Kasım 2021 – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: GSYH büyümesi, enflasyon, dış ticaret, güven, küresel ekonomik aktivite

29 Kasım – 3 Aralık haftasında Kasım ayına ilişkin olarak enflasyonda hızlanma, imalat sektöründe hafif büyüme, ekonomik güven endeksinde zayıflama göreceğiz. 3. çeyrekte GSYH yavaşlayarak da olsa büyümesini sürdürecek.

29 KASIM 2021, PAZARTESİ

EKİM AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Her ayın başında bir önceki ayın dış ticaret verilerini açıklayan Ticaret Bakanlığı verilerine göre Ekim ayında ihracat 20,8 milyar dolar ile önceki aya göre değişmemiş ithalat aylık %4,5 düşüşle 22,3 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Böylece Eylül ayında 2,5 milyar dolar seviyesindeki dış ticaret açığı Ekim ayında 1,5 milyar dolar seviyesine gerilemiş, cari işlemler dengesi 1,7 milyar dolar fazla vermişti. Ekim ayında dış ticaret açığının gerilemesi cari işlemler fazlasının 3 milyar doların üzerine çıkmasına katkı sağlayacak. Ticaret Bakanlığı 1 Aralık Çarşamba günü Kasım ayı dış ticaret verilerini açıklayacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK Ekim ayında ekonomik güven endeksi aylık 1,0 puan düşüşle 101,4 seviyesine gerilemişti. Düşüşte tüketici güven endeksinin önceki aya göre %3,6, reel kesim güven endeksinin ise %1,8 azalmasının etkisi olmuştu. Kasım ayında tüketici güven endeksinin tarihi düşük seviyesine gerilemesi ekonomik güven endeksini aşağı yönlü baskılayacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

30 KASIM 2021, SALI

2021 YILI ÜÇÜNCÜ ÇEYREK GSYH VERİLERİ – TÜİK

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2021 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %21,7, bir önceki çeyreğe göre %0,9 büyümüştü. Harcamalar tarafında GSYH’de çeyrek bazda %0,9’luk artışın yüzde 0,93 puanı hane halkı tüketiminden, yüzde 0,19 puanı sermaye harcamalarından, yüzde 0,12 puanı devlet harcamalarından gelirken ihracatın katkısı yüzde 0,74 puan olmuş, ithalat ise GSYH’yi yüzde 1,04 puan daraltan yönde etki yapmıştı. Üçüncü çeyrekte önceki çeyreğe göre perakende ticaret hızlandı, ihracat ve sanayi üretiminde büyüme görece ılımlı kaldı, ithalatta ise ılımlı gerileme sürdü. Söz konusu gelişmeler GSYH’nin üçüncü çeyrekte önceki çeyreğe göre ılımlı bir artış kaydedeceğine işaret ediyor. Yıllık değişim dikkate alındığında, söz konusu kalemlerdeki yavaşlama 2021 yılı üçüncü çeyreğinde GSYH’nin bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yavaşlayarak büyümesini sürdüreceğine işaret işaret ediyor. Nitekim Foreks anketi sonuçlarına göre GSYH’nin 2021 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %8 büyüyeceği tahmin ediliyor.

Kaynak: TÜİK

KASIM AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD SAMEKS PMI (satın alma müdürleri) endeksleri Ekim ayında sanayi ve hizmet sektörlerinde büyümeye işaret etmişti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi Ekim ayında aylık 2,8 puan artışla 56,9 seviyesine, Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 7,0 puan artışla 56,3 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: MÜSİAD

1 ARALIK 2021, ÇARŞAMBA

TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – IHS MARKIT

Ekim ayında ham madde ve malzeme teminindeki sorunlar Türkiye’nin imalat sektörü performansını düşürmüş, enflasyonist baskı artmış, istihdam artışı sürmüştü. Türkiye imalat sektörü PMI endeksi Ekim ayında aylık 1,3 puan düşüşle 51,2 seviyesine gerilemişti. Önceki hafta açıklanan öncü PMI endekslerinde Kasım ayında ABD, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’da ekonomik aktivitenin artarak sürdüğünü, enflasyonist baskıların arttığını okumuştuk. Aşağıdaki grafikte Ekim ayına ilişkin küresel imalat sektörü PMI endeksini (kırmızı çizgi), hizmet sektörü PMI endeksini (mavi çizgi), yeşil çizgi de imalat ve hizmet sektörlerini kapsayan kompozit PMI endeksindeki seyri gösteriyor. Endekslerin 50 üzerindeki değerler sektörde önceki aya göre büyümeyi, aşağısındaki değerler de küçüldüğünü gösteriyor. Grafikte görüleceği üzere, küresel imalat sektöründeki büyüme (kırmızı çizgi) hız keserken, pandemi kaynaklı kısıtlamaların gevşemesine bağlı olarak hizmetler sektörü büyümesini hızlandırdı (mavi çizgi). Ancak küresel bazda artan vaka sayılarına paralel olarak pandemi kaynaklı kısıtlamaların tekrar devreye girmesi küresel hizmetler sektörü üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturacak.

