Etiket: hizmet

Mayıs ayında küresel hizmet sektörü büyüdü, imalat sektörü daraldı, Türkiye pozitif ayrıştı

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

S&P Global geçen hafta 2023 yılı Mayıs ayı küresel imalat sektörü PMI anket sonuçlarını yayınladı. Küresel imalat sektörü PMI endeksi Mayıs ayında bir önceki aya göre değişmeyerek 49,6 seviyesinde gerçekleşti. Endeksin 50 seviyesinin altındaki değerler (yukarıdaki grafikte mavi çizgi) sektörün önceki aya göre daraldığını gösteriyor. Özetle Mayıs ayında küresel imalat sektöründe üretim hacmi bir önceki aya göre ortalamada hafif geriledi. Dolayısıyla 2023 yılının ilk yarısında küresel merkez bankalarının yüksek enflasyonla savaşmak adına politika faizlerini artıma sürecini kararlılıkla sürdürmeleri ekonomik aktivitede yavaşlamayı beraberinde getirirken fiyat baskılarının azalmasında etkili oluyor.

Mayıs ayında küresel imalat sektörü üretimindeki düşüşün ana sebebi ihracat siparişlerindeki azalma oldu. Küresel imalat sektörü genelinde fiyat baskıları azaldı, istihdamda olumsuz bir tablo görülmedi, mevcut işlerin ve yeni siparişlerin karşılanması adına stoklarda düşüş kaydedildi. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde stok seviyesini yukarı çekecek olası bir motivasyon, küresel imalat sektörü üretiminde artış görmemize sebep olabilir.

Türkiye ekonomisinde ise depremin yaraları sarılmaya devam ediyor. PMI verileri deprem bölgesindeki ekonomik aktivitenin deprem öncesi seviyelerine yükseldiği işaretlerini ortaya koydu. Türkiye’nin başlıca dış ticaret ortaklarının imalat sektörlerindeki daralmaya rağmen artan siparişlerin etkisiyle Türkiye imalat sektöründeki üretim hacmi Nisan ayına göre büyüme kaydetti, paralelinde istihdam arttı, fiyat baskıları azaldı. Türkiye SAMEKS verileri de PMI endeksine benzer olarak sanayi ve hizmet sektörlerinde büyüme kaydedildiğini gösterdi, fiyat baskılarında ise zayıflama sinyalleri geliyor.

Kaynak: İSO, S&P Global

Türkiye imalat sektöründe üretim hacmindeki artışı destekleyen başlıca faktörler ihracatın Mayıs ayında bir önceki aya göre %12’lik artışla 21,6 milyar dolara, ithalatın ise aylık %22’lik artışla 34,3 milyar dolara yükselmesi oldu. İthalattaki hızlanmanın devam etmesi sebebiyle son 12 aylık toplam dış ticaret açığı, tarihinde ilk kez 122 milyar doları aştı. 2023 yılının ikinci yarısında Türkiye ekonomisinde hızlanma ihtimali sınırlı gözükürken yaz döneminde turizm gelirlerindeki artış, cari açığı bir miktar frenleyecektir, bu da kur üzerindeki baskıyı hafifletecektir.

Yeni ekonomi yönetiminin bütçe disiplini üzerinde yoğunlaşma ihtimali yüksek faiz ihtimalini artırıyor. Bu varsayım altında Türk lirasında sert bir değer kaybı olasılığı yaz dönemi için düşük olasılık olarak karşımıza çıkıyor. Sonbaharla birlikte görünümün nasıl olacağını yaz dönemindeki ekonomi politikaları uygulamaları belirleyecek.

Gelelim küresel ekonomideki görünüme…

Sıkı para politikası küresel ekonomiyi frenleyerek enflasyonu yavaşlatıyor.…

Politika faizini artırarak ve kredi musluklarını kısarak ekonomiyi yavaşlatan küresel merkez bankaları yüksek enflasyonla savaşmaya çalışıyor. Her ne kadar ABD, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları %2 olan enflasyon hedeflerinden hayli uzakta olmalarına rağmen enflasyon artış hızını yavaşlatmayı başardılar. Baş aktörlerden ABD Merkez Bankası FED’i dikkate aldığımızda aşağıdaki grafikte görüleceği gibi FED’in politika faizini kademeli olarak artırmaya devam etmesi (mavi çizgi), yıllık enflasyonun (siyah çizgi) aşağı gelmesini sağlamış. Enflasyonla mücadelede benzer başarıları mesela Avrupa, İngiltere, Brezilya, Rusya’nın da elde ettiğini benzer grafikleri tradingeconomics.com’da oluşturarak görebilirsiniz.

Kaynak: tradingeconomics.com

23,3 trilyon dolarlık GSYH büyüklüğüne sahip dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’de uygulanan sıkı para politikasının desteğiyle ekonomik aktivite yavaş seyrini sürdürüyor. FED’in son yayınladığı ve 10 Nisan-21 Mayıs dönemini kapsayan Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitenin yataya yakın seyrettiğini okuduk. Nitekim Mayıs ayı S&P Global küresel PMI verileri de ABD’de imalat sektörü üretiminin önceki aya göre yataya yakın bir büyüme sergilediğini teyit etti, ancak imalat sektörü genelinde (ihracat siparişleri, satın alımlar, girdi maliyetleri, çıktı fiyatları) yavaşlama sürdü, hizmet sektörlerinde ise büyüme devam ederken fiyat baskıları azalıyor.

Toplu olarak bakıldığında, Mayıs ayında küresel imalat sektörlerini yukarı çeken ekonomiler sırasıyla çoktan aza doğru sırasıyla Hindistan, Tayland, Rusya, Myanmar, Kazakistan, Filipinler, Yunanistan, Türkiye, Çin, Japonya ve Meksika olurken, başta Avrupa olmak üzere Tayvan, Vietnam, Brezilya, ABD, Malezya, Güney Kore imalat sektörleri bir önceki aya göre küçüldü. Euro Bölgesi özelinde imalat sektöründe üretim ve yeni siparişler Mayıs ayında sert düşüş kaydetti.

fulyagurbuz.com

Küresel imalat sektörü mayısta kan kaybetti, hizmet sektörü büyüyor

S&P Global Mayıs ayı sektörel PMI ilk verilerini açıkladı. PMI dediğimiz “Purchasing Managers Index”, yani satın alma müdürleri endeksi. S&P Global her ay onlarca ülkenin hizmet ve imalat sektörlerindeki satın alma müdürlerine bir anket gönderiyor ve ilk sonuçlarını ay bitmeden açıklıyor. Tüm ülkeler için nihai veriler anketin yapıldığı ayın bitiminden sonraki ayın ilk iş günü yayınlanıyor. Dolayısıyla 1 Haziran’da yayınlanacak küresel PMI verilerinde gelişmeleri ülkeler bazında daha detaylı okuyacağız.

Kaynak: HCOB, S&P Global

PMI anketinde ilgili sektöre ait üretim, yeni siparişler (yurt içi ve ihracat), mevcut işler, satın alma, tedarik süresi, istihdam, stok seviyesi, girdi maliyetleri, çıktı fiyatları ve son olarak gelecek 12 aya ilişkin üretim beklentilerinin bir önceki aya göre artıp azalmadığı soruluyor. Endeks 50 değerinin üzerindeyse ilgili faaliyetin bir önceki aya göre büyüdüğü, altında ise küçüldüğü, eşit ise değişim olmadığı anlamına geliyor.

