reel kesim güven endeksi – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç stoku, enflasyon, kapasite kullanımı, küresel PMI, reel kesim güven endeksi, sektörel güven, turizm, tüketici güveni

22 – 26 Ağustos haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak reel sektörle ilgili üretim ve talep eğilimleri ile küresel hizmet ve imalat sektörleri PMI verilerini takip edeceğiz. Temmuz ayı turizm verilerinde iyileşmenin, yurt dışı üretici maliyetlerinde ise artışın sürdüğünü göreceğiz.

22 AĞUSTOS 2022, PAZARTESİ

TEMMUZ AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Haziran ayında merkezi yönetimin 3,4 trilyon TL borç stoku bulunmaktaydı. Ödeme şekli olarak toplam stokun 2,3 trilyon TL’si sabit faizli, 0,6 trilyon TL’si değişken faizli, 0,4 trilyon TL’si TÜFE’ye endeksli tahvillerden oluşmaktaydı. Toplam stokun 1,6 trilyon TL’si iç borç, 1,8 trilyon TL’si dış borç stokudur. Para cinsi olarak, toplam stok içinde TL cinsi stokun payı 1,1 trilyon TL iken, döviz cinsi stok büyüklüğü 2,3 trilyon TL’dir. Dolayısıyla Haziran 2022 itibariyle merkezi yönetimin toplam borç stokunun %67’sini yabancı para cinsi borç stoku oluşturmaktadır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE FİNANSMANI – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2022 yılı Ocak-Haziran döneminde merkezi yönetim bütçesi 93,6 milyar TL fazla verirken, aynı dönemde Hazine 159,6 milyar TL net borçlanma gerçekleştirdi, Hazine’nin banka hesabına 216,7 milyar TL aktarıldı. 2021 yılı toplamında merkezi yönetim bütçesi 192,2 milyar TL açık vermiş, buna karşılık 115,6 milyar TL Hazine net borçlanma gerçekleştirmiş, 49,3 milyar TL’lik TCMB karı Hazine’ye aktarılmış, 13 milyar TL Hazine’nin banka hesabından kullanılmıştı. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi Kasa/Banka hesabındaki (gri çubuklar) eksi (-) rakamlar Hazine’nin banka hesabına aktarılan tutarları, artı (+) rakamlar Hazine’nin banka hesabından kullanımları göstermektedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD ÜFE) – TÜİK

Yarı yarıya dolar ve eurodan oluşan döviz kuru sepetinin aylık %8,1 artış kaydettiği 2022 yılı Haziran ayında YD-ÜFE aylık %9,2, yıllık %110,7 artış kaydetmişti. Aylık ve yıllık en yüksek artış (sırasıyla %23,3 ve %326,1) ile enerji malı üretiminde gerçekleşmişti. Temmuz ayında döviz sepeti aylık %1,1 artış kaydetti. Söz konusu artış YD-ÜFE’nin de önceki aya göre artış kaydetmesine sebep olacaktır.

Kaynak: TÜİK

TEMMUZ AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

2022 yılı Haziran ayında ülkeye gelen turist sayısı önceki aya göre %29 artışla 5 milyon 14 bin 821 kişi olurken, ülkeden ayrılan turist sayısı aylık %31 artışla 4 milyon 538 bin 431 kişi olmuştu. Böylece net turizm geliri aylık %23’lük artışla 3,2 milyar dolar olmuştu. Böylece 2021 yılı ilk yarısında kaydedilen toplam 4,9 milyar dolarlık net turizm geliri, 2022 yılının ilk yarısında 2,5 kat artışla 12,4 milyar dolara yükselmişti. Temmuz ayında turizm gelirlerindeki artış devam edebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2022 YILI İKİNCİ ÇEYREK İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında istihdam endeksi, 2022 yılı I. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %1,3 artmış; aynı dönemde çalışılan saat endeksi %1,5 artış kaydetmiş, brüt ücret-maaş endeksindeki artış %19,5 olmuştu. 2022 yılı ilk çeyreğinde brüt ücretlerde yaşanan hızlanmaya rağmen istihdam ve çalışılan saat bir önceki çeyreğe göre yavaşlamıştır.

Saatlik olarak değerlendirildiğinde aynı dönemde saatlik işgücü maliyeti endeksi ve saatlik kazanç endeksi çeyreklik bazda bir önceki çeyreğe göre %17,8 artmıştı. Saatlik kazanç dışı işgücü maliyeti endeksi ise ilk çeyrekte, bir önceki çeyreğe göre %18,0 artış göstermişti. 2022 yılı ilk çeyreğinde işgücü maliyet endeksleri bir önceki çeyreğe göre hızlanarak artmaya devam etmiştir.

Kaynak: TÜİK

23 AĞUSTOS 2022, SALI

AĞUSTOS AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi Temmuz ayında aylık %7,4 artışla 68,0 seviyesine yükselmişti. Tüketici kredileri artış hızı Temmuz ayında artmış olması söz konusu artışı açıklıyor. Ağustos ayının ilk iki haftasında ise tüketici kredileri artış hızının yatay kaldığını görüyoruz; söz konusu gelişmenin tüketici güvenine nasıl yansıdığını takip edeceğiz.

Kaynak: TÜİK

25 AĞUSTOS 2022, PERŞEMBE

AĞUSTOS AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI – TCMB

Temmuz 2022’de imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO), aylık 0,6 puan artışla %78,2 seviyesine yükselmişti. Temmuz ayında ara malı üretimi dışında tüketim malları ve yatırım malları imalatında kapasite kullanımında artış kaydedilmişti.

Kaynak: TCMB

AĞUSTOS AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

2022 yılı Temmuz ayında RKGE, aylık 2,7 puan düşüşle 103,7 seviyesine gerilemişti. Mevcut mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilemiş, mevcut toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, sabit sermaye yatırım harcaması, gelecek üç aydaki üretim hacmi, genel gidişat ve son üç aydaki toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler ise endeksi azalış yönünde etkilemişti.

Kaynak: TCMB

AĞUSTOS AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %1,5 ve perakende ticaret sektöründe %4,5 azalırken, inşaat sektöründe %2,4 artış kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (19 AĞUSTOS) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 12 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre %1 civarı yükseldi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-20 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-35 seviyesinde yatay kaldı. TL mevduat hacmi önceki haftaya göre yavaşlayarak %4,3 oranında sert artarken, TL kredi hacmi haftalık %1,2 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 0,2 milyar dolar artışla 140,1 milyar dolar oldu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 131,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre yatay kaldı, tüzel kişilerin 85,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi döviz mevduatları haftalık 0,3 milyar dolar artışla 217,1 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 27,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 4,9 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 113,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,1 milyar dolar yükseldi; altın rezervleri 41,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 72,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 4,8 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 5,2 milyar dolar düşüşle 54,5 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 19,0 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 270 milyon dolarlık net alım, DİBS’te 1 milyon dolarlık net alım yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,2 milyar dolarlık, DİBS’te 2,1 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, güven, kapasite kullanımı, küresel PMI, turizm

22–26 Kasım haftasında Kasım ayına ilişkin olarak küresel imalat ve hizmet sektörleri PMI endeksleri, tüketici güveni, reel kesim güven endeksi, sektörel güven endekslerini takip edeceğiz.

22 KASIM 2021, PAZARTESİ

KASIM AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi (TGE), Ekim ayında aylık 2,9 puan azalışla 76,8 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması kötümser durum olduğunu gösteriyor. Endekste iç talebin nabzını ortaya koyan “dayanıklı tüketim mallarına yönelik eğilime” odaklanacağız. Aşağıdaki grafikte 30’lu seviyelere gerileyen kırmızı çizgi (sol eksen) TGE’de mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu açısından çok kötümser olduklarını gösteriyor. Dayanıklı tüketim malı imalatının (yeşil çizgi, sol eksen) 2017 yılı seviyelerini yakalaması ve ihracatının (sarı çizgi, sağ eksen) tarihi yüksek seviyelerde seyretmesi, öte yandan perakende satışların (mavi çizgi, sol eksen) daralma bölgesine gerilemesi dayanıklı tüketim mallarına olan iç talebin zayıf olduğuna işaret ediyor. Ekim ayında dayanıklı tüketim mallarına ilişkin TGE’deki kötümserliğin Eylül ayına göre artması Ekim ayı perakende satışlarda aşağı yönlü baskı oluşturacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Eylül ayında merkezi yönetim borç stoku artmaya devam ederek 2 trilyon 181 milyar TL olmuştu. Borcun %58’ini 1 trilyon 274 milyar TL ile döviz cinsinden borç stoku oluşturuyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi döviz kurundaki (mavi çizgi) yukarı yönlü hızlanma Hazine’nin borç stokunun (gri çubuklar) da artmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE), yani ihracatçıların üretim maliyeti Eylül ayında yıllık %28,87, aylık %1,55 artış kaydetmişti. Döviz kurunun Eylül ayında %0,8 artmasının ardından Ekim ayında %7,2 artış kaydetmesi üretim maliyetlerini de yukarı çekecektir. Devamında, Kasım ayında TL’de aylık %9’a yakın değer kaybı da YD-ÜFE’deki hızlanmanın devam edeceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TURİZM VERİLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Eylül ayında Türkiye’ye 3,5 milyon turist giriş yaparken 3,6 milyon turist ülkeden ayrıldı, net turizm geliri 3,5 milyar dolar oldu. Ocak-Eylül döneminde ülkemize toplam 17,6 milyon turist giriş yaparken, aynı dönemde 15,7 milyar dolarlık net turizm geliri kaydedildi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 KASIM 2021, SALI

KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ İLK TAHMİNLERİ – IHS MARKIT

ABD, Almanya, Avustralya, Euro Bölgesi, Fransa, İngiltere, Japonya imalat ve hizmet sektörleri Kasım ayı PMI endeksleri ilk tahminleri açıklanacak. Ekim ayında küresel imalat sektörü bir önceki aya göre büyümeye devam ederken, pandemi kaynaklı kısıtlamalardaki gevşemelere bağlı olarak hizmet sektöründe daha hızlı büyüme kaydedilmişti.

