üfe – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Bütçe, dış borç, enflasyon, konut fiyat ve satışı, TCMB faiz kararı

15 – 19 Ağustos haftasında, TCMB toplantısında sürpriz olmayacak, faiz artırmayacak. Temmuz ayına ilişkin olarak merkezi yönetim bütçesinin açık verdiğini göreceğiz. Tarım üreticilerinin maliyetlerindeki artış hızının (Tarım-ÜFE) Temmuz ayında da yavaşlamaya devam edip etmediğini, konut kredileri artış hızının önceki aya göre yavaşlamasının konut satışlarına etkisi olup olmadığını izleyeceğiz. Haziran ayında inşaat maliyetlerindeki artış konut fiyatlarını yukarı çekebilir. Haziran ayında özel sektör uzun vadeli yurt dışı kredi borcunda azalma, Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stokunda ise artış eğiliminin sürüp sürmeyeceğini takip edeceğiz.

15 AĞUSTOS 2022, PAZARTESİ

TEMMUZ AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ay sonları itibarıyla Hazine hesaplarına giren tutarlar ile bu hesaplardan yapılan nakit çıkışlarının sonuçlarını gösteren “Hazine nakit bütçe” verileri Temmuz ayında 92,8 milyar TL açık vermişti. Bunda gelirlerde önceki aya göre %11’lik düşüş, giderlerde ise %20’lik artışın etkisi olmuştu. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi genelde merkezi yönetim bütçe dengesi (gri çubuklar) ve Hazine nakit dengesi (lacivert çubuklar) benzer sonuçlar vermektedir. Merkezi yönetim bütçesi 2022 yılı Haziran ayında 31,1 milyar TL açık vermiş, böylece Ocak-Haziran döneminde toplam bütçe dengesi 93,6 milyar TL fazla vermişti. 2021 yılı genelinde merkezi yönetim bütçesi 192,2 milyar TL açık vermişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM ÜFE) – TÜİK

Tarım-ÜFE Haziran 2022’de aylık %0,66 azalmış, yıllık %148,90 artış kaydederek yavaşlama göstermişti. Endekste mevsimsel düzeltme yapılmamaktadır. Dolayısıyla Haziran ayında Tarım-ÜFE’nin önceki aya göre gerilemesinin sonbaharla birlikte tersine döneceğini tahmin etmek yanlış olmayacaktır.

Kaynak: TÜİK

16 AĞUSTOS 2022, SALI

TEMMUZ AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Türkiye genelinde konut satışları Haziran ayında yıllık %11 artışla 150 bin 509 olmuştu. Temmuz ayında konut kredileri artış hızının önceki aya göre yavaşlamasının konut satışlarına etkisi olup olmadığını göreceğiz.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Türkiye’deki konutların kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla hesaplanan Konut Fiyat Endeksi (KFE) (2017=100), Mayıs 2022’de aylık %12,4, yıllık %145,5 artışla 430,6 seviyesine yükselmişti. Haziran ayında döviz kurundaki yükselişin inşaat maliyetlerini de önceki aya göre yukarı çekmesinin yansıması olarak konut fiyatlarında da artış görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Kredi ve tahvil borçlarından oluşan özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu toplamı Mayıs ayında aylık 0,6 milyar dolar düşüşle 155,4 milyar dolara gerilemişti. Bankaların borcu aylık 1,2 milyar dolar düşüşle 51,7 milyar dolara gerilemiş, finans dışı sektörün borcu aylık 0,6 milyar dolar artışla 95,9 milyar dolara yükselmişti. Banka dışı finans sektörün borcu ise 7,7 milyar dolarlık büyüklükle yatay kalmıştı. Dolayısıyla özel sektörün uzun vadeli dış borç stokunun en büyük payını finans dışı sektör üstlenirken finans sektörünün yükü azalmaya devam etmektedir. Finans dışı sektörde en yüksek borcu 57,3 milyar dolar ile hizmet sektörü üstlenmiştir; en yüksek pay 22,1 milyar dolar ile inşaat sektörüne, 12,1 milyar dolar ile ulaştırma-depolama sektörüne aittir. 38,3 milyar dolarlık borç yükü ile sanayi sektöründe imalat sektörünün borcu 22,8 milyar dolar, elektrik-gaz-buhar-iklimlendirme-üretim-dağıtım sektörünün borcu ise 14,7 milyar dolardır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 AĞUSTOS 2022, ÇARŞAMBA

TÜRKİYE HAZİRAN AYI KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Mayıs 2022’de Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku (grafikte sarı çubuklar) 134,5 milyar dolar ile önceki aya göre 1,1 milyar dolar artış kaydetmişti. Kamu bankalarının borcu 24,3 milyar dolar, Merkez Bankasının 29,4 milyar dolar, özel sektörün 80,8 milyar dolar seviyesindedir. Özel sektörde bankaların kısa vadeli borcu 31,8 milyar dolar iken finans dışı sektörün borcu 48,0 milyar dolar seviyesindedir. Dolayısıyla kısa vadeli borcun en büyük payını özel sektör üstlenmektedir. Mayıs ayı itibariyle orijinal vadesine bakılmaksızın gelecek 12 ayda vadesi dolacak dış borç stoku (gri çubuklar) 182,3 milyar dolardır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

18 AĞUSTOS 2022, PERŞEMBE

MERKEZ BANKASI AĞUSTOS AYI PARA POLİTİKASI TOPLANTISI KARARI – TCMB

Merkez Bankası Temmuz ayı para politikasında 1-hafta vadeli borç verme faizi olan politika faizini %14 olarak sabit tutmuştu. 2022 yılın üçüncü Enflasyon Raporu’nda TCMB 2022 yıl sonu enflasyon tahminini 17,6 puanlık artışla %42,8’den %60,4’e; 2023 yıl sonu tahminini 6,3 puanlık artışla %12,9’dan yüzde 19,2’e yükseltti. TCMB’nin 2024 yıl sonu tahmini ise ortalama %8,8’dir. Fed ve ECB’nin faiz artırmaya başlamasıyla birlikte Temmuz ayı küresel hizmet ve imalat sektörleri PMI verileri talepte düşüşe, girdi maliyetleri ve çıktı fiyat artışlarında yavaşlamaya işaret etmişti. Türkiye’de beklentilerdeki bozulma ve döviz kuruna yönelik belirsizlik fiyat ve maliyet artışlarını beraberinde getiriyor. Enflasyon beklentileri artmasına rağmen TCMB, Ağustos ayı toplantısında da politika faizini sabit tutmaya devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (12 AĞUSTOS) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 5 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre vadesiz mevduatlardaki düşüşe bağlı olarak M1 hafif gerilerken, vadeli mevduatlar ve para piyasası fonlarındaki artışa istinaden M2 ve M3 %2’nin üzerinde artış kaydetti. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-21 aralığına tekrar yükselirken, TL cinsi kredi faiz oranları %18-35 seviyesinde yatay kaldı; ticari kredi faiz oranları önceki haftaya göre yüzde 1 puan düştü. TL mevduat hacmi önceki haftaya göre yavaşlayarak %1,6, TL kredi hacmi haftalık %0,9 artışla yavaşlama kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,1 milyar dolar düşüşle 139,9 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 131,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 85,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 4,3 milyar dolar arttı, böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 4,2 milyar dolar artışla 216,9 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 27,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar artışla 4,4 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 108,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 7,4 milyar dolar yükseldi; altın rezervleri 40,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 67,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 6,7 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 5,5 milyar dolar düşüşle 59,7 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 17,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 88 milyon dolarlık net alım, DİBS’te 7 milyon dolarlık net alım yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,5 milyar dolarlık, DİBS’te 2,1 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: ABD istihdam, BM gıda endeksi, dış ticaret, döviz pozisyonu, enflasyon, Fed Bej Kitap, GSYH, imalat PMI, reel faiz, SAMEKS

30 Mayıs–3 Haziran haftasında, Mayıs ayına ilişkin olarak enflasyonda yükselişin devam edeceğini, küresel imalat sektöründe yavaşlama sinyallerini, GSYH’nin 2022 yılı ilk çeyreğinde çeyrek ve yıllık bazda yükseldiğini göreceğiz. SAMEKS endeksleri sanayi ve hizmet sektörlerinin Mayıs ayındaki performansını, Fed’in yayınlayacağı Bej Kitap ABD ekonomisinin Nisan ortasından itibaren ılımlı görünümünü koruyup korumadığını, Mart ayı finans dışı kesimin net döviz pozisyonu ise sektörde döviz varlıklarının yükümlülüklerine göre zayıflamaya devam edip etmediğini gösterecek.

