JP Morgan Küresel İmalat Sektörü PMI endeksi Şubat ayında aylık 0,9 puan artışla 50 değerine yükseldi. Küresel imalat sektörü Ocak ayında bir önceki aya göre daralma kaydetmişti, Şubat ayında ise sektörün performansı önceki aya göre değişmedi. Endeksin 50 eşik değer üzerindeki veriler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise daraldığını gösteriyor.
Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global
Küresel PMI endeksi verilerine göre imalat sektöründe yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri Şubat ayında bir önceki aya göre daha yavaş hızla düştü, istihdam arttı, girdi maliyetleri daha yavaş hızla arttı, çıktı fiyatları ise değişmedi.
Küresel olarak enflasyon dinamiklerinin hız kesmesi hane halkının harcama kabiliyetini artırıyor ancak yüksek yaşam ve üretim maliyetleri enflasyonda yapışkanlığın sürmesine sebep oluyor. Dolayısıyla da faiz artırmaya devam eden özellikle Amerikan, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları her destekleyici veride faiz artırmaya devam edecekleri söylemlerini yineliyorlar. Politika faizinde artış bankaların merkez bankasından borçlanma maliyetinin artması, dolayısıyla da hane halkının bankalardan daha yüksek faizle borçlanması demek. Faizlerde artış fiyatlamaları yukarı çekerken ithalat maliyetleri artmakta, ihracat talebi gerilemektedir. Çin ekonomisinin hareketlenmeye başlaması da fiyat baskısını artırıyor. Dolayısıyla küresel ekonomiyi iç talep desteklerken, azalan stokları desteklemek amacıyla üreticiler yatırım harcamalarını artırıyor.
Nitekim PMI endeksi alt detaylarında tüketim (mor çizgi) ve yatırım malları (kırmızı çizgi) üretimi Şubat ayında bir önceki aya göre artarken, ara mal üretimindeki (yeşil çizgi) düşüş eğilimi Şubat ayı ile birlikte arka arkaya iki aydır zayıflıyor.
Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global.
Ülke ve bölge bazında bakıldığında Malezya ve Tayvan dışında Asya ülkelerinde imalat sektörü Ocak ayına göre büyüme kaydetti, Euro Bölgesi imalat sektörü ortalamada daraldı; ABD, Japonya ve İngiltere imalat sektörleri küçüldü. Hindistan, Tayland, Rusya, Filipinler ve Kanada imalat sektörleri sırasıyla en hızlı büyüyen ilk 5 ülke oldu.
6 Şubat 2023 tarihli deprem felaketinin yaralarını sarmaya çalışan Türkiye’de İSO İmalat Sektörü PMI Endeksi 50,1 değeriyle Ocak ayına göre değişiklik göstermedi. Türkiye’nin en büyük ihracat ortakları olan Almanya, Amerika, Fransa ve İngiltere’de imalat sektörlerinin önceki aya göre daralması Türkiye imalat sektörünü olumsuz etkiledi; üretim, yurt içi siparişleri ile ihracat siparişleri düştü, üretimde sıkışma ve tedarike ulaşım zorlaştı, istihdam arttı, girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatları sert yükseldi, satın alımlar düştü, stoklar azaldı.
Kaynak: İSO, S&P Global.
MÜSİAD tarafından her ayın son iş günü yayınlanan Sanayi Sektörü SAMEKS (satın alma müdürleri) Endeksi Şubat ayı verileri de PMI verilerine benzer sonuçlar ortaya koydu; sanayi sektöründe üretim ve yeni siparişler önceki aya göre sert düştü, satın alımlar Ocak ayına göre daha yavaş hızla arttı, istihdam artışı zayıfladı.
Fiyat baskıları ve yüksek fonlama maliyetleri üreticileri ve tüketicileri zorluyor. Deprem bölgesinde ekonomik faaliyetlerde hızlanma fiyat baskılarını artırırken, merkezi yönetim bütçesinde harcamalar da hızlanıyor. İhracattaki düşüşle birlikte cari açığın finansmanı ve bütçe açığının finansman gerekliliği TL ve döviz kuru üzerindeki baskıyı artırıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimler için 14 Mayıs’a işaret etmesi finansman maliyetleri ve fiyatlamalar adına öngörülebilirliğin artacağı bir sürece işaret ediyor.
Ocak ayında Ekonomik Güven Endeksi aylık %1,3 artışla 99,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor. Endeksi oluşturan 5 alt endeksten tüketici güven endeksi Şubat ayında aylık %4,3 artış kaydederken, reel kesim güven endeksi aylık %1 düştü, hizmet sektörü güven endeksi aylık %2,2 düştü, perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %2,4 düştü, son olarak inşaat sektörü güven endeksi aylık %3,6 düştü. Söz konusu öncü göstergeler ekonomik güven endeksinin (grafikte siyah çizgi) Şubat ayında önceki aya göre düşebileceğine, kötümserliğin artacağına işaret ediyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
OCAK AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK
Ticaret Bakanlığı her ayın ikinci iş gününde bir önceki ayın dış ticaret verilerini yayınlamaktadır. Dolayısıyla Şubat ayı başında Ticaret Bakanlığı, Ocak ayı dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre ihracat Ocak ayında aylık %15,4 düşüşle 19,4 milyar dolara geriledi, ithalat aylık %3,5 artışla 33,7 milyar dolara yükseldi. Böylece dış ticaret açığı Aralık 2022’deki 9,7 milyar dolardan Ocak 2023’te 14,4 milyar dolara yükseldi. TÜİK’in açıklayacağı verilerde alt detaylara odaklanacağız.
Kaynak: Turkey Data Monitor
28 ŞUBAT 2023, SALI
ŞUBAT AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD
Ocak ayında Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,5 puan artışla 54,3 puana, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 2,6 puan artışla 55,2 seviyesine yükselmiş, böylece bu iki endeksin bileşkesinden oluşan SAMEKS Bileşik Endeksi aylık 0,9 puan artışla 54,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler sektörde bir önceki aya göre iyileşmeyi gösteriyor. Endeksin alt detaylarında her iki sektörde iş hacmi, üretim, yeni siparişler, satın alımlar, stok, istihdam ve tedarikçilerin teslim süresine ilişkin gelişmelere odaklanacağız.
Kaynak: MÜSİAD
OCAK AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK
Aralık 2022’de H-ÜFE aylık %1,41, yıllık %78,72 artış kaydetmişti. Gıda ve içecekler ile ulaştırma hizmetlerinin Ocak ayında yıllık artış hızlarının yavaşlamasına bağlı olarak H-ÜFE’de de yıllık artışın yavaşlamasını bekleyebiliriz.