Kaynak: JP Morgan, IHS Markit

24 KASIM 2021, ÇARŞAMBA

KASIM AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Ekim ayında imalat sektöründe KKO’daki zayıflık sanayi üretiminde güç kaybına işaret etmişti. İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO), Ekim ayında aylık 0,1 puan azalışla %78,0 seviyesine gerilemişti. Ekim ayında sadece dayanıksız tüketim malı imalatı kapasite kullanımında 2 yüzde puanlık iyileşme kaydedilirken; dayanıklı tüketim mallarında 1,3 yüzde puan, ara mallarda 0,4 yüzde puan, yatırım mallarında 3,1 yüzde puanlık düşüş kaydedildi. IHS Markit imalat sektörü PMI verilerine göre Avrupa’da otomotiv sektörünün Ekim ayında daralma işareti vermesine paralel olarak Türkiye’de de “motorlu kara taşıtı, treyler ve yarı treyler” imalatı kapasite kullanımında 4,3 yüzde puanlık düşüş yaşandı. Öte yandan dayanıksız tüketim malı imalatındaki artış ve ara mal imalatı kapasite kullanımındaki hafif düşüş Ekim ayında sanayi üretimini destekleyecek unsurlar olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ – TCMB

Ekim ayı reel kesim güven endeksi iç talebin üretimi artırdığına, ihracatta düşüşe, enflasyonda ise artışa işaret etmişti. Ekim ayında RKGE, bir önceki aya göre 3,8 puan azalarak 109,6 seviyesine gerilemişti. Ekim ayında sabit sermaye yatırım harcaması ve son üç aydaki toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, gelecek üç aydaki üretim hacmi, genel gidişat, mevcut mamul mal stoku, gelecek üç aydaki toplam istihdam, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı ve mevcut toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkilemişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Ekim ayında hizmet ve perakende satış sektörlerinde hafif zayıflama işaretleri almıştık. Arındırılmamış verilere göre Ekim ayında hizmet sektörü güven endeksi aylık %1,7 azalışla 121,7 seviyesine geriledi, perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %1,6 artışla 122,0 seviyesinde yükseldi, inşaat sektörü güven endeksi aylık %1,7 azalışla 87,7 seviyesine geriledi. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektörde iyimserliği gösteriyor. Son üç ayda hizmet sektöründe iş durumu ve çalışan sayısındaki iyileşme hafif yavaşlamış; perakende ticaret sektöründe satışlar hafif yavaşlarken, mal stokları azalmıştı. Eylül ve Ekim aylarında perakende ticaret sektöründe satışların hafif yavaşlasa da yüksek seyrini koruması perakende satış endeksinin Eylül ve Ekim aylarında mevcut performansını sürdüreceğine işaret etmişti. Ekim ayında son üç aylık perakende ticaret satışlarında (mavi çizgi) düşüş kaydedilmesine rağmen ihtiyaç kredilerinin (grafikte kırmızı çizgi) yavaşlayarak da olsa artmaya devam etmesi ve mal stoklarındaki azalma (mor çizgi) perakende satış endeksini de (sarı çizgi) destekleyecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

25 KASIM 2021, PERŞEMBE

19 KASIM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

12 Kasım ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif yukarı yönlü seyrini sürdürdü. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faiz oranları %12-17 aralığına gerilerken, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. 19 Ekim Cuma günü kamu bankaları kredi faiz oranlarında 100 baz puana kadar indirime gittiklerini duyurdu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar artışla 114,8 milyar dolara, tüzel kişilerin 1,0 milyar dolar artışla 89,2 milyar dolara yükseldi, yurt dışı mevduatlar 24,6 milyar dolar ile değişiklik göstermedi, toplam DTH büyüklüğü 12 Kasım haftasında 1,1 milyar dolar artışla 230,7 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 5,7 milyar dolar ile değişiklik göstermedi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 127,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,2 milyar dolar arttı; altın rezervleri 41,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 86,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar artışla 22,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 30,2 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 12 Kasım ile biten haftada hisse senetlerinde 480 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 111 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Finansal İstikrar ve Enflasyon Raporları, Ekim ayı üretim ve talep gelişmeleri, AMB ve BOJ toplantıları

25–29 Ekim haftasına TCMB’nin Finansal İstikrar ve Enflasyon raporları, tahminleri ve görüşleri damgasını vuracak. Öte yandan Ekim ayına ilişkin üretim ve talep konusunda ilk ipuçları kapasite kullanım oranı, reel kesim güven endeksi, sektörel güven endeksleri, SAMEKS sanayi ve hizmet sektörleri endekslerinde cevap bulacak. Ayrıca Avrupa Merkez Bankası toplantısında tahvil alımlarının ne zaman azaltılacağına odaklanacağız.

25 EKİM 2021, PAZARTESİ

EKİM AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

KKO verileri, sanayi üretiminin Ağustos’ta önceki aya göre sınırlı, Eylül ayında ise görece daha hızlı artış kaydedeceğine işaret etmişti. İmalat sanayi genelinde KKO Eylül ayında bir önceki aya göre 1,0 puan artarak %78,1 olmuştu. Dayanıksız tüketim malı, ara malı ve yatırım malı üretiminde KKO’nun artış kaydetmesi sanayi üretiminin Eylül ayında önceki aya göre daha hızlı artacağına işaret etmişti.

Kaynak: TCMB

EKİM AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

RKGE, Eylül ayında iç ve dış talepte artışa işaret etmişti. Endeks, Eylül ayında aylık 0,5 puan azalışla 113,4 seviyesine gerilemişti. Mevsimsellikten arındırılmış RKGE ise aylık 1,1 puan artışla 113,3 olmuştu.

Kaynak: TCMB

EKİM AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Sektörel güven endeksleri, Ağustos-Eylül döneminde perakende satışlarda ve hizmet sektörü istihdamında artışa işaret etmişti. Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Eylül ayında Ağustos ayına göre; hizmet sektöründe %1,5, perakende ticaret sektöründe %4,8 artarken, inşaat sektöründe %0,7 azalmıştı. Endeksin 100 üzerinde değerler sektörde iyimserliği, altındaki değerler ise kötümserliği gösteriyor. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi inşaat sektöründe kötümserlik son iki yıldır sürerken, hizmet ve perakende ticaret sektörlerinde iyimserliğin 2020 yılının son çeyreğinden bu yana sürüyor.

Kaynak: TÜİK

26 EKİM 2021, SALI

FİNANSAL İSTİKRAR RAPORU – TCMB

Mayıs ayında yayınlanan Finansal İstikrar Raporundan bu yana;

. Uluslararası rezervler 92 milyar dolardan, 125 milyar dolara yükseldi,

. TL cinsi tüketici kredileri %9,6, ticari krediler %6,4 artış kaydetti (tüketici kredilerinin artış hızı hızlandı, ticari kredilerin yavaşladı),

. TL cinsi ihtiyaç kredi faiz oranı %24 seviyelerini korudu, hacim olarak daha yavaş artış sergileyen ticari kredilerin faiz oranı Ekim ayı politika faizi indirimiyle %21’den %20’ye geriledi (politika faiz indirimine rağmen kredi faiz oranları düşmedi),

. 12-ay geriye dönük cari işlemler açığı 30,3 milyar dolardan en son Ağustos ayında 23,0 milyar dolar seviyesine geriledi,

. Dış borç stoku arttı. Bankaların yurtdışı borçlulukları düşüş seyrini korurken banka dışı özel sektör ve kamu dış borcunu artırma eğilimini sürdürdü. Ancak bankaların net döviz pozisyon fazlası vermesi, finansal kesim dışındaki firmaların ise yüksek dış borç yüküne rağmen gelecek 12 ayda net döviz pozisyon fazlasına sahip olmaları borç ödeme tarafında soruna işaret etmiyor.