31 MAYIS 2022, SALI

2022 YILI 1. ÇEYREK GSYH VERİLERİ – TÜİK

Türkiye ekonomisi 2021 yılı son çeyreğinde çeyrek bazda %1,5, bir önceki yılın son çeyreğine göre %9,1 artmış; böylece 2021 yılı genelinde GSYH 2020 yılına göre %11,0 artış kaydetmişti. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi, Betam 2022 yılı ilk çeyreğinde GSYH’nin bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %6,3, bir önceki çeyreğe göre %0,8 büyümesini tahmin ediyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Finansal Uygulama ve Araştırma Merkezi (CEFIS) tahminleri ise sırasıyla %7,81 ve %1,42 seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

2022 yılı Nisan ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bir önceki aya göre 0,7 puan azalarak 53,7 değerine gerilemişti. Endekste gözlenen bu ivme kaybında önceki aya göre 1,8 puan azalış kaydederek 53,0 değerine gerileyen hizmet sektörü endeksi belirleyici rol oynarken; sanayi sektörü endeksi ise önceki aya göre 2,1 puanlık artışla 54,2 değerine yükselmiş ve son 5 ayın en yüksek seviyesinde gerçekleşmişti. Mayıs ayı öncü göstergelerini dikkate aldığımızda (kapasite kullanımı, reel kesim güven endeksi, sektörel güven endeksleri) SAMEKS sanayi ve hizmet endekslerinde iyileşmenin sürmesi beklenebilir.

Kaynak: MÜSİAD

NİSAN AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığı her ayın ilk haftasında bir önceki ayın dış ticaret verilerini açıkladığı için TÜİK’in yayınlayacağı Nisan ayı verileri sürpriz olmayacak. Ticaret Bakanlığı verilerine göre Nisan ayında ihracat aylık %2,9 artışla 23,4 milyar dolara yükseldi, ithalat aylık %4,6 düşüşle 29,5 milyar dolara geriledi. Mart ayında 8,2 milyar dolar açık verilmişken, Nisan ayında artan ihracat ve düşen ithalatın etkisiyle dış ticaret açığı 6,1 milyar dolara gerileyecek. Söz konusu düşüş cari işlemler açığının da aynı paralelde düşmesini sağlayacak. Ticaret Bakanlığı Mayıs ayı dış ticaret verilerini 2 Haziran Perşembe günü açıklayacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

1 HAZİRAN 2022, ÇARŞAMBA

MAYIS AYI KÜRESEL İMALAT SEKTÖRÜ PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL

12-20 Mayıs verilerini kapsayan öncü PMI raporuna göre Euro Bölgesinde hizmet sektörü PMI endeksi 56,3 ile önceki aya göre gerilerken, imalat sektörü üretim endeksi 51,2 ile önceki aya göre yükseldi. Endeksin 50 üzerindeki değerler bir önceki aya göre büyüme olduğunu gösteriyor. Girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarının artış hızı Mayıs’ta kısmen yavaşladı, istihdamda ücret artışları hızlandı. Almanya özelinde imalat sektörü üretim endeksi 51’e, imalat sektörü endeksi 54,7’ye yükseldi. İmalat sektöründe ihracat siparişleri önceki aya göre sert düştü. Almanya’dan sonra en yüksek ihracat ortaklarımızdan olan ABD’de ise imalat sektörü üretim endeksi 55,2’ye geriledi, imalat sektörü PMI endeksi 57,5’e geriledi. İmalat sektöründe yurt içi yeni siparişler önceki aya göre arttı, ancak yeni ihracat siparişleri yavaşladı. Satın alımlar hızlansa da artan siparişleri karşılayabilmek adına stoklarda düşüşü engelleyemedi. Girdi maliyetlerindeki artış tüketiciye yansıtılmaya devam etti. İstihdam arttı. Üçüncü en büyük ihracat pazarımız olan İngiltere’de de imalat üretim endeksi 51,8’e, imalat sektörü PMI endeksi 54,6’ya yavaşladı, ihracat siparişleri geriledi, fiyat baskıları arttı. Genel olarak bakıldığında küresel olarak tedarik zincirindeki sıkıntılar Mayıs ayında devam etti.

Kaynak: S&P Global

MAYIS AYI TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRÜ PMI ENDEKSİ – S&P Global, İSO

Mart ayında 49,4 olan manşet PMI, Nisan’da hafif düşüşle 49,2’ye gerilemişti. Öncü Mayıs ayı küresel PMI verileri Türkiye’nin en büyük ihracat pazarlarının imalat sektörlerinde üretimin Nisan ayına göre yavaşladığını ortaya koydu. Söz konusu gelişme Türkiye imalat sektörü PMI endeksi üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturabilir. Öte yandan Mayıs ayına ilişkin öncü veriler Türkiye’de imalat sektörünü destekleyici bir resim ortaya koyduğunu eklemekte fayda var.

Kaynak: S&P Global, İSO

ABD 2022 YILI 4. BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) RAPORU – FED

20 Nisan tarihli Fed’in 2022 yılı üçüncü Bej Kitap raporunda Şubat ortasından 11 Nisan tarihine kadarki süreçte ekonomik aktivitenin ve istihdamın ılımlı büyüdüğü, enflasyonist baskıların ise güçlü kalmaya devam ettiğini okumuştuk. Nisan ayında imalat sektörü PMI endeksi hızlanırken, Mayıs ayında hafif yavaşladı; hizmet sektörü PMI endeksi ise Mart ayında kaydettiği hızlanmanın ardından Nisan ve Mayıs aylarında yavaşlama gösterdi. Söz konusu gelişmelerin yansımasını Bej Kitap raporunda detaylarıyla okuyacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 HAZİRAN 2022, PERŞEMBE

MAYIS AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Nisan ayında ihracat aylık %2,9 artışla 23,4 milyar dolara yükseldi, ithalat aylık %4,6 düşüşle 29,5 milyar dolara geriledi. Mart ayında 8,2 milyar dolar açık verilmişti.