Kaynak: TÜİK
2022 YILI 4. ÇEYREK (4Ç2022) GSYH VERİLERİ – TÜİK
Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 3Ç2022’de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,9 artış kaydetmiş, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH bir önceki çeyreğe göre %0,1 azalmıştı. Hizmet sektörü yıllık %6,9 büyüme kaydederken, sanayi sektörü %0,3’lük artış kaydetmişti. 3Ç2022’de GSYH’yi hane halkı ve devlet harcamaları desteklemiş, ihracatın katkısı azalmıştı. 4Ç2022 tahminlerine göre İstanbul Bilgi Üniversitesi GSYH’de bir önceki çeyreğe göre %2,21, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %2,7 büyüme beklerken 2022 yılı genelinde GSYH büyüme beklentisi %5,23 seviyesindedir. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ise çeyrek bazda %1,3, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,1 artış bekliyor. Bloomberg HT Araştırma Birimi’nin anketine göre ekonominin 4Ç2022’de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre ortalama %2,8, 2022 yılı genelinde %5,2, 2023 yılında %3 büyümesi bekleniyor.
Kaynak: TÜİK
1 MART 2023, ÇARŞAMBA
ŞUBAT AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL
S&P Global’in geçen hafta yayınladığı Şubat ayı öncü göstergeleri gelişmiş ekonomilerde imalat sektöründe üretimin karışık sinyaller verdiğini, hizmet sektöründe ise büyüme kaydedildiği, fiyat baskılarının hafiflemesine rağmen sürdüğü, istihdamda ise iyileşme işaretleri gelmişti. Türkiye imalat sektörüne ilişkin öncü göstergeler Şubat ayında stoklardaki azalmaya bağlı olarak siparişlerde ve yatırım harcamalarında hafif iyileşme sinyalleri verdi. Küresel ihracat siparişlerindeki azalma eğilimi ise Türkiye’nin ihracat performansı için olumsuz bir görünüm ortaya koydu. Söz konusu sinyallerin PMI verileriyle paralellik gösterip göstermediğine odaklanacağız. 3 Mart Cuma günü S&P Global küresel hizmet sektörü PMI verilerini yayınlayacak. Akabinde JP Morgan’ın yayınlayacağı Küresel Bileşik PMI verileri Şubat ayında küresel ekonomideki eğilimi daha net ortaya koyacak.
Kaynak: İSO, S&P Global
ŞUBAT AYI İTO ÜCRETLİLER GEÇİNME ENDEKSİ – İTO
Ocak ayında İTO İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi yıllık %79,7 artış kaydetmiş, aynı dönemde TÜFE yıllık %57,7, TÜRK-İş açlık ve yoksulluk sınırı yıllık %108,6 artış kaydetmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
2 MART 2023, PERŞEMBE
ŞUBAT AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI
Ticaret Bakanlığı verilerine göre Ocak ayında ihracat aylık %15,4 düşüşle 19,4 milyar dolara geriledi, ithalat aylık %3,5 artışla 33,7 milyar dolara yükseldi. Böylece dış ticaret açığı Aralık 2022’deki 9,7 milyar dolardan Ocak 2023’te 14,4 milyar dolara yükseldi. Öncü göstergeler Şubat ayında ihracatta önemli bir iyileşme ortaya koymazken, ithalatta kayda değer bir artış olmayabilir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
3 MART 2023, CUMA
ŞUBAT AYI TÜFE VE Yİ-ÜFE İSTATİSTİKLERİ – TÜİK
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ocak ayında yıllık %57,68, aylık %6,65 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %86,46, aylık %4,15 yükselmişti. Deprem etkisiyle enflasyonda yüksek aylık artışlar görebiliriz.
Ocak ayında BM gıda fiyatları bir önceki aya göre %0,8 düşmüş, yıllık bazda %3,3 gerilemişti. Küresel gıda fiyatları Nisan 2022’den bu yana son 10 aydır düşüyor. Türkiye’de ise gıda fiyatlarındaki yapışkanlık sürüyor.
Ocak ayında ABD’de işsizlik oranı tarihi düşük seviye olan %3,4 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlardaki yıllık artış da %4,4’e gerilemişti. İşsizlik oranındaki düşüş, ücretlerdeki artış ve kişisel tüketim harcamalarında (PCE) beklenenden fazla hızlanma ABD Merkez Bankası’nın (FED) sert faiz artırımları yapabileceği ihtimalini artırıyor. Piyasadaki fiyatlamalar FED’in 22 Mart toplantısında politika faiz aralığını 25 baz puan artışla %4,75-5,00 aralığına yükselteceği yönünde. Geçen hafta açıklanan çekirdek PCE verilerinin hem aylık hem de yıllık bazdaki artışları piyasa beklentisinin yukarısında geldi. Enflasyonda olası hızlanmalar politika faizinde de daha hızlı artışları getirebilir. Politika faizlerinin yükselmesi Türkiye’nin yurt dışından ABD doları cinsinden borçlanma maliyetlerini yukarı çekmektedir.
6 –10 Şubat haftasında, Ocak ayına ilişkin olarak TL’de değer kaybının sürdüğünü; Aralık ayına ilişkin olarak istihdamın kısmen iyileştiğini, sanayi üretiminde küçülmenin zayıfladığını, inşaat maliyetlerindeki artışın korunduğunu görebiliriz.
6 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ
OCAK AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TÜİK
Aralık 2022’de REDK aylık %1,9 değer kaybıyla 54,66 seviyesine gerilemişti. Ocak ayında yarı yarıya Euro/TL ve Dolar/TL’den oluşan döviz sepetinin önceki aya göre yükselmesine bağlı olarak TL’nin gelişmiş ülke para birimlerine karşı değer kaybetmesi REDK’nin de gerilemesine sebep olacaktır.
Kaynak: TCMB
7 ŞUBAT 2023, SALI
OCAK AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Hazine’nin gelirleri, giderleri ve finansmanı gösteren nakit bütçe verileri 2022 yılı Aralık ayında 265,2 milyar TL gelir, 375,5 milyar TL gider kaydetmiş, 2,0 milyar TL’lik özelleştirme ve fon geliri sağlanmıştı. Böylece 108,3 milyar TL’lik nakit bütçe açığı kaydedilmişti. Açığın finansman adına Hazine; yurt dışından 48,4 milyar TL, yurt içinden 38,6 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirmiş, banka hesabından 20,8 milyar TL kullanmıştı. Hazine bütçesi 2022 yılında nette 169,4 milyar TL bütçe açığı kaydetmiş, 437,3 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmiş, borçlanılan tutarın 273,3 milyar TL’si Hazine’nin banka hesabına aktarılmıştır. Bütçede banka hesabından kullanım “artı”, banka hesabına aktarım ise “eksi” işaretli olarak gösteriliyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
9 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE
ARALIK 2022 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Kasım 2022 ’de ihracat birim değer endeksi aylık %2,7 artışla 110,0 değerini almış, ithalat birim değer endeksi ise aylık %3,1 düşüşle 139,5 değerine gerilemişti. Dolayısıyla; ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi aylık 4,4 puan artışla 78,8 seviyesine yükselmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi ithalat birim değer fiyatları (lacivert çizgi) ihracat birim değer fiyatlarından (mavi çizgi) çok daha hızlı artmaktadır. Bu önemli çünkü ithal fiyatları arttıkça ihracat yapmayıp üretimde ithal girdi kullanan imalatçıların maliyetleri üzerindeki yük artmaktadır. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış miktar endeksleri dikkate alındığında ise; ihracat Kasım 2022’de aylık %3,9 azalmış, ithalattaki azalış %2,1 olmuştu. Aralık ayı dış ticaret istatistiklerine göre ihracat hacmi aylık %4,7 artışla 22,9 milyar dolara yükselmiş, ithalat hacmi ise aylık %6,4 artışla 32,6 milyar dolar olmuştu. Dolayısıyla Aralık ayı verilerinde miktar endekslerinin önceki aya göre yükseldiğini göreceğiz. Odaklanacağımız başlık ise ihracat ve ithalat “birim değer endeksleri” olacak.
