tüketici güven endeksi – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç stoku, enflasyon, kapasite kullanımı, küresel PMI, reel kesim güven endeksi, sektörel güven, turizm, tüketici güveni

22 – 26 Ağustos haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak reel sektörle ilgili üretim ve talep eğilimleri ile küresel hizmet ve imalat sektörleri PMI verilerini takip edeceğiz. Temmuz ayı turizm verilerinde iyileşmenin, yurt dışı üretici maliyetlerinde ise artışın sürdüğünü göreceğiz.

22 AĞUSTOS 2022, PAZARTESİ

TEMMUZ AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Haziran ayında merkezi yönetimin 3,4 trilyon TL borç stoku bulunmaktaydı. Ödeme şekli olarak toplam stokun 2,3 trilyon TL’si sabit faizli, 0,6 trilyon TL’si değişken faizli, 0,4 trilyon TL’si TÜFE’ye endeksli tahvillerden oluşmaktaydı. Toplam stokun 1,6 trilyon TL’si iç borç, 1,8 trilyon TL’si dış borç stokudur. Para cinsi olarak, toplam stok içinde TL cinsi stokun payı 1,1 trilyon TL iken, döviz cinsi stok büyüklüğü 2,3 trilyon TL’dir. Dolayısıyla Haziran 2022 itibariyle merkezi yönetimin toplam borç stokunun %67’sini yabancı para cinsi borç stoku oluşturmaktadır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE FİNANSMANI – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2022 yılı Ocak-Haziran döneminde merkezi yönetim bütçesi 93,6 milyar TL fazla verirken, aynı dönemde Hazine 159,6 milyar TL net borçlanma gerçekleştirdi, Hazine’nin banka hesabına 216,7 milyar TL aktarıldı. 2021 yılı toplamında merkezi yönetim bütçesi 192,2 milyar TL açık vermiş, buna karşılık 115,6 milyar TL Hazine net borçlanma gerçekleştirmiş, 49,3 milyar TL’lik TCMB karı Hazine’ye aktarılmış, 13 milyar TL Hazine’nin banka hesabından kullanılmıştı. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi Kasa/Banka hesabındaki (gri çubuklar) eksi (-) rakamlar Hazine’nin banka hesabına aktarılan tutarları, artı (+) rakamlar Hazine’nin banka hesabından kullanımları göstermektedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD ÜFE) – TÜİK

Yarı yarıya dolar ve eurodan oluşan döviz kuru sepetinin aylık %8,1 artış kaydettiği 2022 yılı Haziran ayında YD-ÜFE aylık %9,2, yıllık %110,7 artış kaydetmişti. Aylık ve yıllık en yüksek artış (sırasıyla %23,3 ve %326,1) ile enerji malı üretiminde gerçekleşmişti. Temmuz ayında döviz sepeti aylık %1,1 artış kaydetti. Söz konusu artış YD-ÜFE’nin de önceki aya göre artış kaydetmesine sebep olacaktır.

Kaynak: TÜİK

TEMMUZ AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

2022 yılı Haziran ayında ülkeye gelen turist sayısı önceki aya göre %29 artışla 5 milyon 14 bin 821 kişi olurken, ülkeden ayrılan turist sayısı aylık %31 artışla 4 milyon 538 bin 431 kişi olmuştu. Böylece net turizm geliri aylık %23’lük artışla 3,2 milyar dolar olmuştu. Böylece 2021 yılı ilk yarısında kaydedilen toplam 4,9 milyar dolarlık net turizm geliri, 2022 yılının ilk yarısında 2,5 kat artışla 12,4 milyar dolara yükselmişti. Temmuz ayında turizm gelirlerindeki artış devam edebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2022 YILI İKİNCİ ÇEYREK İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında istihdam endeksi, 2022 yılı I. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %1,3 artmış; aynı dönemde çalışılan saat endeksi %1,5 artış kaydetmiş, brüt ücret-maaş endeksindeki artış %19,5 olmuştu. 2022 yılı ilk çeyreğinde brüt ücretlerde yaşanan hızlanmaya rağmen istihdam ve çalışılan saat bir önceki çeyreğe göre yavaşlamıştır.

Saatlik olarak değerlendirildiğinde aynı dönemde saatlik işgücü maliyeti endeksi ve saatlik kazanç endeksi çeyreklik bazda bir önceki çeyreğe göre %17,8 artmıştı. Saatlik kazanç dışı işgücü maliyeti endeksi ise ilk çeyrekte, bir önceki çeyreğe göre %18,0 artış göstermişti. 2022 yılı ilk çeyreğinde işgücü maliyet endeksleri bir önceki çeyreğe göre hızlanarak artmaya devam etmiştir.

Kaynak: TÜİK

23 AĞUSTOS 2022, SALI

AĞUSTOS AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi Temmuz ayında aylık %7,4 artışla 68,0 seviyesine yükselmişti. Tüketici kredileri artış hızı Temmuz ayında artmış olması söz konusu artışı açıklıyor. Ağustos ayının ilk iki haftasında ise tüketici kredileri artış hızının yatay kaldığını görüyoruz; söz konusu gelişmenin tüketici güvenine nasıl yansıdığını takip edeceğiz.

Kaynak: TÜİK

25 AĞUSTOS 2022, PERŞEMBE

AĞUSTOS AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI – TCMB

Temmuz 2022’de imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO), aylık 0,6 puan artışla %78,2 seviyesine yükselmişti. Temmuz ayında ara malı üretimi dışında tüketim malları ve yatırım malları imalatında kapasite kullanımında artış kaydedilmişti.

Kaynak: TCMB

AĞUSTOS AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

2022 yılı Temmuz ayında RKGE, aylık 2,7 puan düşüşle 103,7 seviyesine gerilemişti. Mevcut mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilemiş, mevcut toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, sabit sermaye yatırım harcaması, gelecek üç aydaki üretim hacmi, genel gidişat ve son üç aydaki toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler ise endeksi azalış yönünde etkilemişti.

Kaynak: TCMB

AĞUSTOS AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %1,5 ve perakende ticaret sektöründe %4,5 azalırken, inşaat sektöründe %2,4 artış kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (19 AĞUSTOS) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 12 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre %1 civarı yükseldi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-20 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-35 seviyesinde yatay kaldı. TL mevduat hacmi önceki haftaya göre yavaşlayarak %4,3 oranında sert artarken, TL kredi hacmi haftalık %1,2 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 0,2 milyar dolar artışla 140,1 milyar dolar oldu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 131,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre yatay kaldı, tüzel kişilerin 85,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi döviz mevduatları haftalık 0,3 milyar dolar artışla 217,1 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 27,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 4,9 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 113,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,1 milyar dolar yükseldi; altın rezervleri 41,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 72,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 4,8 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 5,2 milyar dolar düşüşle 54,5 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 19,0 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 270 milyon dolarlık net alım, DİBS’te 1 milyon dolarlık net alım yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,2 milyar dolarlık, DİBS’te 2,1 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, bütçe, cari işlemler açığı, dış ticaret, enflasyon, güven, konut

16–20 Mayıs haftasında Mayıs ayına ilişkin olarak tüketici güven endeksinde bozulma, Nisan ayına ilişkin olarak tarım ve yurt dışı üretici maliyetlerinde artış, Mart ayına ilişkin olarak cari açığın önceki aya göre değişmeyeceğini göreceğiz.