MAYIS AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSİ – FAO

BM Gıda Fiyat Endeksi Nisan ayında aylık %0,8 düşerken yıllık bazda %29,8 yükseliş kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

27 MAYIS TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 20 Mayıs ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3), özellikle kurdaki artışın da etkisiyle önceki haftaya göre yükselişini sürdürdü. TL cinsi mevduat faiz oranları %14-18, TL cinsi kredi faiz oranları %18-29 aralığında değişmedi. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 136,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı, tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar düşüşle 78,1 milyar dolara geriledi. Böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 0,3 milyar dolar düşüşle 214,5 milyar dolara yükseldi. Yurt dışı döviz mevduatları 25,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düşüşle 3,6 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan toplam uluslararası rezervler 100,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar düştü; altın rezervleri 40,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 60,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar geriledi. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 4,2 milyar dolar artışla 60,0 milyar dolara yükseldi (hesaplamaya SDR sepetinde olmayan paralar “açık” olarak dahil edildi). Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 19,0 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 603 milyon dolar, DİBS’te 51 milyon dolar net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 HAZİRAN 2022, CUMA

MAYIS AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Nisan ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %7,25, yıllık %69,97 artış kaydetmişti. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) de aylık %7,67 artış kaydederken yıllık bazda artış %121,82 olmuştu. Döviz kuru ve petrol fiyatlarının arttığı Mayıs ayında tüketici ve üretici fiyatlarında yükseliş sürecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor, Nisan ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz oranını eksi yüzde 27,51, 12-ay ileriye dönük reel faiz oranını ise eksi yüzde 4,05 olarak hesaplamıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS

Nisan ayında ABD’de işsizlik oranı %3,6 ile önceki aya göre değişmemiş, ücretler yıllık %5,46 artış kaydetmişti. Nisan ayında tarım dışı istihdam önceki aya göre 428 bin kişi artmıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI FİNANS DIŞI KESİM DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

2022 yılı Şubat ayında finans kesimi dışındaki firmaların döviz varlıkları aylık 1,1 milyar dolar artışla 156,6 milyar dolara, döviz yükümlülükleri aylık 2,0 milyar dolar artışla 276,5 milyar dolara yükselmişti. Böylece sektörün net döviz pozisyon açığı 0,9 milyar dolar artışla 119,9 milyar dolara yükselmişti. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyon fazlası ise 52,6 milyar dolar ile önceki aya göre 1,1 milyar dolar azalmıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Bütçe, dış ticaret, enflasyon, Merkez Bankası Anketi

4 – 8 Nisan haftasında Rusya-Ukrayna savaşı ile ilgili gelişmeler izlenecek. Öncü verilere göre, Nisan ayı TCMB Piyasa Katılımcı Anketinde beklentilerde bozulmanın sürmesini; Mart ayı enflasyon verilerinde hızlanma, negatif reel faizde artış, reel efektif döviz kurunda gerileme, ihracatta yavaşlama, Şubat ayı küresel gıda enflasyonunda artış göreceğiz.

4 NİSAN 2022, PAZARTESİ

MART AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Şubat ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %4,81, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) %7,22 artmış; TÜFE ve Yİ-ÜFE’de yıllık artışlar sırasıyla %54,44 ve %105,01 olmuştu. Foreks anketine göre Mart ayında TÜFE’nin aylık %5,44, yıllık %61,10 artması bekleniyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR (TDM)

TDM hesaplamalarına göre Şubat ayında 12-ay geriye dönük reel getiri eksi yüzde 21,5’e yükselmiş, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz ise eksi yüzde 2,9’a yükselmişti. Reel getirinin eksi olması tahvil faizlerinin getirisinin enflasyonun altında kalmasından kaynaklanıyor. Tahvil faizlerinin Mart sonunda önceki ay sonuna göre yüzde 1-3 puan arasında yükselmesine rağmen enflasyonun Mart’ta daha hızlı artması reel getirideki bozulmanın Mart’ta devam edeceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Şubat ayında ihracat aylık %13,8, yıllık %25,4 artışla 20,0 milyar dolar olmuş; önceki aya göre değişmeyen ithalat ise yıllık %44,5 artış kaydetmişti. Böylece dış ticaret açığı önceki aya göre %23,3 (2,4 milyar dolar) azalışla 7,9 milyar dolara gerilemişti. Mart ayına ilişkin olarak PMI verileri ihracat artışının hız kesse de sürdüğüne işaret etti. Kapasite kullanım verilerini dikkate aldığımızda ithalatta artış ihracata kıyasla daha hızlı olabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TÜİK

Aralık 2021’de Finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları aylık 3,2 milyar dolar artışla 163,3 milyar dolara, döviz yükümlülükleri aylık 0,6 milyar dolar artışla 276,9 milyar dolara yükselmiş; böylece sektörün döviz pozisyon açığı aylık 1,6 milyar dolar düşüşle 113,6 milyar dolara gerilemişti. Gelecek 12 ay için sektörün net döviz pozisyon fazlası ise aylık 0,6 milyar dolar artışla 61,7 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

5 NİSAN 2022, SALI

MART AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TÜİK

Şubat ayında TÜFE bazlı (REDK) aylık 2,01 puan artışla 54,78 seviyesine yükselmişti. TCMB, ülkemiz fiyat düzeyinin dış ticaret yaptığımız ülkelerin fiyat düzeylerine oranının ağırlıklı geometrik ortalamasını almak suretiyle REDK endeksini hesaplıyor. REDK’nin artışı TL’nin reel olarak değer kazandığını (Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının arttığını) gösteriyor. Mart ayında yarı yarıya dolar ve euro’dan oluşan döviz sepetinin %5,4 yükselmesine bağlı olarak REDK’de düşüş görebiliriz.

Kaynak: TCMB

7 NİSAN 2022, PERŞEMBE

MART AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Şubat ayında Hazine nakit bütçe gelirleri TCMB’den kar aktarımının etkisiyle 277,5 milyar TL olmuş, 222,8 milyar TL gider kaydedilmiş, böylece nakit bütçe dengesi 55,5 milyar TL fazla vermişti. Finansman tarafında Hazine 18,7 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI FAO GIDA FİYAT ENDEKSİ – FAO

Ocak ayında küresel FAO Gıda Fiyat Endeksi aylık %3,9, yıllık %20,7 artış kaydetmişti. Aylık en yüksek artış %8,5 ile bitkisel yağlarda görülmüş; süt ürünleri fiyatları aylık %6,4, tahıl fiyatları %3,0, et fiyatları %1,1 artmış, şeker fiyatları aylık %1,9 düşmüştü. FAO, 2022’de dünyada buğday ve mısır üretiminin artacağı, tahıl üretiminin ise düşeceği beklentilerine işaret etmişti. 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye başlaması FAO fiyat endeksinde sınırlı etki yaratabilir ancak asıl etki Mart ayı verilerinde ortaya çıkacak. FAO, 25 Mart tarihli bilgi notunda küresel gıda arzındaki daralmanın gıda ve yem fiyatlarını %8 ile %22 arasında artırabileceğine vurgu yaptı. FAO, özellikle tahıl ve ayçiçeği çekirdeği pazarlarındaki arz açığına dikkatleri çekti.

Kaynak: fao.org

1 NİSAN TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 25 Mart ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artmaya devam etti. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-18 aralığına hafif yükseldi, TL cinsi kredi faizleri %18-29 aralığına hafif geriledi. TL mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 140,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 1,5 milyar dolar artışla 77,4 milyar dolara yükseldi. Böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 1,5 milyar dolar artışla 217,6 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 25,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 5,1 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 108,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 42,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 65,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar artışla 28,5 milyar dolara yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 20,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 17 milyon dolar alış, DİBS’te 87 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

8 NİSAN 2022, CUMA

NİSAN AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

TCMB’nin piyasa profesyonelleri ile yaptığı Piyasa Katılımcıları Anketine göre Şubat ayında katılımcıların enflasyon, döviz kuru ve cari açık beklentileri önceki aya göre yükselmişti. TÜFE’nin Mart ayında aylık %4,1 artış kaydetmesi beklenirken yıl sonuna ilişkin olarak TÜFE beklentisi yıllık %40,5’e, Dolar/TL kuru beklentisi 16,68’e, 2022 yılı cari açık beklentisi 21,2 milyar dolara yükselmişti. 2021 ve 2022 yılları için GSYH büyüme beklentileri sırasıyla %3,38 ve %4,16’ya gerilemişti. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin uzamasının da etkisiyle Nisan ayı anketinde enflasyon beklentilerinde artış ve 2022 yılı büyüme beklentilerinde düşüş görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, imalat, dış ticaret, nakit bütçe

3 – 7 Ocak haftasında Aralık ayına ilişkin enflasyon, imalat sektörü PMI, dış ticaret ve nakit bütçe verilerini takip edeceğiz. Enflasyonda yükseliş, Türk lirasında yeni bir dip seviye, imalat sektöründe yavaş büyüme göreceğiz. İhracatın Aralık ayında arttığına yönelik öncü işaretler var. ABD Aralık ayı işgücü verileri ve enflasyon işaretleri Fed’in faiz artırımına ne kadar yaklaştığını gösterecek.