Kaynak: Turkey Data Monitor
10 ŞUBAT 2023, CUMA
ARALIK 2022 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK
Kasım 2022 ’de sanayi üretimi yıllık %1,3, aylık %1,1 daralmıştı. Arındırılmamış verilere göre Aralık ayında otomotiv sektörü üretiminin bir önceki aya göre artış kaydetmesi sanayi üretimini de yukarı çekecektir. Öte yandan mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Aralık ayı imalat sektörü PMI verilerine göre imalat sektöründeki daralma yavaşlamış, Ocak ayında ise imalat sektörü Aralık ayına göre büyüme kaydetmiştir. İhtiyaç kredilerindeki artışın da iç talebi desteklemesi sanayi üretiminde daralmanın zayıfladığı ihtimalini ortaya koyuyor. Belirtmekte fayda var, sanayi sektöründe hızlı değil sınırlı bir iyileşmeden bahsediyoruz.
Kaynak: TÜİK
ARALIK 2022 İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK
Kasım 2022 ’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,2 değeri ile önceki aya göre değişiklik göstermemişti. SAMEKS verileri Aralık ayında sanayi sektöründe istihdamın önceki aya göre arttığına işaret etmişti. İşgücü ve SAMEKS verileri arasında bire bir ilişki olmamasına rağmen takip edilmesi gerektiğini vurgulayalım.
Kaynak: TÜİK
ARALIK 2022 İNŞAAT MALİYET ENDEKSLERİ – TÜİK
Kasım 2022 ’de inşaat maliyet endeksi yıllık %103,47, aylık %1,17 artış kaydetmişti. Aralık ayında döviz kurundaki artışın etkisiyle maliyetler artmaya devam edecek.
9 – 13 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak önceki aya göre cari işlemler açığında artış, sanayi üretimi ve perakende satışlarda büyüme görebiliriz. Öncü göstergeler istihdamda önemli bir iyileşmeye işaret etmiyor.
10 OCAK 2023, SALI
KASIM 2022 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK
Ekim 2022’de sanayi üretimi aylık %2,4, yıllık %2,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının artış kaydetmesi sanayi üretiminin aylık bazda artışını destekleyecektir. Söz konusu beklentimizi MÜSİAD’ın yayınladığı Kasım ayı SAMEKS verileri de destekliyor. SAMEKS verilerine göre sanayi sektöründe üretim, yeni siparişler ve satın alımlar Kasım ayında önceki aya göre artış kaydetmişti.
Kaynak: TÜİK
KASIM 2022 İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ – TÜİK
Ekim 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı önceki aya göre 0,1 yüzde puan artışla %10,2 seviyesine yükselmişti. Genç işsizlik oranı aylık 1,5 yüzde puan artışla %20,4 seviyesine yükselirken, atıl işgücü oranı %20,30 ile önceki aya göre değişmemişti. SAMEKS istihdam verilerinin Kasım ayında hizmet ve sanayi sektörlerinde önemli bir iyileşmeye işaret etmediğini ekleyelim.
Kaynak: TÜİK
11 OCAK 2023, ÇARŞAMBA
KASIM 2022 ÖDEMELER DENGESİ İSTATİSTİKLERİ – TCMB
Ekim 2022’de cari işlemler hesabı 0,3 milyar dolar açık vermiş, finans hesabı ile cari açık arasındaki fark olan net hata noksan kalemi 0,6 milyar dolar fazla vermişti. Dolayısıyla 2022 yılının Ocak-Ekim döneminde 38,2 milyar dolar cari açık kaydedilirken, 21,0 milyar dolarlık kaynağı bilinmeyen (net hata noksan) döviz girişi oldu. Kasım ayında yabancı turist sayısı verileri Ekim ayına göre yarı yarıya düşüşe işaret etti, dış ticaret açığı ise 0,9 milyar dolar artı. Dolayısıyla cari açık, Kasım ayında yaklaşık 3,5 milyar dolar artışla 4,0 milyar dolara yakın bir değere yükselebilir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
KASIM 2022 İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
İnşaat maliyet endeksi Ekim 2022’de yıllık %117,07, aylık %3,44 artış kaydetmişti. Döviz kurunun Kasım ayında yataya yakın hareket etmesi inşaat maliyetlerinde aylık artışın sınırlı kalabileceğine işaret ediyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
12 OCAK 2023, PERŞEMBE
KASIM 2022 PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK
Perakende satış hacmi Ekim 2022’de aylık %1,4, yıllık %9,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında kredi hacminde ve siparişlerdeki artış perakende satışları destekleyen başlıca faktörler olacak.
Kaynak: Turkey Data Monitor
KASIM 2022 CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK
Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi Ekim 2022’de yıllık %124,8 artmıştı. Alt detaylarda; Ekim 2022’de sanayi sektörü ciro endeksi yıllık %112,1, inşaat ciro endeksi %113,7, ticaret ciro endeksi %125,9, hizmet ciro endeksi %155,4 artış kaydetmişti. Ekim ayında %157,7 artış kaydeden Yİ-ÜFE dikkate alındığında reel sektörün ciro değerlerindeki artışlar enflasyonun gerisinde kalmıştır.
Kaynak: TÜİK
KASIM 2022 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Ekim 2022’de bir önceki aya göre %2,8 azalmış, ithalat miktar endeksi %4,5 artış kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi 2022 yılı Temmuz-Eylül döneminde ardı ardına kaydettiği düşüşün ardından Ekim ayında da aylık %1 düşüş kaydetmişti. Ağustos-Eylül döneminde artış kaydeden ithalat birim değer endeksi ise Ekim 2022’de aylık %5,2 düşmüştü.
Kaynak: TÜİK
13 OCAK 2023, CUMA
OCAK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB
Aralık 2022 anketinde katılımcılar TÜFE’nin 2023 yılını %34,9, 2024 yılını 20,6 seviyesinden kapatacağını; GSYH’nin 2022’de %5, 2023 yılında ise %4,1 büyüyeceğini öngörmüştü. Katılımcılar; 2022 yılında toplam cari işlemler açığının 46,7 milyar dolar, 2023 yılında 30,6 milyar dolara gerileyeceğini tahmin ediyor.
