığın da etkisiyle sanayi üretimi de aşağı yönlü baskılanıyor. Yüksek enflasyon-zayıf talep ortamında AMB’nin Eylül ayı toplantısında faizlerde değişiklik yapmayacağı ihtimali ağır basıyor.

Kaynak: tradingeconomics.com

TEMMUZ AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu Eylül 2022’den itibaren ardı ardına gerileyerek Haziran 2023’te 145,8 milyar dolara kadar geriledi. Haziranda toplam borç içinde bankacılık sektörünün borcu 42,4 milyar dolar, bankacılık dışı finans sektörünün borcu, 8,2 milyar dolar, finans dışı sektörün borcu 95,2 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Özel sektörün kısa vadeli yurt dışı kredi borcu ise toplamda 8,8 milyar dolar.

Kaynak: Turkey Data Monitor

15 EYLÜL 2023, CUMA

TCMB EYLÜL AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Ağustos ayı anketinde anket katılımcıları yılsonu enflasyon tahminini %59,46, 12 ay sonrasını %42,01, 24 ay sonrasını %22,54 olarak yukarı revize etmişlerdi. Katılımcıların yılsonu Dolar/TL tahmini 29,822’ye yükselirken 12 ay sonrası için beklenti 34,576. 2023 ve 2024 yılsonları cari açık beklentileri ise sırasıyla 43,6 milyar dolar ve 30,6 milyar dolar. GSYH büyüme tahminleri 2023 ve 2024 için sırasıyla %3,7 ve %4. Geçen hafta yayınlanan 2024-2026 dönemini kapsayan Orta Vadeli Programa (OVP) göre ekonomi yönetimi 2023 yılında %4,4 büyüme, %10,1 işsizlik oranı, 42,5 milyar dolar cari işlemler açığı öngörüyor. OVP hedeflerine paralel olarak anket katılımcılarından revizyon gelecektir.

Kaynak: OVP 2024-2026

AĞUSTOS AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Temmuzda Tarım-ÜFE aylık %8,03, yıllık %62,48 artış kaydetti. İthal girdiye bağımlı olan tarım sektöründe Ağustos ayında döviz kurunun bir önceki aya göre yatay kalması, yıllık bazda ise kaydedilen yavaşlama Tarım-ÜFE’de sınırlı yukarı yöne işaret ettiğini söyleyebiliriz.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI KONUT SATIŞ İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Temmuzda konut satışları yıllık %16,7 artışla 109 bin 548 olmuştu. Yabancılara yapılan konut satışları ise yıllık %28,9 azalışla 2 bin 801 oldu. Ocak-Temmuz döneminde toplamda 675 bin 327 adet konut satılmış, 22 bin 76 adedi yabancılara satılmıştı. 2022 yılı Ocak-Temmuz 2022 döneminde satışlar sırasıyla 820 bin 300 ve 39 bin 322 olmuştu.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Temmuzda merkezi yönetim bütçe dengesi 48,6 milyar TL fazla vermiş, son 12 aylık toplam bütçe açığı 603,3 milyar TL, Ocak-Temmuz döneminde 434,7 milyar TL açık vermişti. OVP’ye göre ekonomi yönetimi 2022 yılı toplamında 142,7 milyar TL açık veren merkezi yönetim bütçesinin 2023 yılı sonunda 1 trilyon 633 milyar TL açık vereceğini tahmin ediyor. Merkezi yönetim bütçe dengesi ile Hazine nakit dengesinin genelde yakın sonuçlar vermesine bağlı olarak merkezi yönetim bütçesinin de Ağustos ayında fazla vermesi muhtemel.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI ÜCRETLİ ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Temmuzda sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında ücretli çalışan sayısı Haziran ayında yıllık %2,2 artarak, aylık ise %0,3 oranında azalarak 14 milyon 925 bin 783 kişi olmuştu. Yıllık olarak sanayi sektöründe %0,4 azalma, inşaat sektöründe %6,9 ve ticaret-hizmet sektöründe %2,8 artış kaydedildi. Bir önceki aya göre ise çalışan sayısı sanayi sektöründe %0,8 ve inşaat sektöründe %1,1 azaldı, ticaret-hizmet sektöründe %0,1 arttı.

Kaynak: TÜİK

TEMMUZ AYI KISA VADELİ TOPLAM DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku 2023 yılı Mayıs ayındaki 165,7 milyar dolarlık zirve seviyesinden Haziran ayında 162,8 milyar dolara gerilemişti. Haziranda toplam stok içinde bankacılık sektörünün payı 64 milyar dolar, diğer sektörlerin payı 54,5 milyar dolar, Merkez Bankasının payı 44,4 milyar dolar seviyesindedir. Orijinal vadesine bakılmaksızın Haziran ayında gelecek 12 ayda vadesi gelecek toplam dış borç stoku ise 206,2 milyar dolarken; 90,1 milyar doları bankalara, 69 milyar doları diğer sektörlere, 44,4 milyar doları ise TCMB’ye aittir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr.Fulya Gürbüz / Vega Portföy/fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, bütçe, cari denge, ciro, dış ticaret, enflasyon, FED, inşaat, işsizlik, perakende, sanayi

7-11 Ağustos haftasında Haziran ayında kur artışlarına bağlı olarak inşaat maliyetlerinde ve merkezi yönetim borç stokunda artış; Kurban Bayramı etkisiyle perakende satışlarda artış, sanayi üretiminde yataya yakın bir seyir, cari işlemler dengesinde ise düşük de olsa pozitif bir rakam göreceğiz (TRY için nötr).

Haziran ayı dış ticaret endekslerinde birim fiyatlara odaklanacağız. Enerji fiyatlarındaki artış ithalat birim fiyatlarını yukarı baskılayacak (Yİ-ÜFE’de yukarı yönlü baskıya sebep olacağından reel bazda sanayi sektörü cirosu için negatif). Küresel ihracattaki daralma Türkiye’nin ihracat birim fiyatlarında yukarı yönü sınırlıyor.

FED guvernörü Bowman’ın açıklamaları ve artış beklenen ABD enflasyon verileri FED’in 20 Eylül toplantısı öncesi ipuçları verecek. ECB’nin faiz artırmayacağı beklentisi ve olumlu ABD verileri ABD dolarını destekleyebilecek ana etkenler.

Detaylar…

7 AĞUSTOS 2023, PAZARTESİ

TEMMUZ AYI HAZİNE NAKİT DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Haziran ayında son 12 aylık toplam Hazine nakit dengesi 678,7 milyar TL açık verirken, Hazine nette 668,9 milyar TL borçlanırken, Hazine’nin TCMB’de bulunan banka hesabından nette 153,1 milyar TL kullanım gerçekleşti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

FED GUVERNÖRÜ MICHELLE BOWMAN KONUŞMASI – http://www.federalreserve.gov

ABD Merkez Bankası (FED) Para Politikası Komitesi’nde oy verme hakkı bulunan Bowman, politika faizinin 25 baz puan artırıldığı Temmuz ayı toplantısından önce, tarihi yüksek seviyelerdeki enflasyonun yavaşlamasına rağmen kalıcı bir şekilde düşmesi adına faiz artırımlarının gerekli olduğunu ifade etmişti. Temmuz ayı toplantısı sonrasında FED Başkanı Powell resesyon riskinin olmadığını, ancak gerektiği takdirde faiz artırımından çekinmeyeceklerini ifade etmişti. Bowman’dan gelecek sinyaller Powell’ı destekleyici yönde olabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