PMI öncü verileri sadece ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’yı kapsıyor. Mayıs ayı öncü verilerine göre adı geçen ekonomilerde hizmet sektörleri büyümelerini sürdürürken, imalat sektörlerinde Japonya hariç büyük kan kaybı var. İmalat sektörü ihracat siparişlerindeki düşüş devam ediyor. Fiyatlar tarafında ise enflasyonist baskı zayıflıyor. Raporlardan gelen ipucunda Çin imalat sektöründeki yavaşlamanın ihracat siparişlerini olumsuz etkilediği notunu okuduk. Yine Mayıs ayına ilişkin olarak tedarik zincirinde sıkıntı kalmadığı, istihdamda kan kaybı olmadığı, mevcut işlerin üretimi desteklediği de diğer gelişmeler arasında yer aldı.

Biliyoruz ki Euro Bölgesi, ABD ve İngiltere en büyük ihracat ortaklarımız. Başta Avrupa ve Euro Bölgesi olmak üzere büyük ihracat pazarlarımızdan gelen imalat sektörlerinde daralma işaretleri Türkiye’nin başta ihracat siparişleri olmak üzere imalat sektörünü aşağı yönlü baskılıyor.

Nitekim TCMB’nin Mayıs ayı Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) verilerine göre Türkiye imalat sektöründe mevcut yurt içi ve ihracat siparişleri bir önceki aya göre düştü, son üç ayda kaydedilen üretim hacmi de bir önceki aya göre geriledi.

Kaynak: TCMB

İmalat sektörü kapasite kullanım oranlarında ise tablo daha iyi; Mayıs ayında dayanıklı tüketim malları ve ara mal imalatında kapasite kullanım oranları bir önceki aya göre yükselme kaydetti, dayanıksız tüketim malları ve yatırım malları imalatında ise kapasite kullanımı geriledi.

Kaynak: TCMB

RKGE’de siparişlerdeki düşüşe karşın stoklardaki azalmadaki yavaşlama ara ve dayanıklı tüketim mallarındaki kapasite kullanım artışlarını desteklediğini anlıyoruz. Öte yandan dayanıksız tüketim malı imalatı kapasite kullanımındaki gerileme ihracat siparişlerindeki düşüş işaretini açıklıyor.

Şubat-Mart-Nisan döneminde aralıksız yükselen yatırım malları imalatında kapasite kullanımının Mayıs ayında gerilemesi ise reel sektörün finansmana erişiminin zorlaştığından mı yoksa talebin zayıflamasından mı yoksa bir nefes alma payı mı olduğunu ay sonunda açıklanacak Mayıs ayına ilişkin MÜSİAD’ın açıklayacağı SAMEKS endeks verilerinde ve 1 Haziran’da açıklanacak İSO imalat sektörü PMI verilerinde ve 2 Haziran’da açıklanacak dış ticaret verilerinde anlamaya çalışacağız.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, güven endeksleri, kapasite kullanımı, pmi, politika faizi, turizm

22-26 Mayıs haftasında enflasyondaki artışın yavaşlayarak da olsa süreceğini, merkezi yönetimin borç stokunun artmaya devam edeceğini, turizm gelirinde artışı, politika faizinin ise sabit tutulacağını söyleyebiliriz. Mayıs ayı kapasite kullanım oranları, reel kesim güven endeksi, sektörel güven endeksleri ve küresel PMI verileri Türkiye ekonomisine yönelik talep ve üretim eğilimini ortaya koyacak.

22 MAYIS 2023, PAZARTESİ

MAYIS AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında tüketici güven endeksi aylık %9,2’lik artışla 87,5 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100’den küçük olması kötümser durumu gösteriyor. Döviz kurunun seyri, enflasyon, maddi durum, maaş zamları, ekonomiye yönelik beklentiler, işsizlik gibi daha birçok etkenin tüketici güven endeksini etkilediğini not edelim.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI YURTDIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

2023 yılı Mart ayında YD-ÜFE yıllık %40,35, aylık %1,65 artış kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği üzere döviz kurundaki yıllık değişim, YD-ÜFE’de paralele yakın bir değişim ortaya koyuyor. Nisan ayında döviz kurundaki hafif artışın YD-ÜFE’de de yıllık bazda artışa sebep olması beklenebilir. Aylık bazda ise döviz kurundaki artışa bağlı olarak YD-ÜFE’deki artış sürecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

2023 yılı Şubat ayında Tarım-GFE yıllık %69,99, aylık %1,22 artış kaydetmişti. Mart ayı döviz ve emtia gelişmeleri Tarım-GFE’nin yıllık artışında yavaşlamanın sürebileceği, aylık artışların ise süreceği işaretlerini veriyor.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Mart ayında merkezi yönetimin borç stoku 4 trilyon 487 milyar TL ile bir önceki aya göre %6,6’lık artış kaydetmişti. TL cinsi borç stoku aynı dönemde aylık %12,2’lik artışla 1 trilyon 688 milyar TL’ye, döviz cinsi borç stoku ise aylık %3,4’lük artışla 2 trilyon 798 milyar TL’ye yükselmişti. Buna göre toplam borç stokunun %62’sini döviz cinsi stok oluşturmaktadır. Son veriler ışığında 2023 yılının ilk çeyreğinde merkezi yönetimin toplam borç stoku GSYH’nin %26,1 seviyesi ile tarihi düşük seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 MAYIS 2023, SALI

MAYIS AYI ÖNCÜ KÜRESEL PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL

(https://www.pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases)

2023 yılı Nisan ayında küresel imalat sektöründe üretim bir önceki aya göre hızlanarak büyüme kaydetmiş, siparişler gerilemiş, istihdam artmış, girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarındaki artış yavaşlamıştı. Küresel hizmet sektörü ise Nisan ayında hızlı büyümesini sürdürmüş, yerel siparişler artmış, istihdamdaki artış sürmüş, girdi maliyetlerindeki artış yavaşlarken çıktı fiyatlarındaki artış hızlanmıştı. ABD, Euro Bölgesi, İngiltere, Kanada ve Avustralya’yı kapsayacak olan öncü PMI verileri Türkiye’nin Mayıs ayı ihracatına ilişkin ipuçları verecek.

Kaynak: S&P Global

24 MAYIS 2023, ÇARŞAMBA

MAYIS AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANLARI (KKO) – TCMB

Arındırılmamış verilere göre 2023 yılı Nisan ayında KKO, bir önceki aya göre 1,9 yüzde puan artışla %75,4 seviyesine yükselmişti. Tüm alt gruplarda (tüketim malları, ara mallar ve yatırım malları imalatında) KKO bir önceki aya göre yükselme kaydetmişti.

Kaynak: TCMB

MAYIS AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

2023 yılı Nisan ayında RKGE aylık 2,8 puanlık artışla 108,0 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler ankete katılan reel kesim temsilcilerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığı (iyimser) anlamına geliyor, 100 altındaki değerler ise kötümserlik anlamına geliyor. Nisan ayı anket sonuçlarına göre son üç ayda üretim miktarı ile mevcut yurt içi ve ihracat siparişlerinin bir önceki aya göre arttığını, son üç ayda ortalama birim maliyetlerinin önceki aya göre düştüğünü, gelecek üç ay beklentilerinde ise birim maliyetlerin ve satış fiyatlarının yükseleceği işaretini almıştık.

Kaynak: TCMB

MAYIS AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında güven endeksi hizmet sektöründe bir önceki aya göre %1,1 yükselmiş, perakende ticaret sektöründe %1,3 gerilemiş, inşaat sektörlerinde de %0,1’lik düşüş kaydetmişti. TÜİK’in hesaplayıp yayınladığı güven endeksleri 0-200 aralığında değer almakta, endeksin 100’den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den küçük olması ise kötümserliğini gösteriyor.

