Aralık 2022 – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, bütçe, cari açık, dış ticaret, enflasyon, faiz kararları, inşaat, işsizlik, konut, perakende, sanayi

12 – 16 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak Ekim ayına ilişkin olarak cari açığın önceki aya göre azalması, sanayi üretiminin yataya yakın bir seyir izlemesi, perakende satışların artması beklenebilir. Amerikan ve Avrupa merkez bankalarının 50’şer baz puan faiz artırması bekleniyor.

12 ARALIK 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,3 yüzde puan artışla %10,1 seviyesine yükselmişti. 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus 64 milyon 871 bin kişi, işgücü 34 milyon 349 bin kişi, istihdam 30 milyon 867 bin kişi, işsiz 3 milyon 482 bin kişi seviyesindeydi. İş bulmakta ümidini kaybetmiş atıl işgücü oranı %20,3 iken, genç işsizlik oranı %18,9 seviyesindeydi.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI CARİ İŞLEMLER DENGESİ – TCMB

Cari işlemler hesabının iki ana kalemi turizm gelirleri ve dış ticaret dengesidir. Ekim ayında ülkeden ayrılan turist sayısının aylık %11 civarında azalmasına bağlı olarak net turizm geliri önceki aya göre 0,6 milyar dolar civarında azalabilir. Dış ticaret açığı ise Ekim ayında önceki aya göre 1,7 milyar dolar azalmıştı. Eylül ayında 3,0 milyar dolar açık veren cari işlemler dengesi söz konusu ana kalemlerdeki değişime bağlı olarak Ekim ayında 1,9 milyar dolar açık verebilir. Tahminimiz tutması halinde Eylül ayında 39,2 milyar dolar seviyesindeki son 12-aylık toplam cari açık büyüklüğü Ekim ayında 45,1 milyar dolar seviyesine yükselebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi aylık %2,4 artış kaydederken, ithalat miktar endeksi aylık %0,6 düşüş kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi Eylül ayında aylık %2,4 düşüşle 108,1 seviyesine gerilemiş, ithalat birim değer endeksi ise 151,8 seviyesi ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Grafikte görüleceği üzere ihracat hacminde (açık gri çubuklar) inişli çıkışlı seyir dikkat çekerken, ihracat birim fiyatlarında düşüş (mavi çizgi), ithalat birim fiyatlarında (lacivert çizgi) ise yüksek seyir korunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de inşaat maliyet endeksi, aylık %1,57, yıllık %119,83 artış kaydetmişti. Aylık bazda malzeme endeksi %2,07 artmış, işçilik endeksi %0,07 azalmış; yıllık bazda malzeme endeksi %133,40, işçilik endeksi %84,04 artmıştı. Grafikte görüleceği gibi döviz kurundaki (turuncu çizgi) yatay seyir malzeme maliyetlerindeki aylık artışların yavaşlamasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

13 ARALIK 2022, SALI

EKİM AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de sanayi üretimi aylık %1,6 düşerken, yıllık bazda %0,4 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının Eylül ayına göre düşüş kaydetmesi sanayi üretimini de aşağı yönlü baskılayacaktır. Öte yandan Ekim ayına ilişkin güven endekslerinin sipariş ve üretim artışlarına işaret etmesi, sanayi üretimini aylık bazda destekleyecektir.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de perakende satış endeksi aylık %1,8, yıllık %9,7 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de güven endekslerinde siparişlere yönelik olumlu sinyaller ile ihtiyaç kredi hacmi ve kredi kart harcamalarında kaydedilen artışlar perakende satışları da olumlu etkileyecektir.

Kaynak: TÜİK

14 ARALIK 2022, ÇARŞAMBA

FED PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – federalreserve.gov

Fed’in 30 Kasım’da yayınladığı Bej Kitap raporunda ABD’de ekonomik aktivitenin 19 Ekim tarihli Bej Kitap raporuna göre hafif de olsa iyileştiğini, büyüme hızının yavaşladığını okuduk. Söz konusu dönemde istihdamın zayıfladığını, ücret artışlarındaki baskının azaldığını, fiyatlar genel seviyesinde de baskıların kısmen azaldığını ekleyelim. Ek olarak, Ekim ayında TÜFE’nin, Kasım ayında ise ÜFE’nin yıllık artış hızlarının da yavaşladığını gördük. Dolayısıyla, Haziran-Kasım döneminde yapılan son dört para politikası toplantısında 75’er baz puanlık faiz artırımlarının 14 Aralık toplantısında %78 olasılıkla 50 baz puanlık artırıma yavaşlayacağı beklentisinin mevcut gelişmeleri desteklediğini söyleyebiliriz. Fed’in 50 baz puanlık faiz artırımı politika hedef faiz oranı aralığını %4,25-4,50 aralığına yükseltecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

15 ARALIK 2022, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – ecb.europa.eu

AMB’den 50 baz puanlık faiz artışı bekleniyor.