. Merkez Bankası her ne kadar Ekim ayı PPK toplantısında gelişmiş ülke merkez bankalarının enflasyondaki yükselişin geçici nitelikte olacağını değerlendirmiş ve politika faizini %18’den %16’ya düşürmüş olsa da ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere merkez bankalarının yayınladıkları raporlarda bu tezlerin net olmadığını hatta sorguladıklarını okuyoruz. Dahası TCMB’nin “gelişmiş ülke merkez bankaları destekleyici parasal duruşlarını sürdürmekte, varlık alım programlarına devam etmektedir” savına rağmen Avrupa Merkez Bankası tahvil alımlarını azaltacaklarını, ABD merkez bankası Fed 2022 yılı ortasına kadar varlık alımlarını azaltıp sonlandıracağını duyurdu; İngiltere Merkez Bankası yakın zamanda faiz artırım olasılığını ortaya koyarken, Fed guvernörleri 2022’de faiz artırımını tartışıyor.

Finansal istikrara ilişkin olarak TCMB’nin Türk lirasındaki sert değer kaybının enflasyona etkisini nasıl değerlendireceğini, raporda buna ilişkin akademik bir çalışmaya atıfta bulunup bulunmadığını takip edeceğiz.

27 EKİM 2021, ÇARŞAMBA

EKİM AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Her ayın ilk iki haftasına ait anket sonuçlarının derlendiği ekonomik güven endeksi Eylül ayında aylık 1,6 puanlık artışla 102,4 seviyesine yükselmişti. Ekonomik güven endeksindeki artış, tüketici, reel kesim (imalat sanayi), hizmet ve perakende ticaret sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklanmıştı. Ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği göstermektedir. Tüketici güven endeksinin Ekim ayında aylık 2,9 puan azalışla 76,8 seviyesine gerileyerek kötümserliğin arttığına işaret etmesi ekonomik güven endeksi üzerinde aşağı yönlü baskı yapacaktır.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET PMI ENDEKSLERİ – MÜSİAD

SAMEKS Sanayi Endeksinde büyüme Eylül ayında da sürmüş, Hizmet Endeksindeki bozulma yavaşlamıştı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi sektörü SAMEKS (satın alma müdürleri) endeksi (aşağıdaki grafikte turuncu çizgi) Eylül ayında aylık 2,4 puan artışla 53,9 seviyesine, hizmet sektörü endeksi (sarı çizgi) ise aylık 1,5 puan artışla 48,7 seviyesine yükselmiş; böylece SAMEKS Bileşik Endeksi aylık 2,4 puan artışla 50,3 olarak gerçekleşmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise daraldığını gösteriyor. Sanayi sektörü önceki aya göre ivme kaybetse de yeni siparişler güçlü seyrini korumuş, üretim artmış, satın alımlar hızlanmış, stoklar düşmüş, istihdam yavaş hızla da olsa düşmeye devam etmişti. Hizmet sektöründe iş hacmi önceki aya göre nispi bir toparlanma kaydetse de sektörde durağan görünüm devam etmiş; satın alımlar güçlü seyrini korumuş, istihdamda artış sürmüştü.

Kaynak: MÜSİAD

EYLÜL AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığı Ekim ayı başında Eylül ayı verilerini açıklamıştı. Buna göre Eylül ayında ihracat, önceki aya göre %10’luk artışla 20,8 milyar dolara yükselmiş, ithalat 23,4 milyar dolar ile önceki aya göre %1’lik artış kaydetmişti. İhracatın ithalattan daha hızlı artmasına bağlı olarak dış ticaret açığı Ağustos ayındaki 4,3 milyar dolardan Eylül ayında 2,6 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Söz konusu düşüş cari açığın da Eylül ayında düşmesine sebep olacak. Aşağıdaki grafik bir ay geriden gelen TÜİK raporundan alınmıştır.

Kaynak: TÜİK

21 EKİM 2021, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE FAİZ KARARI – AVRUPA MERKEZ BANKASI

AMB 10 Eylül toplantısında politika faizini değiştirmemiş, tahvil alım programında azaltıma gidebileceğini duyurmuştu. AMB Başkanı Lagarde, 28 Eylül tarihli toplantısında pandemi kısıtlamalarının gevşetilmesinin ardından artan talebin de etkisiyle arz kısıtları (işgücü, hammadde ve malzeme) ve tedarik zincirindeki sorunlara bağlı olarak enflasyonun yükseldiğine dikkat çekse de pandemi kaynaklı etkiler geçtiğinde enflasyonun da düşeceğini belirtti. Elbette mevcut belirsizlik ortamında Lagarde pandemi kaynaklı etkilerin “ne zaman azalacağı” konusunda net bir görüş ortaya koymadı. Dolayısıyla Ekim ayı toplantısında da AMB faiz değiştirmeyecek. Toplantı kararında varlık alım programıyla ilgili takvime odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

JAPONYA MERKEZ BANKASI (BOJ) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE FAİZ KARARI – http://www.ecb.europa.eu/home/html/index.en.html

BOJ, eksi %0,1 seviyesindeki politika faizini değiştirmeyecek. Toplantı notlarında Banka’nın ekonomiye yönelik görüşlerine ve risklere odaklanacağız.

2021 YILI DÖRDÜNCÜ ENFLASYON RAPORU – TCMB

Temmuz sonunda yayınladığı üçüncü enflasyon raporunda TCMB, 2021 yıl sonu yıllık TÜFE tahminini %10,0-14,4 aralığından %12,2-16,0 aralığı olmak üzere orta noktasını %12,2’den %14,1 seviyesine yükseltmişti. TCMB, enflasyon tahminini yükseltmesinin ardındaki sebepler olarak; küresel aşılamadaki hızlanmaya bağlı olarak dış talep artışı, Fed’den olası erken sıkılaştırma hamleleri, ham petrol fiyatları ve ABD doları cinsi ithalat fiyatlarında artış beklentisi ile son olarak gıda enflasyonunda artış beklentisini sıralamıştı. TCMB, 2022 yıl sonu enflasyon tahminini ise önceki raporda orta noktası %7,5 olmak üzere %5,0-10,0 aralığından orta noktası %7,8 olmak üzere %5,4-10,2 aralığına yükseltmişti. 23 Eylül ve 21 Ekim toplantılarında politika faizini %19’dan %16’ya kadar düşürmesinin Dolar/TL kurunu 8,64’ten 9,60’lara taşıması ve kurdaki artışın yakıt fiyatlarına yansıtılmasının Aralık ayında TÜFE’yi %20’ye taşıyacağı tahmin ediliyor. Dördüncü Enflasyon Raporunda kurun enflasyona geçişkenliği konusunda TCMB’nin görüşlerine ve tahminlerine odaklanacağız.

EYLÜL AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – TCMB

Ağustos ayında 3 milyon 982 bin 168 turist ülkeye giriş yaparken, 4 milyon 593 bin 59 turist çıkış yapmıştı. Böylece Ocak-Ağustos 2021 döneminde toplam 10,1 milyon turist giriş yapmış, 14,1 milyon turist çıkış yapmıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TCMB VE BDDK, 22 EKİM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

İki Merkez Bankası başkan yardımcısı ve bir Para Politikası Kurulu (PPK) üyesinin görevine son verildiği 15 Ekim ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) döviz kurundaki yükselişe bağlı olarak önceki haftaya göre artış kaydetti. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %2,2, krediler ise %0,3 artış kaydetti. TL cinsi mevduat faiz oranları %14-19 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar artışla 113,9 milyar dolara, tüzel kişilerin 0,5 milyar dolar artışla 88,4 milyar dolara yükseldi; yurt dışı mevduatlar aynı dönemde 24,7 milyar dolar ile değişiklik göstermedi, böylece toplam DTH büyüklüğü 15 Ekim haftasında 1,0 milyar dolar artışla 229,4 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar azalarak 5,6 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 125,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,3 milyar dolar arttı; altın rezervleri 39,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 86,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar azalarak 21,2 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 28,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler 15 Ekim ile biten haftada hisse senetlerinde 69 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 138 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Merkez bankaları kararları; borç, tüketici, imalat, perakende, hizmet, inşaat verileri

20 – 24 Eylül haftasında; başta ABD (Fed, Çarşamba), Japonya (BoJ, Çarşamba), İngiltere (BoE, Perşembe), ve Türkiye merkez bankası (TCMB, Perşembe) para politikası kararları olmak üzere Ağustos ayı yurtdışı enflasyon, merkezi yönetim borç stoku; Eylül ayı imalat ve hizmet sektörleri ile tüketici güven endekslerine odaklanacağız. TL’deki değer kaybından dolayı YD-ÜFE’de yükseliş, merkezi yönetim borç stokunda artış göreceğiz. Eylül ayının ilk iki haftasında kredilerdeki yavaşlamanın, Eylül ayı sektörel verilerini nasıl etkilediğini izleyeceğiz. Avrupa Merkez Bankası Eylül ayı toplantısında yılın son çeyreğinde varlık alımlarını kademeli olarak azaltmaya başlayabileceklerini açıklamıştı. Fed, BoE ve BoJ bu haftaki toplantılarında faiz değişikliği yapmayacak ancak Fed’in varlık alımlarının azaltılmasına yönelik ipuçlarına odaklanacağız. TCMB’den olası bir faiz indirimi özellikle şirket finansmanında maliyetleri azaltacaktır ancak ticari ve bireysel kredilerde hızlanma enflasyonist baskının devam edeceği anlamına geliyor.