Kaynak: TÜİK

25 MAYIS 2023, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

TCMB, 27 Nisan 2023 tarihli toplantısında 1 hafta vadeli borç verme faizi olan politika faizini %8,5 seviyesinde sabit tutmuş, yayınladığı basın bülteninde mevcut politikanın yeterli olduğu, 6 Şubat tarihli deprem felaketinin yılın ilk yarısına etkilerinin takip edileceğine dikkat çekilmişti. TÜFE’deki yıllık yavaşlama eğilimi yılın ikinci yarısında TCMB’den faiz indirim hamlesi getirebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

26 MAYIS 2023, CUMA

NİSAN AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Mart 2023’te Türkiye’ye gelen turist sayısı bir önceki aya göre %25 artışla 2 milyon 336 bin kişiye, ülkeden ayrılan turist sayısı aylık %18 artışla 2 milyon 311 bin kişiye yükselmişti. Net turizm geliri ise Mart ayında aylık %19’luk artışla 2,4 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. 2023 yılı ilk çeyreğinde toplam net turizm geliri bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %23’lük artışla 7,3 milyar dolara yükseldi. İlkbahar ve yaz döneminde turizm gelirleri artmaya devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Nisan ayı PMI ilk verileri, FED ve AMB’den faiz artırım beklentilerini destekledi

Kaynak: tradingeconomics.com

ABD’de ekonomik aktivite Nisan ayında hızlandı…

ABD’de Michigan Tüketici Güven Endeksi’nin beklentilerden daha yüksek geldiği Nisan ayında S&P Global Hizmet ve İmalat sektörleri PMI endeksleri ilk tahminleri de bir önceki aya göre toplam ekonomik aktivitenin büyüdüğünü gösterdi.

Nisan ayı PMI verilerine göre ABD’de üretim, yeni yurt içi siparişler, beklentiler, girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları bir önceki aya göre yükseldi; ihracat siparişlerindeki düşüş ise yavaşladı. Fiyatlardaki baskıyı artıran başlıca etkenler olarak artan faiz oranları, yüksek çalışan ücretleri ve faturalardaki artışlar sıralandı. Firmaların kapasite artırma eğilimleri ise istihdamda artışı getirdi.

ABD Merkez Bankası Fed’in geçen hafta yayınladığı ve Mart ayı başından Nisan ayının ilk 9 gününü kapsayan Bej Kitap raporu, ABD ekonomisinin Ocak-Şubat dönemine göre ılımlı bir büyüme resim ortaya koymuştu.

Söz konusu gelişmeler enflasyonu baskılamaya çalışan Fed’in talep tarafını da baskılayabilmek adına 3 Mayıs tarihli para politikası toplantısında 25 baz puanlık faiz artırım yapacağı beklentilerini destekliyor. 14 Haziran tarihli toplantısı için Fed temkinli kalarak faiz artırım sinyali verebilir.

Nisan ayında Euro Bölgesi ekonomisini yine hizmet sektörü destekledi, fiyat baskıları sürdü…

Nisan ayı Euro Bölgesi öncü PMI verilerine göre; 2023 yılının ilk çeyreğinde hizmet sektörü aktivitesinin hızlandığı Euro Bölgesi yılın ikinci çeyreğine yine hizmet sektöründeki hızlanmanın desteğiyle başladı. İmalat sektörü aktivitesindeki düşüş ise Nisan ayında da sürdü.

Hizmet sektöründe yeni siparişler Nisan ayında artışını sürdürürken, imalat tarafında yeni siparişlerdeki düşüş hızlandı.

İmalat sektöründeki zayıflık Nisan ayında girdi maliyetlerini aşağı çekti, çıktı fiyatlarının artış hızı da yavaşladı. Mevcut işlerde ve siparişlerde görülen düşüş eğilimi imalat sektörü aktivitesini gölgeledi.

Hizmet sektöründeki hareketlilik istihdamda artışı getirirken, sektörde girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları da artış kaydetti.

Avrupa Merkez Bankasının (AMB) Temmuz 2022’den bu yana gerçekleştirdiği faiz artırımları her ne kadar manşet enflasyonu (TÜFE) düşürmeyi başarsa da çekirdek enflasyonda yukarı hareket devam ediyor. Para politikasında çekirdek enflasyonu yakından takip eden AMB, çekirdek enflasyondaki yapışkanlığı azaltmak adına 4 Mayıs tarihli toplantısında politika faizini 50 baz puan artırabilir.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, enflasyon, imalat, nakit bütçe, PMI, reel faiz, reel kur

3 NİSAN 2023, PAZARTESİ

MART AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – İSO, S&P GLOBAL

24 Mart’ta S&P Global ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere, Japonya ekonomilerini kapsayan öncü imalat ve hizmet sektörleri PMI verilerini açıklamıştı. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor Aşağıdaki grafiğe göre Şubat 2023’te nihai küresel PMI verileri iyileşme kaydederek büyümeye işaret etmişti. Mart ayı PMI ilk verileri ise Avustralya dışında diğer ekonomilerde ekonomik aktivitenin iyileştiğini, enflasyonist baskının sürdüğünü, ihracat siparişlerinin düştüğünü, istihdamın artmaya devam ettiğini ortaya koydu. En büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi imalat sektöründe siparişler geriledi, üretim zayıfladı, girdi ve çıktı fiyatları ile özellikle hizmet sektöründe istihdam artmaya devam etti. Söz konusu gelişmeler Türkiye’nin Mart ayı ihracat potansiyelini aşağı çekiyor. Nitekim Mart ayında Türkiye imalat sektöründe dayanıklı tüketim malları ve yatırım malları üretiminde kapasite artışı yaşanmış olsa da toplam imalat sektöründe kapasite kullanım oranı gerileme kaydetti. MÜSİAD’ın yayınladığı SAMEKS verileri ise Şubat ayında başlayan deprem felaketinin ardından Mart ayında yeni siparişlerin desteklediği bir üretim artışına işaret ediyor. Dolaysıyla Mart ayı Türkiye imalat sektörü PMI endeksinde ihracata dayalı üretimden ziyade yurt içi siparişlerin desteklediği bir ekonomik aktiviteye tanık olacağız.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

MART AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Bir önceki ayın fiyat gelişmelerine bakalım. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2023 yılı Şubat ayında yıllık %55,18, aylık %3,15 artış kaydetmiş; Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %76,61, aylık %1,56 artmış, aynı dönemde Dolar/TL kurunda yıllık %38, aylık %0,3 artış yaşanmıştı. Dolar/TL’nin Mart ayında aylık %0,68, yıllık %29,85 artış kaydetmiş olmasına bağlı olarak tüketici mal fiyatları ile yurt içi üretici maliyetleri yükselmeye devam edecektir. AA Finans’ın anket sonuçlarına göre TÜFE’nin Mart ayında bir önceki aya göre ortalama %2,86 artış kaydedeceği, böylece yıllık enflasyonun %51,35’e gerileyeceği tahmin ediliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR

Şubat 2023’te 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz oranı eksi %28,6’ya, 12-ay ileriye dönük reel faiz oranı ise eksi %15,2’ye gerilemişti. Reel faiz oranı, aynı dönemdeki tahvil getirisinin aynı dönemdeki oluşan enflasyon değerinden arındırılarak (bölerek) hesaplanıyor. Belirli bir dönemde reel faizin eksi olması aynı dönemde elde edilen getirinin aynı dönemdeki gerçekleşen enflasyondan düşük olması anlamına geliyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere reel faiz oranlarında yukarı doğru seyir enflasyondaki yavaşlamadan kaynaklanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 NİSAN 2023, SALI