28 Kasım – 2 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak ekonomik güven endeksinde iyileşme, imalat sektörü üretiminde yavaşlama, dış ticaret verilerinde zayıflık, küresel ekonomide yavaşlama; 2022 yılı 3. çeyreğinde GSYH’de daralma, ABD ekonomisi aktivitesinde zayıflık görebiliriz.
29 KASIM 2022, SALI
KASIM AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK
Eylül 2022’de ekonomik güven endeksi aylık 2,8 puan artışla 97,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 altındaki seviyeler genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliğe işaret ediyor. Kasım ayında tüketici, reel kesim, hizmet sektörü, perakende ticaret sektörü ve inşaat sektörü güven endekslerinde kaydedilen artışlara paralel olarak ekonomik güven endeksi de yükselecektir.
Kaynak: TÜİK
EKİM AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK
Eylül 2022’de bir önceki aya göre ihracat 1,3 milyar dolar artışla 22,6 milyar dolara, ithalat 0,3 milyar düşüşle 32,2 milyar dolara gerilemiş, böylece dış ticaret açığı aylık 1,6 milyar düşüşle 9,6 milyar dolara gerilemişti. Kasım ayında Ticaret Bakanlığı Ekim ayı geçici dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre Ekim ayında ihracat aylık 1,3 düşüşle 21,3 milyar dolara gerileyecek, ithalat aylık 2,9 milyar düşüşle 29,3 milyar dolara gerileyecek, dış ticaret açığı ise aylık 1,6 milyar dolar azalışla 8,0 milyar dolara gerileyecek. Son 12-aylık toplamlara göre dış ticaret açığı Ekim ayında 103,4 milyar dolara, ihracat 253,1 milyar dolara, ithalat ise 356,5 milyar dolara yükselecek.
Amerikan Merkez Bankası (Fed), 2022 yılı 29 Ağustos – 6 Ekim dönemini kapsayan ve ABD’deki ekonomik aktiviteyi ölçen Bej Kitap raporunda bir önceki rapor dönemine göre; Bölgeler arasında farklılıklar olsa da ekonomik aktivitenin ılımlı bir büyüme sergilediğini, istihdamın çoğu Bölgede ılımlı arttığını, bazı Bölgelerde yavaşlama kaydedilse de enflasyondaki yükselişin sürdüğünü okumuş. Söz konusu gelişmelerin Fed’in faiz artırım patikasını desteklediğini değerlendirmiştik. Nitekim Fed, 2 Kasım tarihli para politikası toplantısında politika faiz aralığını 75 baz puan artışla %3,75-%4,00 aralığına yükseltmişti. Öncü veriler ABD’de talepte daralmaya, hizmet sektörünün Ekim-Kasım döneminde küçülmeye devam ettiğine, Ekim ayında büyüme kaydeden imalat sektörü üretiminin Kasım ayında daraldığına, Ekim ayında çekirdek enflasyonun hafif gerilediğine, işsizlik oranının Ekim ayında arttığına işaret ediyor. Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitede zayıflama sinyallerinin ne derece güçlendiğine, ekonomik aktivitede zayıflığın enflasyonist baskıları ne derece hafiflettiğine odaklanacağız. Fed yetkililerinden gelen açıklamalar Fed’in enflasyonla mücadelede faiz artırımlarını sürdürmeye devam edecekleri yönünde. Piyasadaki fiyatlamalar 14 Aralık toplantısında politika faizinin %75 olasılıkla 50 baz puan artışla %4,25-%4,50 aralığına yükseleceği yönünde.
Kaynak: tradingeconomics.com
2022 YILI 3. ÇEYREK GSYH VERİLERİ – TÜİK
Türkiye’de toplam mal ve hizmet üretimi 2Ç2022’de bir önceki çeyreğe göre %2,1, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %7,6 büyüme kaydetmişti. Takvim ve mevsimsellikten arındırılmış olarak ihracatın 3Ç2022’de önceki çeyreğe göre %1,6 daralması, paralelinde sanayi üretiminin bir önceki çeyreğe göre %4 daralma kaydetmesi, perakende satışların ise önceki çeyreğe göre kısmen daha yavaş hızla büyümesi GSYH’de bir önceki çeyreğe göre daralma göreceğimize işaret ediyor. Nitekim Bahçeşehir Üniversitesi BETAM GSYH’nin bir önceki çeyreğe göre %0,3 daralmasını, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,3 büyüme kaydetmesini tahmin ediyor. Bilgi Üniversitesi (simditahmin.com) ise GSYH’de çeyrek bazda %0,6 büyüme, yıllık bazda %4,2 büyüme bekliyor. Tradineconomics.com ise çeyrek bazda %1,6 daralma, yıllık bazda %3,8 büyüme öngörüyor.
2022 yılı Ekim ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, aylık 0,7 puan artışla 53,6 değerine yükselmişti. Alt endeks bazında; Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,9 puan artışla 51,9 seviyesine, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,8 puan artışla 57,8 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 referans değeri üzerindeki seviyeler sektörün önceki aya göre büyüdüğüne işaret ediyor. Sanayi sektörü istihdam alt endeksi Ağustos-Ekim döneminde istihdamın aralıksız düştüğüne işaret ederken, hizmet sektöründe istihdam Temmuz ayından sonra ilk kez Ekim ayında artış kaydetmişti. Hizmet sektöründe iş hacmi ise Haziran-Ekim döneminde aralıksız düşüş kaydediyor.
Eylül 2022’de H-ÜFE aylık %2,55, yıllık %107,01 artış kaydetmişti. H-ÜFE’de Eylül ayında kaydedilen hızlanmanın Ekim ayında sürüp sürmeyeceğine odaklanacağız.
Kaynak: TÜİK
1 ARALIK 2022, PERŞEMBE
KASIM AYI KÜRESEL VE TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL
Ekim ayında küresel olarak imalat ve hizmet sektörlerinde üretim azalmaya devam etmişti. Türkiye’de imalat sektörü PMI verileri üretimin Ekim ayında üst üste 11’inci ay yavaşladığını göstermişti. Kasım ayına ilişkin öncü PMI verileri en büyük ihracat pazarlarımız olan Avrupa, ABD ve İngiltere’de ekonomik aktivitenin yavaşladığına işaret etti.
Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (25 KASIM) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 18 Kasım ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yatay kaldı. Bir önceki haftaya göre TL cinsi mevduat ve TL cinsi kredilerin artış hızı yavaşladı, kur korumalı mevduat hacmi ise önceki haftaya göre ilk kez düştü. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %13-21 seviyesine gerilerken, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %15-31 aralığında. Yabancı para kredi hacmi önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düşüşle 133,6 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 125,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 85,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar geriledi, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH haftalık 2,5 milyar dolar düşüşle 210,4 milyar dolara geriledi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyon fazlası ise 4,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düştü. Merkez Bankasında tutulanuluslararası rezervler 122,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,3 milyar dolar arttı; altın rezervleri 42,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,9 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 80,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,4 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasınınnet rezerv açığı 50,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 7,3 milyar dolar geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 25,6 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar azaldı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 56 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 24 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,5 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,5 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kasım ayına ilişkin olarak öncü göstergeler ihracatta düşüşe, altın ve enerji dışı ithalatta ise zayıflığa işaret ediyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EYLÜL AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB
Ağustos 2022’de reel sektörün döviz varlıkları aylık 0,2 milyar düşüşle 171,4 milyar dolara, döviz yükümlülükleri aylık 2,3 milyar düşüşle 260,5 milyar dolara gerilemiş, böylece sektörün net döviz pozisyon açığı aylık 2,0 milyar dolar azalışla 89,1 milyar dolara gerilemişti. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyon fazlası ise aylık 0,4 milyar dolar artışla 69,0 milyar dolara yükseldi; söz konusu artış sektörün gelecek 12-ayda ödemesi gereken dış borç büyüklüğünü karşılaması sebebiyle sektörün borç ödeme kabiliyetini ortaya koyuyor.