Kaynak: J.P.Morgan, IHS Markit

2 ARALIK 2021, PERŞEMBE

26 KASIM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

19 Kasım ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) kurdaki yükselişin etkisiyle önceki haftaya göre yukarı yönlü seyrini sürdürdü. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre hafif yükselişini sürdürdü. TL cinsi mevduat faiz oranları %12-17 aralığına gerilerken, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar artışla 115,8 milyar dolara yükseldi; tüzel kişilerin 1,0 milyar dolar düşüşle 88,2 milyar dolara, yurt dışı mevduatlar 0,2 milyar dolar düşüşle 24,4 milyar dolar geriledi, böylece toplam DTH büyüklüğü 19 Kasım haftasında 0,1 milyar dolar düşüşle 230,6 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar düşüşle 5,0 milyar dolar seviyesine geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 128,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar azaldı, brüt döviz rezervleri 87,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 4,4 milyar dolar düşüşle 18,5 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 29,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar geriledi. Yurt dışı yerleşikler 19 Kasım ile biten haftada hisse senetlerinde 384 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 231 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

3 ARALIK 2021, CUMA

KASIM AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

TÜİK verilerine göre Ekim ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %19,89, aylık %2,39 artmıştı. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %46,31, aylık %5,24 arttı. TÜFE’nin iki ana kalemi olan mal fiyat enflasyonu yıllık %21,71, hizmet fiyat enflasyonu yıllık %15,43 artış kaydetti. Gıda ve alkolsüz içeceklerde yıllık artış %27,41 oldu. Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) hesaplamalarına göre ise ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) Ekim ayında aylık %6,90, yıllık %49,87 artış kaydetmişti. Dolar/TL’nin aylık %14’ten fazla arttığı Kasım ayında, Foreks anketine göre TÜFE’de aylık %2,98, yıllık %20,68 artış bekleniyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ABD’DE KASIM AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ

Ekim ayında ABD’de işsizlik oranı %4,6’ya gerilemiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık %4,88 artış kaydederek yukarı yönlü hızlanmıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Avrupa Merkez Bankası enflasyonda geçiciliği tartışıyor

Oxford Economics, aşağıdaki grafikte 2015 yılından bu yana Avrupa Merkez Bankası (AMB) tutanaklarındaki mevcut enflasyon (mavi, sağ eksen) ve kalıcı (gri, sol eksen) kelimelerini saymış.

AMB’nin 28 Ekim tarihli son toplantısında mevcut enflasyon (kırmızı, sol eksen) ve enflasyon beklentilerinin (sarı, sol eksen) kalıcılığına daha çok atıfta bulunulmuş. Başkan Lagarde enflasyondaki yükselişin geçici olduğunu savunsa da kurul üyeleri arasında fikir ayrılıkları artıyor.

Makalede, pandemi sebepli tahvil alımlarının (PEPP) Mart 2022’de sonlanacağı beklenirken, enflasyon beklentilerinin ve çekirdek enflasyonun şimdilik orta vadede faiz artırımını desteklemediği belirtiliyor.

Dr. Fulya Gürbüz

Küresel PMI: Öncü ekonomiler Kasım’da büyümeye devam etti

IHS Markit ilk tahminlerine göre ABD, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’da ekonomik aktivite Kasım ayında büyümesini sürdürdü, enflasyonist baskılar artarken maliyet baskıları hızlandı.

ABD’de enflasyonist baskı artarken üretim artış eğilimini korudu…

ABD imalat sektörü Kasım ayında artan yeni siparişlerin etkisiyle önceki aya göre daha hızlı büyüme kaydetti. Tedarikteki zorluklar, istihdam ve malzeme kısıtları büyüme performansını aşağı çeken faktörler oldu. Üretim öncesi girdi stoklarındaki sert düşüş nihai ürün stoklarının azalmasına sebep olurken, üretim öncesi girdi satın alımları hızlandı. Yüksek nakliye ücretleri üretim maliyetlerini yukarı çekti, maliyet artışı satış fiyatlarına yukarı yönlü yansıtıldı. Hizmet sektörü ise seyahat kısıtlamalarıın gevşetilmesinin desteğiyle Kasım ayında yavaşlayan hızla da olsa büyümesini sürdürdü. Yeni ihracat siparişlerinde yükselişe rağmen istihdam kısıtları işe alımları baskıladı, girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları hızlandı. Aşağıdaki grafik imalat ve hizmet sektörlerini kapsayan kompozit PMI endeksinin (yeşil çizgi) 50 eşik değerinin üzerinde kalarak büyüme eğilimini koruduğunu gösteriyor. Grafikte yer alan gri çubuklar ise üçüncü çeyrekte GSYH büyümesinin önceki çeyreğe göre yavaşladığını ortaya koyarken son çeyrekte kompozit PMI’daki ılımlı seyir GSYH’nin mevcut performansını koruyacağına işaret ediyor.