MART AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ İLK TAHMİNLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Ticaret Bakanlığı verilerine göre Şubat 2023’te ihracat aylık %3,8 azalışla 18,6 milyar dolara, ithalat ise aylık %8,3’lük düşüşle 30,8 milyar dolara gerilemiş, böylece dış ticaret açığı aylık %14,3’lük düşüşle 12,2 milyar dolar olmuştu. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi son dönemde ihracat performansı zayıflarken, ithalatta kaydedilen hızlanma dış ticaret açığının artmasına sebep oluyor. Altın ve enerji hariç tutulduğunda ise ihracat Ocak-Şubat 2023 döneminde ardı ardına düşerken, ithalat son 4 aydır artışını sürdürerek dış ticaret açığının Ağustos 2022’den bu yana en yüksek seviye olan 2,5 milyar dolara yükselmesine sebep oldu. İmalat sektörüne yönelik öncü verileri dikkate aldığımızda altın ve enerji hariç ithalat hacmindeki artışın ara malı ve sermaye malı üretimini desteklediğini ekleyelim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Şubat 2023’te TÜFE bazlı REDK endeksi aylık 1,66 puan artışla 58,73 seviyesine yükselmişti. REDK’nin 100 seviyesinin üzerindeki değerler Türk lirasının ticaret yaptığı ülke para birimlerine karşı değerli olduğunu, altındaki değerler ise değersiz olduğunu gösteriyor. Yİ-ÜFE (üretim maliyetli) bazlı REDK ise Şubat ayında aylık 0,21 puan artışla 88,03 seviyesine yükselmişti. TCMB’nin ifadesiyle “REDK’nin artışı TL’nin reel olarak değer kazandığını, diğer bir anlatımla Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının arttığını göstermektedir”. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere Yİ-ÜFE bazında Türkiye’nin ticaret yaptığı ülkelere göre TL’nin değeri TÜFE’ye kıyasla daha yüksek. Ticaret yaptığımız ülkelerin TL cinsinden kur değeri düştükçe ve ticaret yaptığımız ülkelerin enflasyon hızı arttıkça REDK endeks değeri yükseliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Aralık 2022’de reel sektörün döviz varlıkları aylık 4,2 milyar dolar azalışla 164,6 milyar dolara gerilemiş, yükümlülükleri 255,8 milyar dolar ile önceki aya göre yatay kalmış, böylece sektörün net döviz pozisyon açığı aylık 4,1 milyar dolar artışla 91,2 milyar dolara yükselmişti. Sektörün kısa vadeli döviz pozisyon fazlası ise aynı dönemde aylık 5,7 milyar dolar düşüşle 63,8 milyar dolara gerilemişti. Söz konuşu gerilemede kısa vadeli döviz varlıklarının aylık 4,6 milyar dolar azalışla 143,4 milyar dolara gerilmesi, kısa vadeli yükümlülüklerinin ise aylık 1,1 milyar dolar artışla 79,6 milyar dolara yükselmesi etkili oldu. 2021 yılı sonunda sektörün toplam net döviz pozisyon açığı 120,9 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: TCMB

7 NİSAN 2023, CUMA

MART AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Şubat ayında bütçe nakit dengesi tablosuna göre 208,3 milyar TL gelir, 379,8 milyar TL gider kaydedilmiş, böylece 171,5 milyar TL nakit bütçe açığı (grafikte siyah çubuklar) kaydedilmişti. Bütçe açığını finanse etmek için Hazine TCMB’deki kasasından 118,5 milyar TL nakit kullanmış (grafikte sarı çubuklar), ayrıca nette 52,8 milyar TL net borçlanma (grafikte mavi çubuklar) gerçekleştirmişti. 2022 yılının tamamında 169,4 milyar TL nakit açığı kaydedilmişken, 2023 yılının ilk iki ayındaki nakit açığı toplamı 412,6 milyar TL ile rekor kırmıştır. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere nakit bütçe açığı arttıkça Hazine’nin net borçlanma miktarı da (borçlanma gereği) artmaktadır. Hazine’nin kasası TCMB’de tutulmaktadır. Banka kullanımının eksi (-)  değer alması Hazine’nin TCMB’deki hesap bakiyesinin arttığı, artı (+) değer alması ise kasadan kullanım yaptığı anlamına gelmektedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – fao.org

Şubat ayında BM Gıda Fiyat Endeksi aylık %0,6 gerilemesine bağlı olarak yıllık %8,1’lik düşüş kaydetmişti. Son 11 ayda gıda fiyatları ardı ardına önceki aya göre düşerken (grafikte turuncu çubuklar, sol eksen), yıllık bazda (grafikte mavi çizgi, sağ eksen) ise son 4 aydır aralıksız düşüyor. Türkiye’de ise gıda fiyat artışları yıllık bazda yavaşlasa da aylık bazda fiyatlardaki artış hızı yavaşlamıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – http://www.bls.gov/

2023 yılı Şubat ayında ABD’de işsizlik oranı önceki iki aydaki düşüşten sonra tekrar %3,6 seviyesine yükselmiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık bazda %4,6 artış kaydetmişti. Mart ayına ilişkin olarak piyasadaki beklenti, işsizlik oranının değişmeyeceği ve tarım dışı istihdamda aylık 240 bin kişi artış olacağı yönünde. Şubat ayında tarım dışı istihdam 311 bin kişi artmıştı. ABD’de enflasyonist baskılar nispeten hafiflemişken bankacılık sektörüne ait yaşanan son olumsuz gelişmelerin etkisiyle Fed, Mart ayı toplantısında politika faizini 25 baz puanlık artışla %4,75-5,0 seviyesine yükseltti. Fed’in toplantı sonrası yayınladığı basın bülteninde bir sonraki toplantıda küçük ölçekli bir faiz artırımı daha yapılabileceği yönünde bir sinyal verilmiş olsa da türev ürün fiyatlamalarına göre yapılan hesaplamalarda piyasa profesyonelleri 3 Mayıs tarihli para politikası toplantısında 25 baz puanlık faiz artırımı olasılığını %49 ve değiştirilmeyeceği olasılığını %51 olarak fiyatlıyor. Fed 2023 yılının geri kalanında 3 Mayıs, 14 Haziran, 26 Temmuz, 20 Eylül, 1 Kasım ve 13 Aralık’ta politika faiz kararlarını duyuracak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, faiz kararı, PMI, turizm, tüketici güveni

20-24 Mart haftasında açıklanacak makro ekonomik verilerde merkezi yönetimin borç yükünde artış, yurt dışı üretim ve tarım girdi fiyat enflasyon hızında yavaşlama, tüketici güveninde iyileşme işaretleri gelebilir.

20 MART 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

TÜİK, ülke içinde üretimi yapılan ve yurt dışına satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını ölçen YD-ÜFE endeksini yayınlıyor. Ocak ayında YD-ÜFE yıllık %50,98, aylık %4,00 artış kaydetmişti. Grafikten de görüleceği gibi enerji maliyetlerinin (kırmızı çizgi) YD-ÜFE üzerindeki baskısı devam ediyor. Şubat ayında petrol fiyatları ve diğer emtia fiyatları yıllık bazda düşüş kaydetti, döviz kurunun yıllık artış hızı da değişmedi. Sonuç olarak YD-ÜFE’nin bir önceki yıla göre artış hızı Şubat ayında yavaşlamaya devam edecek gibi gözüküyor. YD-ÜFE Şubat ayında bir önceki aya göre yatay kalabilir zira Dolar/TL kuru Şubat ayında önceki aya göre hafif yükselirken petrol fiyatları hafif geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Ocak ayı itibariyle merkezi yönetimin borç stoku 4 trilyon 178 milyar TL seviyesinde bulunuyor. Toplam stokun %65,3’ünü döviz cinsi borç stoku (2,7 trilyon TL), %34,7’sini TL cinsi borç stoku oluşturuyor. Aşağıdaki grafikten anlaşılacağı üzere Ekim 2021’den bu yana döviz kurundaki yatay seyir ve Hazine’nin TL cinsi borçlanmaya ağırlık vermesi döviz cinsinden borç stokunun azalmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 MART 2023, SALI

OCAK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

Aralık 2022’de Tarım-GFE yıllık %103,14, aylık %0,72 artış kaydederek ardı ardına üçüncü ay yıllık bazdaki düşüş seyrini korudu. 2023 yılı Ocak ve Şubat aylarında ise döviz kurundaki yıllık artışın yavaşlamasına bağlı olarak Tarım-GFE’deki yavaşlama eğilimi sürecek.