7 – 11 Kasım haftasında, Eylül ayına ilişkin olarak öncü veriler aylık bazda cari açıkta gerilemeye; inşaat maliyetlerinde, perakende satışlarda ve sanayi üretiminde artışa işaret ediyor.
7 KASIM 2022, PAZARTESİ
EKİM AYI NAKİT BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Eylül 2022’de nakit bazlı bütçe verilerine göre 216,8 milyar TL’lik gelir, 296,1 milyar TL’lik gider kaydedilmiş; böylece 79,2 milyar TL’lik nakit bütçe açığı kaydedilmişti. Ocak-Eylül 2022 döneminde toplam 87,9 milyar TL nakit bütçe açığı kaydedilirken, Hazine 188,1 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirdi, banka hesabında 104,3 milyar TL biriktirdi. Hazine 2021 yılında toplam 142,1 milyar TL bütçe açığı vermiş, 97,6 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
10 KASIM 2022, PERŞEMBE
EYLÜL AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
İnşaat maliyet endeksi Ağustos 2022’de aylık %1,98, yıllık %116,98 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %2,23, işçilik endeksi %1,16 artmış, yıllık artışları sırasıyla %129,61 ve %83,84 olmuştu. Eylül ve Ekim aylarında döviz kurundaki artış ve enflasyonist baskı inşaat maliyetlerini de yukarı çekecektir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EYLÜL AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK
Arındırılmamış verilere göre 2022 yılı Ağustos ayında 34 milyon 759 bin işgücüne (15+ yaş ve yukarı) karşılık istihdam 31 milyon 344 bin kişiye yükselmiş, işsiz sayısı 3 milyon 415 bin kişiye gerilemiş, böylece işsizlik oranı %9,8’e düşmüştü. İş aramaktan ümidini kaybedenlerin oranı %19,8’e, 15-24 yaş arası genç işsizlik oranı ise %17,3’e geriledi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (28 EKİM) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 21 Ekim ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yükselişini sürdürdü. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre artış kaydetti, kredilerdeki artış daha yavaş oldu, kur korumalı mevduat hacmi önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %13-20, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %17-31 aralığında. Yabancı para kredi hacmi önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar artışla 133,4 milyar dolara yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 126,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, tüzel kişilerin 86,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar düştü, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH haftalık 1,2 milyar dolar düşüşle 212,8 milyar dolara geriledi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu ise 5,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Merkez Bankasında tutulanuluslararası rezervler 114,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı; altın rezervleri 39,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 74,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü. Merkez Bankasınınnet rezerv açığı 61,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,0 milyar dolar arttı. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 22,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar düştü. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 12 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 15 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,7 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,4 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
11 KASIM 2022, CUMA
EYLÜL AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB
Ağustos 2022’de 3,1 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedilmiş, 0,8 milyar dolar finans hesabı net fazla vermiş, böylece net hata noksan kalemi 3,9 milyar dolarlık kaynağı belli olmayan girişe işaret etmişti. Böylece yılın ilk 8 ayında 39,7 milyar dolarlık cari işlemler açığı, finans hesabından 11,4 milyar dolarlık çıkış, net hata noksan kalemine ise toplamda 28,3 milyar dolarlık ardı ardına giriş oldu. Eylül ayında net turizm gelirlerinin önceki aya göre 1,0 milyar dolar azalması, dış ticaret dengesinin ise önceki aya göre 1,6 milyar dolar azalmasına bağlı olarak cari işlemler açığı Eylül ayında 2.5 milyar dolara gerileyebilir, bu da son 12-aylık cari işlemler açığı toplamının 45,2 milyar dolara yükselmesine sebep olacaktır.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EYLÜL AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK
Ağustos 2022’de sanayi üretimi aylık %2,4, yıllık %1,0 artış kaydetmişti. Eylül ayında bir önceki aya göre otomotiv sektörü üretiminin, ihracatın, kapasite kullanım oranının, yatırım harcamalarının artış kaydetmesi sanayi üretiminin de artacağına işaret ediyor.
Kaynak: TÜİK
EYLÜL AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK
Ağustos 2022’de perakende satış endeksi aylık %3,7, yıllık %9,0 artış kaydetmişti. Eylül ayında satışlarda, ihtiyaç kredilerinde artışla birlikte stoklardaki azalma perakende satışların önceki aya göre yükselişini koruyacağına işaret ediyor.
Kaynak: TÜİK
EYLÜL AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK
Ağustos 2022’de sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi yıllık %130,3, aylık %6,8 artış kaydetmişti. Yıllık bazda sanayi sektörü ciro endeksi %123,7, inşaat ciro endeksi %111,5, ticaret ciro endeksi %127,3, hizmet ciro endeksi %160,1 artmıştı. Yurt içi üretici maliyeti Ağustos ayında yıllık %143,8, hizmet üreticilerinin maliyeti yıllık %107, tarım ürünleri üreticilerinin maliyeti yıllık %142,4 artış kaydetmiş, tüketici fiyatlarındaki artış yıllık %80,2 olmuştu.
8 – 12 Ağustos haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketinde enflasyon beklentilerinde yükseliş göreceğiz. Haziran ayına ilişkin olarak; inşaat maliyetlerinde, istihdamda, sanayi üretiminde, perakende ticarette önceki aya göre artış, cari açıkta ise önceki aya göre düşüş ihtimali var.
10 AĞUSTOS 2022, ÇARŞAMBA
HAZİRAN AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK
Mayıs ayında arındırılmamış verilere göre işsizlik oranı %10,1’e, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,9’a gerilemişti. Geniş tanımlı işsizlik oranı (işsiz olup iş aramaktan vazgeçenler) arındırılmamış verilere göre %21,7’ye, mevsim etkisinden arındırılmış verilere göre %22,4’e yükselmişti. SAMEKS Sanayi ve Hizmet Sektörleri İstihdam Alt Endekslerine göre Haziran ayında istihdam artış hızlarının Haziran ayında önceki aya göre hızlanma kaydetmesi istihdam tarafında iyileşme sinyali veriyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
HAZİRAN AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
Dolar/TL kurunun aylık %6,91 arttığı Mayıs 2022’de inşaat maliyet endeksi aylık %3,97, yıllık %105,73 artış kaydetmişti. Alt endeks bazında, malzeme endeksi aylık %4,97 (yıllık %130,73), işçilik endeksi aylık %0,18 (yıllık %44,06) artış kaydetmişti. Dolar/TL kurundaki aylık artışın %8,1 arttığı Haziran ayında inşaat maliyetlerinde de artış göreceğiz.