3 OCAK 2022, PAZARTESİ

2021 YILI ARALIK AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

TÜİK verilerine göre Kasım ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %3,51, yıllık %21,31 artış kaydetmiş; yurt içi üretici fiyat endeksindeki (Yİ-ÜFE) artışlar aylık %9,99, yıllık %54,62 olarak gerçekleşmişti. ENAGrup tarafından açıklanan verilere göre ise tüketici fiyat endeksi (E-TÜFE) Kasım ayında aylık %9,91, yıllık %58,65 artış kaydetmişti. Bloomberg HT Araştırma Birimi anketine göre Aralık ayında TÜFE’nin ortalama olarak aylık %8,1, yıllık %29,6 artması bekleniyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YILI ARALIK AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

2021 yılı Kasım ayında ihracat bir önceki aya göre %3,75, bir önceki yılın aynı ayına göre %33,7 artmış; ithalatta aylık ve yıllık değişimler sırasıyla %21,04 ve %27,3 olmuştu. İmalat sektörüne ilişkin öncü veriler ihracatın Aralık ayında artışını sürdürdüğünü gösterdi.

Kaynak: TÜİK

2021 YILI ARALIK AYI TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – IHS MARKIT ve İSO

Kasım ayında IHS Markit ve İSO tarafından hazırlanan imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,8 puan artışla 52 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler, sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Aralık ayı öncü IHS Markit verileri özellikle en büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesinde imalat sektöründeki büyümenin daha yavaş bir hızla büyüdüğünü, ihracat siparişlerinde ise kısmen zayıflığa işaret etmişti. TÜİK ve TCMB’nin Aralık ayına ilişkin öncü verileri de imalat sektöründe ihracatın ve stok artırma ihtiyacının üretimi desteklediğine işaret etti. İSO PMI verisi imalat sektöründeki büyüme hızı hakkında net resmi ortaya koyacak.

Kaynak: IHS MARKIT, İSO

4 OCAK 2022, SALI

2021 YILI ARALIK AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

REDK 2021 yılı Kasım ayında tarihi düşük seviye olan 54,33 seviyesine gerilemişti. Reel olarak Türk lirası Kasım ayında önceki aya göre %9,6, yılbaşına göre %12,6, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,2 değer kaybetmişti. Aralık 2021’de sert yükseliş yaşayan döviz kuruna istinaden REDK’de yeni bir tarihi dip seviyesi göreceğiz.

Kaynak: TCMB

6 OCAK 2022, PERŞEMBE

31 ARALIK 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

TCMB’nin faiz düşürdüğü 24 Aralık ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) kurdaki gerilemeye paralel olarak yabancı para cinsi varlıklardaki düşüşle önceki haftaya göre geriledi. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %1,9 oranında gerilerken, TL cinsi krediler hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faizleri %15-19 aralığına, TL cinsi kredi faizleri %17-29 aralığına yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 117,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar düştü; tüzel kişilerin 1,6 milyar dolar artışla 90,6 milyar dolara, yurt dışı mevduatlar 0,2 milyar dolar artışla 24,5 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 24 Aralık haftasında 0,9 milyar dolar artışla 234,3 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar artışla 4,7 milyar dolar seviyesine yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 110,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,9 milyar dolar azaldı. Böylece 2015 sonrasında ilk kez 19 Kasım’da 128 milyar dolar seviyesine yükselen uluslararası rezervler 19 Kasım-24 Aralık sürecinde 17,5 milyar dolar azalmış oldu. Altın rezervleri 24 Aralık’ta 38,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar, brüt döviz rezervleri 72,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,8 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 9,5 milyar dolar artışla 38,3 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 26,1 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 24 Aralık ile biten haftada hisse senetlerinde 570 milyon dolarlık, DİBS’te 96 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

7 OCAK 2022, CUMA

2021 YILI ARALIK AYI HAZİNE NAKİT BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Hazine nakit bütçesi 2021 yılı Kasım ayında 169,0 milyar TL gelir, 139,9 milyar TL gider kaydetmiş, böylece nakit dengesi 30,3 milyar TL fazla vermişti. Ocak-Kasım döneminde 50,0 milyar TL nakit fazlası kaydedildi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ABD 2021 YILI ARALIK AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – BUREAU OF LABOR STATISTICS

ABD İşgücü İstatistikleri Bürosu verilerine göre ABD’de işsizlik oranı 2021 yılı Kasım ayında %4,2 seviyesine gerilemiş, aylık istihdam 210 bin kişi artış kaydetmişti. Ortalama saatlik kazançlarda yıllık %4,8 artış yaşanmıştı. ABD Aralık ayı işgücü verileri ve enflasyon işaretleri Fed’in faiz artırımına ne kadar yaklaştığını gösterecek. Fed, 25-26 Ocak’ta 2022 yılın ilk para politikası toplantısını gerçekleştirecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Grafik: Ekim ayında üretici enflasyonu yıllık yüzde 46,31, tüketici malı enflasyonu yüzde 21,71 arttı

TÜİK verilerine göre Ekim ayında tüketici fiyat enflasyonu (TÜFE) yıllık %19,89, üretici fiyat enflasyonu (Yİ-ÜFE) %46,31, hizmet üreticileri fiyat enflasyonu %31,30 artış kaydetti. Yİ-ÜFE, 2003 yılından bu yana en yüksek seviyesini gördü.

TÜFE’nin alt kalemlerine baktığımızda Ekim ayında mal grubunun yıllık artışı %21,71 seviyesine, hizmet grubunun yıllık artışı %15,43 seviyesine yükseldi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Yukarıdaki grafikte yeşil çizgiyle gösterilen döviz kuru (Dolar/TL) şokları ile beraber 2020’den bu yana hakim olan pandemi kısıtları (arz, tedarik zinciri) üretici maliyetlerinin daha sert yükselmesine sebep oluyor.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekim PMI: Küresel arz kısıtları enflasyon baskısını artırıyor

Ekim ayı öncü PMI verileri ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere hizmet sektörlerinde hızlanmaya, Almanya’da ihracatın imalat sektörünü desteklediğine, Japonya’da hem hizmet hem de imalat sektörlerinde hızlanmaya işaret etti. Söz konusu ülke/bölgelerde istihdam artışı sürdü, girdi maliyetlerindeki artışın hızlanması çıktı fiyatlarını yukarı çekti. Almanya’da ihracat artışının Ekim ayında artmaya devam etmesi Türkiye’nin ihracatı açısından olumlu bir sinyal olabilir.

ABD’de hizmet sektörü hızlandı, imalat sektörü üretimi yavaşladı, istihdam artışı sürdü, fiyat artışları hızlandı…

Ekim ayında hammadde kısıtları ve tedarik zincirindeki gecikmeler ABD’de imalat sektörü üretimini yavaşlatmaya devam etti. Kovid-19 endişelerindeki azalmaya bağlı olarak hizmet sektöründe siparişler hızlı artış gösterdi, işe alımlar arttı; yüksek taşıma maliyetleri, çalışan ücretleri, tedarikçi ücretleri ve malzeme fiyatlarına bağlı olarak enflasyon üzerindeki baskı arttı. İmalat tarafında ise tedarik zinciri kısıtları ve noksanlıkları ile tedarik sürelerinin uzamasına bağlı olarak üretim ve siparişlerde hafif zayıflama kaydedildi. İmalatçılar hem stoklarını artırmak hem de tedarik sorunuyla baş edebilmek amacıyla satın alımlarını hızlandırdı. Malzeme kıtlığı, lojistiğe bağlı sorunlar ve yüksek emtia fiyatları girdi maliyetlerini dolayısıyla da fabrika satış fiyatlarını hızla yukarı çekmeye devam etti. Eylül ayında ABD’de TÜFE (grafikte mavi çizgi, sol eksen) yıllık %5,4 (aylık %0,4), ÜFE (grafikte siyah noktalı çizgi, sağ eksen) ise yıllık %8,6 (aylık %0,5) artış kaydetmişti.