Kaynak: TÜİK

22 MART 2023, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI – federalreserve.gov

ABD’de vadeli işlemler piyasalarındaki fiyatlamalara göre Fed’in 23 Mart’ta mevcut %4,50-4,75 aralığındaki politika faiz aralığı hedefinin %62 olasılıkla %4,75-%5,00 aralığına yükseleceği (25 baz puanlık artış) hesaplanıyor. Her ne kadar Fed’in para politikasında dikkate aldığı ve %2 olarak hedeflediği yıllık çekirdek kişisel tüketim harcamaları enflasyonunun (PCE) Ocak 2023’te %4,7’ye yükselmesi, fiyat baskılarının tekrar artmaya başladığı endişelerini ortaya koydu. Dahası, Fed’in 8 Mart’ta yayınladığı ve Şubat ayını kapsayan 2023 yılı ikinci Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitenin ılımlı bir iyileşme kaydettiğine işaret etmişti. Ayrıca raporda, istihdam piyasasının güçlü konumunu sürdürdüğünü ve özellikle enerji ve hammadde fiyatları olmak üzere girdi maliyetlerinin artmaya devam ettiğini okumuştuk. Hal böyle olunca Fed’in 21-22 Mart tarihli para politikası toplantısında politika hedef faiz aralığının 50 baz puan artışla %5,00-%5,25 seviyesine yükseleceği beklentisi ağırlık kazanmıştı. Ancak önceki hafta ABD’de Silvergate Bank, Silicon Valley Bank ve Signature Bank’in batmasıyla birlikte finansal istikrarda oluşan çatlaklara ek olarak en büyük ABD bankalarının (JPMorgan Chase, Wells Fargo, Citigroup, Truist) zordaki First Republic Bank’a 30 milyar dolar mevduat koymaları Fed’in faiz artırım hızını yavaşlatacağı beklentilerini ortaya koyuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 MART 2023, PERŞEMBE

TCMB FAİZ KARARI – TCMB

Yüksek enflasyon baskısının sürdüğü Türkiye’de ForeksHaber’in yaptığı bir ankete göre TCMB’nin 23 Mart tarihli toplantısında politika faizinin mevcut %8,5 seviyesinde sabit kalacağı veya %8,0 seviyesine düşürüleceği beklentileri eşit dağılmış durumda. Şubat ayında merkezi yönetim bütçesinin yaşanan deprem felaketlerinin etkisiyle hızlı artan bütçe harcamalarına bağlı olarak 170,6 milyar TL açık vermesi, TÜFE’nin yıllık bazda %55 seviyesine gerilemesi, ticari kredi faiz oranlarının artması ve brüt döviz rezervlerinin Eylül 2022’den bu yana en düşük seviyesine gerilemesi TCMB’nin faiz indirmesine sebep olabilir zira faiz artırmak TCMB’nin seçenekleri arasında yer almıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Şubat 2023 itibariyle tüketici güven endeksi aylık %4,3 oranında artışla 82,5 seviyesinde bulunuyor. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100’den küçük olması kötümserliği gösteriyor. Deprem felaketi sebebiyle hükumetin harcamalarını artırması Şubat ayında tüketicilerin kötümserliğinde azalmayı beraberinde getirdi. Mart ayında EYT ile ilgili sürecin devreye alınması ve seçimlerin erken yapılacak olması Mart ayında tüketicilerin güven algısında iyileşmenin sürmesine katkıda bulunabilir.

Kaynak: TÜİK

24 MART 2023, CUMA

MART AYI ÖNCÜ KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases

S&P Global verilerine göre, 2023 yılı Şubat ayında küresel mal ve hizmet üretiminin önceki aya göre arttığını, yeni yurt içi siparişlerin aynı dönemde artarken yeni ihracat siparişlerindeki düşüşün yavaşladığını, istihdamın daha hızlı arttığını, girdi maliyetlerinin daha yavaş hızla arttığını, çıktı fiyatlarının ise daha hızlı arttığını görmüştük. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor.

Kaynak: S&P Global

ŞUBAT AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

2023 yılı Ocak ayında Türkiye’ye 2 milyon 5 bin turist geldi, ülkeden 2 milyon 342 bin turist ayrıldı. 2022 yılı genelinde toplam gelen ve ayrılan turist sayısı sırasıyla 44 milyon 564 bin ve 44 milyon 537 bin ile 2019 yılı seviyelerine yükseldi. 2022 yılı genelinde 42 milyar dolar net turizm geliri elde edildi. TCMB’nin ödemeler dengesi verilerinde ise net seyahat gelirlerinin 2022 yılında %48 artış kaydetmesine rağmen dış ticaret açığının 2021 yılındaki 29 milyar dolardan 2022 yılında 89 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak toplam cari işlemler açığı yıllık 5,7 kat artışla 48,7 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa ekonomisinin işaret ettiği mevcut zayıf ekonomik performansın etkisiyle Türkiye’nin ihracat hacminin zayıflaması, öte yandan ithalatın yüksek seyrini koruması 2023 yılında cari açıktaki bozulmanın süreceğine işaret ediyor. Türkiye’de yaşanmaya devam eden depremlerin turizm sektörü üzerindeki olumsuz etkisi de cari açık üzerinde artış yönlü baskıya sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, gıda, GSYH, güven, hizmet, ihracat, imalat, ithalat, PMI

27 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ocak ayında Ekonomik Güven Endeksi aylık %1,3 artışla 99,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor. Endeksi oluşturan 5 alt endeksten tüketici güven endeksi Şubat ayında aylık %4,3 artış kaydederken, reel kesim güven endeksi aylık %1 düştü, hizmet sektörü güven endeksi aylık %2,2 düştü, perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %2,4 düştü, son olarak inşaat sektörü güven endeksi aylık %3,6 düştü. Söz konusu öncü göstergeler ekonomik güven endeksinin (grafikte siyah çizgi) Şubat ayında önceki aya göre düşebileceğine, kötümserliğin artacağına işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığı her ayın ikinci iş gününde bir önceki ayın dış ticaret verilerini yayınlamaktadır. Dolayısıyla Şubat ayı başında Ticaret Bakanlığı, Ocak ayı dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre ihracat Ocak ayında aylık %15,4 düşüşle 19,4 milyar dolara geriledi, ithalat aylık %3,5 artışla 33,7 milyar dolara yükseldi. Böylece dış ticaret açığı Aralık 2022’deki 9,7 milyar dolardan Ocak 2023’te 14,4 milyar dolara yükseldi. TÜİK’in açıklayacağı verilerde alt detaylara odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

28 ŞUBAT 2023, SALI

ŞUBAT AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

Ocak ayında Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,5 puan artışla 54,3 puana, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 2,6 puan artışla 55,2 seviyesine yükselmiş, böylece bu iki endeksin bileşkesinden oluşan SAMEKS Bileşik Endeksi aylık 0,9 puan artışla 54,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler sektörde bir önceki aya göre iyileşmeyi gösteriyor. Endeksin alt detaylarında her iki sektörde iş hacmi, üretim, yeni siparişler, satın alımlar, stok, istihdam ve tedarikçilerin teslim süresine ilişkin gelişmelere odaklanacağız.