20 EYLÜL 2021, PAZARTESİ

AĞUSTOS AYI YURTDIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

YD-ÜFE Temmuz ayında yıllık %41,89, aylık %0,34 artış kaydetmişti. Ağustos ayında TL’deki değer artışı üreticinin üzerindeki maliyet baskısını kısmen azaltacaktır. Ancak küresel hammadde fiyatlarındaki artış ve yüksek taşıma maliyetleri, yurt dışı üreticinin maliyet baskısını artırmaya devam edecek.

AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetimin toplam borç stoku Temmuz ayında bir önceki aya göre hafif gerileyerek 2 trilyon 32 milyar TL seviyesindeydi. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi, Temmuz 2020 sonrasında merkezi yönetimin döviz cinsi borç stoku (yeşil çizgi), TL cinsi borç stokunun (mavi çizgi) üzerinde seyrediyor. Bu, Hazine’nin üstlendiği kur riskinin artması demek.

TEMMUZ AYI NET ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU (NUYP) – TCMB

Haziran ayında NUYP açığı önceki aya göre 13,6 milyar dolar azalarak 280,6 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Söz konusu değer Aralık 20217’de tarihi rekorla 443,2 milyar dolar olan seviyesinden %37 aşağısında bulunuyor. NUYP’deki iyileşmede, Aralık 2020’de 220,5 milyar dolar ile rekor kıran doğrudan yatırımların Haziran 2021’de 142,2 milyar dolara kadar gerilemesi etkili oldu.

22 EYLÜL 2021, ÇARŞAMBA

EYLÜL AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi Ağustos ayında Nisan ayından bu yana olan düşüş eğilimini korumuş, Türk lirasındaki değer kazancına rağmen 78,2 seviyesine gerilemişti. Eylül ayında ise döviz kuru, döviz cinsi mevduatlar ve enflasyondaki yükseliş tüketicinin güven algısının gerilemesine sebep olabilir.

23 EYLÜL 2021, PERŞEMBE

TCMB VE BDDK, 17 EYLÜL 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

10 Eylül ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) yükselen döviz kuruna paralel olarak yabancı para mevduatlardaki artışın etkisiyle önceki haftaya göre artış kaydetti, dolaşıma çıkan banknot ve madeni para büyüklüğü önceki haftaya göre değişmedi. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre yükseldi. TL cinsi mevduat faiz oranları %15-20 aralığını, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. Gerçek kişilerin döviz mevduatlarının (DTH) önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar artışla 115,3 milyar dolara, tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar artışla 88,3 milyar dolara yükselmesine, yurtdışı mevduatların 0,3 milyar dolar azalmasına bağlı olarak DTH hacmi 10 Eylül haftasında 0,4 milyar dolar artışla 231,0 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar azalışla 6,4 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 120,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar azaldı, brüt döviz rezervleri 79,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı da önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar azalarak 20,8 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi stoku ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı 32,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler 10 Eylül ile biten haftada hisse senetlerinde 53 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 325 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdiler.

24 EYLÜL 2021, CUMA

EYLÜL AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

İmalat sanayi genelinde KKO, Ağustos ayında bir önceki aya göre 0,4 puan artışla %77,1 seviyesine yükselmişti. Dayanıklı tüketim malı ve ara mal imalatında KKO’nun önceki aya göre gerilemesi küresel tedarik zincirindeki sorunlara bağlı olarak stoklara yönelmeyi teyit etmişti. Yatırım malları imalatında KKO’nun aylık yüzde 4,6 puan sert artış göstermesi ise stok artırma eğilimini ortaya koyuyor.

EYLÜL AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

RKGE, Ağustos ayında aylık 0,9 puan azalışla 113,9 seviyesine gerilemişti. Endeks değerinin 100’ün üzerinde olması, sektör temsilcilerinin ekonomik faaliyetlere olan güveninin arttığı anlamına geliyor. Ağustos ayı endeks detaylarında, Kovid-19 varyantlarına yönelik belirsizliklerin ekonomik faaliyetlerde zayıflık getirebileceği endişelerini okumuştuk. Endeks, Temmuz 2020’den bu yana 100 seviyesinin üzerinde yükseliş eğilimini koruyor.

EYLÜL AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Ağustos ayında güven endeksi hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinde yükselse de Kovid-19 varyantlarına ilişkin endişeler endeks detaylarında hissedilmeye başlanmıştı. Endeksin 100’den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den küçük olması ise kötümserliğini gösteriyor. Perakende ticaret sektöründe güven (grafikte kırmızı çizgi) Haziran 2020, hizmet sektöründe (mavi çizgi) Ocak 2021’den bu yana 100 seviyesinin üzerinde seyrediyor. Perakende ticaret sektörü güveninin Aralık 2020’den bu yana hizmet sektöründen zayıf kalması artan enflasyon ve yüksek döviz kuruna bağlı olarak gelir eşitsizliğindeki farkın açıldığına işaret ediyor.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Güven endeksleri ve imalat sektörü verileri

23–27 Ağustos haftasında Ağustos ayı imalat sektörü aktivitesi, güven endeksleri ve IHS Markit küresel PMI ilk tahminlerini takip edeceğiz. Temmuzda küresel ekonomik aktivite yavaşlayan bir hızla büyümesini sürdürmüştü. Ağustosta Baltık Kuru Yük Taşımacılığı Endeksinde sert yükseliş küresel emtia talebinin ve nakliye kısıtlarının arttığına işaret ediyor. Dolayısıyla küresel üretimdeki büyüme hızı Ağustos ayında yavaşlamaya devam edebilir.

23 AĞUSTOS 2021, PAZARTESİ

AĞUSTOS AYI TÜİK TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi Temmuz ayında aylık %2,7 düşüşle 79,5 seviyesine gerilemişti. TÜİK hesaplamasına göre endeksin 100 eşik değerinden büyük olması tüketici güveninde iyimser duruma, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser duruma işaret etmektedir. Temmuz ayında geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durum endeksi, gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum ve ekonomik durum beklentilerindeki kötümserlik daha da olumsuz oldu. Bunda Temmuz ayında elektrik ve doğalgaza, maaş zamlarının çok üzerinde yapılan sert zamların (elektriğe %15, doğalgaza %12-20 aralığında) etkisi olmuştu. Ağustos ayında ise devam eden yangınlar, havaların hafif serinlemesine bağlı olarak yaşanan sel felaketleri ve son olarak Türkiye’ye akın eden Afgan göçmenler tüketici güveninde kötümserliğin Ağustos ayında da devam etmesinde etkili olabilir.

25 AĞUSTOS 2021, ÇARŞAMBA

AĞUSTOS AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

İmalat sanayi genelinde KKO, Temmuz ayında bir önceki aya göre 0,1 yüzde puan artışla %76,7 seviyesine yükselmiş; dayanıklı tüketim malı ve yatırım malı imalatında KKO önceki aya göre sırasıyla 1,3 ve 2,0 yüzde puan düşerken, dayanıksız tüketim malı ve ara mallarda KKO aylık bazda sırasıyla 1,1 ve 0,2 yüzde puan artış kaydetmişti.

AĞUSTOS AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

Temmuz ayında RKGE, bir önceki aya göre 1,8 puan artarak 114,8 seviyesinde gerçekleşmişti. Endeksi artıran faktörler genel gidişat, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam, sabit sermaye yatırım harcaması ve mevcut toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler olmuştu. Öte yandan gelecek üç aydaki üretim hacmi ve mevcut mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmeler ise endeksi olumsuz yönde etkilemişti.

AĞUSTOS AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Temmuz ayında Haziran ayına göre; hizmet sektöründe %5,8 artışla 114,8, perakende ticaret sektöründe %3,7 artışla 109,6 ve inşaat sektöründe %4,7 artışla 86,3 seviyelerine yükselmişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği göstermektedir. Ağustos ayının ilk yarısında ihtiyaç kredilerindeki artış eğilimi, özellikle perakende ticaret sektöründe güven artışını beraberinde getirebilir.

26 AĞUSTOS 2021, PERŞEMBE

TCMB VE BDDK, 20 AĞUSTOS 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

13 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerde (M1, M2, M3) hafif yatay kaldı, dolaşımdaki para önceki haftaya göre yavaşlayan bir hızla geriledi. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre artış gösterdi. TL cinsi mevduat faiz oranları %16-19 aralığında, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığında kalarak önceki haftaya göre değişmedi. Tüzel kişilerin döviz mevduatlarını (DTH) önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar, gerçek kişilerin değişmeyerek, yurt dışındaki mevduatların ise haftalık 1,1 milyar dolar artmasının sonucu olarak DTH 226,5 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre hafif düşerek 6,2 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 107,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,9 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 1,5 milyar dolar, brüt döviz rezervleri 0,4 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı da Merkez Bankası döviz varlıklarındaki önceki haftaya göre 2,1 milyar dolarlık azalışın etkisiyle 30,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi stoku ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı 31,0 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 13 Ağustos ile biten haftada hisse senetlerinde 78 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 5 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdiler.