Euro Bölgesinde ekonomik aktivite Kasım ayında büyümesini sürdürdü, enflasyonist baskı arttı…

Euro Bölgesinde imalat ve hizmet sektörü toplamında büyüme Kasım ayında devam ederken, işe alımlar hızlandı ancak yenilenen Kovid-19 endişeleri olumlu beklentilerde bozulmaya sebep oldu. Söz konusu endişeler hizmet sektöründe turizm ve dinlenme sektöründe zayıf büyümeyi beraberinde getirdi. İmalat sektöründe otomotiv sektörü üretimi son üç aydır gerilerken; teknik ekipman, gıda ve içecek ile tüketim malları üretimindeki büyüme hızlandı. Yükselen enerji fiyatları enflasyonist baskıyı artırdı. Özellikle Almanya’da ihracat performansının hızlanması Türkiye’nin ihracat potansiyeli açısından dikkate değer. Aşağıdaki grafikte Euro Bölgesinde ekonomik aktivitenin (yeşil çizgi) son çeyrekte büyüme eğilimini koruması, GSYH’nin (gri çubuklar) de önceki çeyreğe göre büyüme performansını sürdüreceğine işaret ediyor.

İngiltere’de mal üretimi hizmet üretiminin gerisinde kalırken fiyat baskısı yükseliyor…

İngiltere’de imalat sektörü Kasım ayında önceki aya göre büyümesini hızlandırırken, hizmet sektöründeki hızlanma kısmen yavaşladı. Küresel arz kısıtlarının etkisiyle imalat sektörünün büyüme hızı, hizmet sektöründen daha yavaş seyrediyor. Hizmetlere olan iç ve dış talep artarken, mal talebi düştü. Yüksek maaşlar ile petrol, enerji ve ham madde fiyatlarındaki sıçramalar enflasyon baskısını artırdı. Aşağıdaki grafikte İngiltere ekonomisinin (gri çubuklar) yavaşlayarak da olsa büyüdüğünü, bunda hizmet ve imalat sektörü üretimindeki yavaşlamanın (yeşil çizgi) etkisi olduğu görülüyor.

Japonya ekonomisi Kasım ayında hızlandı, girdi maliyetlerindeki baskı arttı…

Aşılamadaki hızlanma ve kısıtlamaların gevşetilmesine bağlı olarak Japonya’da imalat ve hizmet sektörleri Kasım ayında büyüme hızlarını artırdı. Her iki sektörde iç talep ve ihracat siparişleri arttı, istihdamda zayıflık sürdü. İstihdam ve malzeme arz kısıtlarının etkisiyle ham madde, taşıma ve ücret maliyet artışları hızlandı. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere ekonomik aktivitedeki hızlanma (turuncu çizgi) GSYH büyümesinde (gri çubuklar) önemli rol oynuyor.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, güven, kapasite kullanımı, küresel PMI, turizm

22–26 Kasım haftasında Kasım ayına ilişkin olarak küresel imalat ve hizmet sektörleri PMI endeksleri, tüketici güveni, reel kesim güven endeksi, sektörel güven endekslerini takip edeceğiz.

22 KASIM 2021, PAZARTESİ

KASIM AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi (TGE), Ekim ayında aylık 2,9 puan azalışla 76,8 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması kötümser durum olduğunu gösteriyor. Endekste iç talebin nabzını ortaya koyan “dayanıklı tüketim mallarına yönelik eğilime” odaklanacağız. Aşağıdaki grafikte 30’lu seviyelere gerileyen kırmızı çizgi (sol eksen) TGE’de mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu açısından çok kötümser olduklarını gösteriyor. Dayanıklı tüketim malı imalatının (yeşil çizgi, sol eksen) 2017 yılı seviyelerini yakalaması ve ihracatının (sarı çizgi, sağ eksen) tarihi yüksek seviyelerde seyretmesi, öte yandan perakende satışların (mavi çizgi, sol eksen) daralma bölgesine gerilemesi dayanıklı tüketim mallarına olan iç talebin zayıf olduğuna işaret ediyor. Ekim ayında dayanıklı tüketim mallarına ilişkin TGE’deki kötümserliğin Eylül ayına göre artması Ekim ayı perakende satışlarda aşağı yönlü baskı oluşturacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Eylül ayında merkezi yönetim borç stoku artmaya devam ederek 2 trilyon 181 milyar TL olmuştu. Borcun %58’ini 1 trilyon 274 milyar TL ile döviz cinsinden borç stoku oluşturuyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi döviz kurundaki (mavi çizgi) yukarı yönlü hızlanma Hazine’nin borç stokunun (gri çubuklar) da artmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE), yani ihracatçıların üretim maliyeti Eylül ayında yıllık %28,87, aylık %1,55 artış kaydetmişti. Döviz kurunun Eylül ayında %0,8 artmasının ardından Ekim ayında %7,2 artış kaydetmesi üretim maliyetlerini de yukarı çekecektir. Devamında, Kasım ayında TL’de aylık %9’a yakın değer kaybı da YD-ÜFE’deki hızlanmanın devam edeceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TURİZM VERİLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Eylül ayında Türkiye’ye 3,5 milyon turist giriş yaparken 3,6 milyon turist ülkeden ayrıldı, net turizm geliri 3,5 milyar dolar oldu. Ocak-Eylül döneminde ülkemize toplam 17,6 milyon turist giriş yaparken, aynı dönemde 15,7 milyar dolarlık net turizm geliri kaydedildi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 KASIM 2021, SALI

KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ İLK TAHMİNLERİ – IHS MARKIT

ABD, Almanya, Avustralya, Euro Bölgesi, Fransa, İngiltere, Japonya imalat ve hizmet sektörleri Kasım ayı PMI endeksleri ilk tahminleri açıklanacak. Ekim ayında küresel imalat sektörü bir önceki aya göre büyümeye devam ederken, pandemi kaynaklı kısıtlamalardaki gevşemelere bağlı olarak hizmet sektöründe daha hızlı büyüme kaydedilmişti.

Kaynak: JP Morgan, IHS Markit

24 KASIM 2021, ÇARŞAMBA

KASIM AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Ekim ayında imalat sektöründe KKO’daki zayıflık sanayi üretiminde güç kaybına işaret etmişti. İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO), Ekim ayında aylık 0,1 puan azalışla %78,0 seviyesine gerilemişti. Ekim ayında sadece dayanıksız tüketim malı imalatı kapasite kullanımında 2 yüzde puanlık iyileşme kaydedilirken; dayanıklı tüketim mallarında 1,3 yüzde puan, ara mallarda 0,4 yüzde puan, yatırım mallarında 3,1 yüzde puanlık düşüş kaydedildi. IHS Markit imalat sektörü PMI verilerine göre Avrupa’da otomotiv sektörünün Ekim ayında daralma işareti vermesine paralel olarak Türkiye’de de “motorlu kara taşıtı, treyler ve yarı treyler” imalatı kapasite kullanımında 4,3 yüzde puanlık düşüş yaşandı. Öte yandan dayanıksız tüketim malı imalatındaki artış ve ara mal imalatı kapasite kullanımındaki hafif düşüş Ekim ayında sanayi üretimini destekleyecek unsurlar olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ – TCMB

Ekim ayı reel kesim güven endeksi iç talebin üretimi artırdığına, ihracatta düşüşe, enflasyonda ise artışa işaret etmişti. Ekim ayında RKGE, bir önceki aya göre 3,8 puan azalarak 109,6 seviyesine gerilemişti. Ekim ayında sabit sermaye yatırım harcaması ve son üç aydaki toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, gelecek üç aydaki üretim hacmi, genel gidişat, mevcut mamul mal stoku, gelecek üç aydaki toplam istihdam, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı ve mevcut toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkilemişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Ekim ayında hizmet ve perakende satış sektörlerinde hafif zayıflama işaretleri almıştık. Arındırılmamış verilere göre Ekim ayında hizmet sektörü güven endeksi aylık %1,7 azalışla 121,7 seviyesine geriledi, perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %1,6 artışla 122,0 seviyesinde yükseldi, inşaat sektörü güven endeksi aylık %1,7 azalışla 87,7 seviyesine geriledi. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektörde iyimserliği gösteriyor. Son üç ayda hizmet sektöründe iş durumu ve çalışan sayısındaki iyileşme hafif yavaşlamış; perakende ticaret sektöründe satışlar hafif yavaşlarken, mal stokları azalmıştı. Eylül ve Ekim aylarında perakende ticaret sektöründe satışların hafif yavaşlasa da yüksek seyrini koruması perakende satış endeksinin Eylül ve Ekim aylarında mevcut performansını sürdüreceğine işaret etmişti. Ekim ayında son üç aylık perakende ticaret satışlarında (mavi çizgi) düşüş kaydedilmesine rağmen ihtiyaç kredilerinin (grafikte kırmızı çizgi) yavaşlayarak da olsa artmaya devam etmesi ve mal stoklarındaki azalma (mor çizgi) perakende satış endeksini de (sarı çizgi) destekleyecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

25 KASIM 2021, PERŞEMBE

19 KASIM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

12 Kasım ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif yukarı yönlü seyrini sürdürdü. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faiz oranları %12-17 aralığına gerilerken, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. 19 Ekim Cuma günü kamu bankaları kredi faiz oranlarında 100 baz puana kadar indirime gittiklerini duyurdu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar artışla 114,8 milyar dolara, tüzel kişilerin 1,0 milyar dolar artışla 89,2 milyar dolara yükseldi, yurt dışı mevduatlar 24,6 milyar dolar ile değişiklik göstermedi, toplam DTH büyüklüğü 12 Kasım haftasında 1,1 milyar dolar artışla 230,7 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 5,7 milyar dolar ile değişiklik göstermedi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 127,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,2 milyar dolar arttı; altın rezervleri 41,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 86,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar artışla 22,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 30,2 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 12 Kasım ile biten haftada hisse senetlerinde 480 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 111 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: TCMB faiz kararı, bütçe, dış borç, tarım, konut

15–19 Kasım haftasında TCMB’nin faiz indirmesi beklenirken, Ekim ayına ilişkin olarak bütçe artışının süreceğini, konut satışlarında talep artışını görebiliriz. Eylül ayına ilişkin olarak, konut fiyatlarında yükseliş ihtimalini ortaya koyarken, özel sektör yurt dışı kredi borcuna ve Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stokuna odaklanacağız.