Kaynak: MÜSİAD

OCAK AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK

Aralık 2022’de H-ÜFE aylık %1,41, yıllık %78,72 artış kaydetmişti. Gıda ve içecekler ile ulaştırma hizmetlerinin Ocak ayında yıllık artış hızlarının yavaşlamasına bağlı olarak H-ÜFE’de de yıllık artışın yavaşlamasını bekleyebiliriz.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI 4. ÇEYREK (4Ç2022) GSYH VERİLERİ – TÜİK

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 3Ç2022’de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,9 artış kaydetmiş, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH bir önceki çeyreğe göre %0,1 azalmıştı. Hizmet sektörü yıllık %6,9 büyüme kaydederken, sanayi sektörü %0,3’lük artış kaydetmişti. 3Ç2022’de GSYH’yi hane halkı ve devlet harcamaları desteklemiş, ihracatın katkısı azalmıştı. 4Ç2022 tahminlerine göre İstanbul Bilgi Üniversitesi GSYH’de bir önceki çeyreğe göre %2,21, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %2,7 büyüme beklerken 2022 yılı genelinde GSYH büyüme beklentisi %5,23 seviyesindedir. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ise çeyrek bazda %1,3, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,1 artış bekliyor. Bloomberg HT Araştırma Birimi’nin anketine göre ekonominin 4Ç2022’de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre ortalama %2,8, 2022 yılı genelinde %5,2, 2023 yılında %3 büyümesi bekleniyor.

Kaynak: TÜİK

1 MART 2023, ÇARŞAMBA

ŞUBAT AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL

S&P Global’in geçen hafta yayınladığı Şubat ayı öncü göstergeleri gelişmiş ekonomilerde imalat sektöründe üretimin karışık sinyaller verdiğini, hizmet sektöründe ise büyüme kaydedildiği, fiyat baskılarının hafiflemesine rağmen sürdüğü, istihdamda ise iyileşme işaretleri gelmişti. Türkiye imalat sektörüne ilişkin öncü göstergeler Şubat ayında stoklardaki azalmaya bağlı olarak siparişlerde ve yatırım harcamalarında hafif iyileşme sinyalleri verdi. Küresel ihracat siparişlerindeki azalma eğilimi ise Türkiye’nin ihracat performansı için olumsuz bir görünüm ortaya koydu. Söz konusu sinyallerin PMI verileriyle paralellik gösterip göstermediğine odaklanacağız. 3 Mart Cuma günü S&P Global küresel hizmet sektörü PMI verilerini yayınlayacak. Akabinde JP Morgan’ın yayınlayacağı Küresel Bileşik PMI verileri Şubat ayında küresel ekonomideki eğilimi daha net ortaya koyacak.

Kaynak: İSO, S&P Global

ŞUBAT AYI İTO ÜCRETLİLER GEÇİNME ENDEKSİ – İTO

Ocak ayında İTO İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi yıllık %79,7 artış kaydetmiş, aynı dönemde TÜFE yıllık %57,7, TÜRK-İş açlık ve yoksulluk sınırı yıllık %108,6 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 MART 2023, PERŞEMBE

ŞUBAT AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Ticaret Bakanlığı verilerine göre Ocak ayında ihracat aylık %15,4 düşüşle 19,4 milyar dolara geriledi, ithalat aylık %3,5 artışla 33,7 milyar dolara yükseldi. Böylece dış ticaret açığı Aralık 2022’deki 9,7 milyar dolardan Ocak 2023’te 14,4 milyar dolara yükseldi. Öncü göstergeler Şubat ayında ihracatta önemli bir iyileşme ortaya koymazken, ithalatta kayda değer bir artış olmayabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 MART 2023, CUMA

ŞUBAT AYI TÜFE VE Yİ-ÜFE İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ocak ayında yıllık %57,68, aylık %6,65 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %86,46, aylık %4,15 yükselmişti. Deprem etkisiyle enflasyonda yüksek aylık artışlar görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

Ocak ayında BM gıda fiyatları bir önceki aya göre %0,8 düşmüş, yıllık bazda %3,3 gerilemişti. Küresel gıda fiyatları Nisan 2022’den bu yana son 10 aydır düşüyor. Türkiye’de ise gıda fiyatlarındaki yapışkanlık sürüyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ABD ŞUBAT AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – http://www.bls.gov

Ocak ayında ABD’de işsizlik oranı tarihi düşük seviye olan %3,4 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlardaki yıllık artış da %4,4’e gerilemişti. İşsizlik oranındaki düşüş, ücretlerdeki artış ve kişisel tüketim harcamalarında (PCE) beklenenden fazla hızlanma ABD Merkez Bankası’nın (FED) sert faiz artırımları yapabileceği ihtimalini artırıyor. Piyasadaki fiyatlamalar FED’in 22 Mart toplantısında politika faiz aralığını 25 baz puan artışla %4,75-5,00 aralığına yükselteceği yönünde. Geçen hafta açıklanan çekirdek PCE verilerinin hem aylık hem de yıllık bazdaki artışları piyasa beklentisinin yukarısında geldi. Enflasyonda olası hızlanmalar politika faizinde de daha hızlı artışları getirebilir.  Politika faizlerinin yükselmesi Türkiye’nin yurt dışından ABD doları cinsinden borçlanma maliyetlerini yukarı çekmektedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Şubat 2023: Türkiye’de yurt içi talep ile mal ve hizmet üretiminde iyileşme işaretleri

21 Şubat’ta açıklanan gelişmiş ekonomiler Şubat ayı öncü PMI verilerinde hizmet sektörünün hızlandığı, imalat sektöründe daralmanın zayıfladığı hatta büyüme kaydedildiği işaretlerini aldık. Gelişmiş ekonomilerin imalat sektörü ihracat siparişleri ise zayıf seyrini korudu. Hafta başından bu yana açıklanan Türkiye’nin Şubat ayı makro-ekonomik verilerinde ise ekonomik aktivitede iyileşme işaretleri aldık.

Tüketici güven endeksi, sektörel güven endeksleri, reel kesim güven endeksi (RKGE), imalat sektörü kapasite kullanım oranları (KKO) ve küresel PMI verilerine yönelik gelişmeleri dikkate aldığımızda Şubat ayında bir önceki aya göre;

. Ücret zamları ve EYT’nin devreye alınması tüketicilerin geleceğe yönelik maddi durum beklentisini iyileştirdi. Fiyat artışlarının satın almaları öne çektiğini de dikkate aldığımızda hane halkının dayanıklı ve yarı dayanıklı malları satın alma düşüncelerinde de iyileşme kaydedildi. Şubat ayında ihtiyaç kredi hacmindeki artışın hızlanması ve RKGE’de mevcut yurt içi siparişlerindeki artış tüketici iyimserliğini destekledi.

Kaynak: TCMB

. İmalat sektöründe yatırım harcamalarında artışa paralel olarak yatırım malı imalatı da arttı.

. İmalat sektörü ara malı üretiminde KKO’nun düşmesinde küresel imalat sektörü ihracat talebindeki azalmanın etkisi olabilir.      

. İmalat sektöründe mevcut yurt içi ve ihracat siparişleri arttı.

. İmalat sektörü girdi maliyetleri ile gelecek 3 ayda satış fiyatları beklentisi aylık ve yıllık bazda düştü.

Kaynak: TCMB

. Stoklardaki artış yavaşladı.