16 MAYIS 2022, PAZARTESİ

NİSAN AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetim Mart ayında 156 milyar dolar bütçe geliri, 225 milyar TL bütçe harcamaları kaydetmiş, böylece bütçe dengesi 69 milyar TL açık vermişti. Ocak-Mart döneminde bütçe 31 milyar TL fazla verdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Şubat ayında 5 milyar 154 milyon dolar cari işlemler açığı kaydedilmiş, açığın finansmanı tarafında 5 milyar 666 milyon dolar çıkış olmuştu. Mart ayında dış ticaret açığı önceki aya göre 0,2 milyar dolar artarken turizm gelirleri 0,4 milyar dolar artmıştı. Dolayısıyla söz konusu gelişmeler Mart ayında cari işlemler açığının Şubat ayına göre yatay kalacağına işaret ediyor. Nisan ayında ise dış ticaret açığının Mart ayına göre 2 milyar 67 milyon dolar azalması cari işlemler açığını 3 milyar dolar seviyesine geriletecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre Şubat’ta ihracat miktar endeksi aylık %9,7, ithalat miktar endeksi %1,2 artış kaydetmiş; birim değer endeksleri ihracatta aylık %3,8 artarken, ithalatta %1,0 gerileyerek sırasıyla 109,9 ve 144,0 değerlerini almıştı. Böylece, ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi aylık %4,8 artışla 76,29 olmuştu. Mart ayında ihracat ve ithalat miktar endeksleri önceki aya göre artacak. Odaklanacağımız veri, birim değer endekslerindeki gelişmeler olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 MAYIS 2022, SALI

NİSAN AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Tarım-ÜFE, Mart’ta aylık %12,02, yıllık %84,11 arttı. Aralık 2021-Mart 2022 döneminde tarım üreticilerinin maliyeti, döviz kuru ve enerji fiyatlarındaki artışın etkisiyle aylık bazdaki artış hızı perakende gıda ve içecek fiyatları artış hızının üzerinde seyretti. Enerji maliyetlerinin Nisan ayında yüksek seyrini koruması tarım maliyetleri ve perakende gıda fiyatları üzerindeki baskıyı artırmaya devam edecek.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Konut satışları Mart’ta aylık %37,5, yıllık %20,6 artşla 134 bin 170 oldu. İnşaat maliyetlerinin aralıksız hızlanarak arttığı Mart 2021’den bu yana konut fiyatları da aralıksız artıyor. Kurdaki artış konut satışlarının artmasında önemli bir faktör.

Kaynak: TÜİK

20 MAYIS 2022, CUMA

MAYIS AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Nisan ayında bir önceki aya göre %7,3 azalarak 67,3 oldu. Mayıs ayında döviz kurlarındaki sert yükseliş ve devam eden fiyat artışları tüketici güveninde bozulmanın sürmesine sebep olacak.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Mart ayında YD-ÜFE aylık %7,29, yıllık %105,82 artış kaydetmişti. Dolar/TL kurunun Nisan ayında aylık %0,6 artması girdi maliyetlerini de yukarı çekecektir.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Mart ayında merkezi yönetim borç stoku aylık %5,5 artışla 3,1 trilyon TL olmuştu. İç borç stoku 1,5 trilyon TL, dış borç stoku 1,6 trilyon TL oldu. TL cinsi borç 1,1 trilyon TL iken döviz cinsinden stok 2,1 trilyon TL oldu. TL cinsi stokun 2 katına yükselen döviz cinsinden borç stoku, Hazine’nin kur riskinin yüksek olduğunu ve TL’deki kırılganlığın faizler üzerinde baskı oluşturduğunu gösteriyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Şubat ayında özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu (UVYDKB)1,2 milyar dolar düşüşle 160,1 milyar dolara gerilemişti. Sektör bazında bakıldığında finans sektörü UVYDKB’sini 2018’den bu yana azaltırken, hizmet sektörü Ocak-Şubat döneminde UVYDKB’sini azalttı, sanayi sektörü ise 2020 yılının sonundan beri UVYDKB’sini zayıf bir hızla da olsa artırmaya devam ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Bej Kitap, borç, enflasyon, konut fiyatları, tüketici güveni

18–22 Nisan haftasında Mart ayına ilişkin olarak ABD ekonomik görünümüne (Beige Book) odaklanacağız, Türkiye’de yurt dışı üretici maliyetleri artmaya devam edecek, merkezi yönetim borç stoku artacak. Şubat ayına ilişkin olarak konut fiyat endeksinde artış göreceğiz.

18 NİSAN 2022, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Ocak ayında artan inşaat maliyetlerinin etkisiyle konut fiyatları aylık %13,1, yıllık %77,4 artış kaydetmişti. İnşaat maliyetlerinin artmaya devam ettiği Şubat ayında konut fiyatlarında da artış göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

20 NİSAN 2022, ÇARŞAMBA

2022 YILI 3’ÜNCÜ BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) RAPORU – FED

2022 yılının 3 Ocak – 17 Şubat dönemini kapsayan 2’nci Bej Book raporu 2 Mart’ta yayınlanmıştı. Raporda, Ocak ayı raporuna kıyasla; tüketici harcamalarının görece zayıfladığı, otomotiv sektöründe karışık görünüm olduğu, imalat sektörünün ılımlı büyüdüğü, tedarik zinciri sorunu ve düşük stokların özellikle inşaat sektörünü aşağı baskıladığı, finansal koşulların kısmen zayıfladığı, konut talebi artsa da düşük stok sebebiyle ev satışlarının değişmediği, enerji sektörünün ılımlı büyüdüğü, istihdamın ılımlı arttığı, ücret artış hızının kısmen zayıfladığı, yüksek işgücü ve özellikle nakliye ücretleri ile artan talebin girdi maliyetlerini yukarı çektiği, artan maliyetlerin çıktı fiyatlarına yansıtıldığı, fiyatların önümüzdeki dönemde de artmaya devam edeceği kaydedilmiş, gelecek 6-ay için ekonomik görünüm olumlu olsa da artan belirsizliklere dikkat çekilmişti. 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başladığı 19 Şubat sonrası dönemi kapsayan 3’üncü Bej Kitap raporunda artan risklere odaklanacağız. Nitekim işgalin sürdüğü 16 Mart tarihli para politikası toplantısında yüksek enflasyon ve artan belirsizlikler vurgusuyla Fed, politika faizini 50 baz puan artırmış, en kısa zamanda bilanço küçültmeye başlayacaklarını duyurmuştu.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

MART AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) Şubat ayında aylık %2,35, yıllık %106,13 artış kaydetmişti. Yarı yarıya dolar ve Euro’dan oluşan döviz sepetinin %5,4 arttığı Mart ayında yurt dışı üretici maliyetlerinde de artış sürecek.

Kaynak: TÜİK

MART AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Şubat ayında merkezi yönetim borç stoku aylık %3,6 artışla 2 trilyon 948 milyar TL’ye yükselmişti. Borcun %53’ünü (1 trilyon 551 milyar TL) dış borç, %47’sini iç borç stoku oluşturdu. Toplam borcun %67’si (1 trilyon 963 milyar TL) döviz cinsinden stoktur. Merkezi yönetim nakit bütçe dengesi Şubat ayında 42,6 milyar TL fazla vermiş; Hazine 19,3 milyar TL yurt içinden, 12,3 milyar TL yurt dışından olmak üzere toplamda net 31,7 milyar TL borçlanmıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 NİSAN 2022, PERŞEMBE

NİSAN AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi Mart ayında aylık 1,3 puanlık artışla 72,5 olmuştu. Endeksin 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor. Mevcut dönemde hanenin maddi durum beklentisi önceki aya göre 0,8 puan düşüşle 54,4 olmuş, ücretlerde artış beklentisi yükselmişti. Fiyatların hızlı arttığı enflasyonist ortama rağmen tüketici güvenindeki artışta Covid vakalarının azalmasına bağlı olarak işe alımlarda kısmen artış etkili olmuş olabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

15 NİSAN TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 7’nci haftası olan 8 Nisan ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) TL ve yabancı para cinsinden vadeli ve vadesiz mevduatlardaki artışa bağlı olarak önceki haftaya göre yükseldi. TL cinsi mevduat faiz oranları değişmeyerek ortalama %14-18 aralığında kaldı, TL cinsi kredi faiz oranları hafif değişerek %18-28 aralığında yer aldı. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 138,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 0,5 milyar dolar artışla 76,8 milyar dolara yükseldi. Böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 368 milyon dolar düşüşle 215,6 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 25,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar düşüşle 4,8 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 109,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar yükseldi; altın rezervleri 42,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 67,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar artışla 47,2 milyar dolara yükseldi (hesaplamaya SDR sepetinde olmayan paralar açık olarak dahil edildi). Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 22,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 245 milyon dolar net alış, DİBS’te 39 milyon dolar net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Bütçe, dış borç, konut, politika faizi, tarım, tüketici güveni

14 – 18 Şubat haftasında öncü göstergelere göre konut fiyatlarında artış, konut satışlarında düşüş, tarım üretici enflasyonunda yükseliş göreceğiz, TCMB büyük olasılıkla politika faizini sabit tutacak. Tüketici güven endeksi, bütçe ve dış borç detaylarına odaklanacağız. ABD, Rusya’nın bu hafta Ukrayna’yı işgal edeceğini iddia ediyor.