8 AĞUSTOS 2023, SALI

TEMMUZ AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Haziran ayında merkezi yönetimin toplam 5,6 trilyon TL büyüklüğündeki borcunun 1,8 trilyon TL’lik kısmı TL cinsinden, 3,8 trilyon TL’lik kısmı döviz cinsindendir. Toplam borcun %73’ü sabit faizli, %20’si değişken faizli, %7’si TÜFE’ye endekslidir. Temmuz ayında döviz kurundaki artışın sürmesi merkezi yönetimin borç stokunu yukarı çekecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 AĞUSTOS 2023, PERŞEMBE

ABD TEMMUZ AYI TÜKETİCİ FİYAT ENFLASYONU – http://www.bls.gov

2023 yılı Haziran ayında ABD’de tüketici fiyatları aylık %0,2, yıllık %3 artış kaydetmiş; çekirdek TÜFE yıllık %4,8 artış kaydetmişti. Temmuz ayı PMI verileri ABD’de özellikle hizmet sektöründe ücret artışlarının çıktı fiyatlarına yukarı yönlü baskı yaptığına dikkat çekmişti. Tradingeconomics.com beklentilerine göre TÜFE’de aylık %0,2, yıllık %3,3 artış bekleniyor. Manşet enflasyon Haziran 2022’de yıllık bazda %9,1’e, çekirdek enflasyon Mart 2022’de yıllık %6,4’e yükselerek 2000’li yılların zirvesini gördü. Mart 2022 ile birlikte FED’in faiz artırım patikasına girmesinin etkisiyle enflasyon düşüş trendine girdi. Manşet enflasyonun yavaşlamasına rağmen çekirdek enflasyondaki yapışkanlık FED’in temkinli kalmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Mayıs 2023’te sanayi üretimi aylık %1,1 artış kaydetmiş, yıllık bazda değişim ise %0,2 düşüş yönde gerçekleşmişti. Haziran ayında otomotiv sektörü üretimindeki düşüşün sanayi üretimini aşağı doğru çekmesini, yatırım mallarındaki kapasite kullanım artışının ise sanayi üretimini desteklemesini bekliyoruz.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Mayıs 2023’te mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %9,5 seviyesinde gerçekleşmiş, erkeklerde %7,7 iken kadınlarda %13,0 olarak tahmin edilmişti. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç işsizlik oranı %17’ye, iş bulmakta umudunu kesenlerin (atıl işgücü) oranı da %22,5’e geriledi.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Mayıs 2023’te inşaat maliyet endeksi yıllık %47,95, aylık %0,54 artış kaydetmişti. Haziran ayında Dolar/TL kurundaki %25’lik artışın özellikle malzeme fiyatlarını sert yukarı çekmesi kaçınılmaz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 AĞUSTOS 2023, CUMA

ABD TEMMUZ AYI ÜRETİCİ MALİYET ENFLASYONU (ÜFE) – http://www.bls.gov

2022 yılında ABD’de %12’lere yaklaşarak 2000’li yılların rekorunu kıran ÜFE, Haziran 2023’te yıllık %0,1’lik artışa kadar yavaşladı. ÜFE’nin Temmuz ayında aylık %0,2, yıllık %0,7 artması bekleniyor. Nitekim Temmuz ayı PMI verileri hizmet ve imalat sektörlerinde üretici maliyetlerinin bir önceki aya göre yavaşlayarak arttığına işaret ettiğini ekleyelim.

Kaynak: tradingeconomics.com

HAZİRAN AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

2023 yılı Mayıs ayında 7,9 milyar dolar cari açık verilmişti, 2023 yılının ilk 5 ayında toplam 37,7 milyar dolarlık cari açık kaydedilmiş, resmi rezervler 39 milyar dolar azalmıştı. Öncü verilere göre Haziran ayında bir önceki aya göre net turizm gelirlerinin 1,2 milyar dolar artması, dış ticaret açığının ise 7,4 milyar dolar azalmasına bağlı olarak cari işlemler açığı 0,7 milyar dolar fazla verebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Hizmet ticaretini kapsamayan dış ticaret endekslerine göre; 2023 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre ihracat birim fiyatı %2,4, ithalat birim fiyatı %0,2 azaldı. Aynı dönemde ihracat hacmi %14,8, ithalat hacmi %22 arttı. İhracat birim fiyatının ithalat birim fiyatına bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise %88,7’den %86,8’e geriledi. Haziran ayında dış ticaret verileri ihracat ve ithalatta düşüşe işaret etmişti. Benzer seyri miktar endekslerinde de göreceğiz.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Mayıs ayında perakende satış hacmi aylık %2,1, yıllık %28,4 artış kaydetmişti. Haziran ayında tüketici kredi artış hızında yavaşlama, kredi kart harcama hızında ise yatay seyir perakende satışlarda yavaşlatıcı etki yaratabilir. Öte yandan Haziran ayı iktisadi yönelim istatistikleri, imalat sektöründe iç piyasa siparişlerinin bir önceki aya göre arttığına işaret etmişti. Bunda elbette Kurban Bayramı tatili etkisi var. Temmuz ayı raporuna göre iç piyasa siparişleri yavaşlayan bir hızda arttı. Zamlar ve döviz kurundaki sert artış, satın alımları öne çekti.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

2023 yılı Mayıs ayında yıllık sanayi sektörü ciro endeksi yıllık %34,9, inşaat ciro endeksi %102,8, ticaret ciro endeksi %58,8, hizmet ciro endeksi %62,3 artmıştı. Yİ-ÜFE artışı ile karşılaştırıldığında sanayi sektöründe ciro artışının enflasyonun gerisinde kaldığını görüyoruz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com / Vega Portföy

Küresel ekonomi yavaşlarken TCMB iyi bir hikâye yazabilse…

Dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin’de zayıflık sürerken ABD ve Euro Bölgesinde imalat sektörlerinin daralmasına rağmen hizmet sektörleri ekonomik aktiviteyi destekliyor. ABD’de büyüme yavaşlarken, en büyük ihracat pazarımız olan Euro Bölgesi son iki çeyrektir daralıyor. ABD’de istihdam kısmen zayıflık sinyali vermesine rağmen saatlik ücret artışları ve çekirdek enflasyon yıllık %4-5 aralığına doğru yavaşladı ancak bu seviye FED’in %2’lik enflasyon hedefinden hala uzak. Ekonomik büyümeyi hırpalamadan enflasyonu dizginlemek için FED’den 26 Temmuz toplantısında 25 baz puanlık artırım bekleniyor. Son iki çeyrektir daralan Euro Bölgesi’nde de %5’lere gerileyen çekirdek enflasyona rağmen Avrupa Merkez Bankası (ECB) da %2’lik enflasyon hedefinden çok uzak. FED faiz artırımlarının sonuna yaklaşmışken ECB faiz artırmaya devam edecek, Euro/Dolar paritesi de yukarı yönlü seyrini sürdürecek.

Küresel ekonomik aktivitenin ve fiyat artışlarının yavaşladığı mevcut ortam ve görünüme paralel olarak Türkiye’nin ihracatı ve imalat sektörü üretimindeki zayıflık sürüyor. Hükumetin seçim ekonomisini öne çıkarması ve talep tarafının dizginlerinin yeterince sıkı tutulmaması TCMB’ye sermaye çekebilecek bir hikâye yazma fırsatını gerekli kılıyor. Merak edenler için sebeplerini sıralayalım.