. Hizmet sektöründe son 3 aydaki iş durumu ve son 3 aydaki hizmetlere olan talep zayıfladı.

. Perakende ticaret sektöründe gelecek 3 aya ilişkin sipariş ve satış beklentilerindeki iyimserlik azaldı.

. Hizmet sektöründe gelecek 3 aya ilişkin istihdam beklentisi arttı, perakende ticaret sektöründe beklenti zayıfladı, inşaat sektöründe kötümser beklenti zayıfladı.

Kaynak: TÜİK

Şubat ayına ilişkin olumlu makro-ekonomik sinyaller 24 Şubat’ta gerçekleştirilecek olan TCMB para politikası toplantısında %9 seviyesindeki politika faizinin düşürülmesinde etkili olabilir.

fulyagurbuz.com

PMI: Gelişmiş ekonomiler Şubat ayında hizmet sektörü öncülüğünde iyileşti, fiyat baskıları sürdü

S&P Global’in Şubat ayına ilişkin ilk tahminlerine göre hizmet sektörü ABD, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’da görece yüksek performans sergiledi. İmalat sektöründe üretim ABD ve Japonya’da zayıflayarak da olsa daraldı, Euro Bölgesi ve İngiltere’de büyüdü. Girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarında artış eğilimi yavaşladı. Bahsi geçen diğer ekonomiler hariç Japonya’da istihdam zayıfladı. Söz konusu gelişmeler Türkiye’nin Şubat ayında ihracat performansı açısından çok kötü bir tablo ortaya koymuyor ancak 6 Şubat’ta başlayıp halen devam eden deprem felaketi ihracatta aşağı yönlü baskı oluşturabilir. Ek olarak küresel talep bazlı iyileşmeler ve artan fiyat baskıları Amerikan, Avrupa ve İngiltere merkez bankalarının Mart ayı para politikası toplantılarında faiz artırımlarına devam edeceklerine işaret ediyor.

Aşağıdaki grafikleri anlamak adına hatırlatmakta fayda var: PMI endekslerinin 50 üzerindeki değerler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler daraldığını, 50 seviyesi ise değişiklik olmadığını göstermektedir. Detaylara geçelim.

ABD’de imalat sektörü Şubat ayında daralmaya devam etti, hizmet sektörü büyüdü…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin ihracat yaptığı ikinci en büyük ülke olan ABD’de imalat sektöründeki daralma Şubat ayında zayıflamaya devam ederken, hizmet sektörü önceki aya göre büyüme kaydetti. Hizmet ihracatında iyileşme görülmesine rağmen toplam yeni siparişler geriledi. Gelecek döneme ilişkin iyimserliğin etkisiyle özellikle istihdamda artış devam etti, yüksek ücret artışlarına dikkat çekildi. Girdi maliyetlerinde artış sürdü, artan maliyetler çıktı fiyatlarına yansıtıldı. İmalat sektörü özelinde, yüksek enflasyon ve stokların yeterli olması sebebiyle Şubat ayında talep tarafının zayıflaması üretimde daralmayı beraberinde getirdi. Fiyat baskılarındaki artış ABD Merkez Bankasının (FED) Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarını destekliyor.

Euro Bölgesi ekonomisi hizmet sektörü öncülüğünde büyümeye devam etti, ücret artışları sürdü…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Euro Bölgesinde ekonomik aktivite Şubat ayında hızlandı. Finans sektöründeki canlanmaya bağlı olarak hizmet sektörü aktivitesindeki büyüme hızlanırken, imalat sektöründe üretim hacmi son 9 ayda ilk kez önceki aya göre büyüme kaydetti. Sektör bazında kimyasal ve plastik ürün üretimi zayıflamaya devam ederken; gıda ve içecek, ev eşyası, endüstriyel ürün ve otomotiv üretimi iyileşmeye devam etti. Girdi maliyetleri özellikle imalat sektöründe zayıflamaya devam etti. Satış fiyatları enflasyonu yavaşlasa da özellikle hizmet sektöründe artan ücret artışlarına bağlı olarak yüksek kalmaya devam etti. Ülke bazında Almanya ve Fransa ekonomileri Ekim 2022’den bu yana ilk kez büyüme kaydetti; Euro Bölgesi’nde geri kalan ülkelerde ekonomik aktivitedeki güçlü seyir devam etti ve son 9 ayın en yüksek performansını ortaya koydu. Tedarik zinciri kısıtlarında iyileşme yaşandı. Yüksek ücret artışlarının etkisiyle girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları sert yükseldi. Mevcut belirsiz ekonomik görünüme bağlı olarak işe alımlarda yavaşlamaya dikkat çekildi. Fiyat baskılarının devam etmesi Avrupa Merkez Bankasının Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarının devam edeceğini destekliyor.

İngiltere’de mal ve hizmet üretimi Şubat ayında büyüdü, fiyat baskıları hafifledi…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin ihracat yaptığı üçüncü en büyük ekonomi olan İngiltere’de aylık bazda arka arkaya 6 aydır düşen mal ve hizmet üretimi Şubat ayında büyüme kaydetti, istihdam ve ücretler arttı. Hizmet sektöründeki büyüme imalat sektöründen daha hızlı olarak gerçekleşti. Mal ve hizmet üretimini tetikleyen ana unsurlar olarak iyileşen küresel ekonomik görünüm, azalan ülke içi politik belirsizlik, arz kısıtlığında azalma ve düşen enflasyon sıralandı. Tüketici harcamalarında ise yüksek yaşam ve borçlanma maliyetlerinin olumsuz etkisine vurgu yapıldı. Yeni hizmet ihracatı siparişleri son üç aydır artışını korurken yeni mal ihracatı siparişleri Şubat ayında düşmeye devam etti. İmalat sektöründe girdi maliyetleri azalsa da artan ücretler, yüksek enerji fiyatları ve para biriminin ABD dolarına karşı değer kaybetmesinin fiyat baskılarına sebep olduğu kaydedildi. Düşen petrol ve navlun fiyatları ise girdi maliyetlerini aşağı yönlü baskıladı. Girdi maliyetlerindeki zayıflık, çıktı fiyatlarındaki artışın da yavaşlamasına sebep oldu. İngiltere Merkez Bankası’nın uyguladığı sıkı para politikası enflasyonun düşmesine katkı sağladı ancak talep tarafını törpüleyebilmek adına Banka’nın, Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarına devam etmesi şaşırtıcı olmayacaktır.

Japonya’da üretim artmaya devam etti, fiyat baskıları arttı…

Kaynak: S&P Global

Dünyanın en büyük üçüncü büyük ekonomisi olan Japonya’da hizmet sektörü üretimi Şubat ayında büyüme kaydederken, imalat sektörü üretimindeki düşüş hızı Şubat ayında yavaşladı. Hizmet sektöründe yeni siparişler güçlü bir artış kaydetti, imalat sektöründe sert düştü. Yeni ihracat siparişleri ise imalat sektöründe düşerken, hizmet sektöründe yavaş hızla büyümeye devam etti. Hizmet sektöründeki büyümeye rağmen istihdam azaldı, imalat sektöründe ise değişiklik olmadı. Girdi maliyetler her iki sektörde hızlı artarken, çıktı fiyatlarındaki artış imalat sektöründe daha yavaş kaldı. Fiyat baskısına yönelik olarak yüksek petrol fiyatları ve ücret artışlarına vurgu yapıldı.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, girdi, güven, hizmet, imalat, işgücü, kapasite, perakende, PMI, politika faizi, turizm

20–24 Şubat haftasında; Şubat ayına ilişkin olarak yurt dışında küresel PMI verileri, yurt içinde ise tüketici güveni, imalat sektörü kapasite kullanım oranları, reel kesim güven endeksi ve sektörel güven endeksleri mal ve hizmet üretimindeki resmi ortaya koyacak. Ocak ayına ilişkin olarak turizm istatistiklerine odaklanırken; merkezi yönetimin borç stokunun arttığını, yurt dışı üretici maliyetlerinde aylık artışın sürdüğünü göreceğiz. Aralık ayı tarımsal girdi fiyat endeksinde mazot ve gübre maliyetlerindeki artışa paralel olarak yükseliş kaydedilecek. 2022 yılı son çeyreğinde işgücü girdi endekslerinde istihdam ve ücretlerde artışa tanık olabiliriz.