Almanya’da ihracat imalat sektörünü destekledi, istihdam artışı sürdü, girdi ve çıktı fiyat artışları hızlandı…

Ekim ayında Almanya’da hizmet ve imalat sektörleri yavaş hızla da olsa büyümesini sürdürdü. İmalat sektöründe yavaşlamanın sebepleri girdi kısıtları ve otomotiv sektöründe yaşanan talep daralması oldu. Arz zincirinde devam eden sıkıntılar hizmet sektörünü olumsuz etkilemeye devam etti. Otomotiv sektörünü çıkmaza sokan çip darlığı fabrikaların yeni sipariş artışlarında yavaşlamaya sebep olurken, ihracat siparişleri güçlü seyrini korudu. Hizmet sektöründe ihracat siparişleri hızlanma kaydetse de yurt içi siparişler son altı ayın en yavaş artışını kaydetti. Fiyat tarafında ise girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları sert yükseldi. İmalat sektöründe başta metaller ve plastik olmak üzere hammadde fiyatlarındaki yükseliş ve artan enerji fiyatlarına dikkat çekilirken, hizmet sektöründe faaliyet giderlerindeki tarihi rekor artışa vurgu yapıldı. İstihdamda ise güçlü alımlar sürdü. Eylül ayında Almanya’da TÜFE (grafikte mavi çizgi, sol eksen) aylık bazda değişiklik göstermezken yıllık artış %4,1 olmuş, ÜFE (grafikte siyah noktalı çizgi, sağ eksen) ise yıllık %14,2 (aylık %2,3) artış kaydetmişti.

Euro Bölgesi’nde otomotiv sektörü üretimi en sert düşüşünü kaydetti, hizmet sektörü büyüdü, istihdam arttı, fiyat artışları hızlandı…

Ekim ayında Euro Bölgesi genelinde hizmet ve mal üretimindeki artış yavaşlayarak sürdü. Hizmet sektörlerinde siparişler hızlı artarken, imalat sektöründe siparişler son dokuz ayın en düşük artışını kaydetti. Otomobil ve yedek parça sektöründe üretim en hızlı düşüşünü kaydetti. Artan Kovid-19 endişelerine paralel olarak seyahat, turizm, eğlence ve dinlenme faaliyetlerinde gerileme görülürken; sağlık, medya, bankacılık ve banka dışı finansal sektörde aktivite hızlandı. Bölge genelinde istihdam artışı sürdü. Girdi ve çıktı fiyatlarında artışlar hızlandı. Euro Bölgesi’nde TÜFE (grafikte mavi çizgi, sol eksen) yıllık %3,4 (aylık %0,5), ÜFE (grafikte siyah noktalı çizgi, sağ eksen) ise yıllık %13,4 (aylık %1,1) artış kaydetmişti.

İngiltere’de hizmet sektörü hızlandı, kapasite kısıtları imalat sektörünü aşağı çekti, istihdam artışı hızlandı, rekor hızda fiyatlar arttı…

Pandemi kısıtlarının kaldırıldığı İngiltere’de Ekim ayında ihracat siparişlerinin de desteğiyle hizmet sektöründe aktivite hızlandı, imalat sektörü üretimi yavaşladı. İstihdam ve malzeme kısıtları ile azalan ihracat siparişleri imalat sektörü üretimini aşağı çeken ana faktörler oldu. Güçlü ücret artışları ve kötüleşmeye devam eden küresel tedarik zinciri girdi maliyetlerinin paralelinde de çıktı fiyatlarının rekor hızda yükselmelerine sebep oldu. Girdi maliyetlerinin tetikleyicileri yakıt, taşıma ve enerji fiyatları, başta çip ve diğer elektronik aksamlar olmak üzere hammadde darlığı oldu. Eylül ayında İngiltere’de TÜFE (grafikte mavi çizgi, sol eksen) yıllık %3,1 (aylık %0,3), ÜFE (grafikte siyah noktalı çizgi, sağ eksen) ise yıllık %6,7 (aylık %0,5) artış kaydetmişti.

Japonya’da imalat sektörü Ekim ayında büyümeyi sürdürdü, hizmet sektörü üretimi Ocak 2020’den bu yana ilk kez arttı…

Kovid-19 vakalarında gerileme ve pandemi kaynaklı kısıtlamaların gevşetilmesine bağlı olarak Japonya’da hizmet sektörü Ocak 2020’den bu yana ilk kez Ekim 2021’de önceki aya göre büyüme kaydetti, imalat sektörü son dokuz ayda sekizinci kez büyümesini sürdürdü. İmalat sektöründe yerel ve ihracat siparişleri artarken, hizmet sektöründe siparişler düşüşünü sürdürdü. İmalat sektöründe işe alımlar hızlandı. Tedarik zincirinde süregelen sıkıntılar ve malzeme kıtlığı girdi maliyetlerinin son 13 yılın en hızlı artışı kaydetmesine sebep olurken, çıktı fiyatları da sert şekilde yükseldi. Eylül ayında Japonya’da TÜFE (grafikte mavi çizgi, sol eksen) yıllık %0,2 (aylık %0,4), ÜFE (grafikte siyah noktalı çizgi, sağ eksen) ise yıllık %6,3 artış kaydetmişti.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: “TCMB faizi ne kadar indirecek?”, tüketici güveni, konut fiyatları, yurt dışı üretici enflasyonu, merkezi yönetim borç stoku ve FED’in Bej Kitap raporu

18–22 Ekim haftasında; Ağustos ayına ilişkin olarak inşaat maliyetlerindeki hız kaybının konut fiyatlarına yansıyıp yansımadığını; Eylül ayına ilişkin olarak yurt dışı üretici enflasyonunu (YD-ÜFE), merkezi yönetim borç stokunu, ABD Merkez Bankasının makroekonomik görünüm raporunu; Ekim ayı tüketici güven endeksini izleyeceğiz. Eylül ayında döviz kurundaki yükselişin YD-ÜFE’ye olumsuz etkisini göreceğiz. 21 Ekim tarihli para politikası toplantısında -mevcut makroekonomik görünüm desteklemese de- TCMB’nin faiz indirimine devam edeceği tahmin ediliyor.