27 AĞUSTOS 2021, CUMA

AĞUSTOS AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

İmalat dışı sektörlerdeki iyileşmenin etkisiyle ekonomik güven endeksi Temmuz ayında aylık 2,3 puan yükselişle 100,1 değeri ile “iyimserlik” bölgesine yükselmişti. Endeks en son Mayıs 2018’de 101,7 değeri ile 100 seviyesinin üzerindeydi. Ekonomik güven endeksindeki artış, reel kesim (imalat sanayi), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklandı. Tüketici güven endeksinin Temmuz ayında aylık %2,7 gerilemesi ise ekonomik güven endeksini aşağı çeken faktör olmuştu.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Ekonomik aktivitedeki gelişmeler ve Fed’in faiz kararı

26 – 30 Temmuz haftasında Temmuz ayında ekonomik aktivitedeki gelişmeleri, TCMB’nin üçüncü çeyreğe ilişkin enflasyon raporunu ve ABD Merkez Bankasının (Fed) para politikası kararını izleyeceğiz. Öncü göstergeler Temmuz ayında ihracat siparişlerinde yatay bir seyri, Kurban Bayramı tatili sebebiyle perakende satışlarda ivme artışını, turizm sektöründe ise hareketlenmeye işaret ediyor.

26 TEMMUZ 2021, PAZARTESİ

TEMMUZ AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIMI – TCMB

İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO), Haziran ayında bir önceki aya göre 1,3 puan artarak %76,6 seviyesinde gerçekleşmişti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış KKO ise aylık 1,1 puan artışla %76,3 olmuştu. Dayanıklı tüketim malları üretiminde KKO önceki aya göre %5,8, yatırım mallarında %4,6, ara mallarda %0,9, dayanıksız tüketim mallarında %0,7 artış kaydetmişti.

TEMMUZ AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

2021 yılı Haziran ayında reel kesim güven endeksi (RKGE) bir önceki aya göre 2,7 puan artışla 113,0 seviyesine yükselmiş, iç piyasa siparişleri ile ihracat siparişleri önceki aya göre artış kaydederken ortalama birim maliyet önceki aya göre gerilemişti. Gelecek 3 aya ilişkin beklentilere göre üretimde, istihdamda, ihracat ve yurt içi siparişlerde önceki aya göre yükseliş, satış fiyatlarında ise düşüş kaydedilmişti. RKGE’nin 100 eşik değerinden yüksek olması anketin kapsadığı reel kesim temsilcilerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığını yani “iyimser” görünümü ifade etmektedir.

TEMMUZ AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Haziran ayında Mayıs ayına göre; hizmet sektöründe %6,2, perakende ticaret sektöründe %4,8 ve inşaat sektöründe %3,6 artarak sırasıyla 108,5, 105,7 ve 82,4 değerlerini almıştı. TÜİK hesaplama yöntemine göre Sektörel Güven Endeksleri 0-200 aralığında değer alabilmekte, endeksin 100’den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den küçük olması ise kötümserliğini göstermektedir. Son üç aylık döneme ilişkin olarak katılımcılar hizmet sektöründe iş durumu ve hizmetlere olan talebin arttığını, perakende ticaret sektöründe iş hacminin arttığını; inşaat sektöründe ise alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyindeki kötümser görünümün hafif iyileşme kaydettiğini ortaya koymuşlardı.

HAZİRAN AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Mayıs ayında merkezi yönetim toplam borç stoku önceki aya göre 51,9 milyar TL artışla 2 trilyon 1 milyar TL seviyesine yükseldi. İç borç stoku aylık 13,3 milyar TL artışla 1 trilyon 133 milyar TL, dış borç stoku ise aylık 28,6 milyar TL artışla 868,1 milyar TL olmuştu. Merkezi yönetimin TL cinsi borcu toplam borcun %42’sini oluştururken %58’I yabancı para cinsindendir. Bu da borç yapısının döviz kurundaki değişimlerden ağırlıklı olarak etkilendiğini gösteriyor. Aşağıdaki grafik merkezi yönetim borç stokunun 2017 yılıyla birlikte hızlandığını (kırmızı çizgi), GSYH içindeki payının ise 2020 yılı ikinci yarısından bu yana gerilediğini gösteriyor. Bütçe açığındaki artışın merkezi yönetimin borçlanma gereğini de artırdığını, kurdaki artışların bütçe açığında açılmaları beraberinde getirdiğini, bunun da sonucu olarak enflasyonist baskıyı artırdığını ekleyelim.

28 TEMMUZ 2021, ÇARŞAMBA

AMERİKAN MERKEZ BANKASI (FED) PARA POLİTİKASI KARARI – http://www.federalreserve.gov

15-16 Haziran tarihli toplantısında Fed, ekonomik görünümdeki (istihdam, enflasyon, kredi) olumlu işaretlere değinmiş, maksimum istihdam ile %2 enflasyon hedefinin ve enflasyon beklentilerinin kalıcı olarak sağlanana kadar %0-0,25 seviyesindeki politika faizini değiştirmeyeceklerini ve miktarsal gevşeme politikasını sürdüreceklerini duyurmuştu. Destekleyici politikalar ABD ekonomisi 2020 yılı üçüncü çeyreğinden itibaren önceki çeyreğe göre yükselişini sürdürüyor. Aşılamadaki hızlanmanın hizmet sektöründe açılmayı beraberinde getirmesi ekonomik büyümenin genele yayılmasında etkili oluyor. Nitekim Fed’in 14 Temmuz’da yayınladığı ve Mayıs sonu – Temmuz başı ekonomik gelişmeleri ortaya koyan Bej Kitap’ta (Beige Book) ekonominin ılımlıdan güçlü büyümeye doğru giden bir seyir ortaya konmuştu. Ulaştırma, seyahat ve turizm, imalat ve finans dışı sektörlerinde ortalamanın üzerinde büyüme ortaya konurken; enerji piyasalarının kısmen iyileşme kaydettiği, tarım sektöründe ise karışık bir seyir yaşandığına dikkat çekilmişti. Bej Kitap’ta arz tarafında aksamaların (malzeme ve işgücü eksikliği, teslimatta gecikmeler, çoğu tüketim mallarında düşük stok düzeyi) genele yayıldığı; bankaların kredi hacminde ve istihdamda ülke genelinde kısmen veya ılımlı artışlar yaşandığı, özellikle düşük vasıflı işlerde istihdam güçlü artışlar olduğu, özellikle malzeme ve işgücü eksikliği yaşanan sektörlerde fiyat baskılarının sert şekilde arttığı diğerlerinde ise artışın daha ılımlı olduğunu, konteyner fiyatlarındaki artışın hızlandığını, nihai tüketici talebindeki artışın fiyatları yukarı çektiğini, girdi maliyetlerindeki artışın şirketlerin kar marjını düşürdüğünü, anket katılımcılarının bir kısmı fiyat artışlarını geçici olarak görürken çoğunluğunun önümüzdeki aylarda girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki yükselişin devam etmesini beklediklerini okumuştuk. En son Temmuz ayının ilk yarısına ilişkin yayınlanan IHS Markit PMI endeksleri raporunda imalat sektöründeki büyümenin hızlanarak devam ettiğini, hizmet sektöründe ise yetersiz istihdam ve stok edinmedeki sıkıntılar sebebiyle momentum kaybı yaşandığı, bunda artan satış fiyatlarının etkisiyle müşterilerin satın alımda tereddüt ettiklerinin etkisi olduğu not edildi. Her ne kadar Fed’in %2 olan çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat enflasyonu hedefinin Nisan ve Mayıs aylarında %3 seviyelerinin yukarısına çıkması dikkatleri faiz artırımı konusunda Fed’e odaklıyor. Ancak %5,9 olan işsizlik oranının pandemi öncesi seviyelerinin (%3,5) hayli üzerinde olması maksimum istihdamı hedefleyen Fed’in faiz artırımı ihtimalini azaltıyor.

29 TEMMUZ 2021, PERŞEMBE

2021 YILI ÜÇÜNCÜ ENFLASYON RAPORU – TCMB

Nisan ayı sonunda yayınlanan ikinci enflasyon raporunda enflasyonun (TÜFE) 2021 yılı sonunda %12,2 olarak gerçekleşeceği, 2022 yıl sonunda %7,5’e ve 2023 yılı sonunda ise orta vadeli hedef olan %5 seviyesine gerileyerek istikrar kazanacağı tahmin edilmişti. Haziran ayında TÜFE aylık %1,94, yıllık %17,53 artış kaydetti. Temmuz ayında gıda fiyatlarında aşağı yönlü eğilime rağmen bütçe açığının yıl sonuna kadar vergi artışları riskini canlı tutması, artan ithal girdi fiyatları ve taşıma maliyetleri ile hizmet sektöründe kaydedilen fiyat artışları, bununla birlikte sonbaharla birlikte fiyat baskılarındaki olası artışlar TCMB’nin 2021 sonu için %10,0 – %14,4 TÜFE aralık tahmininin üstünde sonuçlanmasına sebep olacak. 2021 yılının üçüncü raporunda TCMB’nin enflasyon beklentilerine odaklanacağız.