Sanayi üretiminde yukarı yön sınırlı…

Şubat-Haziran 2022 döneminde tarihinin en yüksek performansını kaydeden sanayi üretimi, 2022 yılının ikinci yarısından itibaren yatay bir seyir izliyor. Sanayi üretimi 2023 yılının ilk beş ayında önce inişli sonra çıkışlı bir seyir izlerken, Mayıs ayında Ocak ayı performansına yakın bir yükseliş kaydetti. Her ne kadar aşağıdaki grafik karmaşık gibi görünse de bize çok şey anlatıyor. İlk olarak, otomotiv sektörü üretimindeki artış sanayi üretimini yukarıya, azalışlar ise aşağıya çekiyor. Benzer şekilde en büyük ihracat kalemimiz olan otomotiv sektörü üretimi ve ihracatı, toplam ihracat hacmini doğrudan etkiliyor. İmalat sektörü kapasite kullanım oranlarındaki değişimler ise sanayi üretimindeki artış ve azalışın sebeplerini anlamamıza yardımcı oluyor. Haziran ayında tüm mal grubu imalatında kapasite kullanım oranlarındaki artışlar sanayi üretiminin Mayıs ayı sonrasında Haziran ayında da büyüyeceğine işaret ediyor. Haziran ayında ihracatın azalmasına rağmen, sanayi üretimindeki olası büyümenin sebebi 1-haftalık Kurban Bayramı tatili öncesinde stokları destekleme amaçlı olabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Sanayi sektörü son bir yılda ilk kez Mayıs ayında pozitif reel ciro artışı kaydetti…

Haziran 2022-Nisan 2023 süresince sanayi sektöründe ciro artışı yüksek maliyet enflasyonunun (Yİ-ÜFE) altında kalarak negatif reel getiriye maruz kalırken, Mayıs 2023’te Yİ-ÜFE’nin %40,8’e gerilemesiyle birlikte ilk kez ciro reel olarak artış kaydetti. İnşaat maliyetlerinden daha hızlı artış kaydeden konut fiyat artışına rağmen konut piyasasına olan yüksek talep (elbette depremin de etkisi var) etkisiyle inşaat sektöründe ciro Aralık 2022’den bu yana reel olarak en yüksek artışı elde ederken; hizmet ve perakende ticaret sektöründe pozitif reel ciro artışı sırasıyla geçtiğimiz Mart ve Mayıs aylarında gerçekleşti. Mayıs ayında en yüksek aylık ciro artışı kaydeden ilk üç sektör sırasıyla ulaştırma ve depolama (%6,2), konaklama ve yiyecek (%5,3) ile idari ve destek (%4,9) sektörleri oldu. 2023 yılının ilk yarısında adet bazında konut satışlarının %22 düşüş kaydetmesiyle 2023 yılının gerisinde kaldığını da not düşelim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Kredi hacmi yavaşlıyor ancak yüksek enflasyon, depremin tetiklediği harcamalar, ücret artışları ve yatırım getirilerindeki zayıflık harcama eğilimini körüklüyor…

Kur etkisinden arındırılmış ticari kredi hacmi Şubat 2023’ten bu yana hızla düşerken, Nisan ayından itibaren tüketici krediler de benzer eğilime izliyor. Mevduatlar da ise KKM etkisiyle hacim artmaya devam ediyor. Haziran toplantısında TCMB’nin politika faizini %15’e yükseltmesiyle birlikte tüketici kredi faizleri %46’nın, ticari kredi faizleri %24’ün üzerine çıkarken; 3 aya kadar vadeli ortalama TL mevduat faizleri ise 7 Temmuz haftasında %38’in altına geriledi, Haziran ayında söz konusu oran ortalama %42’ye yaklaşmıştı.

Artan tüketici kredileri ve kredi kart harcamalarının katkısıyla perakende satışlar, Ocak-Mayıs döneminde (Şubat ayı hariç) hızlanarak artışını sürdürdü. Söz konusu artışta başta istihdamdaki artışın, ücret zamlarının ve elbette enflasyonist ortamın satın alımları öne çekmesi etkili oldu. Bir diğer etken de mevduat faizleri ile tahvil faizlerinin TÜİK enflasyonunun (TÜFE) gerisinde kalması. Krediler tarafında ise tüketici kredi hacim artışı hem kamu hem de özel bankalarda yavaşlarken, kredi kartı harcamaları yukarı hareketini koruyor.

Genelde konut satışları adet olarak otomotiv satışlarının üzerinde olsa da 2023 yılı Ocak-Mayıs döneminde konut satışları azalma eğilimine girdi ve otomotiv satışları yukarı hızlanarak konut satışlarını yakaladı. Söz konusu gelişme otomotiv sektöründe hareketlenme yaratsa da fiyat baskılarının sürmesine sebep oluyor.

Fiyat artışlarındaki yapışkanlık sürüyor…

TÜFE’nin Haziran ayında yıllık %38,2 artış kaydederken B ve C çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık %47’ye yakın artış kaydetmeleri gıda, enerji, alkollü içkiler, alkolsüz içecekler, tütün ve altın hariç diğer ürün gruplarındaki fiyat artışlarının TÜFE’den daha hızlı arttığına işaret etti. Manşet TÜFE’de düşüş olması için çekirdek enflasyondaki artışların zayıflaması hatta TÜFE’deki fiyatı artan ürün sayısının düşmesi gerekiyor. Şubat 2022’den Haziran 2023’e kadar TÜFE endeksinde fiyatı artan ürün sayısının azaldığına tanık olduk. TÜFE endeksinde fiyatı artan ürün sayısından fiyatı azalan ürün sayısının çıkartılarak toplam ürün sayısına bölünmesiyle hesaplanan ve TCMB tarafından yayınlanan “yayılım endeksi” Ocak 2022’de %94,4 ile en yüksek seviyesine ulaşmıştı. Mayıs 2023’te %59,4 seviyesine kadar gerileyen yayılım endeksi Haziran 2023’te %67,83’e zıpladı. Tahmin edersiniz ki söz konusu artışta Haziran ayında Dolar/TL’nin bir önceki aya göre %17,5’lik artışı etkili oldu.

Aşağıdaki grafikte dikkatinizi çekeceği üzere son açıklanan verilere göre Haziran ayında kurdaki zıplayış yurt içi (Yİ-ÜFE) ve tarım (Tarım-ÜFE) üreticileri maliyetlerinin sırasıyla aylık bazda %6,5 ve %4,0 artış kaydetmesine sebep olurken, TÜFE’deki aylık artış %3,9 oldu. Anlaşılacağı üzere döviz kurundaki artışlar ve beklentilerde bozulma enflasyon üzerinde yapışkanlık yaratıyor.

Cari açığın finansmanına ilişkin olarak yabancı tasarrufların ülkeye çekilememesi döviz rezervlerine ilişkin endişelere bağlı olarak döviz kuru üzerinde yukarı yönlü baskının sürmesi anlamına geliyor. Ardı ardına gelen zamların ve seçim ekonomisi gerçeğini dikkate aldığımızda TÜFE’nin yıl sonunda %50’ye yükselme riski var. Kurdaki enflasyonist geçişkenlik nihai fiyatlara yansıtılmaya devam ediyor ve edecek. Kur riskini zayıflatmak ve tasarrufları çekebilmek adına politika faizinin %40’lara yakın bir seviyeye yükseltilmesi enflasyonu daha kolay yenmemizi sağlayacaktır. Ancak hükumetin resesyon yaratılmadan enflasyonun düşürülmesini istemesi politika faizinde sert artışı imkansız hale getiriyor. Dolayısıyla TCMB Başkanı Sayın Erkan’dan rasyonel adımlara eş değer bir sözlü iletişim, fiyat istikrarına ve beklenti yönetimine fayda sağlayacaktır fakat yeterli olmayacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Bütçe açığındaki hızlanma enflasyon yaratırken fiyat istikrarı için tasarrufları çekebilecek bir politika faizi gerekiyor…