KASIM AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TCMB

Ekim 2022’de Tarım-ÜFE aylık %4,59, yıllık %163,32 artış kaydetmişti. Kasım ayında enerji fiyat artışlarındaki yavaşlama ve döviz kurunun yatay seyretmesi yıllık Tarım-ÜFE enflasyonunun da yavaşlamasına katkıda bulunabilir.

Kaynak: TÜİK

KASIM AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Türkiye genelinde konut satışları Ekim ayında yıllık %25,3 azalışla 102 bin 660 adet olmuştu. Konut kredi hacminin Kasım ayında önceki aya göre yatay kalması toplam konut satışlarında önemli bir artış olmayacağına işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ekim ayında merkezi yönetim bütçesi 224,2 milyar TL gelir, 307,4 milyar TL gider kaydetmiş, böylece bütçe 83,2 milyar TL bütçe açığı kaydetmişti. Ocak-Ekim döneminde bütçe toplamda 128,7 milyar TL açık verdi. Ekim ayında son 12-aylık bütçe açığı toplamı (grafikte mavi çizgi) 251,8 milyar TL’ye yükseldi. Merkezi yönetim bütçesiyle genelde yakın sonuçlar veren Hazine Nakit Bütçe Dengesinin Kasım ayında 99,6 milyar TL fazla verdiğini hatırlatalım. Söz konusu bütçe fazlası merkezi yönetimin bütçe dengesini olumlu etkileyecektir ancak Hazine’nin net borçlanma miktarındaki artışlar bütçedeki borç yükünün artmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Eylül 2022’de özel sektörün yurt dışı uzun ve kısa vadeli toplam kredi borcu 160,9 milyar dolar seviyesindeydi. Toplam borcun 98,6 milyar doları reel sektöre, 54,2 milyar doları bankacılık sektörüne, 8,1 milyar doları bankacılık dışı finans sektörüne ait. Toplam borcun 153,5 milyar doları uzun vadeli, 7,5 milyar doları kısa vadeli borçları kapsıyor. TCMB hesaplamasına göre özel sektörün Eylül 2022 itibariyle gelecek 12 ay içinde gerçekleştireceği anapara geri ödemelerinin toplamı 42,1 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 ARALIK 2022, CUMA

TCMB ARALIK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Kasım ayı anketinde katılımcılar TÜFE’nin yılsonunu ortalama %68,06 seviyesinden kapatıp, gelecek 12-ay sonunda ortalama %37,47’ye, gelecek 24-ay sonunda ise ortalama %20,76 seviyesine gerileyeceğini tahmin etmişti. GSYH büyüme tahminleri 2022 yılı için %5,12, 2023 yılı için %4,12 olmuştu. Cari açık beklentileri ise 2022 yılı için 48,8 milyar dolar, 2023 yılı için 31,1 milyar dolardı. Anket katılımcıları 12-ay sonrasında politika faiz oranının mevcut %9 seviyesinden %15’in üzerine çıkıp 24-ay sonrasında %13’lere gerileyeceğini tahmin etmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Merkez Bankası konut fiyat endeksi Eylül 2022’de aylık %4,93, yıllık %189,2 artış kaydetmişti. Döviz kurundaki nispeten yatay seyir inşaat maliyetleri yıllık enflasyonunun %119,8 ile daha yavaş kalmasına sebep oldu. Mevcut seyrin Ekim ayı verilerinde sürüp sürmeyeceğine odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Eylül 2022’de Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku 139,5 milyar dolarken, gelecek 12-ayda vadesi dolacak toplam dış borç stoku 185,3 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, nakit bütçe dengesi, reel efektif döviz kuru, reel faiz

5 – 9 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak TÜFE’de hafif gerileme beklenirken, nakit bütçe dengesi detaylarına odaklanacağız.