TEMMUZ AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ekonomik güven endeksi Haziran ayında önceki aya göre aylık 5,2 puanlık artışla 97,8 değerine yükselmişti. Ekonomik güven endeksindeki artış, tüketici, reel kesim (imalat sanayi), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklanmıştı. Söz konusu iyileşmelerde etkili olan en önemli faktör aşılamadaki hızlanmaya paralel olarak Haziran ayı başında Covid-19 kaynaklı kısıtlamaların gevşetilmesiydi.

TCMB VE BDDK, 9 TEMMUZ 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

9 Temmuz ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre arttı. TL cinsi mevduatlar ve TL cinsi krediler önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faiz oranları %16-19 aralığında seyrederken, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığında bulunuyor. Tüzel kişilerin döviz mevduatlarını (DTH) önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar, gerçek kişilerin 0,4 milyar dolar artırmasına bağlı olarak toplam DTH 220,4 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 6,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 104,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,9 milyar dolar artış gösterdi. Hazine 9 Temmuz ile biten haftada altın cinsi tahvil ve 1,8 milyar dolarlık döviz cinsi borçlanma gerçekleştirdi. Merkez Bankasının net rezerv açığı da 9 Temmuz ile biten haftada rezervlerdeki artışa paralel olarak haftalık 3,2 milyar dolar azalışla 29,5 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi stoku ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı 28,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre yatay kaldı. Yurt dışı yerleşikler 9 Temmuz ile biten haftada hisse senetlerinde 54 milyon dolar ve DİBS’te 6 milyon dolarlık net alışlar gerçekleştirdiler.

30 TEMMUZ 2021, CUMA

TEMMUZ AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi, Haziran ayında aylık 0,5 puan artışla 50,1 seviyesine yükselmiş, SAMEKS Hizmet Sektörü Endeksi ise aylık 0,7 puan azalışla 50,4 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise daraldığını göstermektedir. Hizmet sektöründe satın alımların Haziran 2020’den bu yana aralıksız olarak önceki aya göre büyümeye devam etmesi ve istihdamda kısmi artışın da desteğiyle Hizmet sektörü endeksi Haziran ayında 50 eşik değerinin üzerinde kalmıştı. Öte yandan iş hacmindeki bozulma Haziran ayında hafif gerilemiş, tedarikçilerin teslim süresindeki artışa paralel olarak stoklar sert şekilde azalmıştı. Sanayi sektöründe ise üretimdeki düşüş Haziran ayında zayıflamış, yeni siparişlerdeki düşüş önceki aya göre hızlanmış, satın alımlar önceki aya göre sert şekilde artmış, stoklardaki düşüş kısmen yavaşlamış, istihdam önceki aya göre hafif artış kaydetmişti.

HAZİRAN AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığı Temmuz ayı başında Haziran ayı dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre Haziran ayında ihracat bir önceki aya göre 3,3 milyar dolar artışla 19,8 milyar dolar olurken ithalat aylık 2,0 milyar dolar artışla 22,7 milyar dolar olmuş, böylece dış ticaret açığı bir önceki aya göre 1,2 milyar dolar düşüşle 2,9 milyar dolar seviyesine gerilemişti.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Haziran ayı öncü verileri

21 – 25 Haziran haftasında, imalat ve hizmet sektörlerinden Haziran ayına ilişkin ilk sinyaller gelecek. Özellikle ihracat ve paralelinde imalat sektörü üretimindeki zayıflığın Haziran ayında devam edip etmediğine odaklanacağız. Ayrıca IHS Markit tarafından açıklanan Haziran ayı ilk tahminlerinde de küresel imalat sektöründeki gelişmeleri okuyacağız.

21 HAZİRAN 2021, PAZARTESİ

MAYIS AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2021 yılı Nisan ayında merkezi yönetimin borç stoku 1 trilyon 950 milyar dolar seviyesindeydi. Stokun %%57’sini (1 trilyon 120 milyar TL) iç borç, %43’ünü (830 milyar TL) dış borç oluşturmaktadır. Para cinsi açısından toplam stokun %43’ü TL, %57’si yabancı para cinsindendir. Aşağıdaki grafikte göreceğiniz gibi, merkezi yönetimin faiz dışı bütçe açığı vermeye başladığı 2019-2020 döneminde borç stokundaki yıllık artış da hızlanmaktadır.

MAYIS AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

YD-ÜFE, 2021 yılı Nisan ayında yıllık %35,31, aylık %7,14 artış kaydetmişti. Döviz kurundaki değişimden yurt dışı üreticiler doğrudan etkilenirken yurt içi üreticiler söz konusu değişimden görece daha az etkilenmektedir.

NİSAN AYI NET ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU (NUYP) – TCMB

2021 yılı Mart ayında NUYP açığı önceki aya göre 47,8 milyar dolar azalışla 339,3 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Aynı dönemde uluslararası varlıklar 1,2 milyar dolar artışla 250,2 milyar dolar seviyesine yükselmiş, yükümlülükler ise 46,5 milyar dolar azalışla 589,5 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Ekim 2020’den bu yana uluslararası varlıklarda hızlanma yaşanırken, yükümlülükler Ocak-Mart 2021 döneminde azalma eğilimine girdi.

22 HAZİRAN 2021, SALI

HAZİRAN AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

2021 yılı Mayıs ayında tüketici güven endeksi bir önceki aya göre %3,6 oranında azalışla 77,3 seviyesine gerilemişti. Covid-19 vakalarındaki artışın etkisiyle Mayıs ayında devreye alınan kapanma, söz konusu gerilemede etkili olmuştur. Tüketici güvenindeki bozulmanın sürmesindeki ana faktörler işsizlik, yüksek enflasyon ve döviz kurundaki artışlardır. Covid-19 kaynaklı kısıtlamalardaki gevşeme, hareketlenen hizmet sektörüyle birlikte güven algısında iyileşme getirebilir.

24 HAZİRAN 2021, PERŞEMBE

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI (BOE) PARA POLİTİKASI KARARI – http://www.bankofengland.co.uk

Dünyanın altıncı büyük ekonomisi olan İngiltere ekonomisi 2021 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %1,5 daralma kaydetti. Yıllık enflasyon (TÜFE) Mayıs ayında, Temmuz 2019’dan bu yana gördüğü en yüksek seviye olan %2,1 seviyesinde bulunurken üretici fiyat enflasyonu Ocak 2021’den bu yana ardı ardına kaydettiği artışlarla Mayıs ayında %4,6 seviyesine yükseldi ki bu, 2012’den bu yana kaydedilen en yüksek değer. İşsizlik oranı ise Aralık 2020’de gördüğü %5,1’den Nisan ayında %4,7 seviyesine gerilemiş durumda. Pandemi öncesinde (Şubat 2020) işsizlik oranı %4,0 seviyesinde bulunuyordu. Söz konusu gelişmelerde küresel ekonomideki iyileşmeye ek olarak BOE’nin Covid-19’un pandemi ilan edildiği Mart 2020’den Mayıs ayı sonuna kadarki süreçte devreye aldığı 895 milyar poundluk miktarsal gevşeme paketinden 370,8 milyar poundluk kısmını piyasaya likidite olarak sağlamasının da etkisi var. BOE, 24 Haziran tarihli para politikası toplantısında %0,1 seviyesindeki politika faizini koruyacak çünkü Mayıs toplantısında da belirttiği üzere kısıtlamaların gevşetilmesi ve aşılamanın ekonomi üzerindeki etkilerini görene kadar para politikasında bir değişiklik yapılmayacak.

HAZİRAN AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

RKGE Mayıs ayında aylık 0,7 puan azalışla 110,3 seviyesine gerilemişti. Gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı ve genel gidişata ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilemiş; sabit sermaye yatırım harcaması, mevcut iç piyasa sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki üretim hacmi ve mevcut mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkilemişti.

HAZİRAN AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkisinden arındırılmış güven endeksi Mayıs ayında Nisan ayına göre; hizmet sektöründe %1,1 ve perakende ticaret sektöründe %2,1 azalırken, inşaat sektöründe %3,0 artış kaydetmişti.

HAZİRAN AYI İMALAT SANAYİ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO), Mayıs ayında bir önceki aya göre 0,6 puan azalışla %75,3 seviyesine gerilemişti. Dayanıklı tüketim malları üretiminde KKO önceki aya göre 0,3 yüzde puan, yatırım malları üretiminde ise 4,9 yüzde puan düşmüş; dayanıksız tüketim malları ve ara mal üretiminde 0,3 yüzde puan artmıştı.