Merkezi yönetim bütçesinde döviz kurundaki artışa paralel olarak başta faiz ödemeleri ve seçim ekonomisi olmak üzere gider kalemlerindeki artışlar bütçe açığının, dolayısıyla da Hazine’nin borçlanma gereğinin katlanarak artmasına, ardı ardına gelen zamlarla enflasyonist etki yaratarak harcanabilir gelirin yetersiz kalmasına sebep oluyor. Halen politika faizinin (%15) ve tahvil faizlerinin (2-yıllık gösterge tahvilin faizi %15,5) enflasyon beklentilerinin (12-ay ve 24 ay sonrası için sırasıyla %33 ve %19) altında kalması bankaların tahvil tutma zorunluluğunun süreceği anlamına geliyor. 3-aya kadar olan mevduat faizlerinin ortalama %38 ile reel olarak sınırlı bir getiri sunması tasarrufların mevduata değil hisse senedi, döviz, altın gibi varlıklara yönelmesine sebep oluyor. TCMB’nin 20 Temmuz PPK toplantısında politika faizini %15’ten en çok %20’ye çıkartabileceği ihtimali ağırlık kazanıyor. Yabancı sermayeyi çekebilmek, harcanabilir geliri pozitif reel getiri sağlayacak tasarruflara dönüştürebilmek için politika faizinin %30’un üzerine çıkması gerekiyor.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Bej kitap, beklenti, borç, cari açık, ciro, enflasyon, inşaat, işsizlik, konut, perakende, sanayi

10-14 Temmuz haftasında yurt içinde Haziran ayına ilişkin olarak Tarım-ÜFE’de hızlanma olası gözükürken; Mayıs ayına ilişkin olarak talep, üretim ve işsizlikte önemli bir hızlanma beklemiyoruz. Mayıs ayı cari açık verisi ve inşaat maliyetlerinde artış ihtimali yüksek.

10 TEMMUZ 2023, PAZARTESİ

MAYIS AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,1 yüzde puan artışla %10,2 seviyesine yükselmiş, istihdam edilenlerin sayısı 521 bin kişi artmış, iş aramaktan vazgeçen ve/veya umudunu kaybedenlerin oranı aylık 1,7 yüzde puan artışla %23,8 seviyesine yükselmişti. SAMEKS verilerinin Mayıs ayında hizmet sektörü istihdamında düşüş, imalat sektörü istihdamında ise artış işareti verdiğini not düşelim.

Kaynak: TÜİK

11 TEMMUZ 2023, SALI

MAYIS AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

2023 yılı Nisan ayında 5,4 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedilmiş, geriye dönük 12 ayda toplam cari açık (grafikte siyah çubuklar) bir önceki aya göre 2,9 milyar dolar artışla 57,8 milyar dolara yükselmişti. Mayıs ayında dış ticaret açığının 3,8 milyar artmasına rağmen iyileşen turizm gelirlerinin etkisiyle cari açık Mayıs ayında 8 milyar dolar civarına yükselebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Dolar/TL’nin aylık %1,8 artış kaydettiği 2023 yılı Nisan ayında inşaat maliyet endeksi aylık %1,03, yıllık %52,99 artış kaydetmişti. Döviz kurunun doğrudan etkilediği malzeme maliyetinin inşaat maliyetlerini yukarı çekmesi yeni konut fiyatları üzerinde baskı oluşturuyor. Dolar/TL’nin aylık %2,2 artış kaydettiği Mayıs ayında da inşaat maliyetleri artmaya devam edecek. Söz konusu baskı dolar kurunun %17,5 artış kaydettiği Haziran ayında daha sert olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 TEMMUZ 2023, ÇARŞAMBA

MAYIS AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında sanayi üretimi aylık %0,9 azaldı, yıllık %1,2 düşüş kaydetti. Mayıs ayına ilişkin öncü göstergeler imalat sektöründe bir önceki aya göre yeni siparişlerde artış, satın alımlarda hızlanma, stoklarda artış, yatırım harcamalarında zayıflık ve üretimde sınırlı artışa ediyor. Özellikle Mayıs ayında bir önceki aya göre otomotiv sektörü üretiminde ve ihracatındaki artış sanayi üretimini de olumlu etkileyecektir.

Kaynak: TÜİK

2023 YILI BEŞİNCİ BEJ KİTAP RAPORU – federalreserve.gov

ABD Merkez Bankası (FED) her yıl sekiz kere ABD’deki ekonomik aktivite, istihdam ve fiyat eğilimlerini ortaya koyan Bej Kitap (Beige Book) raporlarını yayınlıyor. FED en son 31 Mayıs’ta 10 Nisan-21 Mayıs dönemini kapsayan dördüncü Bej Kitap raporunu yayınladı. Söz konusu dönemde ekonomik aktivite bir önceki rapor dönemine göre hafif iyileşme kaydetti. Tüketici harcamaları ve imalat sektörü aktivitesi hafif iyileşti, tedarik zincirindeki iyileşme sürdü ancak başta kamyon taşımacılığı olmak üzere taşıma hizmetlerine olan talep geriledi. Konut talebi artarken, ofis talebindeki zayıflık sürdü. Covid-19 yardımlarının sonlanması ve yüksek enflasyon düşük ve orta gelirli hane halkının bütçesi üzerinde baskı yaratırken, sosyal hizmetlere olan talep arttı. İstihdam artışı yavaş hızla da olsa devam etti. Ücretlerdeki artış sınırlı kaldı. Fiyat artışları ılımlı yükseldi. Söz konusu ılımlı tablo FED’in 14 Haziran toplantısında politika faiz aralığını %5,00-5,25 olarak sabit bırakmasında etkili oldu. Haziran ayında imalat sektöründe zayıflığın sürmesi, hizmet sektörünün ise güçlü seyrini koruması; fiyatlar tarafında ise çekirdek PCE enflasyonunun yıllık %5 seviyesinin hemen altındaki seyrini, ücret artışlarının ise yıllık %4 seviyesinin üzerinde kalmaya devam etmesi FED’in Temmuz ayı toplantısında faiz artırım hamlesini göz ardı etmeyeceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

13 TEMMUZ 2023, PERŞEMBE

MAYIS AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında perakende satış hacmi aylık %0,9, yıllık %27,5 artış kaydetmişti. Perakende ticaret güven endeksi verileri Mayıs ayında perakende satışları desteklerken, konut ve taşıt hariç tüketici kredileri ve bireysel kredi kart harcamalarındaki yavaşlama ise perakende satışların zayıf kalmasına sebep olabileceğine işaret ediyor. Haziran ayında 1 hafta süren Kurban Bayramı tatili etkisiyle perakende satışlarda hızlanma görebiliriz.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi aylık %3,6, yıllık %56,2 artmıştı. Nisan ayında yurt içi üretici fiyat enflasyonu dikkate alındığında inşaat ve hizmet sektörlerinde ciro reel olarak artış kaydetmişken, sanayi ve perakende sektörlerinde ciro enflasyondaki artışın gerisinde kaldı.

Kaynak: TÜİK

14 TEMMUZ 2023, CUMA

TEMMUZ AYI TCMB PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

2023 yılı Haziran ayında piyasa anketi katılımcıları beklentilerini yukarı çekerek TÜFE’nin yıl sonunu %38,6’dan, 12 ay sonrasında %30,7’den, 24 ay sonrasında %18,1’den tamamlayacağını ortaya koymuştu. Yıl sonu Dolar/TL kuru beklentisi 26,18’e yükselirken, gelecek 12 ay sonunda kur seviyesinin 29 seviyesine yükselmesi bekleniyor. 2023 ve 2024 yılları için cari işlemler açığı beklentileri sırasıyla 40,3 milyar dolar ve 27 milyar dolar olarak yukarı çekildi. 2023 yılı GSYH büyüme beklentisi %3,8’e yükselirken, 2024 yılı GSYH büyüme beklentisi %4,5’e geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Tarım-ÜFE Mayıs ayında aylık %2,14, yıllık %50,79, on iki aylık ortalamalara göre %120,64 artış kaydetmişti. Haziran ayında döviz kurundaki %17,5’lik, enerji fiyatlarında ise aylık %4,2’lik artış Tarım-ÜFE’nin aylık ve yıllık bazda artmasına sebep olacak.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

2023 yılı Mayıs ayında Türkiye genelinde konut satışları 113 bin 276 adet ile önceki aya göre artış kaydetmişti. Konut satışları Ocak-Mayıs döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %16,3 azalışla 482 bin 143 olarak gerçekleşmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

2023 yılı Nisan ayında özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu 147,7 milyar dolar ile önceki aya göre yatay kaldı. Grafikte görüleceği gibi bankalar (mavi çizgi) uzun vadeli yurt dışı borçlarını Mart 2018’den bu yana 99 milyar dolardan 42 milyar dolara kadar düşürürken, finans dışı sektörün borcu (turuncu çizgi) aynı dönemde 108 milyar dolardan 98 milyar dolara gerilemiş durumda.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Nisan ayında ekonomiyi perakende satışlar taşıdı

Yurt içinde sanayi üretimi Nisan ayında aylık %0,9 düştü…

Sanayi üretimini yurt içi ve yurt dışı siparişler ile yatırım harcamalarındaki eğilim şekillendirmektedir. Nisan ayında dayanıklı tüketim malı üretiminin aylık %4,5, dayanıksız tüketim malı üretiminin ise aylık %1,5 düşmesinin etkisiyle toplam sanayi sektörü üretimi bir önceki aya göre %0,9 düştü. Ara malı üretimi ise aylık %0,6 geriledi. Sanayi üretimindeki düşüşte ana etken otomotiv sektörü üretimindeki ve ihracatındaki düşüş oldu. 2023 yılının ilk dört ayında ise sanayi üretimi ortalama olarak yıllık %1,1 daraldı, aylık bazda ortalama %0,2 büyüdü. Başta en büyük ticaret ortağımız olan Avrupa olmak üzere küresel imalat sektöründeki daralma eğilimi Türkiye imalat sektörünü de olumsuz etkiliyor. Küresel eğilimi anlamak adına her ay başında yayınlanan PMI verilerini yakından takip ediyoruz.

Kaynak: TÜİK

Nisan ayında perakende satışlar düşük hızla da olsa artmaya devam etti…

Perakende satışlar Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %27,5 arttı, bir önceki aya göre artış %0,9 oldu. 2023 yılı Ocak-Nisan döneminde sektörde ortalama yıllık %28,1’lik artış kaydedilirken, aylık artış ortalaması %1,9 oldu. Tüketicinin harcama kabiliyeti elbette gelir seviyesiyle ilişkilendirilse de enflasyonun sürekli yükselmesi satın alımların öne çekilmesine sebep oluyor. Bankaların kredi musluklarını kısmaları tüketicileri kredi kart harcamalarına yönlendiriyor. 28 Mayıs 2. tur cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından yeni hükumetin döviz kurlarında serbestleşme hamlesi fiyat baskılarını dolayısıyla da enflasyon hızını yukarı çekiyor. Merkez Bankasının 22 Haziran tarihli olağan toplantısında alacağı faiz kararı ve para politikasına yönelik yapılacak açıklamaların beklenti enflasyonunu (fiyatlamaları) nasıl etkileyebileceğini merakla bekliyoruz.

Kaynak: TÜİK

İhracat miktarındaki düşüş ve ithalat miktarındaki hızlanma döviz rezerv yeterliliğini sorgulatıyor…

Merkez Bankasının yayınladığı ödemeler dengesi tablosunda yer alan cari işlemler hesabını duymuşsunuzdur. Cari işlemler hesabı, Türkiye’deki yerleşiklerin yurt dışı yerleşiklerle yaptığı herhangi bir ekonomik aktiviteden (ticaret, turizm, eğitim, sağlık, yatırım gibi) dolayı Türkiye’ye giren ve Türkiye’den çıkan net döviz rakamlarını gösteriyor. Türkiye’nin net enerji ithalatçısı olduğu, başta turizm olmak üzere döviz gelirlerinin dış ticaret açığını kapatmaya yetmemesi sebebiyle en çok “Cari açık veriyoruz” ifadesini duyuyoruz. Nisan ayında ihracat miktarı önceki aya göre gerilerken, ithalattaki hızlanma ve rakamlarda yapılan revizyonun etkisiyle beklentilerden daha yüksek bir cari açık verisine tanık olduk. Unutmayalım yurt dışından döviz cinsinden borçlanarak gelen dövizler ile kısa süreliğine yatırım amaçlı gelen dövizler cari dengeyi pozitif etkilese de dış borç ödemeleri yapılırken veya yabancı yatırımcının Türkiye’den çıkması halinde Merkez Bankasının döviz rezervlerinin yeterli olması gerekiyor. Gerekli, çünkü döviz rezervleri Merkez Bankası tarafından tutuluyor, rezerv açıkları borçlanılarak ya da swap anlaşmalarıyla kapatılmaya çalışılıyor. Dolayısıyla kurdaki sert hareketler cari işlemler dengesini olumsuz etkiliyor. Bir de iyi haberimiz var: İhracat birim fiyatları Nisan ayında artarken, ithalat girdi maliyet artışı yavaşladı. İthal girdi maliyetlerindeki düşüş, küresel ekonominin yavaşlamasının etkisiyle hammadde fiyatlarındaki düşüşten kaynaklanıyor. Çin ekonomisinin yavaşlaması ile Amerikan ve Avrupa merkez bankalarının mevcut yüksek faiz politikaları girdi maliyetlerinin düşmesinde etkili oluyor.

Yeni ekonomi yönetiminin Türk lirasını tepetaklak edecek olası para ve maliye politika hataları bizleri “ucuz girdi maliyetleri” söyleminden “ödemeler dengesi krizi” söylemine kaymamıza sebep olacaktır.

Kaynak: TÜİK

Nisan ayında sanayi ile toptan ve perakende sektörlerinde ciro aylık bazda düştü, yıllık bazda enflasyonun altında kaldı…

Nisan ayında arındırılmamış verilere göre sanayi sektörü ile toptan ve perakende ticaret sektörlerinde yıllık ciro artışları sırasıyla %28,2 ve %48,5 olarak kaydedilirken söz konusu sektörlerde ciro %52,1 artış gösteren yurt içi üretici fiyat enflasyonunun (Yİ-ÜFE) gerisinde kaldılar. İnşaat sektöründe ciro Nisan ayında yıllık %80,4 artarken, hizmet sektöründe yıllık ciro artışı %58,1 oldu. Yİ-ÜFE’nin aylık %0,8 arttığı Nisan ayında sırasıyla sanayi sektöründe ciro aylık %11,7, toptan ve perakende satış sektöründe %9,8, hizmet sektöründe ise ciro aylık %4,2 düştü; inşaat sektöründe ise ciro aylık bazda %2,5 yükseldi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Beklenti, bütçe, cari açık, ciro, borç, dış ticaret, faiz, inşaat, istihdam, işsizlik, konut, perakende satış

ABD Merkez Bankasının politika faizini değiştirmeyeceği, Avrupa Merkez Bankasının faiz artırmaya devam edeceğini, FED’in Haziran ayı beklenti anketinde dövizdeki yukarı yönlü hareketin enflasyon beklentilerini yukarı çekeceğini, Mayıs ayında tarım maliyetlerinin artacağını, Nisan ayına ilişkin olarak perakende satışlarda zayıflık sinyalleri gelirken, inşaat maliyetleri ve konut fiyatlarındaki artış sürecek. Haziran ayında döviz kurundaki sert yükseliş ise fiyat baskılarını artıracak.

12 HAZİRAN 2023, PAZARTESİ

NİSAN AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında perakende satışlar aylık %7,3, yıllık %28,6’lık artış kaydetmişti. Nisan ayına ilişkin olarak perakende ticaret sektörü güven endekslerinden gelen zayıflık sinyalleri ile tüketici kredileri ve kredi kart harcamalarının Nisan ayında yavaşlaması perakende satışları olumsuz etkileyebilir.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında inşaat maliyet endeksi aylık bazda %2,16, yıllık bazda %60,7’lik artış kaydetmişti. Döviz kurunun (grafikte turuncu çizgi) Nisan ve Mayıs aylarında artmaya devam etmesi hem malzeme maliyetlerinin (gri çubuklar) hem de işçilik maliyetlerinin (siyah çubukları) dolayısıyla da inşaat maliyetlerinin artmasına sebep olacak. Mayıs ayında döviz kurundaki sınırlı yukarı yönlü hareketin ardından Haziran ayında sert yukarı çıkış inşaat maliyetlerinin hızlanarak artmasına sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

NİSAN AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında arındırılmamış verilere göre 15 yaş ve üzeri işsizlik oranı Şubat ayında %10,7 iken Mart ayında %10,2’ye, atıl işgücü (iş aramayan ve/veya iş bulmakta umudunu kaybedenlerin) oranı ise aynı dönemde %24’ten %22’ye gerilemişti. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranları ise sırasıyla %10 ve %21,8 oldu.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

2023 yılı Mart ayında cari işlemler dengesi 4 milyar 484 milyon dolar açık vermişti. Böylece Mart itibariyle geriye dönük 12 ayda toplam cari açık 54,2 milyar dolar olmuştu. Nisan ayında ise turizm gelirlerinin aylık 700 milyon dolar civarı artacağını, dış ticaret açığının da aylık 400 milyon dolara yakın azalacağını dikkate aldığımızda Nisan ayında cari açığın 3,4 milyar dolara gerileyeceğini söyleyebiliriz. Ancak Ticaret Bakanlığının 2 Haziran’da yayınladığı Mayıs ayı dış ticaret verilerine göre dış ticaret açığının Mayıs ayında bir önceki aya göre 9,3 milyar dolar artışla 12,7 milyar dolara yükseleceğini de not edelim.

Kaynak: Ticaret Bakanlığı

13 HAZİRAN 2023, SALI

NİSAN AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Hizmet ürünlerinin ihracat ve ithalat verilerini dikkate almayan, sadece mal ihracatı ve ithalatını kapsayan dış ticaret endekslerini her ay TÜİK yayınlıyor. Son verilere göre 2023 yılı Mart ayında ihracat birim değer endeksi aylık %1,1’lik düşüş, yıllık bazda ise %2,7’lik artış kaydetmişti. İthalat birim değer endeksi ise Mart ayında aylık %2,8 düşerken yıllık bazda %10,1’lik düşüş gerçekleşmişti. Hacim bazında bakıldığında ihracat hacmi Mart ayında aylık %28,1, yıllık %1,6 artarken; ithalat hacmi aylık %7 artmış, yıllık artışı ise %15,1 olmuştu. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise %86,4 olmuştu. Bu ne anlama geliyor derseniz, ihracat fiyat artışlarının ithalat fiyat artışlarının gerisinde kalmaya devam ettiğini söyleyebiliyoruz.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI SEKTÖREL CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında arındırılmamış verilere göre yıllık bazda ciro; sanayi sektöründe %42,5, hizmet sektöründe %67,5, toptan ve perakende ticaret sektöründe %66,1, inşaat sektöründe %105,1’lik artış kaydetmişti. Mart ayında yurt içi üretici fiyat artışının yıllık %62,5 olduğunu dikkate altığımızda sanayi sektörü dışında diğer sektörler Mart ayında reel olarak (yani enflasyonun üzerinde) ciro artışı kaydetmişlerdir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

14 HAZİRAN 2023, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI – federalreserve.gov

Pandemi sonrasında %7 seviyesine kadar yükselen ve FED’in %2’lik enflasyon hedefi olarak dikkate aldığı çekirdek PCE enflasyonu Nisan ayında %4,4 seviyesinde bulunuyor. Enflasyondaki düşüşte FED’in Mart 2022’den bu yana politika faizini ardı ardına artırmak suretiyle %0-0,25 aralığından en son Mayıs 2023’te %5,0-5,25 aralığına kadar yükseltmesi ve para musluklarını kısarak bankacılık sektörü kredi hacminin 2022 yılı başından bu yana nominal olarak %10 civarında azalması etkili oldu. FED’in son yayınladığı ve 10 Nisan-21 Mayıs dönemini kapsayan Bej Kitap raporuna göre ülke ekonomisi hizmet sektörünün desteğiyle yataya yakın bir büyüme sergiliyor. Yıllık %5,9 seviyesine kadar yükselen ortalama saatlik ücret artışı ise Mayıs ayında %4,3’e kadar geriledi. Sıkı para politikasıyla ekonomik aktiviteyi ve dolayısıyla da enflasyonu kademeli olarak soğutabilmeyi başaran FED’in 14 Haziran toplantısında politika faizini sabit bırakması bekleniyor. FED Başkanı Powell’in geçen ay sonu yaptığı bir konuşmada Haziran toplantısında beklemede kalabileceklerine işaret ettiğini, dahası FED’in sözlü yönlendirmeye çok önem verdiğini not edelim. Her ne kadar bu detay ön plana çıksa da hizmet sektörü aktivitesindeki hızlanma 25 baz puanlık faiz artışı ihtimalini canlı tutuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

15 HAZİRAN 2023, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) FAİZ KARARI – ecb.europa.eu/home

%2’lik çekirdek enflasyon (TÜFE) hedefine ulaşmakta kararlılığını sürekli vurgulayan AMB’nin Haziran toplantısında politika faizini %3,75’ten %4 seviyesine yükseltmesi bekleniyor. AMB, Temmuz 2022’den bu yana kademeli faiz artırımlarıyla politika faizi %0’dan %3,75’e kadar yükselirken çekirdek enflasyon Nisan-Mayıs döneminde düşüş trendine girerek Mayıs ayında %5,3’e kadar geriledi. Para politikası toplantısı sonrasında yayınlanacak basın bülteninde büyük olasılıkla AMB’nin faiz artırımında kararlı tutumunu sürdürmeye devam edeceğini okuyacağız. AMB’nin faiz artırımlarının FED’in önünde kalması Euro/Dolar paritesini yukarı çektiğini de ekleyelim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM ÜFE) – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında Tarım-ÜFE yıllık %71,52 artmış, aylık %2,32 azalmıştı. Mayıs ayında enerji fiyatlarındaki aylık bazda sert düşüş Tarım-ÜFE’deki artışın da yavaşlamasına sebep olacak.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında Türkiye genelinde konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %35,6 ve bir önceki aya göre %18,8 azalarak 85 bin 652 olmuştu. Vatandaşlara ve yabancılara yapılan konut satışları geriledi.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetim bütçesiyle paralel sonuçlar veren Hazine nakit bütçe dengesi (grafikte sarı çubuklar) Mayıs ayında 169,8 milyar TL nakit fazlası verdi. Böylece son 12-aylık geriye dönük nakit bütçe açığı 499 milyar TL oldu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

NİSAN AYI SEKTÖREL ÜCRETLİ ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında arındırılmamış verilere göre toplam çalışan sayısı 14 milyon 757 bin olmak üzere ticaret ve hizmet sektöründe 8 milyon 74 bin, sanayi sektöründe 5 milyon 80 bin, inşaat sektöründe 1 milyon 603 bin kişi oldu. İstihdamdaki artışın etkisiyle işsizlik oranı gerileme kaydetti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

NİSAN AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

2023 yılı Mart ayında özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu 149,0 milyar dolar, kısa vadeli yurt dışı kredi borcu 9 milyar dolar olmak üzere toplam 158 milyar dolar oldu. TCMB verilerine göre Mart ayı itibariyle gelecek 12 ayda ödenecek olan anapara geri ödemelerinin toplamı 39,9 milyar dolardır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 HAZİRAN 2023, CUMA

HAZİRAN AYI PİYASA KATILIMCILARI BEKLENTİ ANKETİ – TCMB

2023 yılı Mayıs ayında yıl sonu TÜFE beklentisi %37,2’ye, 12 ay sonrası TÜFE beklentisi %29,8’e, 24 ay sonrası TÜFE beklentisi %17,7’ye gerilemişti. 2023 yıl genelinde toplam cari açık beklentisi 38,4 milyar dolara, GSYH büyümesi %3,7’ye, 2024 yılı GSYH büyümesi %4,6’ya yükselmişti, 30 Mayıs’tan bu yana Dolar/TL’de gerçekleşen %17’lik artışın etkisiyle döviz kuru ve enflasyon beklentilerinde yukarı yönlü değişim göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

NİSAN AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Mart 2023’te Merkez Bankası konut fiyat endeksi (grafikte kırmızı çizgi) aylık %5,4 , yıllık %132,8 artış kaydetmişti. Mayıs ayında inşaat maliyetlerindeki artış (mavi çizgi) konut fiyatlarının artmaya devam edeceğine, Haziran ayında ise döviz kurunda (yeşil çizgi) yaşanan sert artışın etkisiyle konut fiyatlarında sert artışa tanık olacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TÜRKİYE NİSAN AYI KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Mart 2023’te Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku 161,4 milyar dolara, Mart ayıyla birlikte gelecek 12 ayda ödenecek toplam dış borç ödemeleri ise 203,3 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Bütçe, cari açık, dış ticaret, inşaat maliyeti, işsizlik oranı, perakende satış, sanayi üretimi, sektörel ciro

8 MAYIS 2023, PAZARTESİ

NİSAN AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Mart ayında bütçe gelir ve giderleri ile finansmanını gösteren nakit bütçe verilerine göre; gelirler 301,8 milyar TL, giderleri 336,8 milyar TL olarak gerçekleşmiş böylece nakit bütçe dengesi 32,0 milyar TL açık vermişti. Ocak-Mart döneminde toplam 404,1 milyar TL bütçe açığı kaydedilirken, Hazine 617,4 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirdi. 2022 yılı toplamında Hazine net borçlanması 437,2 milyar TL olmuştu. Aşağıdaki grafikte de görülebileceği gibi, 15 Mayıs’ta açıklanacak olan merkezi yönetim bütçe verilerinde, nakit bütçe verisiyle benzer sonuçlar göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 MAYIS 2023, ÇARŞAMBA

MART AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Şubat ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre %6,0, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,2 daralma kaydetmişti. Mart ayında bir önceki aya göre artış kaydeden dış ticaret, otomotiv sektörü üretimi ve ihracatı, ara mal ve dayanıklı tüketim malları imalatı kapasite kullanım oranları, mevcut siparişler, SAMEKS sanayi sektörü üretimi ve yatırım harcamaları sanayi üretimini destekleyecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre 2023 yılı Şubat ayında 34 milyon 668 bin işgücüne karşılık (aylık %0’lık değişim), toplam istihdam aylık %0,3 düşüş kaydetmiş, işsizlik oranı aylık 0,4 yüzde puan artışla %10,7 seviyesine yükselmiş, iş bulmakta umudunu kaybedenleri de kapsayan atıl işgücü oranı ise aylık 1,4 yüzde puanlık artışla %24 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: TÜİK

MART AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Şubat 2023’te yıllık %72,4, aylık %2,1 artış kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görülebileceği gibi inşaat maliyetleri döviz kuru artışından doğrudan etkileniyor. Kurdaki artışla birlikte inşaat maliyetlerindeki artış da sürecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 MAYIS 2023, PERŞEMBE

MART AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Şubat 2023’te Türkiye hane halkı ile yurt dışındaki hane halkı arasında ekonomik faaliyetler sonucu oluşan döviz giriş çıkışları dikkate alındığında 8,8 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedildi. Şubat ayında bir önceki aya göre dış ticaret açığının düşmesine bağlı olarak cari açık Ocak ayına göre 1,2 milyar dolar düştü. 2023 yılı Ocak-Şubat döneminde toplam cari açık 18,8 milyar dolar iken, Şubat ayında son 12-aylık toplam cari açık 55,4 milyar dolara yükseldi. Mart ayında dış ticaret açığının bir önceki aya göre 3,7 milyar dolar azalması, net turizm gelirlerinin de aynı dönemde 0,4 milyar dolar artması cari işlemler açığının Mart ayında 5 milyar doların altına gerilemesine sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 MAYIS 2023, CUMA

MART AYI DIŞ TİCARET MİKTAR VE BİRİM DEĞER ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Şubat 2023’te aylık %11,3 azaldı, ithalat miktar endeksi %0,8 düşüş kaydetti. İhracat birim değer endeksi Şubat ayında aylık %0,9 arttı, ithalat birim değer endeksi aylık %4,8 düştü. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise aylık 4,7 puan artışla 84,9 değerini aldı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Şubat 2023’te aylık %6,5’lik düşüş, yıllık bazda ise %21,5’lik artış kaydetmişti. Mart ayında ihtiyaç kredilerindeki aylık %9,4’lük artışın ve anketlerden gelen siparişlerde artış ve stoklardaki düşüş sinyallerinin perakende satışlara yukarı yönlü yansıyıp yansımadığına odaklanacağız.

Kaynak: TÜİK

MART AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi 2023 yılı Şubat ayında aylık %5,1 düşüş kaydetmişti. Aynı dönemde inşaat ciro endeksi aylık %5,1 artmış; aylık bazda sanayi sektörü ciro endeksi %5,0, ticaret ciro endeksi %7,3, hizmet ciro endeksi ise aylık %1,5 düşüş kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, cari açık, ciro, enflasyon, inşaat maliyeti, işsizlik oranı, perakende satışlar, sanayi üretimi

10 NİSAN 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

2023 yılı Ocak ayında arındırılmamış verilere göre işsizlik oranı aylık 0,1 yüzde puan düşüşle %10,3 seviyesine gerilemiş, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ise aylık 0,5 yüzde puan düşüşle %9,7 olarak gerçekleşmişti. İş bulmakta umudunu yitirenlerin/vazgeçenlerin de dahil olduğu atıl işgücü oranı ise arındırılmamış verilere göre aylık 1 yüzde puan artışla %22,6’ya, mevsimsellikten arındırılmış verilere göre ise aylık 0,6 yüzde puan artışla %21,9’a yükselmişti. Öncü verilerden, hizmet ve sanayi sektörlerini kapsayan MÜSİAD’ın yayınladığı SAMEKS (Satın Alma Müdürleri Endeksi) verilerine göre Şubat ayında istihdam değişmedi, Mart ayında ise arttı. Söz konusu gelişmelerin işsizlik oranına nasıl yansıdığını izleyeceğiz.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI ÖDEMELER DENGESİ VERİLERİ – TCMB

Türkiye’de yerleşiklerle yurt dışında yerleşikler arasında gerçekleşen çeşitli ekonomik faaliyetler sonucu (ticaret, turizm, sağlık, eğitim, dış borçlanma gibi) ortaya çıkan döviz giriş çıkışlarını gösteren ve TCMB tarafından yayınlanan 2023 yılı Ocak ayı ödemeler dengesi verilerine göre Türkiye’de 9,8 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedilmişti. Cari işlemler dengesinin ağırlığını dış ticaret ve seyahat kalemleri oluşturmaktadır, dolayısıyla da dış ticaret ve turizm verileriyle ilgili güncel veriler cari açık kalemini tahmin etmemizde büyük kolaylık sağlamaktadır. Buna göre Şubat ayında dış ticaret açığının bir önceki aya göre 2,1 milyar dolar azalması, net seyahat gelirlerinin ise yaklaşık 0,5 milyar dolar azalabileceğini dikkate aldığımızda cari işlemler açığının Şubat ayında 8,2 milyar dolar civarına gerileyebileceğini söyleyebiliriz. Mart ayında ise azalmaya devam eden dış ticaret açığının etkisiyle cari açık düşmeye devam edecek. Son 12-aylık toplama göre ise cari işlemler açığı Ocak 2023’te 51,7 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 NİSAN 2023, SALI

ŞUBAT AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Ocak 2023’te sanayi üretimi aylık %1,9, yıllık %4,5 artış kaydetmişti. Şubat ayında PMI verilerinin önceki aya göre değişmemesi, ihracatta gerileme ve otomotiv sektörü üretiminde düşüş yaşanması; öte yandan yaşanan deprem felaketinin etkisiyle artan yurt içi siparişler, azalan stoklar ve artan yatırım harcamalarına bağlı olarak sanayi üretiminin Şubat ayında Ocak ayına göre önemli bir düşüş yaşamayacağını, yatay kalabileceğini söyleyebiliriz.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Ocak 2023’te inşaat maliyet endeksi aylık %15,32, yıllık %78,52 artış kaydetmişti. Döviz kurlarındaki değişimlerin doğrudan etkilediği inşaat maliyetleri –kurdaki yükselişin devam etmesine bağlı olarak– Şubat ayında da artmaya devam edecek. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi son dönemde kurdaki kısıtlı yukarı yönlü hareket (sarı çizgi) bile inşaat malzeme fiyatlarının (gri çubuklar) artış hızını yavaşlatmıyor. Şubat ayında yaşanan deprem felaketiyle birlikte inşaat sektöründeki hareketlilik fiyatlar tarafında yukarı yönlü baskıyı artıracaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 NİSAN 2023, ÇARŞAMBA

ABD MART AYI ENFLASYON VERİLERİ (TÜFE) – TÜİK

ABD’de yıllık enflasyon (TÜFE) Haziran 2022’den Şubat 2023’e kadar ardı ardına düşerek %6’ya kadar geriledi. Piyasa beklentisi TÜFE’nin Mart ayında aylık %0,3, yıllık %5,2 artış kaydetmesi, çekirdek TÜFE’nin yıllık %5,6’ya yükselmesi yönünde. Enflasyondaki gelişmeler dikkatleri elbette Fed’in para politikasına çekiyor. Fed politika faizi kararında çekirdek tüketici harcamaları (PCE) enflasyonunun ( gıda ve enerji hariç PCE enflasyonunun) %2’ye düşürülmesini hedefliyor. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi çekirdek TÜFE ile çekirdek PCE’deki yıllık değişimler genel olarak paralellik gösteriyor. Çekirdek enflasyondaki yavaşlama Fed’in faiz artırımlarında da yavaşlama/durma/indirim ihtimalini ortaya koyuyor. Nitekim piyasadaki beklenti Fed’in 3 Mayıs ve 14 Haziran toplantılarında politika hedef faiz aralığının %5,00-5,25 olması, 26 Temmuz toplantısında %4,75-5,00 aralığına düşürülmesi, 13 Aralık toplantısında ise yılı %4,25-4,50 seviyesinde kapatacağı yönünde. Fed politika faizindeki değişim ABD doları borçlanma maliyetlerinin de aynı yönde değişmesi anlamına geliyor.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

ŞUBAT AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK

Ocak 2023’te perakende satış hacmi aylık %5,4 yıllık %33,9 artış kaydetmişti. 6 Şubat’ta başlayan ve halen devam etmekte olan depremlere bağlı olarak yurt içi siparişlerdeki artış perakende satış endeksinde de artışa işaret ediyor. Nitekim öncü göstergeler de perakende satışların Şubat-Mart döneminde artışını sürdüreceği ihtimalini destekliyor.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Ocak 2023’te toplam ciro endeksi yıllık %94,0, aylık %8,3 artış kaydetti. Sektör bazında aylık ciro artışları sanayide %5,8, inşaat sektöründe %8,5, ticaret sektöründe %9,8 ve hizmet sektöründe %8,9 olarak gerçekleşti. Aylık bazda artmaya devam eden maliyet baskıları fiyat artışlarını da beraberinde getiriyor. Deprem sonrasında azalan stoklar ile artan siparişler ve yatırım harcamalarının etkisiyle cirolardaki aylık artış Şubat ayında da sürebilir.

Kaynak: TÜİK

13 NİSAN 2023, PERŞEMBE

ŞUBAT AYI ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU – TCMB

Ocak 2023’te özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu bir önceki aya göre 0,3 milyar dolar düşüşle 151,1 milyar dolara gerilemişti. Finans dışı sektörün borcu aylık 1,5 milyar dolar artışla 99,3 milyar dolara yükselirken, bankacılık sektörünün borcu aylık 1,3 milyar dolar düşüşle 42,9 milyar dolara gerilemiş, banka dışı finans kuruluşlarının borcu aylık 0,4 milyar dolar düşüşle 9,0 milyar dolar olmuştu. Özel sektörün kısa vadeli dış borcu ise 8,6 milyar dolar ile hafif yükselmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi Fed’in faiz artıracağı tartışmalarının başladığı 2021 yılının ikinci yarısından itibaren finans dışı özel sektör dış borcunu (sarı çizgi) artırırken, bankacılık sektörü dış borcunu (mavi çizgi) azaltma eğilimini sürdürmüştür. Fed’in hızlı faiz artırımları ise dış borç maliyetlerini hızla yukarı çekmiş, finans dışı sektörün dış borç yükü artmaya devam etmiştir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

14 NİSAN 2023, CUMA

MART AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM ÜFE) – TÜİK

Şubat 2023’te Tarım-ÜFE yıllık %127,56, aylık %6,58 artış kaydetmişti. Tarım sektörünün Ekim 2021’den Ocak 2023 yılına kadarki süreçte dış borç stokunun %52 artışla 21,5 milyar dolara yükseldiğini dikkate aldığımızda artan borçlanma maliyetleri, enerji maliyetleri ve döviz kurundaki yükseliş eğilimi tarım üreticilerinin maliyetlerini yukarı baskılamaktadır. Söz konusu baskının devam etmesi gıda fiyatlarındaki yapışkanlığın süreceği anlamına geliyor.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Ocak 2023’te Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku aylık 5,2 milyar dolar artışla 152,8 milyar dolara, gelecek 12-ayda ödenecek dış borç itfaları ise aylık 5,8 milyar dolar artışla 196,0 milyar dolara yükselmişti. Avrupa ve Amerikan merkez bankalarının faiz artırımlarını sürdürdüğü mevcut ortamda özellikle hükumetin borçlanma gereğinin artması ve bankacılık dışı özel sektörün dış borçlanmasındaki hızlanma dikkatleri döviz kurundaki yüksek basınca çekiyor. İçimizi rahatlatabilecek ne var diye baktığımızda Ocak 2023 itibariyle finans dışı kesimin 68 milyar dolarlık 1 yıldan az süreli döviz pozisyon fazlasına sahip olduğunu söyleyebiliriz. Söz konusu rakam Ekim 2022’de 73,3 milyar dolar ile en yüksek seviyesine ulaşmıştı.