15 ŞUBAT 2022, SALI

OCAK AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetim bütçesi 2021 yılı Aralık ayında 135,1 milyar TL gelir elde ederken, 280,8 milyar TL gider kaydetti. Böylece bütçe Aralık ayında 145,7 milyar TL açık verdi. Aralık ayında giderlerde en dikkat çekici artışların olduğu iki alt kalem toplamda 78,7 milyar TL tutarındaki yakıt ve enerji hizmetlerini kapsayan KİT görev zararı ve KİT’e borç verme oldu. 2021 yılının tamamında bütçe 192,2 milyar TL açık verdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI TARIM ÜFE – TÜİK

Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) Aralık 2021’de aylık %12,51, yıllık %36,39 artış kaydetmişti. Endeksteki yükselişte döviz kurundaki artışa bağlı olarak ithal tarım girdi ve enerji maliyetlerinde artışın etkisi olmuştu. Ocak ayında döviz kurundaki düşüşe rağmen artan enerji fiyatlarına bağlı olarak Tarım-ÜFE’de artış göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 ŞUBAT 2022, ÇARŞAMBA

2021 YILI ARALIK AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

2021 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %9,0 oranında artan konut fiyat endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %50,5, reel olarak %19,7 oranında artış kaydetmişti. Aralık ayında döviz kurundaki sert artışın inşaat ve malzeme maliyetlerini yukarı çekmesine bağlı olarak konut fiyatlarında da artış göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YILI ARALIK AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Kasım 2021’de özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu aylık 1,9 milyar dolar düşüşle 159,6 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Finans sektörünün borcu aylık 0,4 milyar dolar düşüşle 64,3 milyar dolar, finans dışı sektörün borcu aylık 1,5 milyar dolar düşüşle 95,3 milyar dolar olmuştu. Özel sektörün 127,3 milyar dolarlık yurt dışı kredi borcu, 32,3 milyar dolarlık tahvil borcu bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 ŞUBAT 2022, PERŞEMBE

PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

TÜFE %50’ye, yıl sonu TÜFE beklentisi %35’lere yaklaşmışken Merkez Bankası %14 olan politika faizini değiştirmeyecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YILI ARALIK AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Kasım 2021’de kısa vadeli dış borç stoku aylık 1,4 milyar dolar azalışla 124,1 milyar dolara gerilemişti. Borcun 53,5 milyar doları bankalara, 44,5 milyar doları banka dışı sektöre, 26,0 milyar doları Merkez Bankasına ait bulunuyor. Kasım ayı itibariyle gelecek 12 ayda vadesi dolacak toplam dış borç büyüklüğü ise 167,5 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 ŞUBAT TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

4 Şubat ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre değişmedi. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %1,7 artarken, TL cinsi krediler hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faizleri %16-21 aralığında değişmezken, TL cinsi kredi faizleri %17-31 aralığına hafif geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 113,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, tüzel kişilerin 3,3 milyar dolar düşüşle 81,5 milyar dolara geriledi, yurt dışı mevduatlar 0,3 milyar dolar artışla 24,8 milyar dolara yükseldi; böylece toplam DTH büyüklüğü 4 Şubat haftasında 3,0 milyar dolar düşüşle 221,8 milyar dolara geriledi. Tüzel kişilerin DTH’si 24 Aralık’tan bu yana 9 milyar dolar, gerçek kişilerin 4,4 milyar dolar azaldı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artışla 4,8 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 4 Şubat haftasında 114,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 4,4 milyar dolar arttı. Altın rezervleri 38,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 75,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 4,0 dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 2,4 milyar dolar düşüşle 33,9 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 22,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi. Yurt dışı yerleşikler 4 Şubat ile biten haftada hisse senetlerinde 82 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 36 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

18 ŞUBAT 2022, CUMA

ŞUBAT AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi Ocak ayında döviz kurundaki dalgalanmaların azalmasına bağlı olarak aylık 4,3 puan artışla 73,2 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 altındaki değerler tüketicilerin kötümser olduğunu gösteriyor. Enflasyondaki yükseliş ve Şubat ayında devam eden zamların tüketici güvenine yansımasını izleyeceğiz.

Kaynak: TÜİK

OCAK AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Türkiye genelinde konut satışları Aralık ayında aylık %26,7, yıllık %113,7 arışla 226 bin 503 olmuştu. Konut satışlarındaki artışta artan konut kredileri ve döviz kurundaki sert yükselişin etkisi olmuştu. 2021 yılı genelinde toplam konut satışları bir önceki yıla göre %0,5 azalışla 1 milyon 491 bin 856 olarak gerçekleşmişti. Ocak ayında konut kredilerindeki sert düşüş konut satışlarını da aşağı çekecektir.

Kaynak: TÜİK

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç stoku, ihracatçının üretim maliyet enflasyonu, tüketici güven endeksi

20 – 24 Aralık haftasında Kasım ayına ilişkin olarak önceki aya göre; merkezi yönetimin borç stokunda, ihracatçının üretim maliyet enflasyonunda (YD-ÜFE) artış göreceğiz. Aralık ayına ilişkin olarak tüketici güven endeksinde yeni bir dip seviyesi görebiliriz.

20 ARALIK 2021, PAZARTESİ

KASIM AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ekim ayında merkezi yönetim borç stoku döviz kurundaki sert yükselişin etkisiyle aylık bazda %4’lük artışla 2 trilyon 269 milyar TL seviyesine yükselmişti. Aşağıdaki grafikte göreceğiniz gibi Covid-19’un pandemi ilan edildiği Mart 2020’den bu yana merkezi yönetimin döviz cinsi borç stoku (açık mavi çubuklar) artıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Ekim ayında döviz kuru sepetindeki (yarı yarıya Dolar ve Euro) aylık %6,95’lik artışın etkisiyle YD-ÜFE aylık %7,93 artış kaydetmiş, yıllık artış %32,96 olmuştu. Kasım ayında döviz kuru sepetinin aylık %14,9 artış kaydetmesi ihracatçı firmaların maliyetinin benzer oranda artmasına sebep olacak. Aralık ayında ise YD-ÜFE’de daha sert artış göreceğiz, zira 1-17 Aralık diliminde döviz kuru sepetindeki aylık artış %36,4 seviyesine ulaşmış durumda. Aşağıdaki grafik döviz kurundaki değişimlerin (sarı çubuklar) doğrudan YD-ÜFE’ye (mavi çubuklar) yansıdığını, yurt içi üreticilerin maliyetlerini (kırmızı çubuklar) ise daha sınırlı etkilediğini gösteriyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 ARALIK 2021, SALI

ARALIK AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Kasım ayında tüketici güven endeksi tarihi düşük seviye olan 71,1 değerine gerilemişti. Aralık ayında Türk lirasında yaşanan sert değer kayıpları, mevcut ekonomik görünüm (mavi çubuklar) ve ekonomik görünüm beklentilerinde (sarı çubuklar) devam eden bozulma, tüketici güven endeksinin düşmesine sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 ARALIK 2021, PERŞEMBE