5 ARALIK 2022, PAZARTESİ

KASIM AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de TÜFE aylık %3,54, yıllık %85,51 artış kaydetmiş yurt içi üretici maliyetleri (Yİ-ÜFE) ise aylık %7,83, yıllık %157,69 artmıştı. Bloomberg HT Kasım ayı anketine göre TÜFE’de aylık %2,85, yıllık %84,33 artış bekleniyor. Ankete göre profesyoneller TÜFE’nin 2022 yılını ortalama %68,60 seviyesinden kapatacağını öngörüyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI REEL FAİZ ORANI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre 2022 yılı Ekim ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen eksi reel faiz %37,81 seviyesine yükselirken, 12-ay ileriye dönük beklenen eksi reel faiz %16,0 seviyesine geriledi. Reel faizin eksi olması menkul kıymetten (söz konusu hesaplamada gösterge devlet tahvilin getirisi dikkate alınıyor) elde edilen getirinin aynı dönemde meydana gelen enflasyon seviyesinin altında kalması anlamına geliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

6 ARALIK 2022, SALI

KASIM AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Ekim 2022’de TÜFE bazlı REDK aylık 1,4 puan artışla 55,7 seviyesine yükselmişti. REDK, Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre Türk lirasının reel ağırlıklı ortalama değeridir. TCMB söz konusu ağırlıkları ikili ticaret akımları kullanarak belirliyor. Endeksin 100 altındaki değerler, Türk lirasının ticaret yaptığı ülkelerin para birimlerine karşı değer kaybettiği anlamına geliyor.

Kaynak: TCMB

7 ARALIK 2022, ÇARŞAMBA

KASIM AYI HAZİNE NAKİT DENGESİ – TCMB

Hazine nakit bütçesi 2022 yılı Ekim ayında 238,9 milyar TL gelir, 311,1 milyar TL gider kaydetmiş, böylece 72,2 milyar TL’lik nakit bütçe açığı oluşmuştu. Son 12 ayda 222,2 milyar TL’lik nakit bütçe açığına karşılık Hazine 273,9 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirirken, banka hesabı 57,0 milyar TL aktarım yapmıştır. 2022 yılı Ocak-Ekim döneminde ise 160,3 milyar TL’lik nakit bütçe açığına karşılık Hazine 287,1 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirdi, banka hesabına 131,3 milyar TL aktarım yaptı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

8 ARALIK 2022, PERŞEMBE

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (2 ARALIK) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 18 Kasım ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif geriledi. Bir önceki haftaya göre TL cinsi mevduat hafif gerilerken TL cinsi krediler artışını sürdürdü, kur korumalı mevduat hacmi ise önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-22, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %16-31 aralığında. Yabancı para cinsi kredi hacmi önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düşüşle 133,4 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 123,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 81,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,5 milyar dolar geriledi, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH haftalık 5,5 milyar dolar düşüşle 204,9 milyar dolara geriledi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyon fazlası ise 3,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar düştü. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 122,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü; altın rezervleri 42,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 79,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı 49,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 27,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 2,1 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 24 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 9 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,5 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,5 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

25 Kasım haftasında piyasadaki likidite azaldı

Kaynak: Turkey Data Monitor

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 25 Kasım ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif geriledi. Bir önceki haftaya göre dolaşıma çıkan para (emisyon) beş haftanın ardından ilk kez düşerken, toplam mevduat hacmi haftalık %1,2 azaldı, toplam kredi hacmi %0,8 arttı, B-tipi likit fonlara giren para miktarı son sekiz haftadır artışını sürdürdü.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KKM arttı, DTH düştü, yabancı para kredi hacmi geriledi…

Toplam mevduat hacmi 25 Kasım haftasında bir önceki haftaya göre düşse de kur korumalı mevduat (KKM) hacmi yükseliş kaydetti.

Bankacılık dışı yurt içi yabancı para mevduat hacmi (DTH) haftalık 5,5 milyar dolar düşüşle 204,9 milyar dolara geriledi; gerçek kişilerin DTH’si 123,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin DTH’si 81,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,5 milyar dolar geriledi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı.

Bankacılık sistemi toplam kredi hacmi önceki haftaya göre artmış olsa da alt detayda yabancı para kredi hacmi önceki haftaya göre %0,2 gerileyerek 133,4 milyar dolar oldu.

TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-22, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %16-31 aralığında.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Bankacılık sistemi net döviz pozisyonu ve Merkez Bankası net rezerv açığı geriledi…

Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyon fazlası ise 3,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar düştü.

Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 122,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü; altın rezervleri 42,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 79,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı 49,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Yurt dışı yerleşiklerin menkul kıymet stoku arttı…

Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 27,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 2,1 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 24 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 9 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,5 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,5 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.