20 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

OCAK AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Aralık 2022’de merkezi yönetimin borç stoku 4,0 trilyon TL seviyesindeydi. Toplam stokun 2,6 trilyon TL’si (%65,5) döviz cinsinden stoku, 1,4 trilyon TL’si (%34,5) TL cinsinden stoku oluşturmaktaydı. Stokun en büyük payını döviz cinsinden borç stokunun oluşturması sebebiyle döviz kurundaki artışlar borç stoku artışını hızlandırmaktadır. 6 Şubat 2023 tarihli yıkıcı depremin ardından merkezi yönetimin harcamalarında dolayısıyla da borçlanma gerekliliğinde hızlanma göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI YURTDIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Aralık 2022’de YD-ÜFE aylık %2,77, yıllık %49,90 artış kaydetmişti. Yarı yarıya dolar ve Euro’dan oluşan döviz kuru sepetinin artış hızının Ocak ayında önceki aya göre yavaşlaması YD-ÜFE’nin de aylık artışının yavaşlamasına sebep olabilir. Ocak ayı verilerinde özellikle enerji dışı emtia fiyatlarındaki artışın YD-ÜFE üzerinde yaratacağı olası baskıya odaklanacağız.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ocak ayında Tüketici Güven Endeksi aylık %4,6’lık artışla 79,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 altındaki değerler tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir. Ücret zamları ve döviz kurundaki yatay seyir tüketici güvenini olumlu etkiliyor. Ancak, depremin etkisiyle özellikle hızlanan gıda fiyatları ve gündeme gelen fiyat artışları tüketicinin alım gücünü aşağı çekebilir. Olası etkileri alt endeks verilerinde takip edeceğiz.

Kaynak: TÜİK

21 ŞUBAT 2023, SALI

ŞUBAT AYI KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI İLK TAHMİNLERİ – S&P GLOBAL

Ocak ayında küresel hizmet ve imalat sektörlerini kapsayan JP Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksi aylık 1,6 puan artışla 49,8 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 altındaki değerler önceki aya göre daralmayı, yukarısındaki değerler ise büyümeyi gösteriyor. Küresel Hizmet Sektörü Üretim Endeksi Ocak ayında kaydettiği 50,1 değeriyle önceki aya göre 2,0 puanlık büyüme performansı ortaya koymuştu. Küresel İmalat Sektörü Üretim Endeksi ise Ocak ayında aylık 0,4 puan artışla 49,1 değerini alarak sektördeki daralmanın yavaşladığı işaretini vermişti. Aşağıdaki grafik JP Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksindeki eğilim (yeşil çizgi) ile GSYH büyümesindeki eğilimin (sarı çizgi) ne kadar yakın hareket ettiğini gösteriyor. PMI verileri, GSYH tahmininde öncü göstergelerin başında gelmektedir.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

2022 YILI ARALIK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TCMB

Kasım 2022’de Tarım-GFE aylık %2,38, yıllık %121,49 artış kaydetmişti. Aralık 2022’de döviz kuru ile gübre ve enerji maliyetlerinin yıllık artışlarındaki yavaşlamanın etkisiyle Tarım-GFE’nin yıllık artışında da yavaşlama görebiliriz. Ancak Aralık ayında mazot ve gübre maliyetlerinin önceki aya göre artmaya devam etmesine bağlı olarak Tarım-GFE de aylık bazda artışını sürdürecek.

Kaynak: TÜİK

22 ŞUBAT 2023, ÇARŞAMBA

ŞUBAT AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Ocak ayında KKO, bir önceki aya göre 1,2 puan azalışla %75,3 seviyesine gerilemişti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış KKO aylık 0,6 puan azalışla %75,8 seviyesinde gerçekleşmişti. KKO detaylarında tüketim, yatırım ve ara malları üretimindeki eğilimi görüyoruz.

Kaynak: TCMB

ŞUBAT AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

Ocak ayında mevsimsellikten arındırılmış RKGE aylık 1,8 puan artışla 103,4 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektör profesyonellerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığı (iyimser) anlamına geliyor. Detaylarda siparişler ve üretimde artışa ek olarak girdi maliyetleri ve satış fiyatlarında yukarı yönlü baskı işaretleri almıştık. Söz konusu işaretlere paralel olarak Ocak ayında TÜFE’nin ayılık bazda %6,65, Yİ-ÜFE’nin  aylık %4,15 artış kaydettiğini hatırlatalım.

Kaynak: TCMB

ŞUBAT AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Ocak ayında inşaat sektörü güven endeksi aylık %0,6 artışla 93,2’ye yükselmiş, hizmet sektörü güven endeksi aylık %1,7 düşüşle 118,1’e ve perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %1 düşüşle 126,2 seviyesine gerilemişti. Endeks değerlerinin 100’den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den küçük olması ise kötümserliğini göstermektedir. Güven endeksleri ekonomik aktiviteye ilişkin ipuçları vermektedir. Buna göre Ocak ayı perakende ticaret ve hizmet sektörü güven endeksleri ile RKGE verileri perakende satışlarda ve imalat sektörü üretiminde iyileşmeye işaret etmişti.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI 4. ÇEYREK İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ – TÜİK

2022 yılı üçüncü çeyreğinde istihdam endeksi yıllık %7,1, çalışılan saat endeksi yıllık %3,5, brüt ücret-maaş endeksi yıllık %101,5 artış kaydetmişti. Bir önceki çeyreğe göre ise istihdam endeksi %2,2 artmış, çalışılan saat endeksi %0,3 azalmış, brüt ücret-maaş endeksi %25,2 artmıştı. TÜİK’in yayınladığı “ücretli çalışan” istatistikleri istihdamın 2022 yılı son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre arttığına işaret etmişti. Bu sebeple 4. çeyrek işgücü girdi endekslerinde istihdam endeksinde artışın sürdüğünü görebiliriz.

Kaynak: TÜİK

23 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE POLİTİKA FAİZİ KARARI – TCMB

TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketi Şubat ayı sonuçlarına göre politika faizinin (grafikte siyah çizgi) %9 seviyesinde sabit tutulması bekleniyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere Ağustos 2022’den bu yana politika faizi %14’lerden %9’lara kadar gerilemiş, paralelinde ticari kredi faiz oranları (mavi çizgi) %27’lerden %12’lere, tüketici kredi faiz oranları da (kırmızı çizgi) %34’lerden %30’lara gerilemiştir. Aynı dönemde mevduat faiz oranları (sarı çizgi) ise %18’lerden %26’ların üzerine çıkmıştır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

24 ŞUBAT 2023, CUMA

OCAK AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Aralık 2022 ’de Türkiye’ye giren turist sayısı aylık %6 düşüşle 2 milyon 399 bin 441 kişiye, ülkeden ayrılan turist sayısı aylık %23 azalışla 2 milyon 266 bin 424 kişiye, net turizm gelirleri ise aylık %35 düşüşle 1,8 milyar dolara gerilemişti. 2022 yılının tamamında net turizm geliri yıllık %53,3 artışla 46,3 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com