17 ARALIK 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

10 Aralık ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) kurdaki sert yükselişin etkisiyle önceki haftaya göre sert yükselişini sürdürdü. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre değişmezken, TL cinsi krediler hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faizleri %13-17 aralığına, TL cinsi kredi faizleri %17-26 aralığına genişledi; ihtiyaç, taşıt, konut ve ticari kredi faiz oranları yükseldi. TCMB’nin faiz düşürdüğü 17 Aralık haftasında faiz oranlarında düşüş göreceğiz. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 115,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 0,8 milyar dolar artışla 87,6 milyar dolara yükseldi; yurt dışı mevduatlar 0,2 milyar dolar düşüşle 24,1 milyar dolara geriledi, böylece toplam DTH büyüklüğü 10 Aralık haftasında 0,3 milyar dolar artışla 229,0 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 4,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 122,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,1 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 38,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar, brüt döviz rezervleri 84,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artışla 23,0 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 24,9 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 10 Aralık ile biten haftada hisse senetlerinde 104 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 100 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: “TCMB faizi ne kadar indirecek?”, tüketici güveni, konut fiyatları, yurt dışı üretici enflasyonu, merkezi yönetim borç stoku ve FED’in Bej Kitap raporu

18–22 Ekim haftasında; Ağustos ayına ilişkin olarak inşaat maliyetlerindeki hız kaybının konut fiyatlarına yansıyıp yansımadığını; Eylül ayına ilişkin olarak yurt dışı üretici enflasyonunu (YD-ÜFE), merkezi yönetim borç stokunu, ABD Merkez Bankasının makroekonomik görünüm raporunu; Ekim ayı tüketici güven endeksini izleyeceğiz. Eylül ayında döviz kurundaki yükselişin YD-ÜFE’ye olumsuz etkisini göreceğiz. 21 Ekim tarihli para politikası toplantısında -mevcut makroekonomik görünüm desteklemese de- TCMB’nin faiz indirimine devam edeceği tahmin ediliyor.

18 EKİM 2021, PAZARTESİ

AĞUSTOS AYI MERKEZ BANKASI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

2021 yılı Temmuz ayında konut fiyat endeksi aylık %2,8, yıllık %31,0 ve yıllık reel olarak %10,2’lik artış kaydetmişti. Ağustos ayında inşaat maliyet endeksinin (aşağıdaki grafikte kırmızı çizgi) aylık artış hızının yavaşlamasının konut fiyatları endeksinin (mavi çizgi) artış hızını aşağı çekip çekmediğini göreceğiz. Eylül ve Ekim aylarında ise kurdaki sert yükselişin hem inşaat maliyetlerini hem de konut fiyatlarını yukarı çekmesi kaçınılmaz olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

20 EKİM 2021, ÇARŞAMBA

EYLÜL AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetimin borç stoku Ağustos ayında önceki aya göre hafif yükselişle 2 trilyon 41 milyar TL olmuştu. Borç stokunun %44’ünü TL cinsi stok, %56’sını yabancı para cinsi stok oluşturuyor. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi, Hazine 2019 yılının sonlarında döviz cinsinden borçlanmayı (mavi çizgi) hızlandırmış, TL cinsi stok (sarı çizgi) görece daha yavaş artmıştır. Hazine’nin döviz cinsinden borçlanmaya ağırlık vermesinin iki ana sebebi var: 2018 yılının sonlarından itibaren bütçe açığının hızlanmaya başlamasıyla düşük yurt dışı borçlanma maliyetlerinden faydalanmak ve Mart 2020’den itibaren Merkez Bankası döviz rezervlerinin (gri çubuklar) hızla aşağı gelmesidir. Döviz cinsi borç stokunun artması, Hazine’nin üstlendiği kur riskinin de artması demektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Ağustos ayında TL’deki değer kazancı yurtdışı üreticilerinin maliyetini düşürmüştü. Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) Ağustos ayında yıllık %30,81 artmış, aylık %0,92 azalmıştı. Ağustos ayında döviz kurundaki aylık gerileme doğrudan YD-ÜFE’ye yansımıştı. Eylül ayında ise döviz kurundaki yükselişin YD-ÜFE’ye olumsuz etkisini göreceğiz.

Kaynak: TÜİK

FED’İN EKİM AYI BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) YEDİNCİ SAYISI– http://www.federalreserve.gov

ABD Merkez Bankası FED’in yılda 8 kere yayınladığı ve ülkedeki ekonomik görünümü ortaya koyduğu Bej Kitap (Beige Book) raporunun altıncısı olan ve Temmuz-Ağustos dönemini kapsayan raporda, genel olarak ABD ekonomisinde fiyat baskılarının devam ettiğini, ekonomik büyümede ise ılımlı bir görünüm ortaya konduğunu, dolayısıyla FED’in tahvil alımını azaltmaya yönelik hamlesine yaklaşmakta olduğunu değerlendirmiştik. Nitekim Fed’in 21-22 Eylül tarihinde gerçekleştirdiği para politikası toplantısının geçen hafta yayınladığı tutanaklarında GSYH büyümesinin üçüncü çeyrekte önceki çeyreğe göre daha ılımlı bir artış kaydedeceği, Delta varyantının istihdam artışında yavaşlama getirse de işsizlik oranının düştüğü, fiyat tarafında ise baskıların sürmesine bağlı olarak Kasım veya Aralık toplantılarında varlık alım miktarında azaltmaya gidileceğini ve 2022 yılı ortalarında son bulacağını okuduk. Piyasada FED’in Eylül 2022 tarihli toplantısında politika faizini %42 ihtimalle çeyrek baz puan artıracağı fiyatlanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 EKİM 2021, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE FAİZ KARARI – TCMB

23 Eylül tarihi toplantısında TCMB, artan enflasyonist baskılara rağmen bunun geçici olduğu tezini ortaya koymuş ve politika faizini %19’dan %18’e düşürmüştü. Ardından döviz kurunda yaşanan sert yükseliş, 14 Ekim’de iki Merkez Bankası başkan yardımcısı ve bir Para Politikası Kurulu (PPK) üyesinin görevine son verilmesiyle daha da hızlandı. Söz konusu 23 Eylül–15 Ekim süresince Dolar/TL kuru %8’lik artışla 8,63’ten 9,29 seviyesine kadar yükselmiştir. Cuma yayınlanan TCMB Beklenti Anketi sonuçlarına göre 21 Ekim toplantısında politika faizinin %17-18 aralığına, yıl sonuna kadar ise %16-17 aralığına indirileceği beklentisi hâkim. FED’in önümüzdeki 1-2 ay içinde tahvil alımlarını azaltmaya başlayacağını ve 2022 yılında sonlandıracağını, 2022 ikinci yarısında faiz artışına gidebileceğini dikkate aldığımızda; arz kısıtları, yüksek nakliye maliyetleri ve yüksek emtia fiyatları ile Hükumet tarafından yapılan zam hamleleri enflasyonist baskının geçici olamayacağına işaret ediyor. Dolayısıyla fiyat artışları sürerken TCMB’den gelecek her faiz indirimi döviz kurunda yukarı seyrin süreceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre %1,8 artışla 79,7 seviyesine yükselmişti. Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir.

Kaynak: TÜİK

TCMB VE BDDK, 15 EKİM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

8 Ekim ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faiz oranları %15-19 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) ve yurt dışı mevduatlar önceki haftaya göre değişiklik göstermedi, tüzel kişilerin DTH’si 1,7 milyar dolar artışla 87,9 milyar dolara yükselmesiyle toplam DTH hacmi 8 Ekim haftasında 228,4 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 5,7 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 123,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 38,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 85,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,2 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar azalarak 22,7 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 29,6 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler 8 Ekim ile biten haftada hisse senetlerinde 52 milyon dolar, DİBS’te 11 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdiler.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Güven endeksleri ve imalat sektörü verileri

23–27 Ağustos haftasında Ağustos ayı imalat sektörü aktivitesi, güven endeksleri ve IHS Markit küresel PMI ilk tahminlerini takip edeceğiz. Temmuzda küresel ekonomik aktivite yavaşlayan bir hızla büyümesini sürdürmüştü. Ağustosta Baltık Kuru Yük Taşımacılığı Endeksinde sert yükseliş küresel emtia talebinin ve nakliye kısıtlarının arttığına işaret ediyor. Dolayısıyla küresel üretimdeki büyüme hızı Ağustos ayında yavaşlamaya devam edebilir.