TCMB VE BDDK, 18 HAZİRAN 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

11 Haziran ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %2 artış kaydederken, TL cinsi kredilerdeki haftalık artış %0,6 seviyesinde gerçekleşti. TL cinsi mevduat faiz oranları %17-19 aralığında seyrederken, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığında bulunuyor. Döviz mevduatları ise tüzel kişilerde 0,9 milyar dolar ve gerçek kişilerde 0,5 milyar dolar artışla önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar artış kaydederek 26 Mart’tan bu yana ilk kez 220,0 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 6,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 94,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar artış kaydetti; altın rezervleri 0,9 milyar dolar azaldı, brüt döviz rezervleri 2,1 milyar dolar arttı. Merkez Bankası döviz likiditesi açığı da 11 Haziran ile biten haftada önceki haftaya göre 1,9 milyar dolar azalarak 35,8 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar artışla 29,6 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurt dışı yerleşikler 4 Haziran ile biten haftada hisse senedi ve DİBS’te net olarak toplam 114 milyon dolarlık alış gerçekleştirdi; hisse senetlerinde 34 milyon dolar, DİBS’te 80 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdiler.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Reel sektör öncü göstergeleri ve merkez bankası toplantıları

26-30 Nisan haftasında imalat ve hizmet sektörlerine ilişkin Merkez Bankası, TÜİK ve MÜSİAD’dan Nisan ayı öncü verilerini alacağız. Cuma günü açıklanan ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere imalat sektörlerine ilişkin IHS Markit Nisan ayı PMI endeksleri ilk tahminlerinden Türkiye’nin imalat sektörünün Nisan ayında olumlu etkileneceği işaretini aldık. Öte yandan Amerika ve Japonya merkez bankaları para politikası toplantılarından herhangi bir değişiklik gelmeyecek. Toplantı sonrası yayınlanacak basın bültenlerinde BOJ ve Fed’in ekonomiye ilişkin beklenti ve risklere odaklanacağız. Benzer şekilde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının yayınlayacağı 2021 yılı 2. çeyrek Enflasyon Raporu’nda da enflasyon beklentileri ve beklentilere yönelik riskleri takip edeceğiz.

26 NİSAN 2021, PAZARTESİ

NİSAN AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Mart ayında imalat sanayi genelinde KKO, bir önceki aya göre 0,2 puan azalarak %74,7, mevsimsel etkilerden arındırılmış KKO, bir önceki aya göre 0,1 puan artarak %75,6 seviyesinde gerçekleşmişti.

NİSAN AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

Mart ayında RKGE, bir önceki aya göre 1,5 puan artarak 110,8 seviyesinde gerçekleşmişti. Mart ayında mevcut iç piyasa sipariş miktarı önceki aya göre gerilerken, ihracat sipariş miktarında önceki aya göre artış kaydedilmişti. Nitekim Ticaret Bakanlığının ilan ettiği Mart ayı dış ticaret verilerinde de ihracatın önceki aya göre hızlandığını gördük. İthalatın ise Mart ayında ihracattan daha fazla hızlanması RKGE’deki sabit sermaye yatırım harcamalarındaki artışı destekledi. Nisan ayı IHS Markit imalat sektörü PMI ilk tahminleri, en büyük ticaret ortağımız olan Başta Almanya olmak üzere Euro Bölgesi, İngiltere ve ABD’de ihracat siparişlerinin ve istihdamın artmaya devam ettiği sinyallerini verdi. Nisan ayındaki söz konusu gelişmelerin Türkiye’nin imalat sektörünün ihracat siparişlerine, yatırım harcamalarına ve istihdam düzeyine yansıyıp yansımadığını RKGE verilerinde görmeye çalışacağız.

NİSAN AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mart ayında güven endeksi hizmet ve perakende ticaret sektörlerinde yükselirken, inşaat sektöründe düşmüştü. Nisan ayında Covid-19 vaka sayılarındaki artış ve beraberinde gelen kısıtlamalar hizmet ve perakende ticaretteki güven algısını geriletecektir.

27 NİSAN 2021, SALI

JAPONYA MERKEZ BANKASI (BOJ) PARA POLİTİKASI TOPLANTI KARARI – BOJ

2016 yılı Şubat ayından beri politika faizini eksi seviyede tutan BOJ, yıllık enflasyonun Ekim 2020’den Mart ayı sonuna kadar aralıksız negatif değerler alması (fiyatların yıllık olarak düşmesi) ve artan Covid-19 vakalarının etkisiyle politika faizinde değişiklik yapmayacak. Ocak-Mart 2021 döneminde arka arkaya kaydedilen aylık fiyat artışları ise BOJ’un parasal genişleme hamlelerinin hane halkı talebinin artmasında destekleyici olduğunu gösteriyor. Dolayısıyla BOJ, Salı günkü toplantısında politika faizinde değişiklik yapmayacak ve parasal desteği sürdürme mesajını vermeye devam edecek.

28 NİSAN 2021, ÇARŞAMBA

AMERİKAN MERKEZ BANKASI (FED) PARA POLİTİKASI TOPLANTI KARARI – FED

Aşılamada hızlı hareket eden ABD, vaka sayılarını Şubat ayı sonlarından itibaren yatay seyre döndürmeyi başardı. Yıllık enflasyon (TÜFE) artan talep artışına bağlı olarak Mart ayında %2,6 seviyesine sıçradı. İşsizlik oranı da Mart ayında aylık 0,2 puan azalışla %6,0 seviyesine geriledi. IHS Markit öncü verilerine göre, Nisan ayında da enflasyonun aylık bazda artacağı sinyalini aldık. Fed, aşılamada hızlanmanın beraberinde getirdiği üretim artışı ve fiyat baskılarına rağmen gevşek para politikasını sürdürmeye devam edecek. İki sebep var. İlki, Nisan ayında Fed tarafından yayınlanan Bej Kitap (Beige Book), ekonomik aktivitenin yılın ilk iki ayında önceki döneme göre ılımlı büyüme kaydettiğine, istihdamın yavaş bir hızla arttığına işaret etmişti. İkincisi de ham madde kısıtlarının sektörleri olumsuz etkilemeye devam ederken, maliyet enflasyonunun talep enflasyonundan daha ağır basmasıdır. Bu şu demek, üreticiler maliyet artışlarını tüketiciye kısmen yansıtabilmektedir.

MART AYI ULUSLARARASI REZERVLER VE DÖVİZ LİKİDİTESİ – TCMB

Şubat ayında Merkez Bankasının resmi rezerv varlıkları (döviz, döviz cinsi menkul kıymetler, mevduat, IMF parası ve altın) 95,3 milyar dolar iken yükümlülükleri toplamı 138,0 milyar dolardı. Böylece Merkez Bankası net varlıkları eksi 42,7 milyar dolar seviyesinde bulunmaktaydı. Merkez Bankası haftalık olarak da bu veriyi yayımlamaya başladı. 26 Mart haftasında söz konusu rezerv açığı 44,5 milyar dolarken en son 16 Nisan haftasında 38,4 milyar dolar seviyesine gerilemiş durumda.

29 NİSAN 2021, PERŞEMBE

NİSAN AYI ENFLASYON RAPORU – TCMB

Merkez Bankası 2021 yılı ikinci Enflasyon Raporunu yayınlayacak. İlk raporda yıl sonunda enflasyonun (TÜFE) %7,3 ile %11,5 aralığında olmak üzere orta noktası olan %9,4 seviyesinde kapatacağı tahmin edilmişti. Mart ayı itibariyle TÜFE (tüketici fiyat enflasyonu) %16,2 seviyesine, üretici maliyetleri (Yİ-ÜFE) ise %31,2 seviyesine yükselmiş durumda. Merkez Bankasının yeni raporda artan maliyet odaklı enflasyonist baskılara (döviz kurundaki artış, tedarik zincirindeki sıkıntıların ham madde fiyatlarını yükseltmesi, başta petrol olmak üzere emtia fiyatlarındaki yükseliş) bağlı olarak yıl sonu TÜFE tahmin aralığını yüzde 2 puan yükseltmesi gerekiyor.

NİSAN AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ekonomik güven endeksi Şubat ayında 95,8 iken, Mart ayında %3,3 oranında artarak 98,9 değerine yükselmişti. Bunda azalan Covid-19 vakalarına istinaden kısıtlamaların gevşetilmesinin etkisi olmuştu. Ancak vaka sayısındaki artışlar Nisan ayında tekrar kapanmaları beraberinde getirdi ve tüketici güven endeksi Nisan ayında aylık %7,5’lik düşüş kaydetti. Sektörel güven endekslerindeki olası düşüşlerle birlikte Nisan ayında ekonomik güven endeksinde de düşüş göreceğiz.

TCMB VE BDDK, 22 NİSAN 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

16 Nisan ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif de olsa artışlarını sürdürdü. TL cinsi mevduatlarda kısmen artış yaşanırken, TL cinsi kredilerde önemli bir değişiklik görülmedi. Döviz mevduatları haftalık 2,4 milyar dolar artışla 218,6 milyar dolar seviyesine yükseldi; tüzel kişiler döviz mevduatlarını 1,4 milyar dolar, bireyseller 0,5 milyar dolar artırdı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 6,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. Uluslararası rezervler 89,5 milyar dolar seviyesi ile önceki haftaya hafif arttı. Rezervlerin artmasına bağlı olarak Merkez Bankası net rezerv ve döviz likiditesi açığı 4,8 milyar dolar azalarak 38,4 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) toplamı önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar artışla 31 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurt dışı yerleşikler 16 Nisan haftasında 723 milyon dolarlık net alış yaptı; hisse senetlerinde net 400 milyon dolar, DİBS’te net 323 milyon dolarlık alış yapıldı.