15 KASIM 2021, PAZARTESİ

EKİM AYI BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetim bütçesi Eylül ayında 23,6 milyar TL açık vermiş, böylece 2021 yılının ilk 9 ayında toplam bütçe açığı 61,1 milyar TL olmuştu. Bütçe 2020 yılında toplamda 175,3 milyar TL açık vermişti. 2020 yılının ilk 9 ayında toplam 808 milyar TL vergi geliri elde edilmiş, 1 trilyon 52 milyar TL harcama yapılmıştır. 2022-2024 Orta Vadeli Programda 2021 yılında 1 trilyon 58 milyar TL vergi geliri toplanması, 1 trilyon 506 milyar TL harcama yapılması tahmin ediliyor. Buna göre 2021 yılının ilk 9 ayında hedeflenenin %76’sı kadar vergi toplanmış, %70’i kadar harcama yapılmıştır. Hazine’nin açıkladığı verilere göre Ekim ayında nakit bütçe dengesi 5,2 milyar TL açık verdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TARIM-ÜFE – TÜİK

Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) Eylül ayında yıllık %23,35, aylık %1,46 artış kaydetmişti. Tarım-ÜFE Haziran-Eylül döneminde aylık ve yıllık artışlarını aralıksız sürdürürken, Eylül ayında aylık ve yıllık artışlar Ağustos ayına göre yavaşladı. Yurt içi üretici fiyat endeksinde (Yİ-ÜFE) gıda maliyetleri Ekim ayında aylık %3,3, yıllık %38 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Türkiye genelinde konut satışları Eylül ayında bir önceki aya göre %4,1 artışla 147 bin 143 olmuştu. 2020 yılının ilk 9 ayında toplam 1 milyon 161 bin 278 konut satışı gerçekleşmişken 2021 yılının aynı döneminde toplam satış 949 bin 138 oldu. TCMB’nin Eylül ve Ekim aylarında yaptığı faiz indirimlerine bağlı olarak konut kredi faiz oranlarındaki gerileme, konut kredi hacminde hızlanma getirmiştir. Ekim ayında konut satışlarındaki artış devam edecek gibi gözüküyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 KASIM 2021, SALI

EYLÜL AYI MERKEZ BANKASI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Konut fiyatları Ağustos ayında bir önceki aya göre %3,9, bir önceki yılın aynı ayına göre %33,4, reel olarak ise yıllık %11,9 artış kaydetmişti. Ağustos ayında önceki aya göre inşaat maliyetlerindeki artışın hız kesmesi ve döviz kurundaki düşüşe rağmen konut fiyatlarındaki yükseliş hızlanmıştı. Eylül ve Ekim aylarında konut kredilerinin artış göstermesi konut fiyatlarında yukarı yönü destekleyecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu Ağustos ayında bir önceki aya göre 1,0 milyar dolar artışla 164,5 milyar dolar seviyesine yükselmişti. Toplam borcun 65,9 milyar doları finans sektörüne, 98,6 milyar doları finans dışı özel sektöre aittir. Finans sektörü yurt dışı borcunu Şubat ayından bu yana aralıksız 5,5 milyar dolar azaltmıştır. Sektör bazında hizmet sektörü 61,0 milyar dolar ile en yüksek boç payına sahiptir. Hizmet sektörünü 37,2 milyar dolar ile sanayi sektörü izliyor. Alt sektör bazında imalat sektörü 23,5 milyar dolar, inşaat sektörü 23,4 milyar dolar, ulaştırma-depolama sektörü 13,1 milyar dolar, enerji sektörü 12,9 milyar dolar dış borca sahiptir. Özel sektörün kısa vadeli dış borcu ise Ağustos ayında aylık 0,6 milyar dolar azalarak 8,9 milyar dolar olmuştur. Aşağıdaki grafikte de görülebileceği gibi özel sektör bankaları (mavi çizgi) ve diğer finansal kuruluşları (mor çizgi) uzun vadeli yurt dışı borcunu azaltmaya devam etmektedirler.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 KASIM 2021, ÇARŞAMBA

EYLÜL AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Türkiye’nin kısa vadeli toplam dış borç stoku Ağustos ayında aylık 1,6 milyar dolar artışla 126,9 milyar dolar seviyesine yükselmişti. Borcun 27,0 milyar doları Merkez Bankasına, 59,3 milyar doları bankalara, 40,5 milyar doları diğer sektörlere aittir. Ağustos ayından itibaren gelecek 12-ayda ödenecek toplam dış borç stoku 169,2 milyar dolardır. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi finans dışı özel sektör (açık mavi çubuklar) ve Merkez Bankası (siyah çubuklar) 2020 yılının ikinci yarısından bu yana kısa vadeli dış borcunu artırmaktadır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