18 EKİM 2021, PAZARTESİ

AĞUSTOS AYI MERKEZ BANKASI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

2021 yılı Temmuz ayında konut fiyat endeksi aylık %2,8, yıllık %31,0 ve yıllık reel olarak %10,2’lik artış kaydetmişti. Ağustos ayında inşaat maliyet endeksinin (aşağıdaki grafikte kırmızı çizgi) aylık artış hızının yavaşlamasının konut fiyatları endeksinin (mavi çizgi) artış hızını aşağı çekip çekmediğini göreceğiz. Eylül ve Ekim aylarında ise kurdaki sert yükselişin hem inşaat maliyetlerini hem de konut fiyatlarını yukarı çekmesi kaçınılmaz olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

20 EKİM 2021, ÇARŞAMBA

EYLÜL AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetimin borç stoku Ağustos ayında önceki aya göre hafif yükselişle 2 trilyon 41 milyar TL olmuştu. Borç stokunun %44’ünü TL cinsi stok, %56’sını yabancı para cinsi stok oluşturuyor. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi, Hazine 2019 yılının sonlarında döviz cinsinden borçlanmayı (mavi çizgi) hızlandırmış, TL cinsi stok (sarı çizgi) görece daha yavaş artmıştır. Hazine’nin döviz cinsinden borçlanmaya ağırlık vermesinin iki ana sebebi var: 2018 yılının sonlarından itibaren bütçe açığının hızlanmaya başlamasıyla düşük yurt dışı borçlanma maliyetlerinden faydalanmak ve Mart 2020’den itibaren Merkez Bankası döviz rezervlerinin (gri çubuklar) hızla aşağı gelmesidir. Döviz cinsi borç stokunun artması, Hazine’nin üstlendiği kur riskinin de artması demektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Ağustos ayında TL’deki değer kazancı yurtdışı üreticilerinin maliyetini düşürmüştü. Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) Ağustos ayında yıllık %30,81 artmış, aylık %0,92 azalmıştı. Ağustos ayında döviz kurundaki aylık gerileme doğrudan YD-ÜFE’ye yansımıştı. Eylül ayında ise döviz kurundaki yükselişin YD-ÜFE’ye olumsuz etkisini göreceğiz.

Kaynak: TÜİK

FED’İN EKİM AYI BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) YEDİNCİ SAYISI– http://www.federalreserve.gov

ABD Merkez Bankası FED’in yılda 8 kere yayınladığı ve ülkedeki ekonomik görünümü ortaya koyduğu Bej Kitap (Beige Book) raporunun altıncısı olan ve Temmuz-Ağustos dönemini kapsayan raporda, genel olarak ABD ekonomisinde fiyat baskılarının devam ettiğini, ekonomik büyümede ise ılımlı bir görünüm ortaya konduğunu, dolayısıyla FED’in tahvil alımını azaltmaya yönelik hamlesine yaklaşmakta olduğunu değerlendirmiştik. Nitekim Fed’in 21-22 Eylül tarihinde gerçekleştirdiği para politikası toplantısının geçen hafta yayınladığı tutanaklarında GSYH büyümesinin üçüncü çeyrekte önceki çeyreğe göre daha ılımlı bir artış kaydedeceği, Delta varyantının istihdam artışında yavaşlama getirse de işsizlik oranının düştüğü, fiyat tarafında ise baskıların sürmesine bağlı olarak Kasım veya Aralık toplantılarında varlık alım miktarında azaltmaya gidileceğini ve 2022 yılı ortalarında son bulacağını okuduk. Piyasada FED’in Eylül 2022 tarihli toplantısında politika faizini %42 ihtimalle çeyrek baz puan artıracağı fiyatlanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 EKİM 2021, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE FAİZ KARARI – TCMB

23 Eylül tarihi toplantısında TCMB, artan enflasyonist baskılara rağmen bunun geçici olduğu tezini ortaya koymuş ve politika faizini %19’dan %18’e düşürmüştü. Ardından döviz kurunda yaşanan sert yükseliş, 14 Ekim’de iki Merkez Bankası başkan yardımcısı ve bir Para Politikası Kurulu (PPK) üyesinin görevine son verilmesiyle daha da hızlandı. Söz konusu 23 Eylül–15 Ekim süresince Dolar/TL kuru %8’lik artışla 8,63’ten 9,29 seviyesine kadar yükselmiştir. Cuma yayınlanan TCMB Beklenti Anketi sonuçlarına göre 21 Ekim toplantısında politika faizinin %17-18 aralığına, yıl sonuna kadar ise %16-17 aralığına indirileceği beklentisi hâkim. FED’in önümüzdeki 1-2 ay içinde tahvil alımlarını azaltmaya başlayacağını ve 2022 yılında sonlandıracağını, 2022 ikinci yarısında faiz artışına gidebileceğini dikkate aldığımızda; arz kısıtları, yüksek nakliye maliyetleri ve yüksek emtia fiyatları ile Hükumet tarafından yapılan zam hamleleri enflasyonist baskının geçici olamayacağına işaret ediyor. Dolayısıyla fiyat artışları sürerken TCMB’den gelecek her faiz indirimi döviz kurunda yukarı seyrin süreceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre %1,8 artışla 79,7 seviyesine yükselmişti. Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir.

Kaynak: TÜİK

TCMB VE BDDK, 15 EKİM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

8 Ekim ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faiz oranları %15-19 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) ve yurt dışı mevduatlar önceki haftaya göre değişiklik göstermedi, tüzel kişilerin DTH’si 1,7 milyar dolar artışla 87,9 milyar dolara yükselmesiyle toplam DTH hacmi 8 Ekim haftasında 228,4 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 5,7 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 123,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 38,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 85,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,2 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar azalarak 22,7 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 29,6 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler 8 Ekim ile biten haftada hisse senetlerinde 52 milyon dolar, DİBS’te 11 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdiler.

Dr. Fulya Gürbüz

Eylül ayında üretici ve tüketici fiyatları artmaya devam etti

Eylül ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %19,58, aylık %1,25 artış kaydetti.

Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %43,96, aylık %1,55 arttı.

Kış aylarına yaklaşırken hem Yİ-ÜFE hem de TÜFE’deki artış sürüyor.

Aşağıdaki grafikte TÜFE (mavi çubuklar) ve Yİ-ÜFE (sarı çubuklar) endekslerinin Eylül 2019’dan bu yana aylık artışlarını sürdürdüklerini görüyoruz. Dikkat edin, döviz kurundaki aylık artışlar (yeşil çizgi) genel olarak üretici maliyetlerine (Yİ-ÜFE) daha hızlı yansıyor. Bunda en önemli etken Türkiye’nin mal ve enerji üretiminde ithal girdiye bağımlı olmasıdır.

Tüketici fiyatlarının (TÜFE) kurdaki hareketlere görece daha yavaş tepki vermesinin ana sebebi hizmet fiyatlarındaki yükselişlerin daha yavaş olmasıdır.

Aşağıdaki grafikte 2018 yılından bu yana mal tüketim fiyat endeksinin (kırmızı çizgi) hizmet tüketim endeksinden (mavi çizgi) daha hızlı artış kaydettiğini görüyoruz.

Özellikle pandemi ile birlikte yüksek enerji maliyetleri, yüksek hammadde fiyatları ve yüksek taşımacılık maliyetleri üreticinin girdi maliyetlerini artırmaya devam ediyor.

Yüksek girdi maliyetleri de tüketici tarafında enerji, gıda, dayanıklı tüketim malı, lokanta ve otel hizmetleri, kira, ulaştırma fiyatlarının yükselmesine sebep oluyor.

Hükümetin müdahaleleri özellikle gıda fiyat artışlarında yavaşlama getirme ihtimalini ortaya koysa da kış aylarında yüksek enerji ve ithal hammadde maliyetleri ve kurdaki dalgalanma hem üretim hem de tüketim fiyatlarını yukarı çekmeye devam edecek.

Dolayısıyla Türkiye’de enflasyonist baskı sürüyor. Amerikan merkez bankası Fed de kısa-orta vadede enflasyonist baskıya dikkat çekiyor. Hatta hatırlatalım, Fed güçlü ekonomi ve fiyat baskılarına istinaden aylık 120 milyar dolarlık varlık alım programında kesintiye gitme ihtimalini ortaya koymuştu. Fed’in para politikasında kısmi sıkılaştırmaya gitmesi, dış borç stoku yükseliş eğilimine giren ve TCMB’nin erken faiz indirimiyle Dolar/TL kurunda rekor gören Türkiye ekonomisi için kritik öneme sahip. Zira, TCMB’nin mevcut şartlarda faiz indirimine devam etmesi, döviz kurunda artışı dolayısıyla da enflasyonist baskının devamını beraberinde getirecek.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, reel efektif döviz kuru, finans dışı kesim net döviz pozisyonu, nakit bütçe ve ABD işsizlik oranı

4–8 Ekim haftasında; enflasyonda yükseliş, reel efektif kurunda bozulma, ABD işsizlik oranında ise iyileşmenin devamını göreceğiz. TCMB, Eylül ayı toplantısında çekirdek enflasyondaki düşüş eğilimine dikkat çekerek erken bir hamleyle politika faizini %18’e düşürmüştü. TCMB kararı sonrasında Türk lirasındaki sert değer kaybına istinaden çekirdek enflasyondaki gidişatı izleyeceğiz.