23 AĞUSTOS 2021, PAZARTESİ

AĞUSTOS AYI TÜİK TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi Temmuz ayında aylık %2,7 düşüşle 79,5 seviyesine gerilemişti. TÜİK hesaplamasına göre endeksin 100 eşik değerinden büyük olması tüketici güveninde iyimser duruma, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser duruma işaret etmektedir. Temmuz ayında geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durum endeksi, gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum ve ekonomik durum beklentilerindeki kötümserlik daha da olumsuz oldu. Bunda Temmuz ayında elektrik ve doğalgaza, maaş zamlarının çok üzerinde yapılan sert zamların (elektriğe %15, doğalgaza %12-20 aralığında) etkisi olmuştu. Ağustos ayında ise devam eden yangınlar, havaların hafif serinlemesine bağlı olarak yaşanan sel felaketleri ve son olarak Türkiye’ye akın eden Afgan göçmenler tüketici güveninde kötümserliğin Ağustos ayında da devam etmesinde etkili olabilir.

25 AĞUSTOS 2021, ÇARŞAMBA

AĞUSTOS AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

İmalat sanayi genelinde KKO, Temmuz ayında bir önceki aya göre 0,1 yüzde puan artışla %76,7 seviyesine yükselmiş; dayanıklı tüketim malı ve yatırım malı imalatında KKO önceki aya göre sırasıyla 1,3 ve 2,0 yüzde puan düşerken, dayanıksız tüketim malı ve ara mallarda KKO aylık bazda sırasıyla 1,1 ve 0,2 yüzde puan artış kaydetmişti.

AĞUSTOS AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

Temmuz ayında RKGE, bir önceki aya göre 1,8 puan artarak 114,8 seviyesinde gerçekleşmişti. Endeksi artıran faktörler genel gidişat, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam, sabit sermaye yatırım harcaması ve mevcut toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler olmuştu. Öte yandan gelecek üç aydaki üretim hacmi ve mevcut mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmeler ise endeksi olumsuz yönde etkilemişti.

AĞUSTOS AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Temmuz ayında Haziran ayına göre; hizmet sektöründe %5,8 artışla 114,8, perakende ticaret sektöründe %3,7 artışla 109,6 ve inşaat sektöründe %4,7 artışla 86,3 seviyelerine yükselmişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği göstermektedir. Ağustos ayının ilk yarısında ihtiyaç kredilerindeki artış eğilimi, özellikle perakende ticaret sektöründe güven artışını beraberinde getirebilir.

26 AĞUSTOS 2021, PERŞEMBE

TCMB VE BDDK, 20 AĞUSTOS 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

13 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerde (M1, M2, M3) hafif yatay kaldı, dolaşımdaki para önceki haftaya göre yavaşlayan bir hızla geriledi. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre artış gösterdi. TL cinsi mevduat faiz oranları %16-19 aralığında, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığında kalarak önceki haftaya göre değişmedi. Tüzel kişilerin döviz mevduatlarını (DTH) önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar, gerçek kişilerin değişmeyerek, yurt dışındaki mevduatların ise haftalık 1,1 milyar dolar artmasının sonucu olarak DTH 226,5 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre hafif düşerek 6,2 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 107,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,9 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 1,5 milyar dolar, brüt döviz rezervleri 0,4 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı da Merkez Bankası döviz varlıklarındaki önceki haftaya göre 2,1 milyar dolarlık azalışın etkisiyle 30,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi stoku ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı 31,0 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 13 Ağustos ile biten haftada hisse senetlerinde 78 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 5 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdiler.

27 AĞUSTOS 2021, CUMA

AĞUSTOS AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

İmalat dışı sektörlerdeki iyileşmenin etkisiyle ekonomik güven endeksi Temmuz ayında aylık 2,3 puan yükselişle 100,1 değeri ile “iyimserlik” bölgesine yükselmişti. Endeks en son Mayıs 2018’de 101,7 değeri ile 100 seviyesinin üzerindeydi. Ekonomik güven endeksindeki artış, reel kesim (imalat sanayi), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklandı. Tüketici güven endeksinin Temmuz ayında aylık %2,7 gerilemesi ise ekonomik güven endeksini aşağı çeken faktör olmuştu.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: MB faiz kararı, bütçe, konut, dış borç ve Fitch değerlendirmesi

15 ŞUBAT 2021, PAZARTESİ

OCAK AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Aralık ayında Tarım-ÜFE aylık %2,58, yıllık %21,24 artış kaydetmişti. Ocak ayında ise Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) alt endeksine göre gıda ürünleri alt endeksi aylık %3,69, yıllık %26,56 artışla yükselişini sürdürmeye devam ettiğini gördük. Ocak ayında da büyük olasılıkla Tarım-ÜFE’deki artış eğilimi sürecek.

OCAK AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Geçen hafta Hazine’nin nakit bütçe dengesinin 26,1 milyar TL açık verdiğine tanık olduk. Hazine nakit bütçesini kapsayan merkezi yönetim bütçesi de Ocak ayında benzer bir açık verecek. Merkezi yönetim bütçesi 2020 yılında toplam 172,7 milyar TL açık vererek tarihi rekorunu kırmıştı. Aşağıdaki grafikte 2016 yılından bu yana bütçe açığındaki hızlanmayı görebilirsiniz.

OCAK AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Aralık ayında konut satışları önceki aya göre 6 bin 502 azalışla 105 bin 981 olarak gerçekleşti.

16 ŞUBAT 2021, SALI

ARALIK AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TCMB

Kasım 2020’de konut fiyat endeksi bir önceki aya göre 2,3 puan artışla 152,2 seviyesine yükseldi.

17 ŞUBAT 2021, ÇARŞAMBA

ARALIK 2020 ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ KREDİ BORCU – TCMB

Kasım ayında özel sektörün uzun vadeli kredi borcu aylık 0,3 milyar dolar azalışla 160,9 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Söz konusu borcun %57’si finans dışı özel sektöre, %37’si bankalara, %6’sı ise bankacılık dışı finansal kuruluşlara ait bulunuyor. Toplam borcun 30 milyar doları özel sektörün tahvil cinsinden, 131 milyar doları ise kredi cinsinden uzun vadeli borcu içermektedir.

18 ŞUBAT 2021, PERŞEMBE

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (TCMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI KARARI

Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın göreve geldiği 2020 yılı Kasım ayında yapılan ilk para politikası toplantısında 1-hafta vadeli borç verme faiz oranı olan politika faizi yüzde 4,75 puan (475 baz puan) artışla %10,25’ten %15’e, Aralık ayı toplantısında 200 baz puan artışla %17 seviyesine yükseltilmişti. Ocak ayı para politikası toplantısında yüksek enflasyon ve sıkı para politikasına vurgu yapılarak politika faizinde bir değişiklik yapılmamıştı. TCMB para politikasında özellikle enflasyonist gelişmelere odaklanmaktadır. Buna göre, Ocak ayında tüketici fiyat enflasyonu (TÜFE) bir önceki yılın aynı ayına göre %14,75, üretici fiyat enflasyonu ise %26,16 seviyelerine yükseldi. Geçen hafta TCMB’nin reel sektör ve finansal sektör temsilcileri ile profesyonellerden oluşan Şubat ayı Beklenti Anketi sonuçlarına göre piyasanın yıl sonu TÜFE beklentisi %11,23 seviyesinde bulunuyor. Öte yandan TCMB, Ocak ayında yayınladığı 2021 yılı birinci çeyrek Enflasyon Raporunda enflasyonun (TÜFE’nin) %70 olasılıkla, 2021 yılı sonunda orta noktası %9,4 olmak üzere, %7,3 ile %11,5 aralığında gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini duyurmuştu. Küresel bazda yüksek hammadde fiyatlarına bağlı olarak enflasyonist baskıların artmaya devam etmesine rağmen büyük merkez bankalarının düşük politika faizi politikasını sürdürmeye devam etmeleri, dahası yurt içinde bankacılık sektörü kredi hacminde kaydedilen düşüş eğilimini de dikkate aldığımda TCMB’nin perşembe günkü toplantısında politika faizinde beklemede kalacağını tahmin ediyorum.