18 KASIM 2021, PERŞEMBE

MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

TCMB Kasım ayı Piyasa Katılımcıları Anketinde %19,9 olan enflasyona (yeşil çizgi) rağmen TCMB’nin politika faizini (siyah çizgi) %16’dan %15,0-15,5 aralığına çekmesi (kırmızı çizgi) bekleniyor. Halbuki geçmişte politika faizi uzun süre enflasyonun gerisinde kaldığında TCMB’den sert artırımları çokça gördük. TCMB’nin 18 Kasım’da olası faiz indirme hamlesi döviz kurunda hızlanmayı getirecektir. Beraberinde enflasyon baskısı ve zamlar talep tarafını zayıflatacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 KASIM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

5 Kasım ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faiz oranları %13-17 aralığını, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artışla 114,5 milyar dolara, tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar artışla 88,3 milyar dolara, yurt dışı mevduatlar 0,1 milyar dolar artışla 24,6 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 5 Kasım haftasında 0,5 milyar dolar artışla 229,7 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar artışla 5,7 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 125,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 39,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 85,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar düşüşle 22,0 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 29,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 5 Kasım ile biten haftada hisse senetlerinde 274 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 34 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Üretim, işgücü, satış, dış ticaret, ciro, cari işlemler dengesi, maliyet, beklenti anketi

8–12 Kasım haftasında Eylül ayına ilişkin olarak sanayi üretiminde artış, perakende satışta görece zayıflık, cari işlemler fazlasında artış, dış ticaret haddinde düşüş, inşaat maliyetinde hızlanma göreceğiz. Kasım ayı TCMB Beklenti Anket sonuçlarında ise enflasyon, kur ve büyüme beklentilerine odaklanacağız.

10 KASIM 2021, ÇARŞAMBA

EYLÜL AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Kovid-19 vakalarının artmaya devam etmesi Ağustos ayında hizmet sektörü istihdamını aşağı çekmişti. Ağustos ayında işsizlik oranı %12,1 ile önceki aya göre değişiklik göstermemiş, mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,1 yüzde puan artışla %12,1 seviyesine yükselmişti. Ağustos ayında işgücü aylık %0,9’luk artışla 33 milyon 500 bin kişi, istihdam aylık %0,9’luk artışla 29 milyon 481 bin kişi oldu. Tarım dışı istihdam 23 milyon 846 bin ile önceki aya göre değişiklik göstermedi. Sanayi istihdamı aylık %3,5 artışla 1 milyon 488 bin, inşaat sektörü istihdamı %9,8’lik artışla 95 bin kişi olurken hizmet sektörü istihdamı aylık %1,5 azalışla 5 milyon 161 bin kişi oldu. İşsiz sayısı aylık %7’lik artışla 1 milyon 733 bin kişi oldu. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı ise Ağustos ayında bir önceki aya göre 1,7 puan azalarak %22,0 oldu.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre Ağustos ayında ihracat birim değer endeksi bir önceki aya göre %2,9 azalırken, ihracat hacim endeksi aylık %18,7 artış kaydetmişti. İthalat birim değer endeksi ise aynı dönemde %2,4, ithalat hacim endeksi %9,4 artmıştı. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve bir önceki ay 91,6 olan dış ticaret haddi, 13,6 puan azalışla, 2021 yılı Ağustos ayında 86,8 seviyesine gerilemişti. İthalat birim değerinin ihracat birim değerinden daha hızlı artıyor olması ithal edilen ürünlerin ihraç edilenlerden daha pahalı olduğunu gösteriyor. TÜİK dış ticaret istatistiklerine göre Eylül ayında ihracat önceki aya göre %10 arttı, ithalat ise yatay kaldı. Dolayısıyla Eylül ayında ihracat miktar endeksinde önceki aya göre artış, ithalat endeksinde ise yatay bir hareket göreceğiz.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Ağustos ayında yıllık %42,13, aylık %0,93 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %0,83, işçilik endeksi %1,19 artmıştı. Yıllık artışlar malzeme endeksinde %51,94, işçilik endeksinde %21,54 olmuştu. Eylül ve Ekim aylarında döviz kurundaki artışın hızlanması başta malzeme maliyetleri olmak üzere inşaat maliyetlerini dolayısıyla da konut fiyatlarını yukarı çekecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 KASIM 2021, PERŞEMBE

EYLÜL AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Turizm gelirlerindeki artışın etkisiyle cari işlemler dengesi Ağustos ayında 0,5 milyar dolar fazla vermişti. Eylül ayında dış ticaret açığının (grafikte sarı çubuklar) önceki aya göre 1,7 milyar dolar azalması, net turizm gelirinin (mavi çubuklar) ise önceki aya göre 0,8 milyar dolar gerilemesine bağlı olarak cari işlemler dengesi (siyah çubuklar) Eylül ayında 1,4 milyar dolar fazla verebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