4 EKİM 2021, PAZARTESİ

EYLÜL AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ağustos ayında yıllık %19,25, aylık %1,12 artmıştı. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) de yıllık %45,52, aylık %2,77 artış kaydetmişti. Böylece yıllık bazda TÜFE (grafikte lacivert çizgi) ve Yİ-ÜFE(mavi çizgi) arasındaki fark (sarı çubuklar) açılmaya devam etmişti. AA Finans’ın eylül ayı Enflasyon Beklenti Anketi sonuçlarına göre TÜFE’de aylık bazda ortalama %1,34’lük artış beklenirken yıllık bazda enflasyonun %19,69’a yükseleceği tahmin ediliyor. 2002-2024 dönemi Orta Vadeli Programda TÜFE’nin 2021 yılı sonunda %16,2’ye 2022 yılı sonunda %9,8’e gerileyeceği tahmin ediliyor. Eylül ayında kurdaki artışın etkisiyle Yİ-ÜFE’de aylık bazda artış göreceğiz.

EYLÜL AYI REEL FAİZ – TURKEY DATA MONITOR

Ağustos ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz eksi yüzde 0,55 puana gerilerken, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz yüzde 5,44 puana yükseldi. Aşağıdaki grafikte göreceğiniz gibi 12-ay ileriye dönük beklenen reel faizde (mavi çizgi) yükseliş TCMB’nin birkaç ay gecikmeyle politika faizini (siyah çizgi) yükseltmesine sebep olmaktadır. Mevcut durumda TCMB’nin politika faizi %18 seviyesindeyken, TÜFE Ağustos ayında %19,25 seviyesindeydi. Enflasyonda yükseliş sürdükçe politika faizi ve enflasyon arasındaki makas da açılmaya devam edecek, dolayısıyla mevduat faiz oranları (mevduatın reel getirisi) görece düşük kaldıkça tahvil faizlerinde daha yüksek getiri talebi (tahvillerde reel faiz beklentisi) artacaktır. Hele de ABD tahvil faizleri yükseliyorken Türkiye tahvil faizlerinin de yükselmesi (tahvillere satış baskısı), dolayısıyla da CDS primlerinde yüksek seyrin devamı kaçınılmaz gibi gözüküyor.

TEMMUZ AYI FİNANSAL KESİM DIŞI SEKTÖRÜN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Haziran ayında finans dışı sektörün döviz varlıkları 145,8 milyar dolar ile önceki aya göre %0,3’lük artarken, döviz yükümlülükleri %1,2’lik düşüşle 273,8 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Sektörün net döviz pozisyonu açığı ise önceki aya göre %2,8’lik azalışla 128,0 milyar dolar seviyesine geriledi. 2021 yılı ikinci çeyreğinde finans dışı sektörün döviz yükümlülüklerini önceki çeyreğe göre artırması, özellikle hizmetler sektörü üretiminin çeyrek bazda artışına finansal destek verdi. Finans dışı kesimin kısa vadeli döviz pozisyonu Haziran ayında 58,4 milyar dolar ile fazla verdiğini de ekleyelim.

5 EKİM 2021, SALI

EYLÜL AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Ağustos ayında TÜFE bazlı REDK aylık 1,7 puan değerlenmeyle 62,9 seviyesine yükselmişti. REDK, Haziran ayında 59,7 değeri ile tarihi düşük seviyesine gerilemişti. Eylül ayında TCMB’nin erken faiz indiriminin etkisiyle Dolar/TL kuru 8,90 seviyesinin yukarısında tarihi rekor kırdı. Türk lirasındaki değer kaybını tersine döndürecek olumlu bir gelişme olmadıkça enflasyonist baskı korunacak.

7 EKİM 2021, PERŞEMBE

EYLÜL AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Hazine nakit bütçesi 2021 yılı Ağustos ayında 175,2 milyar TL gelir elde ederken, 111,0 milyar TL harcama yapmış, böylece nakit bütçe dengesi (aşağıdaki grafikte sarı çubuklar) aynı ay 64,3 milyar TL fazla vermişti. Ağustos ayında Hazine 20,2 milyar TL net iç borçlanma gerçekleştirmiş, 1,2 milyar TL net dış borç ödemiş, böylece net borçlanma miktarı (mavi çubuklar) 18,9 milyar TL olmuştu. Pandeminin başladığı 2020 yılının ilk sekiz ayında 109,9 milyar TL açık veren Hazine nakit dengesi, 2021 yılının aynı döneminde toplam 42,1 milyar TL açık vermiş; 71,3 milyar TL net iç borçlanma, 20,8 milyar TL net dış borçlanma gerçekleştirmiştir. Hazine nakit dengesi 2020 yılı genelinde toplam 181,9 milyar TL açık vermişti. Yıllık toplam olarak bakıldığında faiz giderlerinin, nakit gelirlerden daha hızlı artması Hazine’nin borçlanma gereğini artırıyor.

TCMB VE BDDK, 1 EKİM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

24 Eylül ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) döviz kurundaki yükselişin yabancı para cinsi mevduatlarının TL cinsinden değerini artırmasına paralel olarak önceki haftaya göre artış gösterdi. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faiz oranları %16-20 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. TCMB’nin sürpriz faiz indirimi gerçekleştirdiği 20-24 Eylül haftasında gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar azalışla 114,2 milyar dolara, tüzel kişilerin 0,8 milyar dolar azalışla 87,7 milyar dolara geriledi, yurtdışı mevduatlar 24,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişiklik göstermedi, böylece DTH hacmi 24 Eylül haftasında önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar azalışla 229,4 milyar dolar seviyesine geriledi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar azalışla 5,8 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 122,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar arttı; altın rezervleri 39,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 82,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı da önceki haftaya göre 2,3 milyar dolar azalarak 18,7 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 30,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,9 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler 24 Eylül ile biten haftada hisse senetlerinde 36 milyon dolarlık net alış, DİBS’te ise TCMB’nin faiz indirim hamlesine bağlı olarak 430 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdiler.

8 EKİM 2021, CUMA

ABD EYLÜL AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – http://www.bls.gov

Ağustos ayında ABD’de işsizlik oranı %5,20 (grafikte yeşil çizgi) seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlar (turuncu çizgi) yıllık %4,28 artış kaydetmişti. ABD’de istihdam artmaya devam ediyorken nitelikli istihdam açığı ortalama saatlik kazançları yukarı çekiyor. Nitelikli istihdam açığının devam etmesi ve delta varyantının arz kısıtlarındaki bozulmayı derinleştirmesi işsizlik oranının pandemi öncesindeki %3,5 seviyelerine gerilemesi şimdilik uzak bir ihtimal ancak talep tarafında canlılığın sürmesi ve enflasyonist baskının devam etmesi 2022 yılı sonlarına doğru Fed’in faiz artırım ihtimalini artırıyor.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç stoku ve bütçe

16–20 Ağustos haftasında merkezi yönetim bütçe dengesi ve borç stoku ile özel sektör uzun vadeli yurt dışı kredi borcu ve Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku verilerini, ek olarak Tarım-ÜFE ve konut fiyat endeksini takip edeceğiz.