ARALIK 2020 KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU-TCMB

Kasım 2020’de Türkiye’nin kısa vadeli (1-yıldan kısa vadeli) dış borç stoku aylık 2,7 milyar dolar artışla 134,6 milyar dolar seviyesine yükselmişti. Söz konusu borcun 21,3 milyar doları Merkez Bankasına, 24,6 milyar doları kamuya, 88,7 milyar doları özel sektör kuruluşlarına aittir. Özel sektör içerisinde finansal olmayan kuruluşların kısa vadeli dış borç stoku 56,6 milyar dolar seviyesindedir. Gelecek 12 ayda vadesi dolacak toplam dış borç tutarı ise 184,3 milyar dolardır.

ŞUBAT AYI TÜİK TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ-TÜİK

Ocak ayında endeks aylık 3,2 puan artışla 83,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösteriyor.

TCMB VE BDDK, 12 ŞUBAT 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

5 Şubat ile biten haftada TCMB’nin sıkı para politikasının bir sonucu olarak piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerdeki (M1, M2, M3) düşüş devam etti. Gerçek kişilerin döviz tevdiat hesapları önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar, tüzel kişilerin ise 0,7 milyar dolar azalma gösterdi. Bankacılık sektörü yabancı para net genel pozisyonu artışını sürdürerek 5,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Altın rezervleri önceki haftaya göre 1 milyar dolar azalırken, döviz cinsi rezervler önceki haftaya göre 1 milyar dolar artış kaydetti. Böylece uluslararası rezervler 95,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. Yabancı yerleşiklerin mülkiyetindeki hisse senedi ve DİBS portföyü bir önceki haftaya göre 2,3 milyar dolar artışla 40,8 milyar dolar seviyesine yükseldi.

19 ŞUBAT 2021, CUMA

FITCH RATINGS, TÜRKİYE KREDİ NOTU DEĞERLENDİRMESİNİ AÇIKLAYACAK

Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, 21 Ağustos 2020 değerlendirmesinde Türkiye’nin BB- seviyesindeki kredi notunu teyit etmiş, görünümünü durağan’dan negatif’e çevirmişti. En son 21 Ocak’ta kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), Türkiye’nin döviz cinsinden kredi notunu “B+”, yerel para birimi cinsinden kredi notunu ise “BB-” olarak teyit etmiş, ülkenin kredi notu görünümünü “durağan” olarak kaydetmişti. Moody’s ise 4 Aralık 2020’deki değerlendirmesinde Türkiye’nin “B2” olan kredi notunu ve “negatif” olan not görünümünü değiştirmemişti. TDM’den (Turkey Data Monitor) aldığım aşağıdaki grafik üç uluslararası kredi derecelendirme kuruluşunun Türkiye’nin uzun vadeli yabancı para kredi notunu göstermektedir. Görebileceğiniz gibi her üç değerlendirme de Türkiye’nin yatırım yapılabilir seviyesinin altında bulunuyor.

ARALIK 2020 NET ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU (UYP) – TCMB

Kasım 2020’de UYP 385,9 milyar dolar açık vermişti. Uluslararası yatırım varlıkları 228,6 milyar dolar, yükümlülükler 614,5 milyar dolar seviyesinde bulunuyordu.

Varlıkların alt başlıklarına göre Doğrudan Yatırımlar 53,5 milyar dolar, Portföy Yatırımları 1,7 milyar dolar, Diğer Yatırımlar (hisse senedi, katılım payları, mevduat, krediler, ticari krediler, TCMB) 90,7 milyar dolar, rezerv varlıklar 82,7 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

Yükümlülükler tarafında ise Doğrudan Yatırım yükümlülükleri 197,1 milyar dolar, Portföy Yatırımları yükümlülükleri 110,0 milyar dolar, Diğer Yatırım yükümlülükleri (mevduat, krediler, ticari krediler, SDR tahsisatları) 307,4 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

Dr. Fulya Gürbüz

18-22 Ocak haftasında merkez bankaları toplantılarını izleyeceğiz

18-22 Ocak haftasında Türkiye, Avrupa ve Japonya merkez bankalarının para politikası kararları ve küresel ekonomiye yönelik değerlendirmeleri ile yurt içinde kurdaki düşüşün tüketici güvenine yansımasını, konut fiyatları ve turizm verilerini takip edeceğiz.

18 OCAK 2021, PAZARTESİ

KASIM AYI NET ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU (NUYP)

Merkez Bankası’nın yayınladığı Uluslararası Yatırım Pozisyonu “bir ekonomideki yerleşik kişilerin yurt dışındaki yerleşik kişiler ile finansal alacakları ve yükümlülüklerin yanında; rezerv varlık olarak tutulan altın şeklindeki finansal varlıklarının belli bir tarihteki stok değerini gösteren ve aylık olarak yayınlanan istatistiki bir tablodur.” Ekim 2020’de 351,2 milyar dolar NUYP açığı kaydedilmişti. Uluslararası varlıklar 227,1 milyar dolar iken yükümlülükler 578,3 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Aşağıdaki grafikte görebileceğiniz gibi 2020 yılı Haziran-Eylül döneminde uluslararası varlıkların değerinin (mavi çizgi) azalma kaydettiğini görüyorsunuz. Ekim ayında ise uluslararası varlıklarının özellikle de bankalar nezdinde döviz varlıklarının artış kaydettiğini görüyoruz. Söz konusu artışta bankalar nezdindeki döviz mevduatlarındaki 4,4 milyar dolarlık artışın etkisi var. Uluslararası yükümlülükler tarafında ise stok değer olarak Ekim ayında önceki aya göre 16 milyar dolarlık bir düşüş olmuştu. Kasım ve Aralık ayına ilişkin olarak TCMB verilerine başvurduğumuzda bankalardaki döviz tevdiat hesaplarının (döviz cinsi mevduatların) Kasım ayında 3,5 milyar dolar, Aralık ayında ise 3,3 milyar dolar artış kaydettiklerini ekleyelim.

19 OCAK 2021, SALI

KASIM AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ (KFE)

2020 yılı Ekim ayında KFE aylık %2,2’lik artışla 149,90 seviyesine yükselmişti.

20 OCAK 2021, ÇARŞAMBA

ARALIK AYI TURİZM VERİLERİ

Kasım 2020’de Türkiye’ye gelen turist sayısı önceki aya göre yarı yarıya düşerek 834 bin kişiye gerilemişti. Cari İşlemler Dengesi raporunda Kasım ayında turizm gelirlerinin de önceki ay kaydedilen 1,4 milyar dolardan 0,7 milyar dolara gerilediğini görmüştük. Aralık ayında devam eden Kovid-19 kaynaklı kapatmaların etkisiyle turizm verilerinin Kasım ayına göre iyileşme kaydetmeyeceğini söyleyebiliriz.

ARALIK AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YURT DIŞI-ÜFE)

Kasım ayında Yurt Dışı-ÜFE aylık %2 artış kaydetmişti. Aralık ayında Türk lirasındaki değer artışının (döviz kurundaki gerilemenin) Yurt-Dışı-ÜFE’de aşağı yönlü bir baskı oluşturma ihtimali var.

ARALIK AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU

2020 yılı Kasım ayında merkezi yönetim borç stoku 1 trilyon 872 milyar TL seviyesindeydi. Borcun 1 trilyon 75 milyar TL’si (%57’si) iç borç , 797 milyar TL’si (%43) ise dış borç miktarını oluşturuyor.