5 KASIM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

29 Ekim ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artışını sürdürdü. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre yatay kaldı, TL cinsi krediler ise hafif yükseldi. 21 Ekim TCMB toplantısında politika faizinin 2 puan düşüşle %16’ya çekilmesinin ardından TL cinsi mevduat faiz oranları da benzer oranda %13-17 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu, TL cinsi ticari kredi faiz oranları yüzde 1 puan geriledi, tüketici kredi faiz oranlarında düşüş olmadı. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artışla 114,4 milyar dolara yükseldi, tüzel kişilerin 0,8 milyar dolar azalışla 87,8 milyar dolara geriledi, yurt dışı mevduatlar 0,3 milyar dolar düşüşle 24,5 milyar dolara geriledi, böylece toplam DTH büyüklüğü 29 Ekim haftasında 1,2 milyar dolar düşüşle 229,1 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar azalarak 5,4 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 123,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 39,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 84,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar artarak 23,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 28,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. Yurt dışı yerleşikler 29 Ekim ile biten haftada hisse senetlerinde 24 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 70 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

12 KASIM 2021, CUMA

KASIM AYI TCMB BEKLENTİ ANKETİ – TCMB

Ekim ayında TL’de yaşanan sert değer kaybının etkisi Merkez Bankası Ekim ayı Beklenti Anketine doğrudan yansıdı. Ekim ayında TÜFE’nin aylık artışı %1,94’e, yıl sonu TÜFE beklentisi %17,63’e yükseldi. Ekim ayı anketinde yıl sonu Dolar/TL kur beklentisi 9,22’ye, gelecek 12 ayda ise 10,00 seviyesine yükseleceği bekleniyor. 2021 yılı GSYH büyüme beklentisi %8,93’e yükselirken 2022 yıl sonu büyüme beklentisi %4,15’e gerilemişti. Anket sonuçlarından Merkez Bankasının 21 Ekim toplantısıyla birlikte gelecek 3 ayda politika faizini %17’nin altına kadar düşürebileceği beklentisini edinmiştik. TCMB’nin 21 Ekim tarihli toplantısında politika faizini %18’den %16’ya düşürmesi sonrasında kurda yaşanan sert yükselişler Kasım ayı anketinde enflasyon ve kur beklentilerini yukarı çekebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK

Ağustos ayında sanayi üretimi aylık %5,4, yıllık %13,8 artış kaydetmişti. Aylık bazda sermaye malı imalatı %15,6, ara malı imalatı %4,6, dayanıksız tüketim malı imalatı %2,5, dayanıklı tüketim malı imalatı %0,1 artmıştı. Eylül ayı öncü göstergeleri sermaye ve ara malı üretimi kapasite kullanımında önceki aya göre hızlanmaya; tüketim malı imalatında ise hafif kapasite artışına işaret etmişti. Eylül ayında ihracatın önceki aya göre arttığını ve mal stoklarındaki azalmanın sürdüğünü dikkate aldığımızda sanayi üretiminin Eylül ayında ihracat siparişlerini karşılamak ve mal stoklarını artırmak amacıyla yükselişini sürdürdüğünü göreceğiz. Ekim ayında ise sanayi üretimi, Eylül ayına göre daha iyi bir performansa işaret etmiyor.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satışlar Ağustos ayında aylık bazda zayıf seyrini sürdürmüştü. Perakende satış hacmi Ağustos ayında aylık %0,3, yıllık %15,0 artış kaydetmişti. Eylül ayında ihtiyaç kredilerinin önceki aya gerilemesi, satışlarda zayıflama ve siparişlerde ılımlı artışı dikkate aldığımızda perakende satışlarda Ağustos ayına göre hızlanma ihtimali düşük gibi görünüyor. Ekim ayında da benzer bir görünüm var.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Ağustos ayında sanayi sektörü ciro endeksi bir önceki aya göre %5,5, inşaat ciro endeksi %0,5, ticaret ciro endeksi %3,9, hizmet ciro endeksi %2,1 artış kaydetmişti. Yıllık bazda artışlar sanayi sektöründe %56,7, inşaat sektöründe %36,8, ticaret sektöründe %39,1, hizmet sektöründe %66,9 oldu. Sanayi sektörünün Eylül ayında önceki aya göre büyümesini sürdürmesi, perakende satışlarda ise yatay bir görünüm ortaya koyması sanayi ciroda daha iyi bir performans görme olasılığını ortaya koyuyor.

Kaynak: TÜİK

Dr. Fulya Gürbüz

Grafik: Ekim ayında üretici enflasyonu yıllık yüzde 46,31, tüketici malı enflasyonu yüzde 21,71 arttı

TÜİK verilerine göre Ekim ayında tüketici fiyat enflasyonu (TÜFE) yıllık %19,89, üretici fiyat enflasyonu (Yİ-ÜFE) %46,31, hizmet üreticileri fiyat enflasyonu %31,30 artış kaydetti. Yİ-ÜFE, 2003 yılından bu yana en yüksek seviyesini gördü.