16 AĞUSTOS 2021, PAZARTESİ

TEMMUZ AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) Haziran ayında yıllık %21,76, aylık %1,76 artış göstermişti. Ocak 2021’den bu yana ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetler endeksi sert şekilde artmaya devam ederken, 2020 yılının ilk yarısında Aralık ayı sonuna göre %78,5 artış kaydetmişti. Tarım ve avcılık ürünleri ise aynı dönemde %7,3 artış kaydetmişti. Ağustos ayında yaşanan orman yangınlarının Tarım-ÜFE üzerinde yukarı yönlü baskısı kaçınılmaz olacak.

TEMMUZ AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLER – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Vergi gelirlerinin 2021 yılına ertelenmesinin etkisiyle bütçe performansı olumlu seyrediyor Aşağıdaki grafik yıllık bazda reel olarak 12-aylık toplam faiz dışı bütçe giderlerinin (koyu mavi çubuk) 2020 yılı ortasından bu yana düşüş eğilimini, aynı şekilde vergi gelirlerinin (sarı çubuk) ise reel olarak artış eğilimini koruduğunu görüyoruz. Merkezi yönetim bütçesi Haziran ayında 88,4 milyar TL gelir elde ederken, bütçe giderleri 113,4 milyar TL olmuş, böylece bütçe 25 milyar TL açık vermişti. Yılın ilk altı ayında gelirler önceki yılın aynı dönemine göre %38,5, giderler ise %17,4 artış kaydetti. Bütçe giderleri yılın ilk yarısında, önceki altı aya göre %4,1 artarken, gelirlerdeki artış %9,9 oldu. Yılın ilk yarısında 32,5 milyar TL bütçe açığı verilirken, 58,3 milyar TL faiz dışı fazla kaydedildi. Covid-19’un sert etkilerinin görüldüğü 2020 yılının ilk altı ayında (vergilerin de ötelenmesinin etkisiyle) bütçe açığı 109,5 milyar TL, faiz dışı açık 38,2 milyar TL olmuştu. Bütçe 2020 yılı genelinde toplam 172,7 milyar TL, 2019 yılında ise 124,7 milyar TL açık vermişti.

17 AĞUSTOS 2021, SALI

HAZİRAN AYI TCMB KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Merkez Bankası konut fiyat endeksi (KFE) Mayıs ayında bir önceki aya göre %3,9, bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %29,1, reel olarak ise %10,7 oranında artış göstermişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi 2020 yılı ikinci çeyreğinden itibaren inşaat maliyet endeksindeki (kırmızı çizgi) hızlanma konut fiyatları endeksine (mavi çizgi) de yansımaktadır.

18 AĞUSTOS 2021, ÇARŞAMBA

HAZİRAN AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ KREDİ BORCU – TCMB

Özel sektörün uzun vadeli yurtdışı kredi borcu Mayıs ayında önceki aya göre 3,8 milyar dolar artışla 166,0 milyar dolar seviyesine yükselmişti. Bankacılık sektörünün borcu önceki aya göre 0,6 milyar dolar azalarak 59,1 milyar dolar, bankacılık dışı finans sektörünün 0,2 milyar dolar azalışla 9,0 milyar dolar, finans dışı sektörün 4,6 milyar dolar artışla 97,8 milyar dolar oldu. Alt sektörler bazında sanayi sektörünün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu 0,7 milyar dolar artışla 36,7 milyar dolar, hizmet sektörünün 4,0 milyar dolar artışla 60,8 milyar dolar oldu.

19 AĞUSTOS 2021, PERŞEMBE

HAZİRAN AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Kısa vadeli dış borç stoku Mayıs ayında aylık 0,2 milyar dolar artışla 144,9 milyar dolar olmuştu. Bankalar kısa vadeli borcunu aylık 0,6 milyar dolar artışla 59,2 milyar dolara yükseltirken, diğer sektörlerin 0,2 milyar dolar azalışla 62,1 milyar dolar seviyesine geriledi. Merkez Bankası’nın kısa vadeli dış borcu da aylık 0,2 milyar dolar azalışla 23,6 milyar dolar oldu. Kalan vadeye göre bakıldığında Mayıs itibariyle gelecek 12 ayda ödenmesi gereken toplam dış borç büyüklüğü ise 189,4 milyar dolardır. Gelecek 12 ayda finansal olmayan özel sektör 71,3 milyar dolar, özel sektör bankaları 52,7 milyar dolar, kamu 38,2 milyar dolar dış borç ödeyecek.

TCMB VE BDDK, 13 AĞUSTOS 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

6 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerde (M1, M2, M3) M1 (dolaşımdaki para ile vadesiz mevduatlar) “dolaşıma çıkan banknot ve demir para” ve “vadesiz TL mevduatları” kalemlerindeki düşüşle önceki haftaya göre geriledi. Vadeli mevduatlardaki artışın etkisiyle M2; repo, B-tipi likit fonlar ve menkul kıymet ihracındaki artışların etkisiyle M3 önceki haftaya göre artış kaydetti. TL cinsi mevduatlar resmi ve diğer kuruluşların vadesiz mevduatlarındaki azalmaya bağlı olarak önceki haftaya göre hafif geriledi, TL cinsi krediler ise hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faiz oranları %16-19 aralığına gerilerken, TL cinsi kredi faiz oranları hafif yükselse de %17-25 aralığında kaldı. Tüzel kişilerin döviz mevduatlarını (DTH) önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar ve gerçek kişilerin 0,4 milyar dolar artırmasına bağlı olarak toplam DTH 225,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre hafif artışla yaklaşık 6,3 milyar dolar ile yatay kaldı. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 109,0 milyar dolar ile 30 Temmuz’a göre 3,3 milyar dolar artış gösterdi; altın rezervleri 0,3 milyar dolar azalırken, brüt döviz rezervleri 3,6 milyar dolar arttı; rezervlerdeki artışın 1,8 milyar dolarlık kısmı Hazine’nin yapmış olduğu Eurobond ihracından kaynaklandı. Merkez Bankasının net rezerv açığı da önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar artarak 28,1 milyar dolar seviyesine yükseldi. Söz konusu artışta Merkez Bankasının yükümlülüklerinin rezerv varlıklardan daha fazla artması etkili oldu. Bu hafta, TCMB ile Güney Kore Merkez Bankası arasında 17,5 milyar TL’lik (yaklaşık 2 milyar ABD doları) swap anlaşmasının yapıldığının duyurulduğunu da ekleyelim. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi stoku ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı 30,6 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı; hisse senedi stoku 0,8 milyar dolar, DİBS stoku 0,1 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 6 Ağustos ile biten haftada hisse senetlerinde 168 milyon dolarlık, DİBS’te 114 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdiler.

20 AĞUSTOS 2021, CUMA

TEMMUZ AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetim Haziran ayında döviz cinsi borca ağırlık vermeye devam etmişti. Merkezi yönetim borç stoku Haziran ayında önceki aya göre 25 milyar TL artışla 2 trilyon 26 milyar TL seviyesine yükseldi. İç borç stokundaki artış 2 milyar TL artışla 1 trilyon 135 milyar TL olurken, dış borç stoku 23 milyar TL artışla 891 milyar TL oldu. Toplam stokun 845 milyar TL’si TL cinsinden, 1 trilyon 181 milyar TL’si yabancı para cinsindendir. Merkezi yönetim, Şubat 2020’den bu yana yabancı para cinsinden borçlanmaya ağırlık vererek kur riskine daha fazla maruz kalıyor. Merkezi yönetim borç stokunun GSYH içindeki payı Eylül 2001’de %75 iken Aralık 2017’de %27’ye gerilemiş, en son Mart 2021’de %36 seviyesinin üzerine çıkmıştır. Borç/GSYH oranı sıralamasında Türkiye en düşük borç oranına sahip 12. ülke konumundadır. Buna rağmen Türkiye enflasyon sıralamasında %18,95 değeriyle dünyanın en yüksek 3. ülkesidir.