Kaynak: Turkey Data Monitor
11 AĞUSTOS 2022, PERŞEMBE
HAZİRAN AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB
Mayıs ayında cari işlemler dengesi 6,5 milyar dolar açık vermişti. Haziran ayında turizm net gelirlerinin (grafikte mavi çubuklar) önceki aya göre 0,6 milyar dolar artması, dış ticaret açığının (gri çubuklar) da önceki aya göre 2,4 milyar dolar azalmasına bağlı olarak Haziran ayında cari açık (siyah çubuklar) 3,5 milyar dolara gerileyebilir. Temmuz ayında ise dış ticaret açığının aylık 2,4 milyar dolarlık artışla 10,6 milyar dolara yükselmesi, cari açıkta paralel bir artış etkisi yaratacaktır.
Kaynak: Turkey Data Monitor
HAZİRAN AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TCMB
İhracat birim değer endeksi Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %11,6 artmış , ithalat birim değer endeksindeki yıllık artış %34,3 olmuştu. Miktar olarak ihracat endeksi yıllık %3,3, ithalat endeksi yıllık %6,8 artmıştı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Mayıs ayında aylık %9,3 azalmış, ithalat miktar endeksi aylık %4,4 artmıştı. İhracat birim değer endeksinin (grafikte siyah çubuklar) ithalat birim değer endeksine (grafikte gri çubuklar) bölünmesiyle hesaplanan ve 2021 yılı Mayıs ayında 91,6 olan dış ticaret haddi, yıllık 15,4 puan azalışla, Mayıs 2022’de 76,2 seviyesine gerilemişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
12 AĞUSTOS 2022, CUMA
AĞUSTOS AYI TCMB PİYASA KATILIMCILARI BEKLENTİ ANKETİ VERİLERİ – TCMB
Temmuz ayı anketinde yıl sonu TÜFE beklentisi %69,94’e, 12 ay sonrası TÜFE beklentisi %40,23’e, 24 ay sonrası TÜFE beklentisi %24,27’ye yükselmişti. Yıl sonu Dolar/TL kurunun 18,988, 12-ay sonrası beklenti 20,921 seviyesindeydi. Yıl sonu 12 aylık cari açık toplamının 37,5 milyar dolara yükselmesi beklenirken, yıl sonu GSYH büyüme beklentisi %3,63 seviyesinde, 2023 sonu GSYH büyüme beklentisi ise %3,80 seviyesinde bulunuyordu.
Kaynak: Turkey Data Monitor
HAZİRAN AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSLERİ – TÜİK
Mayıs ayında sanayi üretimi aylık %0,5, yıllık %9,1 artış kaydetmişti. Haziran ayında kapasite kullanım oranları önceki aya göre geriledi. Ancak perakende ticaret sektörü satışlarında, SAMEKS Sanayi Endeksi ile reel kesim güven endeksi yatırım harcamaları alt endeksi ve otomotiv sektörü üretiminde önceki aya göre artış kaydedeceği ihtimalini canlı tutuyor.
Kaynak: TÜİK
HAZİRAN AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK
Perakende satış hacmi Mayıs 2022’de aylık %1,9, yıllık %20,8 artış kaydetmişti. Haziran ayında perakende ticaret satışlarında ve ihtiyaç kredilerinde önceki aya göre artış kaydedilmesi perakende satışlarda aylık artış ihtimalini ortaya koyuyor.
13 – 15 Temmuz haftasında, Mayıs ayına ilişkin olarak öncü göstergeler; istihdamda, perakende satışlarda, sanayi üretiminde, ciro endekslerinde ve inşaat maliyetlerinde önceki aya göre artışa işaret ediyor. ABD’de ise Mayıs-Haziran dönemini kapsayan ve ekonomik görünümü özetleyen beşinci Bej Kitap raporunu takip edeceğiz.
13 TEMMUZ 2022, ÇARŞAMBA
MAYIS AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK
Nisan ayında mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı önceki aya göre 0,1 yüzde puan artışla %11,3 seviyesine yükselmişti. Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı da aylık 0,6 yüzde puan artışla %47,1 seviyesine yükselmişti. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı ise aylık 0,7 yüzde puan azalışla %21,7’ye gerilemişti. Mayıs ayı İSO imalat sektörü PMI endeksi ve SAMEKS sanayi ve hizmet sektörleri endeksleri imalat ve hizmet sektörlerinde istihdamın önceki aya göre arttığına işaret ediyor.
Kaynak: TÜİK
MAYIS AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
Dolar/TL’nin aylık %0,6 arttığı Nisan ayında inşaat maliyet endeksi aylık %6,1, yıllık %106,6 artış kaydetmişti. Alt detaylara göre; malzeme maliyetleri aylık %7,5 (%133,7), işçilik maliyetleri ise aylık %1,3 (yıllık 43,8) artmıştı. Dolar/TL kurunun aylık %6,9 artış gösterdiği Mayıs ayında inşaat maliyetlerinde artış görmek şaşırtıcı olmayacaktır.
1 Haziran’da açıklanan ve 11 Nisan-23 Mayıs dönemini kapsayan 2022 yılı dördüncü Bej Kitap (Beige Book) raporunda ABD’de referans alınan 12 bölgede ekonomik büyümenin sürdüğünü, çoğu bölgede büyümenin hafif veya ılımlı kaldığı, dört bölgenin ise büyüme hızının yavaşladığını okumuştuk. İmalat sektöründe büyüme devam ederken, perakende sektöründe artan enflasyon ve yüksek fiyatların etkisiyle yavaşlama sinyalleri vardı. Yüksek fiyatlar ve yükselen kredi faiz oranlarının etkisiyle konut satışları zayıfladı. Sekiz bölgede büyüme beklentileri düşerken, üç bölge resesyon endişelerini dile getirmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
14 TEMMUZ 2022, PERŞEMBE
MAYIS AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK
Sanayi üretim endeksi Nisan ayında aylık bazda değişiklik göstermezken yıllık bazda %10,8 artış kaydetmişti. Otomotiv sektörü üretiminin Mayıs ayında önceki aya göre yavaşlayarak büyümesi; ara malı, dayanıklı tüketim malları ve yatırım malları kapasite kullanım oranları ile SAMEKS Satın Alım Endeksinin Mayıs ayında önceki aya göre artış kaydetmesine bağlı olarak sanayi üretimi endeksinde de önceki aya göre artış ihtimali yüksek görünüyor.
Kaynak: TÜİK
MAYIS AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK
Perakende satış hacmi Nisan ayında aylık %2,1, yıllık %14,7 artış kaydetmişti. Mayıs ayında mal stoklarının önceki aya göre azalması, perakende ticaret güven endeksinde son 3 aylık satışların önceki aya göre artış kaydetmesi, ihtiyaç kredi hacminin aylık %4,9 artması perakende satışların Mayıs ayında önceki aya göre artacağı ihtimalini ortaya koyuyor.
Kaynak: TÜİK
MAYIS AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK
Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), 2022 yılı Nisan ayında aylık %6,0, yıllık %128,8 artış kaydetmişti. Sanayi sektörü ciro endeksi yıllık %125,2, inşaat ciro endeksi %108,9, ticaret ciro endeksi %128,9, hizmet ciro endeksi %145,7 artmıştı. Sektör bazında aylık artışlar sanayi sektöründe %4,1, inşaat sektöründe %8,2, ticaret sektöründe %7,1, hizmet sektöründe %6,5 olmuştu. Sanayi sektörü ve perakende satışların Mayıs ayında önceki aya göre büyümeye devam edeceğine dair öncü göstergeler, ciro endekslerinde de artış görülebileceği ihtimalini ortaya koyuyor.
Kaynak: TÜİK
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (8 TEMMUZ) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 1 Temmuz ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) mevduat hacmindeki düşüşün etkisiyle önceki haftaya göre %3 geriledi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-20 aralığına yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-33 aralığına yükseldi. TL mevduatları önceki haftaya göre %1,9, kredi hacmi %0,8 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,1 milyar dolar düşüşle 144,0 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 133,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 76,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,1 milyar dolar düştü, böylece yurt içi döviz mevduatları 3,6 milyar dolar düşüşle 209,9 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 26,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düşüşle 3,7 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 100,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 41,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 59,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,6milyar dolar artışla 58,4 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 17,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 60 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 17 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,3 milyar dolarlık, DİBS’te 2,0 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.
27 Haziran – 1 Temmuz haftasında, Haziran ayına ilişkin olarak güven kaybı, hizmet ve imalatta zayıflık, mayıs ayına ilişkin olarak enflasyonda artış eğilimi göreceğiz, dış ticaret detaylarını izleyeceğiz. İlk çeyrek dış borç verilerini takip edeceğiz.
27 HAZİRAN 2022, PAZARTESİ
MAYIS AYI MOTORLU KARA TAŞITLARI SAYISI – TÜİK
Nisan ayında trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı aylık %21, yıllık %16’lık artışla 118 bin 974 adet olmuştu. Dikkat çeken en önemli gelişme motosiklet sayısının aylık %73, yıllık %94 artış kaydetmesiydi.
Kaynak: TÜİK
29 HAZİRAN 2022, ÇARŞAMBA
HAZİRAN AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK
Tüketici, reel kesim (imalat sanayi), hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endekslerinden oluşan ekonomik güven endeksi Mayıs ayında aylık %2,1 artışla 96,7 değerine yükselmişti. Haziran ayında; tüketici güven endeksi aylık %6,2 düşüşle 63,4’e, reel kesim güven endeksi aylık 3,0 puan düşüşle 106,4 seviyesine, hizmet sektörü güven endeksi aylık %1,7 düşüşle 119,6’ya, perakende ticaret güven sektörü aylık %2,3 düşüşle 118,7 seviyesine geriledi; inşaat güven endeksi ise aylık %1,7 artışla 83,0 seviyesine yükseldi. Söz konusu gelişmeler Haziran ayında ekonomik güven endeksinin düşmeye devam edeceğine işaret ediyor. Endekslerin 100’den büyük olması iyimserliği, 100’den küçük olması kötümserliği gösteriyor.
Kaynak: TÜİK
30 HAZİRAN 2022, PERŞEMBE
HAZİRAN AYI SANAYİ VE HİZMET SEKTÖRLERİ SAMEKS ENDEKSLERİ – MÜSİAD
Mayıs ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, aylık 2,1 puan artışla 56,3 değerine yükselmişti. Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 4,0 puan artışla 57,4 seviyesine, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi de aylık 0,7 puan artışla 55,0 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler küçüldüğünü gösteriyor. Haziran ayı verileri tüketici güveninde kötümserliğin arttığını, reel sektörde siparişlerdeki artışın yavaşladığını, hizmet sektöründe iş durumunun önceki aya göre yavaşladığını, perakende ticarette iş hacminin önceki aya göre aynı kaldığını ortaya koydu. İmalat sektörü kapasite kullanım oranları da önceki aya göre düşüş gösterdi. Haziran ayında sektörlerde kaydedilen söz konusu zayıflıkların SAMEKS endeksleriyle paralellik gösterip göstermediğini izleyeceğiz.
Kaynak: MÜSİAD
MAYIS AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK
Her ayın başında bir önceki ayın dış ticaret verilerini açıklayan Ticaret Bakanlığı verilerine göre Mayıs ayında ihracat aylık %18,8 düşüşle 18 milyar 973 milyon dolar seviyesine gerilemiş, ithalat 29 milyar 652 milyon dolar ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Dolayısıyla TÜİK’in açıklayacağı Mayıs ayı dış ticaret verileri sürpriz olmayacak.
Nisan ayında H-ÜFE aylık %4,95, yıllık %83,27 artış kaydetmişti. Mayıs ayında fiyat eğilimlerindeki artışların (yurt içi ve yurt dışı üretim, tarım, tarım girdileri) hizmet sektörüne de yansıyacağını söylemek yanlış olmayacaktır.
Kaynak: TÜİK
2022 YILI İLK ÇEYREK SONU DIŞ BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Aralık 2021 sonu itibariyle Türkiye’nin dış borç stoku 441,1 milyar dolardır. Dış borcun 120,3 milyar doları kısa vadeli, 320,7 milyar doları orta ve uzun vadeli borçlardan oluşmaktadır. Borcun 235,2 milyar doları özel sektöre, 179,8 milyar doları kamuya aittir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
2022 YILI İLK ÇEYREK SONU KAMU KESİMİ NET BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
2021 yılı sonunda brüt kamu borcu 3,0 trilyon TL, net kamu varlıkları 1,5 trilyon TL, net kamu borcu ise 1,5 trilyon TL seviyesindeydi.
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (24 HAZİRAN) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 17 Haziran ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre düşük hızla da olsa artmaya devam etti. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-19 aralığına, TL cinsi kredi faiz oranları da %18-32 aralığına yükseldi. TL mevduatları önceki haftaya göre %4’lük sert bir artış kaydederken kredi hacim artışı %1,2 ile görece yavaş kaldı. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,8 milyar dolar düşüşle 2014 yılı ortası seviyeleri olan 146,3 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) haftalık 0,9 milyar dolar düşüşle 133,7 milyar dolara geriledi, tüzel kişilerin 79,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı, böylece yurt içi döviz mevduatları 0,6 milyar dolar düşüşle 212,7 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 25,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 3,6 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 101,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 41,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar azaldı, brüt döviz rezervleri 59,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar azalışla 57,8 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 17,4 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar azaldı, böylece yurtdışı yerleşiklerin hisse senetlerindeki payı %35,2’ye, DİBS’teki payı %1,7’ye geriledi . Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 193 milyon dolar ve DİBS’te 530 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi; böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,2 milyar dolar, DİBS’te 2,0 milyar dolarlık net satış yaptı.
Kaynak: Turkey Data Monitor
1 TEMMUZ 2022, CUMA
HAZİRAN AYI DÜNYA VE TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL
23 Haziran’da yayınlanan öncü S&P Global verileri Türkiye’nin en büyük ticaret ortakları olan Euro Bölgesi ve ABD’de imalat sektörü üretiminin Haziran ayında önceki aya göre daraldığını, İngiltere’de ise önceki aya göre yavaşladığını göstermişti. Öncü PMI verileri ile Türkiye’nin kapasite kullanım oranı ve reel kesim güveni verilerindeki zayıflıklar imalat sektörünün önceki aya göre zayıflamaya devam edeceğine işaret ediyor.
13–17 Haziran haftasında, FED’den 50 baz puanlık faiz artışı beklenirken Türkiye’de enflasyonist baskıların arttığını; sanayi üretiminde zayıf bir artış, perakende satışlarda ise görece güçlü bir performans, cari açıkta gerileme, konut satış fiyatı ve miktarında artış göreceğiz.
13 HAZİRAN 2022, PAZARTESİ
NİSAN AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK
Arındırılmış verilere göre Mart ayında sanayi üretimi aylık %1,8 azalmış, yıllık %9,6 artmıştı. Arındırılmamış verilere göre aylık bazda endeks %12,5 artış kaydetmiş, söz konusu artışı ihracat ve perakende satışlar desteklemişti. Nisan ayında İSO imalat sanayi PMI endeksi aylık 0,2 puan düşüşle 49,2 seviyesine gerileyerek bir önceki aya göre imalat sektörünün daralmaya devam etmişti (eşik değer 50’dir). Nisan ayında ihracatın önceki aya göre %3,0 artması, otomotiv sektörü üretiminin aylık %0,6 artması, ara malı kapasite kullanımında aylık yüzde 1 puanlık artış, SAMEKS üretim endeksindeki aylık %12,8’lik artış sanayi üretiminin arındırılmamış verilere göre önceki aya göre büyümesine katkı sağlayacak.
Kaynak: TÜİK
NİSAN AYI PERAKENDE SATIŞ HACİM ENDEKSİ – TÜİK
Arındırılmış verilere göre Mart ayında perakende satış hacmi aylık %0,3, yıllık %2,5 artmıştı. Arındırılmamış verilere göre perakende satışlar aylık %17,8 artış kaydetmişti. Nisan ayında arındırılmamış verilere göre perakende ticaret güven endeksinde satışların aylık %11,6’lık artış kaydetmesi ve ihtiyaç kredilerinin aylık %2,3 artması perakende satış hacim endeksini yukarı yönlü destekleyecektir.
Kaynak: TÜİK
NİSAN AYI CARİ İŞLEMLER DENGESİ – TCMB
Mart ayında cari işlemler dengesi dış ticaret dengesi dış ticaret açığındaki hafif artışa bağlı olarak 5,55 milyar dolar açık vermişti. Dış ticaret açığının Nisan ayında aylık 2,07 milyar dolar azalması ve turizm gelirlerinde sınırlı artış, cari işlemler açığının 3,5 milyar dolar seviyesinin altına gerilemesinde etkili olacak.
Kaynak: Turkey Data Monitor
15 HAZİRAN 2022, ÇARŞAMBA
FED PARA POLİTİKASI TOPLANTI KARARI – FED
Piyasada FED’den 50 baz puanlık artışla politika faizinin %125-150 aralığına yükseleceği fiyatlanıyor. Mayıs ayı Bej Kitap raporunda FED’in 12 bölgesinin 8’inde hafif yukarı bir büyüme görülürken kalan 4 bölgede daha ılımlı bir performans kaydedildiğini okumuştuk. Raporda yer alan notlara göre imalat sektöründe büyüme devam ederken yüksek fiyat seviyeleri ve artan faiz oranları perakende satışlarda yavaşlamaya sebep oldu. 12 bölgenin 3’ünde resesyon endişeleri var. Artan enflasyon (mavi çizgi) ve %4 seviyesinin altındaki işsizlik oranı (yeşil çizgi) faiz artırımını destekliyor ancak ekonomik büyümeye yönelik endişeler FED’in faiz artırımlarında sert bir ivme ortaya koymayacağına işaret ediyor.
Nisan ayında bütçe gelirlerinin aylık %5,2 artışla 164,1 milyar TL’ye yükselmesi ve bütçe giderlerinin aylık %4,7 düşüşle 214,3 milyar TL’ye gerilemesine bağlı olarak bütçe 50,2 milyar TL açık vermişti. Böylece 12-aylık toplam bütçe açığı 217,5 milyar TL’ye yükselmişti. Genelde benzer sonuçlar gösteren Hazine nakit dengesi ise Mayıs ayında 149.2 milyar TL fazla verdi.
Tarım-ÜFE, Nisan ayında aylık %17,76, yıllık %118,53 artış kaydetmişti. Mayıs ayında TÜFE’de enerji fiyatlarının aylık %0,8, döviz kurunun ise %6,9 artış kaydetmesi Tarım-ÜFE’de artışı tetikleyecek.
Kaynak: TÜİK
MAYIS AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK
Nisan ayında konut satışları önceki aya göre hafif düşüşle 133.058 adete gerilemişti. Mayıs ayında konut kredileri önceki aya göre hafif artışla %3’e yükselmesi konut satışlarını yukarı yönlü destekleyecektir.
Kaynak: TÜİK
16 HAZİRAN 2022, PERŞEMBE
NİSAN AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB
KFE, Mart ayında bir önceki aya göre %9,3 oranında artışla 347,5 seviyesine yükselmişti. Nisan ayında inşaat maliyetlerindeki artış konut fiyatlarına da yansıyacaktır.
Kaynak: Turkey Data Monitor
NİSAN AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB
Özel sektörün yurt dışı uzun vadeli kredi borcu Mart ayında aylık 0,5 milyar dolarlık düşüşle 159,5 milyar dolara gerilemişti.
Mayıs ayında piyasa profesyonellerinin yıl sonu TÜFE tahmini %57,92, yıl sonu Dolar/TL kuru tahmini 17,568, yıl sonu cari açık beklentisi 34,3 milyar dolar, yıl sonu GSYH büyüme tahmini %3,3 seviyesindeydi. Özellikle TÜFE tahmininde artan döviz kuruna istinaden Haziran ayında daha hızlı bir yükseliş göreceğiz.
Kaynak: Turkey Data Monitor
NİSAN AYI TOPLAM KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB
Mart ayında Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku aylık 1,7 milyar dolar artışla 132,2 milyar dolara yükselmiş, orijinal vadeye bakılmaksızın gelecek 12 aydaki toplam dış borç ödemesi ise 5 milyar dolar artışla 181,4 milyar dolara yükselmişti.
Dr. Fulya Gürbüz 