21 OCAK 2021, PERŞEMBE

MERKEZ BANKALARI PARA POLİTİKASI TOPLANTI KARARLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB): TCMB, Aralık ayı toplantısında politika faizini (1 hafta vadeli borç verme faiz oranı) %15’ten %17’ye yükseltmişti. TCMB politika faizini belirlerken tüketici fiyat enflasyonunu (TÜFE) dikkate almaktadır. Fiyat istikrarını hedefleyen TCMB, Türk lirasındaki değer artış ve azalışları da izlemektedir. Döviz kurundaki sert hareketler üretimde ithal girdi kullanan üreticilerin maliyetini doğrudan etkilemektedir. Bu sebeple maliyet enflasyonu açısından kurdaki artışlar yurt içi üretici fiyat endeksinin (Yİ-ÜFE) de yükselmesine sebep olmaktadır. Son verilere göre, Aralık ayında TÜFE yıllık %14,6, Yİ-ÜFE ise %25,2 oranlarında yükseliş kaydetti. Ekim-Kasım 2020 döneminde 8,0 seviyesinin üzerine çıkan Dolar-TL kurunun Aralık ayının sonunda 7,50 seviyesinin altına gerilemesi elbette üretici maliyetleri üzerinde olumlu bir etki yaratacaktır ancak küresel tedarik zincirindeki aksamaların özellikle hammadde ithalat fiyatlarını yukarı çekmesi üreticilerin maliyeti üzerinde risk oluşturmaya devam ediyor. Üreticilerin, maliyetlerini tüketiciye yansıtması TÜFE’nin de yükselmesini beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla kritik konu, istihdam azalırken hane halkının da harcama kabiliyeti gerilerken üreticinin maliyetlerini ne ölçüde çıktı fiyatlarına yansıtıp yansıtmayacağı. Sonuç olarak, TCMB’nin küresel ekonomi ve tedarik zinciri tarafındaki gelişmeleri izlemeyi tercih ederek 21 Ocak tarihli toplantısında politika faizinde değişikliğe gitmeyeceğini tahmin ediyorum.

Avrupa Merkez Bankası (ECB): Euro Bölgesinde TÜFE Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,3 düştü. TÜFE’deki yıllık değişim Ağustos-Aralık döneminde düşüşünü aralıksız sürdürüyor. ECB’nin son para politikası raporunda da okuduğumuz gibi talepteki azalma fiyatların da önceki yıla göre gerilemesine sebep oluyor. Öte yandan, aylık bazdaki fiyat değişimlerine baktığımızda 2020 yılının farklı yedi ayında kaydedilen yükselişlerin aslında yıllık enflasyondaki düşüşün hızını yavaşlattığını anlıyoruz. Özellikle Aralık ayında TÜFE’nin bir önceki aya göre %0,3 artış kaydetmesinin arkasında yatan ana sebep tedarik zincirindeki aksaklıkların hammadde fiyatlarını yükseltmesiydi. Elbette ki 2020 yılında TÜFE’de kaydedilen yıllık ortalama %0,3’lük artış ECB’nin %2 olan enflasyon hedefinden hayli uzak olduğunu belirteyim. Pandemideki yeni dalgaların ekonomi üzerinde yarattığı olumsuz etkiler sebebiyle ECB Aralık ayı toplantısında politika faizlerini sabit tutmuş, tüketim ve yatırımı hızlandırabilecek ve finansal gevşemenin devamlılığını sağlayacak ek yardım paketlerini devreye almış hatta program sürelerini 2022-2023 dönemlerine uzatma kararı almıştı. 2020 yılının ilk yarısında %7,7 daralan Euro Bölgesi ekonomisinin yılın üçüncü çeyreğinde %12,5 büyüme kaydetmesi, Ağustos-Kasım döneminde işsizlik oranının kademeli olarak düşmesi, Mayıs-Kasım döneminde sanayi üretiminin aylık bazda arka arkaya büyüme kaydetmesi ECB’nin gevşek para politikasının işe yaradığını gösteriyor. Tüm bu gelişmeleri dikkate aldığımızda, ECB için 21 Aralık toplantısında politika değişikliğine gidecek ek bir neden bulunmuyor.

Japonya Merkez Bankası (BOJ): BOJ, 2008 Küresel Finansal Kriz etkisiyle devreye aldığı parasal gevşeme adımları ile bilançosunu 2008 yılı Ağustos’tan 2019 yılı sonuna kadar 5,2 kat artırdı. Benzer hesap ABD Merkez Bankası (Fed) için 4,6 kat, ECB için 2,4 kattır. Peki Japonya ekonomisi bu ebatta bir parasal gevşemeden fayda sağladı mı? Aşağıdaki grafikte gri çubuklarla gösterilen BOJ bilançosundaki artışların (yani sisteme akıtılan paranın), mavi çizgiyle gösterilen çeyrek bazda GSYH büyüme oranlarını düşük hızla da olsa 2019 yılı sonuna kadar dengede tutabildiğini görüyoruz. Bununla da kalmayıp, 2008 krizi öncesinde %5,5 seviyelerindeki işsizlik oranının 2019 yılı sonunda %2,2 seviyelerine kadar gerilediğini de eklemekte fayda var. Aralık ayı para politikası toplantısı sonrasında yayınlanan raporda BOJ, ekonominin toparlanmaya devam ettiğini, ancak Kovid-19 belirsizliğine karşı ekonominin mevcut politikayla desteklenmeye devam etmesi gerektiğini vurgulamıştı. Mevcut riskleri dikkate alarak gevşek politikasını sürdürecek olan BOJ, 21 Ocak toplantısında faizlerde bir değişiklik yapmayacak. Takip edeceğimiz kısım, BOJ’un global ekonomik görünüm hakkındaki değerlendirmeleri olacak.

OCAK AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi Aralık ayında önceki aya göre değişiklik göstermeyerek 80,1 seviyesinde kalmıştı. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durum olduğunu göstermektedir. Döviz kurundaki gerilemenin tüketici güveninde iyileşme getireceğini düşünüyorum. Öte yandan kapatmaların etkisiyle gelir kaybındaki artışlar ve %22 seviyesinin üzerine çıkan tüketici kredi faiz oranlarını dikkate aldığımda, tüketici güveninde önemli bir iyileşme ihtimalini zayıf görüyorum.

TCMB VE BDDK, 15 OCAK 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ

8 Ocak verilerine göre TCMB’nin açıkladığı parasal büyüklükler (yani likidite seviyesi) son üç haftadır gerilemeye devam ediyor. Bunda TCMB’nin sürdürdüğü parasal sıkılaştırmanın etkisi var. Nitekim TCMB Aralık ayında politika faizini %15’ten %17’ye yükseltmesinin etkisiyle özellikle kredi faiz oranları ticaride %21, tüketicide %23 seviyelerini geçmiş durumda. Kredi hacminde de 7 Ocak haftasında hafif bir gerileme var. Bankalar para musluklarını kısmen kapatırken, portföy yatırımları için sermaye piyasalarına yabancı yatırımcı girişleri var. Bunun sebebi Aralık ayında TCMB’nin “bağımsızlık” sinyalini vermeye başlamasıyla ortaya çıkan güven algısı. Yabancı yatırımcının güven algısındaki artış, Aralık ayında Dolar-TL kurunun 7,90’lardan 7,40’ların altına kadar gerilemesini sağladı.

Dr. Fulya Gürbüz

Yılın son haftasında imalat sektörü PMI verilerini izleyeceğiz

Kovid-19 dalgasının artması ile devreye alınan kısıtlamaların Aralık ayında imalat sektörlerine etkisini IHS Markit ilk tahminlerinden edineceğiz