30 NİSAN 2021, CUMA

MART AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığı, Nisan ayı başında Mart ayı dış ticaret verileri açıklamıştı. Buna göre ihracat yıllık %42,2 artışla 18 milyar 985 milyon dolar, ithalat %25,8 artışla 23 milyar 679 milyon dolar olmuştu. Aylık bazda bakıldığında, Mart ayında ithalat önceki aya göre ihracattan daha hızlı artış kaydetti ki bu hızlanma, cari işlemler açığının Mart ayında Şubat ayına göre 2,6 milyar dolar artmasında etkili olacak.

NİSAN AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

Mart ayında takvim ve mevsimsellikten arındırılmış SAMEKS hizmet endeksi Şubat ayına göre 1,1 puan azalışla 50,6 seviyesine SAMEKS sanayi endeksi aylık 0,9 puan azalışla 50,8 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki seviyeleri sektörde önceki aya göre büyümeye, 50 altındaki seviyeler ise sektörde daralmaya işaret ediyor. Endekslerin Mart ayında düşmüş olmasına karşın halen 50 üzerindeki seviyelerini koruması, sektörlerdeki büyümenin önceki aya göre yavaşladığını gösteriyor. Nisan ayında vaka sayılarındaki artışa bağlı olarak devreye alınan kısıtlamalar, SAMEKS endekslerine aşağı yönlü etkide bulunacaktır.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, kapasite kullanımı ve güven endeksleri

22 MART 2021, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU

Ocak ayında merkezi yönetim borç stoku 1 trilyon 838 milyar TL seviyesindeydi. Toplam tutar içinde 1 trilyon 64 milyar TL’si iç borç, 773 milyar TL’si dış borçtur. Toplam borç stokunun %56’sı yabancı para cinsinden, %44’ü TL cinsindedir.

MART AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

YD-ÜFE Şubat ayında yıllık %32,51 artmış, aylık %1,37 azalmıştı.

24 MART 2021, ÇARŞAMBA

MART AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi Şubat ayında aylık 1,2 puan artışla 84,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 seviyesinin altında olması kötümserliğe işaret ediyor. Dolayısıyla endeksin Şubat ayında yükselmesi, kötümserliğin kısmen zayıfladığını gösteriyor.

25 MART 2021, PERŞEMBE

TCMB VE BDDK, 19 MART 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

12 Mart ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerde (M1, M2, M3) repo, para piyasası fonları ve ihraç edilen menkul kıymetlerin dahil M3’te önceki haftaya önemli bir değişiklik olmadı. TL cinsi ticari kredi faiz oranları %20’nin hemen altına geriledi. Döviz tevdiat hesapları (yabancı para cinsi mevduatlar) önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar düşüşle 221,8 milyar dolara geriledi. Altın rezervlerinin bir önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar artması, döviz rezervlerinin ise 0,4 milyar dolar azalmasına bağlı olarak uluslararası rezervler 91,7 milyar dolar ile değişiklik göstermedi. Net uluslararası döviz pozisyonu ise (döviz cinsi varlıklar ile yükümlülükleri arasındaki fark) bir önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar azalışla 43 milyar dolar açığa geriledi. Yurtdışında yerleşiklerin mülkiyetindeki hisse senedi önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artarken, DİBS portföyleri 0,2 milyar dolar azalma kaydetti.

26 MART 2021, CUMA

MART AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Şubat ayında imalat sektörü KKO bir önceki aya göre 0,5 puan azalışla 74,9 seviyesine yükselmişti. Dayanıksız tüketim malları ve yatırım malları imalatında KKO seviyeleri önceki aya göre değişiklik göstermemişti. Dayanıklı tüketim malları imalatında ise KKO’nun 2 puan artması ve aynı zamanda ihracatın da Şubat ayında önceki aya göre 1 milyar dolar artmasında önemli katkısı olduğunu gösteriyor.

MART AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

Şubat ayında mevsimsel etkilerden arındırılmış RKGE önceki aya göre 0,3 puan düşüşle 108,7 puana gerilemişti. Endeksin 100 seviyesinin üzerinde olması iyimserliğe işaret ediyor. Endeksin alt detaylarında mevcut sipariş durumunun önceki aya göre yükseldiği, mal stokunda hafif gerileme yaşandığı, yatırım harcamalarında ise yükseliş olduğu bilgilerini edinmiştik. Söz konusu gelişmelerin yine Şubat ayında ihracat ve KKO’daki gelişmeleri desteklediğini söyleyebiliriz. Hatta bir adım daha ileri gidersek, Ocak ayında bir önceki aya göre %1 büyüyen sanayi üretiminin Şubat ayında da büyüme eğilimini korumuş olduğunu anlıyoruz.

MART AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Şubat ayında Ocak ayına göre; hizmet sektöründe %1,4 ve inşaat sektöründe %1,3 azalırken, perakende ticaret sektöründe %0,4 artış kaydetmişti.

Dr. Fulya Gürbüz

Şubat ayında ihracatta artış sinyalleri var

19 Şubat’ta IHS Markit, Şubat ayı Euro Bölgesi imalat sektörü PMI verilerini açıklamış ve Türkiye’nin ihracatının %50’sinden fazlasını gerçekleştirdiği Euro Bölgesinde üretimin önceki aya göre büyümeye devam ettiğini görmüştük. Hafta sonunda yayınladığım ekonomi gündemi başlıklı makalemde, söz konusu gelişmenin Türkiye imalat sektörüne ve ihracat verilerine yansıyıp yansımadığını Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) ve imalat sektörü kapasite kullanım oranı (KKO) verilerinde arayacağımızı yazmıştım. Perakende satışlar için önemli bir gösterge olan perakende ticaret güven endeksi verilerini de dahil ederek ihracat ve iç piyasa siparişlerinin Şubat ayında imalat sektörünü nasıl etkilediklerini değerlendirmeye çalışacağım. Değerlendirmelerimi hem mevsimsellikten arındırılmış hem de arındırılmamış verilere dayanarak sizlere sunacağım.

Şubat ayı Merkez Bankası RKGE sonuçlarına göre;

. Arındırılmamış verilere göre RKGE, Şubat ayında bir önceki aya göre 2,3 puan artışla 109,3 seviyesinde gerçekleşirken mevsimsellikten arındırılmış RKGE, aylık 0,3 puan azalışla 108,7 seviyesine geriledi.

. Arındırılmamış verilere göre mevcut ihracat ve iç piyasa siparişleri alt endeksleri, Şubat ayında bir önceki aya göre iyileşti.

. Mevsimsellikten arındırılmış mevcut toplam siparişler bir önceki aya göre iyileşme kaydetti.

Arındırılmamış veriler neler söylüyor?

Şubat ayında arındırılmamış RKGE verileri, ihracat ve iç piyasa siparişlerinde önceki aya göre artış olduğunu gösteriyor. Nitekim, TÜİK’in yayınladığı arındırılmamış perakende sektörü güven endeksinin alt endeksi olan perakende satışların Şubat ayında iyileşme kaydetmesi RKGE’de iç piyasa siparişlerindeki iyileşmeyi destekliyor. Şubat ayı arındırılmamış imalat sektörü KKO verilerine göre dayanıklı tüketim malları ve ara malları üretiminde önceki aya göre artış kaydedilmiş olması özellikle Şubat ayında ihracat siparişlerinde yaşanan iyileşmeyi de doğruluyor. Bununla birlikte, dayanıksız tüketim malları imalatında KKO’nun önceki aya göre değişim göstermemesi iki ihtimali ortaya koyuyor: ya dayanıksız tüketim malları ihracatı ve iç talep önceki aya göre değişiklik göstermedi ya da ters yönlü bir gelişme kaydettiler.

Mevsimsellikten arındırılmış veriler neler söylüyor?

TÜİK’in yayınladığı mevsimsellikten arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksinin Şubat ayında bir önceki aya göre %0,4’lük artış kaydetmiş olması, RKGE’de mevcut toplam siparişlerdeki iyileşmeyi destekliyor. Ancak, mevsimsellikten arındırılmış KKO’da alt kırılımlar açıklanmadığı için imalat sektörü KKO’da kaydedilen aylık yüzde 0,1 puanlık azalışta ihracat ve iç piyasa siparişlerinin nasıl bir rol oynadığını göremiyoruz. Bunun için Cuma açıklanacak olan SAMEKS Sanayi ve Hizmet endeksleri ile Mart ayı başında açıklanacak olan İSO imalat sektörü PMI verilerini öncelikli olarak bekleyeceğiz.

Dr. Fulya Gürbüz