TÜFE’nin alt kalemlerine baktığımızda Ekim ayında mal grubunun yıllık artışı %21,71 seviyesine, hizmet grubunun yıllık artışı %15,43 seviyesine yükseldi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Yukarıdaki grafikte yeşil çizgiyle gösterilen döviz kuru (Dolar/TL) şokları ile beraber 2020’den bu yana hakim olan pandemi kısıtları (arz, tedarik zinciri) üretici maliyetlerinin daha sert yükselmesine sebep oluyor.

Dr. Fulya Gürbüz

Grafik: Küresel imalat neden zayıflıyor?

IHS Markit, her ay başında J.P.Morgan Küresel İmalat Sektörü PMI verilerini yayınlanıyor. (PMI: Satın alma müdürleri endeksi (Purchasing Managers’ Index))

Küresel imalat sektörü Kasım ayında büyüdü

J.P.Morgan Küresel İmalat Sektörü PMI endeksi Kasım ayında önceki aya göre 0,2 puan artışla 54,3 seviyesine yükseldi. (Veriyi doğru anlamak için: Endeks 50 seviyesinin üzerindeyse küresel imalat sektörünün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaysa küçüldüğünü anlıyoruz.)

Endeks önceki aya göre 0,2 puan yükselse de alt endeksler olan üretim (aşağıdaki grafikte yeşil çizgi), yeni siparişler ve yeni ihracat siparişlerinin aylık büyüme hızı Ekim ayına göre yavaşladı; istihdam artışı ile girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarının artış hızları Ekim ayına göre hızlandı.

Yukarıdaki grafikte; 2021 yılının başlarından itibaren PMI üretim endeksinin (yeşil çizgi) 55 seviyelerinden aşağıya doğru gerilediğini, iki ay geriden açıklanan küresel imalat sektörü üretim hacminin yıllık değişimlerinin (turuncu çizgi) ise yavaşladığını görüyoruz.

Küresel imalat sektöründe üretim neden yavaşlıyor?

Aşağıdaki grafikte görebileceğiniz gibi son dönemde tüketim malları üretimi (kırmızı çizgi) artmaya başladı. Bunun en önemli sebebi Kovid-19’da ikinci-üçüncü dalgalara ilişkin kısıtlamaların gevşetilmesi. Öte yandan kısıtlamaların gevşemesinin yarattığı talep artışı ve tedarik zincirindeki sorunları azaltmak amacıyla yaz döneminde ara mal üretim (mavi çizgi) artışı hızlansa da Kasım ayında yatay kaldı, yatırım malları üretim artış hızı (mor çizgi) ise 2021 yılı başından beri yavaşlamasını sürdürdü. Bu gelişmelerin ana sebebi Kovid-19’a bağlı arz kısıtları ve tedarikteki sorunlar.

Pandemi kaynaklı sorunlar sürdükçe enflasyondaki hızlanma ve üretim kaybı devam edecek.

Dr. Fulya Gürbüz

Küresel imalat sektörü: Üretim ve istihdam zayıfladı, enflasyon hızlandı

Arz kısıtları ve tedarikteki gecikmeler Ekim ayında Türkiye dahil küresel imalat sektörünü sert vurmaya devam etti, işe alımlar yavaşladı, enflasyon hızlandı.

IHS Markit‘in yayınladığı raporlara göre;

. Özellikle Uzak-Doğu’da Kovid-19 kaynaklı kısıtlamaların gevşetilmesi talep artışını beraberinde getirdi.

. Enflasyon baskısı arttı.

. Ham madde ve malzeme eksikliği, tedarik sürelerinin uzaması, nakliye ve enerji maliyetlerinin yüksekliği ham madde fiyatlarının yükselmesine sebep oldu.

. Uzayan tedarik sürelerine bağlı olarak siparişlerin iptal edilmesi üretim üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturdu.

. Arz kısıtları ve tedarik zinciri sorunları stok artırma eğilimini artırdı.

. İşe alımlar yavaşladı.

ABD merkez bankası Fed enflasyonda geçiciliği sorgularken 3 Kasım PPK toplantısında büyük ihtimalle varlık alımlarını azaltmaya başlayacak, 2022 yılı üçüncü çeyreğinde faiz artırım ihtimali artmaya başladı. Avrupa Merkez Bankası (AMB) süre vermeden faizde geçiciliği savunmasına rağmen varlık alımlarında azaltma ihtimalini ortaya koymuştu. Küresel ekonominin seyri pandeminin seyrine bağlı. Öngörülebilir vadede ise küresel ekonomi yüksek enflasyon patikasına girmiş durumda.

Enflasyonist baskının arttığı Türkiye’de de imalat sektöründe üretim zayıflıyor. Ekonomik ve siyasi risklerin hakim olduğu mevcut ortamda Türk lirası açısından umut vadeden bir dönemden uzağız.

Dr. Fulya Gürbüz