28 ARALIK 2020, PAZARTESİ

KASIM AYI ULUSLARARASI REZERVLER VE DÖVİZ LİKİDİTESİ

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan uluslararası rezerv varlıkları Ekim ayında aylık 4,8 milyar dolarlık artışla 84,5 milyar dolar seviyesine yükselmişti. Uluslararası rezervlerin önemli bir kısmını altın (42,2 milyar dolar), nakit ve mevduatlar (31,9 milyar dolar), menkul kıymetler (8,9 milyar dolar) oluşturuyor. Menkul kıymetler Nisan 2013’te gördüğü zirve olan 103,8 milyar dolardan Ekim 2020’de 8,9 milyar dolar seviyesine gerilemişken, altın rezervleri aynı dönemde 20,2 milyardan dolardan 42,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Nakit ve mevduatlar aynı dönemde 8,4 milyar dolardan 31,9 milyar dolara yükselmiş durumda. Böylece Nisan 2013’ten Ekim 2020’ye kadarki dönemde Türkiye’nin uluslararası rezervleri 134,0 milyar dolardan 84,5 milyar dolar seviyesine gerilemiş oldu. Peki, uluslararası rezervlerdeki erimenin Türkiye ekonomisi üzerinde nasıl bir etkisi oldu? Ekonomi yavaşladı: Uluslararası rezervlerin arttığı 2010-2013 döneminde Türkiye GSYH’si yıllık ortalama %8,3 büyürken, rezervlerin azaldığı 2014-2018 döneminde büyüme yıllık ortalama %5,0’e geriledi. Gelelim TCMB’nin kasasında nette ne kadar rezervi olduğuna. Yani, TCMB’nin varlıklarının yükümlülüklerini karşılayıp karşılamadığına. TCMB’nin Kasım 2016’da başladığı (0,3 milyar dolar) ve Mart 2019’da yoğun olarak kullanmaya başladığı (13,1 milyar dolar) vadeli döviz işlemlerinden (swap, forward ve futures) doğan yükümlülükleri en son Ekim 2020’de 61,3 milyar dolara yükselmiş durumda. Altın rezervlerini ayırdığımızda, Ekim 2019’da TCMB’nin likit olan döviz varlıkları (40,8 milyar dolar) ile vadeli döviz işlemlerinden doğan döviz yükümlülüklerinin (61,3 milyar dolar) farkını gösteren net pozisyon açığı 20,4 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Yani, TCMB’nin likit döviz varlıkları döviz yükümlülüklerini karşılamaya yetmiyor.

ARALIK AYI KÜRESEL İMALAT SEKTÖRÜ PMI İLK TAHMİNLERİ

IHS Markit tarafından açıklanan imalat sektörü PMI verileri Almanya ve Euro Bölgesinde Kasım ayında hız kaybederek büyümeye devam etmiş, ABD ve İngiltere’de ise imalat sektörü artan hızda büyümeye devam etmişti. Kovid-19 dalgasının artması ile devreye alınan kısıtlamaların Aralık ayında imalat sektörlerine etkisini IHS Markit ilk tahminlerinden edineceğiz. Ülke ve bölge olarak en büyük ticaret ortağımız olan Almanya ve Euro Bölgesi imalat sektörleriyle Kasım ayında benzer bir performans gösteren Türkiye’nin imalat sektörü hız kaybı yaşamış olsa da büyümesini sürdürmüştü. Aralık ayının ilk üç haftasında ticari kredilerdeki artış hızının Kasım ayının aynı dönemine göre artış kaydetmesi imalat sektörüne destekleyici bir etki yapmış olabilir. 31 Aralık’ta açıklanacak olan Aralık ayı SAMEKS sanayi verileri ve 4 Ocak’ta açıklanacak olan İSO ve IHS Markit işbirliğiyle yayınlanan Türkiye imalat sektörü PMI verileri söz konusu etkinin destekleyici olup olmadığını gösterecek. Ek olarak Ocak ayının ilk haftasında Dış Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanacak olan dış ticaret veriler dei imalat sektörünün Aralık ayı performansına ilişkin önemli bir ipucu olacak.

29 ARALIK 2020, SALI

ARALIK AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ

TÜİK tarafından açıklanan Ekonomik Güven Endeksi, Kasım ayında bir önceki aya göre 3,3 puan düşüşle 89,5 seviyesine gerilemişti. TÜİK’in açıklamasına göre ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması ortalama üzeri güveni, küçük olması ise ortalama altı güveni göstermektedir. Aralık ayında Ekonomik Güven Endeksinde en büyük ağırlığa sahip olan Reel Kesim Güven Endeksinin önceki aya göre %2,8 artış kaydetmesi ve Tüketici Güven Endeksinin önceki ayla aynı kalmasına rağmen Hizmet Sektörü Güven Endeksinin aylık %9,2’lik düşüşü Ekonomik Güven Endeksini aşağı çekecektir.

31 ARALIK 2020, PERŞEMBE

TÜİK KASIM AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ

TÜİK verilerine göre Ekim ayında ihracat 17,3 milyar dolar, ithalat 19,7 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Dış Ticaret Bakanlığı Aralık ayı başında Kasım ayı geçici verilerine ilişkin olarak ihracatın 16,1 milyar dolara gerilediğini, ithalatın ise 21,2 milyar dolara yükseldiğini duyurmuştu. Ocak ayı ilk haftasında Bakanlık, Aralık ayı dış ticaret verilerini açıklayacak.

ARALIK AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET ENDEKSLERİ

Kasım ayında mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış SAMEKS Sanayi Endeksi bir önceki aya göre 2,1 puan düşüşle 46,3 seviyesine gerilemişti. SAMEKS Hizmet Endeksi ise önceki aya göre 1,9 puan artışla 50,4 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 seviyesinin altında olması sektörün önceki aya göre daraldığını, 50 seviyesinin üzerinde olması sektörün önceki aya göre büyüme kaydettiğini gösteriyor. Sanayi ve hizmet sektörlerinin bileşiminden oluşan SAMEKS Bileşik Endeksi ise Kasım ayında 0,5 puan azalışla 49,0 seviyesine geriledi.

2020 YILI 3. ÇEYREK DIŞ BORÇ STOKU

Haziran 2020’de Türkiye’nin dış borç stoku 421,8 milyar dolar ile Haziran 2016 seviyelerine gerilemişti. Dış borç stokunun 123,7 milyar dolarını kısa vadeli, 298,2 milyar dolarını orta ve uzun vadeli dış borçlar oluşturuyor. Toplam dış borç stokunun yaklaşık %39’u kamuya, %33’ü finansal olmayan kuruluşlara, %24’ü finansal kuruluşlara, %5’i TCMB’ye ait bulunuyor. Türkiye’nin toplam dış borç stoku Mart 2018’de 466,9 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Dış borç stokunun Mart 2018’den Haziran 2020’ye olan dönemde 45,1 milyar dolar azalmasında finansal kuruluşların dış borç stokunun aynı dönemde 65 milyar dolar azalması, kamu sektörünün dış borç stokunun 22,8 milyar dolar artması ve TCMB’nin dış borç stokunun 18,2 milyar dolar artması etkili oldu.

TCMB VE BDDK, 25 ARALIK 2020 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ

18 Aralık ile biten haftada, döviz tevdiat hesapları (DTH, döviz cinsinden mevduatlar) yeni rekorunu kırdı. DTH’lar bir önceki haftaya göre 2,4 milyar dolar artışla tarihi zirvesi olan 223,8 milyar dolar seviyesine yükseldi. TL cinsinden ortalama mevduat faiz oranı %15’i geçerken, TL mevduatları önceki haftaya göre 6,4 milyar dolar düşüşle 1 trilyon 557 milyar TL’ye geriledi. 1-3 ay vadeli TL mevduatlarının faiz oranı önceki ortalama %16,12’den %15,98 seviyesine geriledi. TL cinsinden tüketici kredi faizleri %22,26 seviyesi ile Ağustos 2019 seviyelerine yükseldi. TL cinsinden ticari kredi faizleri de %18,96 ile Eylül 2019 seviyelerine yükseldi. 24 Aralık’ta 2020 yılının son para politikası toplantısını gerçekleştiren TCMB, politika faizini %15’ten %17 seviyesine yükseltti. Aralık ayı başından itibaren %15 seviyesinde bulunan TCMB’nin ortalama fonlama faizi, politika faizindeki artışın ardından 25 Aralık’ta %15,48 olarak gerçekleşti. Uluslararası rezervler ise 18 Aralık’ta 91,8 milyar dolar ile Ağustos 2020 seviyelerine yükseldi. Rezervlerdeki artışta yabancı yatırımcıların Türkiye’nin hisse ve tahvil piyasalarında önceki haftaya göre 3 milyar dolarlık alım yapmaları etkili oldu. En son 13 Mart tarihinde yabancı yerleşiklerin hisse ve tahvil stoku 36,8 milyar dolar seviyesindeyken 18 Aralık’ta tekrar 34,5 milyar dolar seviyesine yükselmiş bulunuyor.

18 Aralık 2020 tarihli para ve banka verileri aşağıdaki gibidir: