maliyet – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, faiz kararı, PMI, turizm, tüketici güveni

20-24 Mart haftasında açıklanacak makro ekonomik verilerde merkezi yönetimin borç yükünde artış, yurt dışı üretim ve tarım girdi fiyat enflasyon hızında yavaşlama, tüketici güveninde iyileşme işaretleri gelebilir.

20 MART 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

TÜİK, ülke içinde üretimi yapılan ve yurt dışına satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını ölçen YD-ÜFE endeksini yayınlıyor. Ocak ayında YD-ÜFE yıllık %50,98, aylık %4,00 artış kaydetmişti. Grafikten de görüleceği gibi enerji maliyetlerinin (kırmızı çizgi) YD-ÜFE üzerindeki baskısı devam ediyor. Şubat ayında petrol fiyatları ve diğer emtia fiyatları yıllık bazda düşüş kaydetti, döviz kurunun yıllık artış hızı da değişmedi. Sonuç olarak YD-ÜFE’nin bir önceki yıla göre artış hızı Şubat ayında yavaşlamaya devam edecek gibi gözüküyor. YD-ÜFE Şubat ayında bir önceki aya göre yatay kalabilir zira Dolar/TL kuru Şubat ayında önceki aya göre hafif yükselirken petrol fiyatları hafif geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Ocak ayı itibariyle merkezi yönetimin borç stoku 4 trilyon 178 milyar TL seviyesinde bulunuyor. Toplam stokun %65,3’ünü döviz cinsi borç stoku (2,7 trilyon TL), %34,7’sini TL cinsi borç stoku oluşturuyor. Aşağıdaki grafikten anlaşılacağı üzere Ekim 2021’den bu yana döviz kurundaki yatay seyir ve Hazine’nin TL cinsi borçlanmaya ağırlık vermesi döviz cinsinden borç stokunun azalmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 MART 2023, SALI

OCAK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

Aralık 2022’de Tarım-GFE yıllık %103,14, aylık %0,72 artış kaydederek ardı ardına üçüncü ay yıllık bazdaki düşüş seyrini korudu. 2023 yılı Ocak ve Şubat aylarında ise döviz kurundaki yıllık artışın yavaşlamasına bağlı olarak Tarım-GFE’deki yavaşlama eğilimi sürecek.

Kaynak: TÜİK

22 MART 2023, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI – federalreserve.gov

ABD’de vadeli işlemler piyasalarındaki fiyatlamalara göre Fed’in 23 Mart’ta mevcut %4,50-4,75 aralığındaki politika faiz aralığı hedefinin %62 olasılıkla %4,75-%5,00 aralığına yükseleceği (25 baz puanlık artış) hesaplanıyor. Her ne kadar Fed’in para politikasında dikkate aldığı ve %2 olarak hedeflediği yıllık çekirdek kişisel tüketim harcamaları enflasyonunun (PCE) Ocak 2023’te %4,7’ye yükselmesi, fiyat baskılarının tekrar artmaya başladığı endişelerini ortaya koydu. Dahası, Fed’in 8 Mart’ta yayınladığı ve Şubat ayını kapsayan 2023 yılı ikinci Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitenin ılımlı bir iyileşme kaydettiğine işaret etmişti. Ayrıca raporda, istihdam piyasasının güçlü konumunu sürdürdüğünü ve özellikle enerji ve hammadde fiyatları olmak üzere girdi maliyetlerinin artmaya devam ettiğini okumuştuk. Hal böyle olunca Fed’in 21-22 Mart tarihli para politikası toplantısında politika hedef faiz aralığının 50 baz puan artışla %5,00-%5,25 seviyesine yükseleceği beklentisi ağırlık kazanmıştı. Ancak önceki hafta ABD’de Silvergate Bank, Silicon Valley Bank ve Signature Bank’in batmasıyla birlikte finansal istikrarda oluşan çatlaklara ek olarak en büyük ABD bankalarının (JPMorgan Chase, Wells Fargo, Citigroup, Truist) zordaki First Republic Bank’a 30 milyar dolar mevduat koymaları Fed’in faiz artırım hızını yavaşlatacağı beklentilerini ortaya koyuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 MART 2023, PERŞEMBE

TCMB FAİZ KARARI – TCMB

Yüksek enflasyon baskısının sürdüğü Türkiye’de ForeksHaber’in yaptığı bir ankete göre TCMB’nin 23 Mart tarihli toplantısında politika faizinin mevcut %8,5 seviyesinde sabit kalacağı veya %8,0 seviyesine düşürüleceği beklentileri eşit dağılmış durumda. Şubat ayında merkezi yönetim bütçesinin yaşanan deprem felaketlerinin etkisiyle hızlı artan bütçe harcamalarına bağlı olarak 170,6 milyar TL açık vermesi, TÜFE’nin yıllık bazda %55 seviyesine gerilemesi, ticari kredi faiz oranlarının artması ve brüt döviz rezervlerinin Eylül 2022’den bu yana en düşük seviyesine gerilemesi TCMB’nin faiz indirmesine sebep olabilir zira faiz artırmak TCMB’nin seçenekleri arasında yer almıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Şubat 2023 itibariyle tüketici güven endeksi aylık %4,3 oranında artışla 82,5 seviyesinde bulunuyor. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100’den küçük olması kötümserliği gösteriyor. Deprem felaketi sebebiyle hükumetin harcamalarını artırması Şubat ayında tüketicilerin kötümserliğinde azalmayı beraberinde getirdi. Mart ayında EYT ile ilgili sürecin devreye alınması ve seçimlerin erken yapılacak olması Mart ayında tüketicilerin güven algısında iyileşmenin sürmesine katkıda bulunabilir.

Kaynak: TÜİK

24 MART 2023, CUMA

MART AYI ÖNCÜ KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases

S&P Global verilerine göre, 2023 yılı Şubat ayında küresel mal ve hizmet üretiminin önceki aya göre arttığını, yeni yurt içi siparişlerin aynı dönemde artarken yeni ihracat siparişlerindeki düşüşün yavaşladığını, istihdamın daha hızlı arttığını, girdi maliyetlerinin daha yavaş hızla arttığını, çıktı fiyatlarının ise daha hızlı arttığını görmüştük. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor.

Kaynak: S&P Global

ŞUBAT AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

2023 yılı Ocak ayında Türkiye’ye 2 milyon 5 bin turist geldi, ülkeden 2 milyon 342 bin turist ayrıldı. 2022 yılı genelinde toplam gelen ve ayrılan turist sayısı sırasıyla 44 milyon 564 bin ve 44 milyon 537 bin ile 2019 yılı seviyelerine yükseldi. 2022 yılı genelinde 42 milyar dolar net turizm geliri elde edildi. TCMB’nin ödemeler dengesi verilerinde ise net seyahat gelirlerinin 2022 yılında %48 artış kaydetmesine rağmen dış ticaret açığının 2021 yılındaki 29 milyar dolardan 2022 yılında 89 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak toplam cari işlemler açığı yıllık 5,7 kat artışla 48,7 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa ekonomisinin işaret ettiği mevcut zayıf ekonomik performansın etkisiyle Türkiye’nin ihracat hacminin zayıflaması, öte yandan ithalatın yüksek seyrini koruması 2023 yılında cari açıktaki bozulmanın süreceğine işaret ediyor. Türkiye’de yaşanmaya devam eden depremlerin turizm sektörü üzerindeki olumsuz etkisi de cari açık üzerinde artış yönlü baskıya sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

PMI: Gelişmiş ekonomiler Şubat ayında hizmet sektörü öncülüğünde iyileşti, fiyat baskıları sürdü

S&P Global’in Şubat ayına ilişkin ilk tahminlerine göre hizmet sektörü ABD, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’da görece yüksek performans sergiledi. İmalat sektöründe üretim ABD ve Japonya’da zayıflayarak da olsa daraldı, Euro Bölgesi ve İngiltere’de büyüdü. Girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarında artış eğilimi yavaşladı. Bahsi geçen diğer ekonomiler hariç Japonya’da istihdam zayıfladı. Söz konusu gelişmeler Türkiye’nin Şubat ayında ihracat performansı açısından çok kötü bir tablo ortaya koymuyor ancak 6 Şubat’ta başlayıp halen devam eden deprem felaketi ihracatta aşağı yönlü baskı oluşturabilir. Ek olarak küresel talep bazlı iyileşmeler ve artan fiyat baskıları Amerikan, Avrupa ve İngiltere merkez bankalarının Mart ayı para politikası toplantılarında faiz artırımlarına devam edeceklerine işaret ediyor.

Aşağıdaki grafikleri anlamak adına hatırlatmakta fayda var: PMI endekslerinin 50 üzerindeki değerler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler daraldığını, 50 seviyesi ise değişiklik olmadığını göstermektedir. Detaylara geçelim.

ABD’de imalat sektörü Şubat ayında daralmaya devam etti, hizmet sektörü büyüdü…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin ihracat yaptığı ikinci en büyük ülke olan ABD’de imalat sektöründeki daralma Şubat ayında zayıflamaya devam ederken, hizmet sektörü önceki aya göre büyüme kaydetti. Hizmet ihracatında iyileşme görülmesine rağmen toplam yeni siparişler geriledi. Gelecek döneme ilişkin iyimserliğin etkisiyle özellikle istihdamda artış devam etti, yüksek ücret artışlarına dikkat çekildi. Girdi maliyetlerinde artış sürdü, artan maliyetler çıktı fiyatlarına yansıtıldı. İmalat sektörü özelinde, yüksek enflasyon ve stokların yeterli olması sebebiyle Şubat ayında talep tarafının zayıflaması üretimde daralmayı beraberinde getirdi. Fiyat baskılarındaki artış ABD Merkez Bankasının (FED) Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarını destekliyor.

Euro Bölgesi ekonomisi hizmet sektörü öncülüğünde büyümeye devam etti, ücret artışları sürdü…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Euro Bölgesinde ekonomik aktivite Şubat ayında hızlandı. Finans sektöründeki canlanmaya bağlı olarak hizmet sektörü aktivitesindeki büyüme hızlanırken, imalat sektöründe üretim hacmi son 9 ayda ilk kez önceki aya göre büyüme kaydetti. Sektör bazında kimyasal ve plastik ürün üretimi zayıflamaya devam ederken; gıda ve içecek, ev eşyası, endüstriyel ürün ve otomotiv üretimi iyileşmeye devam etti. Girdi maliyetleri özellikle imalat sektöründe zayıflamaya devam etti. Satış fiyatları enflasyonu yavaşlasa da özellikle hizmet sektöründe artan ücret artışlarına bağlı olarak yüksek kalmaya devam etti. Ülke bazında Almanya ve Fransa ekonomileri Ekim 2022’den bu yana ilk kez büyüme kaydetti; Euro Bölgesi’nde geri kalan ülkelerde ekonomik aktivitedeki güçlü seyir devam etti ve son 9 ayın en yüksek performansını ortaya koydu. Tedarik zinciri kısıtlarında iyileşme yaşandı. Yüksek ücret artışlarının etkisiyle girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları sert yükseldi. Mevcut belirsiz ekonomik görünüme bağlı olarak işe alımlarda yavaşlamaya dikkat çekildi. Fiyat baskılarının devam etmesi Avrupa Merkez Bankasının Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarının devam edeceğini destekliyor.

İngiltere’de mal ve hizmet üretimi Şubat ayında büyüdü, fiyat baskıları hafifledi…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin ihracat yaptığı üçüncü en büyük ekonomi olan İngiltere’de aylık bazda arka arkaya 6 aydır düşen mal ve hizmet üretimi Şubat ayında büyüme kaydetti, istihdam ve ücretler arttı. Hizmet sektöründeki büyüme imalat sektöründen daha hızlı olarak gerçekleşti. Mal ve hizmet üretimini tetikleyen ana unsurlar olarak iyileşen küresel ekonomik görünüm, azalan ülke içi politik belirsizlik, arz kısıtlığında azalma ve düşen enflasyon sıralandı. Tüketici harcamalarında ise yüksek yaşam ve borçlanma maliyetlerinin olumsuz etkisine vurgu yapıldı. Yeni hizmet ihracatı siparişleri son üç aydır artışını korurken yeni mal ihracatı siparişleri Şubat ayında düşmeye devam etti. İmalat sektöründe girdi maliyetleri azalsa da artan ücretler, yüksek enerji fiyatları ve para biriminin ABD dolarına karşı değer kaybetmesinin fiyat baskılarına sebep olduğu kaydedildi. Düşen petrol ve navlun fiyatları ise girdi maliyetlerini aşağı yönlü baskıladı. Girdi maliyetlerindeki zayıflık, çıktı fiyatlarındaki artışın da yavaşlamasına sebep oldu. İngiltere Merkez Bankası’nın uyguladığı sıkı para politikası enflasyonun düşmesine katkı sağladı ancak talep tarafını törpüleyebilmek adına Banka’nın, Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarına devam etmesi şaşırtıcı olmayacaktır.

Japonya’da üretim artmaya devam etti, fiyat baskıları arttı…

Kaynak: S&P Global

Dünyanın en büyük üçüncü büyük ekonomisi olan Japonya’da hizmet sektörü üretimi Şubat ayında büyüme kaydederken, imalat sektörü üretimindeki düşüş hızı Şubat ayında yavaşladı. Hizmet sektöründe yeni siparişler güçlü bir artış kaydetti, imalat sektöründe sert düştü. Yeni ihracat siparişleri ise imalat sektöründe düşerken, hizmet sektöründe yavaş hızla büyümeye devam etti. Hizmet sektöründeki büyümeye rağmen istihdam azaldı, imalat sektöründe ise değişiklik olmadı. Girdi maliyetler her iki sektörde hızlı artarken, çıktı fiyatlarındaki artış imalat sektöründe daha yavaş kaldı. Fiyat baskısına yönelik olarak yüksek petrol fiyatları ve ücret artışlarına vurgu yapıldı.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, girdi, güven, hizmet, imalat, işgücü, kapasite, perakende, PMI, politika faizi, turizm

20–24 Şubat haftasında; Şubat ayına ilişkin olarak yurt dışında küresel PMI verileri, yurt içinde ise tüketici güveni, imalat sektörü kapasite kullanım oranları, reel kesim güven endeksi ve sektörel güven endeksleri mal ve hizmet üretimindeki resmi ortaya koyacak. Ocak ayına ilişkin olarak turizm istatistiklerine odaklanırken; merkezi yönetimin borç stokunun arttığını, yurt dışı üretici maliyetlerinde aylık artışın sürdüğünü göreceğiz. Aralık ayı tarımsal girdi fiyat endeksinde mazot ve gübre maliyetlerindeki artışa paralel olarak yükseliş kaydedilecek. 2022 yılı son çeyreğinde işgücü girdi endekslerinde istihdam ve ücretlerde artışa tanık olabiliriz.

20 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

OCAK AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Aralık 2022’de merkezi yönetimin borç stoku 4,0 trilyon TL seviyesindeydi. Toplam stokun 2,6 trilyon TL’si (%65,5) döviz cinsinden stoku, 1,4 trilyon TL’si (%34,5) TL cinsinden stoku oluşturmaktaydı. Stokun en büyük payını döviz cinsinden borç stokunun oluşturması sebebiyle döviz kurundaki artışlar borç stoku artışını hızlandırmaktadır. 6 Şubat 2023 tarihli yıkıcı depremin ardından merkezi yönetimin harcamalarında dolayısıyla da borçlanma gerekliliğinde hızlanma göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI YURTDIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Aralık 2022’de YD-ÜFE aylık %2,77, yıllık %49,90 artış kaydetmişti. Yarı yarıya dolar ve Euro’dan oluşan döviz kuru sepetinin artış hızının Ocak ayında önceki aya göre yavaşlaması YD-ÜFE’nin de aylık artışının yavaşlamasına sebep olabilir. Ocak ayı verilerinde özellikle enerji dışı emtia fiyatlarındaki artışın YD-ÜFE üzerinde yaratacağı olası baskıya odaklanacağız.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ocak ayında Tüketici Güven Endeksi aylık %4,6’lık artışla 79,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 altındaki değerler tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir. Ücret zamları ve döviz kurundaki yatay seyir tüketici güvenini olumlu etkiliyor. Ancak, depremin etkisiyle özellikle hızlanan gıda fiyatları ve gündeme gelen fiyat artışları tüketicinin alım gücünü aşağı çekebilir. Olası etkileri alt endeks verilerinde takip edeceğiz.

Kaynak: TÜİK

21 ŞUBAT 2023, SALI

ŞUBAT AYI KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI İLK TAHMİNLERİ – S&P GLOBAL

Ocak ayında küresel hizmet ve imalat sektörlerini kapsayan JP Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksi aylık 1,6 puan artışla 49,8 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 altındaki değerler önceki aya göre daralmayı, yukarısındaki değerler ise büyümeyi gösteriyor. Küresel Hizmet Sektörü Üretim Endeksi Ocak ayında kaydettiği 50,1 değeriyle önceki aya göre 2,0 puanlık büyüme performansı ortaya koymuştu. Küresel İmalat Sektörü Üretim Endeksi ise Ocak ayında aylık 0,4 puan artışla 49,1 değerini alarak sektördeki daralmanın yavaşladığı işaretini vermişti. Aşağıdaki grafik JP Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksindeki eğilim (yeşil çizgi) ile GSYH büyümesindeki eğilimin (sarı çizgi) ne kadar yakın hareket ettiğini gösteriyor. PMI verileri, GSYH tahmininde öncü göstergelerin başında gelmektedir.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

2022 YILI ARALIK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TCMB

Kasım 2022’de Tarım-GFE aylık %2,38, yıllık %121,49 artış kaydetmişti. Aralık 2022’de döviz kuru ile gübre ve enerji maliyetlerinin yıllık artışlarındaki yavaşlamanın etkisiyle Tarım-GFE’nin yıllık artışında da yavaşlama görebiliriz. Ancak Aralık ayında mazot ve gübre maliyetlerinin önceki aya göre artmaya devam etmesine bağlı olarak Tarım-GFE de aylık bazda artışını sürdürecek.

Kaynak: TÜİK

22 ŞUBAT 2023, ÇARŞAMBA

ŞUBAT AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Ocak ayında KKO, bir önceki aya göre 1,2 puan azalışla %75,3 seviyesine gerilemişti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış KKO aylık 0,6 puan azalışla %75,8 seviyesinde gerçekleşmişti. KKO detaylarında tüketim, yatırım ve ara malları üretimindeki eğilimi görüyoruz.

Kaynak: TCMB

ŞUBAT AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

Ocak ayında mevsimsellikten arındırılmış RKGE aylık 1,8 puan artışla 103,4 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektör profesyonellerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığı (iyimser) anlamına geliyor. Detaylarda siparişler ve üretimde artışa ek olarak girdi maliyetleri ve satış fiyatlarında yukarı yönlü baskı işaretleri almıştık. Söz konusu işaretlere paralel olarak Ocak ayında TÜFE’nin ayılık bazda %6,65, Yİ-ÜFE’nin aylık %4,15 artış kaydettiğini hatırlatalım.

Kaynak: TCMB

ŞUBAT AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Ocak ayında inşaat sektörü güven endeksi aylık %0,6 artışla 93,2’ye yükselmiş, hizmet sektörü güven endeksi aylık %1,7 düşüşle 118,1’e ve perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %1 düşüşle 126,2 seviyesine gerilemişti. Endeks değerlerinin 100’den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den küçük olması ise kötümserliğini göstermektedir. Güven endeksleri ekonomik aktiviteye ilişkin ipuçları vermektedir. Buna göre Ocak ayı perakende ticaret ve hizmet sektörü güven endeksleri ile RKGE verileri perakende satışlarda ve imalat sektörü üretiminde iyileşmeye işaret etmişti.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI 4. ÇEYREK İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ – TÜİK

2022 yılı üçüncü çeyreğinde istihdam endeksi yıllık %7,1, çalışılan saat endeksi yıllık %3,5, brüt ücret-maaş endeksi yıllık %101,5 artış kaydetmişti. Bir önceki çeyreğe göre ise istihdam endeksi %2,2 artmış, çalışılan saat endeksi %0,3 azalmış, brüt ücret-maaş endeksi %25,2 artmıştı. TÜİK’in yayınladığı “ücretli çalışan” istatistikleri istihdamın 2022 yılı son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre arttığına işaret etmişti. Bu sebeple 4. çeyrek işgücü girdi endekslerinde istihdam endeksinde artışın sürdüğünü görebiliriz.

Kaynak: TÜİK

23 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE POLİTİKA FAİZİ KARARI – TCMB

TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketi Şubat ayı sonuçlarına göre politika faizinin (grafikte siyah çizgi) %9 seviyesinde sabit tutulması bekleniyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere Ağustos 2022’den bu yana politika faizi %14’lerden %9’lara kadar gerilemiş, paralelinde ticari kredi faiz oranları (mavi çizgi) %27’lerden %12’lere, tüketici kredi faiz oranları da (kırmızı çizgi) %34’lerden %30’lara gerilemiştir. Aynı dönemde mevduat faiz oranları (sarı çizgi) ise %18’lerden %26’ların üzerine çıkmıştır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

24 ŞUBAT 2023, CUMA

OCAK AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Aralık 2022 ’de Türkiye’ye giren turist sayısı aylık %6 düşüşle 2 milyon 399 bin 441 kişiye, ülkeden ayrılan turist sayısı aylık %23 azalışla 2 milyon 266 bin 424 kişiye, net turizm gelirleri ise aylık %35 düşüşle 1,8 milyar dolara gerilemişti. 2022 yılının tamamında net turizm geliri yıllık %53,3 artışla 46,3 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

PMI: Küresel hizmetler sektörü Ocak ayında büyüdü, imalat sektöründeki daralma yavaşladı

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global.

Küresel hizmet ve imalat sektörlerini kapsayan J.P.Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksi 2023 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre 1,6 puanlık artışla 49,8 seviyesine yükseldi. Endeksin 50 eşik değeri üzerindeki değerler önceki aya göre büyümeyi, altındaki değerler ise küçülmeyi gösteriyor. Dolayısıyla, söz konusu PMI (satın alma müdürleri endeksi) verilerinden Aralık ayında küresel üretimde kaydedilen daralma hızının Ocak ayında yavaşladığı işaretini aldık. Hatırlatmakta fayda var, PMI verilerindeki eğilimle GSYH verilerindeki eğilim paralellik göstermektedir. Diğer bir deyişle GSYH tahmininde PMI verileri öncü göstergelerdendir.

Sektör bazında bakıldığında; J.P.Morgan Küresel Hizmetler Sektörü İş Aktivitesi PMI Endeksi Ocak ayında aylık 2,0 puan artışla 50,1 seviyesine yükselerek büyüme bölgesine girdi. J.P.Morgan Küresel İmalat Sektörü PMI ise Ocak ayında aylık 0,4 puan artışla 49,1 seviyesine yükseldi ancak daralma bölgesinde kalmaya devam etti.

J.P.Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksini oluşturan 6 alt sektör dikkate alındığında ticari hizmetler üretimi ve tüketim malları üretimi Ocak ayında önceki aya göre büyüme kaydeden iki sektör oldu. Diğer dört sektör olan tüketici hizmetleri, finansal hizmetler, ara mallar ve yatırım mallarında ise üretim önceki aya göre daralmaya devam etti; en hızlı daralan sektör finansal hizmetler oldu.

J.P.Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksinin alt endeksleri dikkate alındığında Ocak ayında bir önceki aya göre küresel olarak;

. Üretimde, yeni siparişlerde, yeni ihracat siparişlerinde, mevcut işlerdeki düşüş yavaşladı,

. İstihdam daha hızlı arttı,

. Girdi maliyetleri daha hızlı artarken, çıktı fiyatlarındaki artış yavaşladı,

. Gelecek 12 aya ilişkin olarak üretimde artış beklentileri hızlandı.

Ülke ve bölge bazında bakıldığında Çin ve Japonya ekonomilerinde yaşanan ekonomik canlanma ve Hindistan ekonomisinde devam eden büyüme aktivitesi küresel ekonomiyi destekledi. En büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesinde ekonomik aktivitedeki artış sınırlı kaldı. Almanya ve Fransa’dan daralma işaretleri gelirken; İtalya, İspanya ve İrlanda ekonomileri büyüme kaydetti. ABD, İngiltere, Avustralya ve Kazakistan’da ise üretim düştü.

S&P Global ve İstanbul Sanayi Odası işbirliğiyle yayınlanan Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) ise Ocak ayında aylık 2,0 puan artışla 50,1 seviyesine yükselerek büyüme bölgesine geçti. İmalat sektöründeki büyümeye rağmen Ocak ayında aylık %15,4 azalışla 19,4 milyar dolara gerileyen Türkiye’nin ihracat hacmi, küresel talepteki zayıflığın iz düşümü olarak karşımıza çıktı. Ocak ayında Türkiye’nin Almanya, Hollanda, İspanya’ya olan ihracatı hafif artarken, diğer başlıca ülkelere (ABD, Fransa, Irak, İngiltere, İsrail, İtalya, Rusya) olan ihracat azaldı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, inşaat maliyeti, işsizlik, nakit bütçe, reel kur, sanayi üretimi

6 –10 Şubat haftasında, Ocak ayına ilişkin olarak TL’de değer kaybının sürdüğünü; Aralık ayına ilişkin olarak istihdamın kısmen iyileştiğini, sanayi üretiminde küçülmenin zayıfladığını, inşaat maliyetlerindeki artışın korunduğunu görebiliriz.

6 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

OCAK AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TÜİK

Aralık 2022’de REDK aylık %1,9 değer kaybıyla 54,66 seviyesine gerilemişti. Ocak ayında yarı yarıya Euro/TL ve Dolar/TL’den oluşan döviz sepetinin önceki aya göre yükselmesine bağlı olarak TL’nin gelişmiş ülke para birimlerine karşı değer kaybetmesi REDK’nin de gerilemesine sebep olacaktır.

Kaynak: TCMB

7 ŞUBAT 2023, SALI

OCAK AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Hazine’nin gelirleri, giderleri ve finansmanı gösteren nakit bütçe verileri 2022 yılı Aralık ayında 265,2 milyar TL gelir, 375,5 milyar TL gider kaydetmiş, 2,0 milyar TL’lik özelleştirme ve fon geliri sağlanmıştı. Böylece 108,3 milyar TL’lik nakit bütçe açığı kaydedilmişti. Açığın finansman adına Hazine; yurt dışından 48,4 milyar TL, yurt içinden 38,6 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirmiş, banka hesabından 20,8 milyar TL kullanmıştı. Hazine bütçesi 2022 yılında nette 169,4 milyar TL bütçe açığı kaydetmiş, 437,3 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmiş, borçlanılan tutarın 273,3 milyar TL’si Hazine’nin banka hesabına aktarılmıştır. Bütçede banka hesabından kullanım “artı”, banka hesabına aktarım ise “eksi” işaretli olarak gösteriliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

9 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

ARALIK 2022 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de ihracat birim değer endeksi aylık %2,7 artışla 110,0 değerini almış, ithalat birim değer endeksi ise aylık %3,1 düşüşle 139,5 değerine gerilemişti. Dolayısıyla; ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi aylık 4,4 puan artışla 78,8 seviyesine yükselmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi ithalat birim değer fiyatları (lacivert çizgi) ihracat birim değer fiyatlarından (mavi çizgi) çok daha hızlı artmaktadır. Bu önemli çünkü ithal fiyatları arttıkça ihracat yapmayıp üretimde ithal girdi kullanan imalatçıların maliyetleri üzerindeki yük artmaktadır. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış miktar endeksleri dikkate alındığında ise; ihracat Kasım 2022’de aylık %3,9 azalmış, ithalattaki azalış %2,1 olmuştu. Aralık ayı dış ticaret istatistiklerine göre ihracat hacmi aylık %4,7 artışla 22,9 milyar dolara yükselmiş, ithalat hacmi ise aylık %6,4 artışla 32,6 milyar dolar olmuştu. Dolayısıyla Aralık ayı verilerinde miktar endekslerinin önceki aya göre yükseldiğini göreceğiz. Odaklanacağımız başlık ise ihracat ve ithalat “birim değer endeksleri” olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 ŞUBAT 2023, CUMA

ARALIK 2022 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de sanayi üretimi yıllık %1,3, aylık %1,1 daralmıştı. Arındırılmamış verilere göre Aralık ayında otomotiv sektörü üretiminin bir önceki aya göre artış kaydetmesi sanayi üretimini de yukarı çekecektir. Öte yandan mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Aralık ayı imalat sektörü PMI verilerine göre imalat sektöründeki daralma yavaşlamış, Ocak ayında ise imalat sektörü Aralık ayına göre büyüme kaydetmiştir. İhtiyaç kredilerindeki artışın da iç talebi desteklemesi sanayi üretiminde daralmanın zayıfladığı ihtimalini ortaya koyuyor. Belirtmekte fayda var, sanayi sektöründe hızlı değil sınırlı bir iyileşmeden bahsediyoruz.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,2 değeri ile önceki aya göre değişiklik göstermemişti. SAMEKS verileri Aralık ayında sanayi sektöründe istihdamın önceki aya göre arttığına işaret etmişti. İşgücü ve SAMEKS verileri arasında bire bir ilişki olmamasına rağmen takip edilmesi gerektiğini vurgulayalım.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 İNŞAAT MALİYET ENDEKSLERİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de inşaat maliyet endeksi yıllık %103,47, aylık %1,17 artış kaydetmişti. Aralık ayında döviz kurundaki artışın etkisiyle maliyetler artmaya devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ocak 2023 PMI öncü verileri: Küresel ekonomi yavaşlıyor, fiyat baskıları sürüyor

Çin hükumetinin “sıfır Covid” politikasından vazgeçmesi, ılımlı hava şartlarına bağlı olarak enerji fiyatlarının korkulan kadar yükselmemesi, sıkı finansal şartlar, talepteki azalmaya bağlı olarak tedarik sürelerinde iyileşme Ocak ayında küresel ekonomide -özellikle hizmet sektöründe- çok kötü bir resim ortaya koymadı. Geleceğe yönelik iyimserlik arttı. Açıklanan Ocak ayı PMI öncü verilerine göre;

. En büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi’nde hizmet sektörü 6 ay sonrasında ilk kez bir önceki aya göre büyürken, imalat sektöründeki daralma yavaşladı. Düşen talebin etkisiyle tedarik zincirinde iyileşme yaşandı, girdi maliyet enflasyonu yavaşlasa da çıktı fiyat artışları hızlandı. Söz konusu hızlanmada çalışan ücretlerinde, enerji fiyatlarında ve hammadde maliyetlerindeki artış etkili oldu. Yeni siparişler azalmaya devam etti, girdi stokları ve nihai ürün stokları azaldı, istihdam arttı. Teknoloji, sağlık, ilaç ve sanayi hizmetleri sektörleri önceki aya göre büyüme kaydetti. Veriler, Euro Bölgesi’nde olası ekonomik zayıflığın (resesyon) beklendiği kadar kötü olmayabileceğine işaret etti.

Kaynak: S&P Global

. ABD’de hizmet ve imalat sektörlerinde küçülme Ocak ayında yavaşladı. Çalışan ücretlerinde yükseliş ve tedarikçilerden gelen fiyat artışları girdi maliyetlerinde baskı yarattı ancak yeni siparişleri çekebilmek adına maliyetlerdeki artış çıktı fiyatlarına benzer oranda yansıtılmadı. Hizmet sektöründe istihdam arttı, işgücü maliyetlerinde artış ve düşük iş hacmine bağlı olarak 2,5 yıl aradan sonra ilk kez imalat sektöründe işten çıkarmalar yaşandı. Satın alımlar yerine stoklardan kullanım tercih edildi.

Kaynak: S&P Global

. İngiltere’de mal ve hizmet üretimi Ocak ayında düşmeye devam etti. Hizmet üretimindeki düşüş hızlandı, imalat sektöründeki düşüş yavaşladı. Hizmet sektöründeki zayıflığın sebepleri olarak yüksek faiz oranlarına ve tüketici güvenindeki azalmaya işaret edildi. İstihdam hizmet artarken imalat sektöründe düştü. Çalışan ücret artışları girdi maliyetlerini artırdı, enerji ve emtia fiyatları ile taşıma maliyetlerindeki düşüş ise girdi maliyetlerinin daha yavaş hızla artmasına sebep oldu. Ulaştırma ve hammadde fiyatlarındaki yavaşlamanın etkisiyle ortalama çıktı fiyat enflasyonu yumuşadı.

. Japonya’da mal üretimindeki düşüş Ocak ayında yavaşladı, hizmet sektörü önceki aya göre sert büyüme kaydetti. Hizmet sektöründe yeni siparişler güçlü bir şekilde arttı, imalat sektöründe yavaş hızla düştü. Yeni ihracat siparişleri hizmet sektöründe düştü, imalat sektöründe daha sert bir düşüş kaydedildi. İstihdam ise imalat sektöründe güçlü bir şekilde artarken, hizmet sektöründe azaldı. Girdi maliyetleri imalat sektöründe zayıfladı, hizmet sektöründe hızlandı; çıktı fiyatları artış hızı ise her iki sektörde zayıfladı.

Evet, PMI verileri küresel ekonomide yavaşlama işaretleri ortaya koydu ancak beklenen kadar sert bir yavaşlama olmayacağı görünümü ağırlık kazanıyor. Dahası küresel enflasyonist baskının sürdüğünü okuduk Ocak ayı PMI verilerinde. Peki, resesyon baskısının azalabileceği, fiyat baskılarının korunduğu bir ortamda Amerikan (FED) ve Avrupa (AMB) merkez bankaları nasıl bir aksiyon alacaklar? Kesin olan -en azından yılın ilk yarısında- faiz artırımlarına devam edecekler. Cevaplaması zor olan soru ise: Faiz artırımları beklenenden daha mı yavaş yoksa daha mı hızlı olacak? Beklenti FED için daha yavaş, AMB için daha hızlı olabileceği yönünde. Böyle bir sonuç, EuroDolar paritesinin değer kazanacağı ihtimalini artırıyor. Küresel görünümün Türkiye’ye olan etkisi ise; borçlanma maliyetleri artacak, ekonomiyi yurt içi talep desteklemeye devam edecek.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Cari açık, ciro, dış ticaret, inşaat, işsizlik, perakende satışlar, sanayi üretimi

9 – 13 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak önceki aya göre cari işlemler açığında artış, sanayi üretimi ve perakende satışlarda büyüme görebiliriz. Öncü göstergeler istihdamda önemli bir iyileşmeye işaret etmiyor.

10 OCAK 2023, SALI

KASIM 2022 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Ekim 2022’de sanayi üretimi aylık %2,4, yıllık %2,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının artış kaydetmesi sanayi üretiminin aylık bazda artışını destekleyecektir. Söz konusu beklentimizi MÜSİAD’ın yayınladığı Kasım ayı SAMEKS verileri de destekliyor. SAMEKS verilerine göre sanayi sektöründe üretim, yeni siparişler ve satın alımlar Kasım ayında önceki aya göre artış kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

KASIM 2022 İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Ekim 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı önceki aya göre 0,1 yüzde puan artışla %10,2 seviyesine yükselmişti. Genç işsizlik oranı aylık 1,5 yüzde puan artışla %20,4 seviyesine yükselirken, atıl işgücü oranı %20,30 ile önceki aya göre değişmemişti. SAMEKS istihdam verilerinin Kasım ayında hizmet ve sanayi sektörlerinde önemli bir iyileşmeye işaret etmediğini ekleyelim.

Kaynak: TÜİK

11 OCAK 2023, ÇARŞAMBA

KASIM 2022 ÖDEMELER DENGESİ İSTATİSTİKLERİ – TCMB

Ekim 2022’de cari işlemler hesabı 0,3 milyar dolar açık vermiş, finans hesabı ile cari açık arasındaki fark olan net hata noksan kalemi 0,6 milyar dolar fazla vermişti. Dolayısıyla 2022 yılının Ocak-Ekim döneminde 38,2 milyar dolar cari açık kaydedilirken, 21,0 milyar dolarlık kaynağı bilinmeyen (net hata noksan) döviz girişi oldu. Kasım ayında yabancı turist sayısı verileri Ekim ayına göre yarı yarıya düşüşe işaret etti, dış ticaret açığı ise 0,9 milyar dolar artı. Dolayısıyla cari açık, Kasım ayında yaklaşık 3,5 milyar dolar artışla 4,0 milyar dolara yakın bir değere yükselebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Ekim 2022’de yıllık %117,07, aylık %3,44 artış kaydetmişti. Döviz kurunun Kasım ayında yataya yakın hareket etmesi inşaat maliyetlerinde aylık artışın sınırlı kalabileceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 OCAK 2023, PERŞEMBE

KASIM 2022 PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Ekim 2022’de aylık %1,4, yıllık %9,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında kredi hacminde ve siparişlerdeki artış perakende satışları destekleyen başlıca faktörler olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi Ekim 2022’de yıllık %124,8 artmıştı. Alt detaylarda; Ekim 2022’de sanayi sektörü ciro endeksi yıllık %112,1, inşaat ciro endeksi %113,7, ticaret ciro endeksi %125,9, hizmet ciro endeksi %155,4 artış kaydetmişti. Ekim ayında %157,7 artış kaydeden Yİ-ÜFE dikkate alındığında reel sektörün ciro değerlerindeki artışlar enflasyonun gerisinde kalmıştır.

Kaynak: TÜİK

KASIM 2022 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Ekim 2022’de bir önceki aya göre %2,8 azalmış, ithalat miktar endeksi %4,5 artış kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi 2022 yılı Temmuz-Eylül döneminde ardı ardına kaydettiği düşüşün ardından Ekim ayında da aylık %1 düşüş kaydetmişti. Ağustos-Eylül döneminde artış kaydeden ithalat birim değer endeksi ise Ekim 2022’de aylık %5,2 düşmüştü.

Kaynak: TÜİK

13 OCAK 2023, CUMA

OCAK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Aralık 2022 anketinde katılımcılar TÜFE’nin 2023 yılını %34,9, 2024 yılını 20,6 seviyesinden kapatacağını; GSYH’nin 2022’de %5, 2023 yılında ise %4,1 büyüyeceğini öngörmüştü. Katılımcılar; 2022 yılında toplam cari işlemler açığının 46,7 milyar dolar, 2023 yılında 30,6 milyar dolara gerileyeceğini tahmin ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, bütçe, cari açık, dış ticaret, enflasyon, faiz kararları, inşaat, işsizlik, konut, perakende, sanayi

12 – 16 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak Ekim ayına ilişkin olarak cari açığın önceki aya göre azalması, sanayi üretiminin yataya yakın bir seyir izlemesi, perakende satışların artması beklenebilir. Amerikan ve Avrupa merkez bankalarının 50’şer baz puan faiz artırması bekleniyor.

12 ARALIK 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,3 yüzde puan artışla %10,1 seviyesine yükselmişti. 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus 64 milyon 871 bin kişi, işgücü 34 milyon 349 bin kişi, istihdam 30 milyon 867 bin kişi, işsiz 3 milyon 482 bin kişi seviyesindeydi. İş bulmakta ümidini kaybetmiş atıl işgücü oranı %20,3 iken, genç işsizlik oranı %18,9 seviyesindeydi.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI CARİ İŞLEMLER DENGESİ – TCMB

Cari işlemler hesabının iki ana kalemi turizm gelirleri ve dış ticaret dengesidir. Ekim ayında ülkeden ayrılan turist sayısının aylık %11 civarında azalmasına bağlı olarak net turizm geliri önceki aya göre 0,6 milyar dolar civarında azalabilir. Dış ticaret açığı ise Ekim ayında önceki aya göre 1,7 milyar dolar azalmıştı. Eylül ayında 3,0 milyar dolar açık veren cari işlemler dengesi söz konusu ana kalemlerdeki değişime bağlı olarak Ekim ayında 1,9 milyar dolar açık verebilir. Tahminimiz tutması halinde Eylül ayında 39,2 milyar dolar seviyesindeki son 12-aylık toplam cari açık büyüklüğü Ekim ayında 45,1 milyar dolar seviyesine yükselebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi aylık %2,4 artış kaydederken, ithalat miktar endeksi aylık %0,6 düşüş kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi Eylül ayında aylık %2,4 düşüşle 108,1 seviyesine gerilemiş, ithalat birim değer endeksi ise 151,8 seviyesi ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Grafikte görüleceği üzere ihracat hacminde (açık gri çubuklar) inişli çıkışlı seyir dikkat çekerken, ihracat birim fiyatlarında düşüş (mavi çizgi), ithalat birim fiyatlarında (lacivert çizgi) ise yüksek seyir korunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de inşaat maliyet endeksi, aylık %1,57, yıllık %119,83 artış kaydetmişti. Aylık bazda malzeme endeksi %2,07 artmış, işçilik endeksi %0,07 azalmış; yıllık bazda malzeme endeksi %133,40, işçilik endeksi %84,04 artmıştı. Grafikte görüleceği gibi döviz kurundaki (turuncu çizgi) yatay seyir malzeme maliyetlerindeki aylık artışların yavaşlamasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

13 ARALIK 2022, SALI

EKİM AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de sanayi üretimi aylık %1,6 düşerken, yıllık bazda %0,4 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının Eylül ayına göre düşüş kaydetmesi sanayi üretimini de aşağı yönlü baskılayacaktır. Öte yandan Ekim ayına ilişkin güven endekslerinin sipariş ve üretim artışlarına işaret etmesi, sanayi üretimini aylık bazda destekleyecektir.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de perakende satış endeksi aylık %1,8, yıllık %9,7 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de güven endekslerinde siparişlere yönelik olumlu sinyaller ile ihtiyaç kredi hacmi ve kredi kart harcamalarında kaydedilen artışlar perakende satışları da olumlu etkileyecektir.

Kaynak: TÜİK

14 ARALIK 2022, ÇARŞAMBA

FED PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – federalreserve.gov

Fed’in 30 Kasım’da yayınladığı Bej Kitap raporunda ABD’de ekonomik aktivitenin 19 Ekim tarihli Bej Kitap raporuna göre hafif de olsa iyileştiğini, büyüme hızının yavaşladığını okuduk. Söz konusu dönemde istihdamın zayıfladığını, ücret artışlarındaki baskının azaldığını, fiyatlar genel seviyesinde de baskıların kısmen azaldığını ekleyelim. Ek olarak, Ekim ayında TÜFE’nin, Kasım ayında ise ÜFE’nin yıllık artış hızlarının da yavaşladığını gördük. Dolayısıyla, Haziran-Kasım döneminde yapılan son dört para politikası toplantısında 75’er baz puanlık faiz artırımlarının 14 Aralık toplantısında %78 olasılıkla 50 baz puanlık artırıma yavaşlayacağı beklentisinin mevcut gelişmeleri desteklediğini söyleyebiliriz. Fed’in 50 baz puanlık faiz artırımı politika hedef faiz oranı aralığını %4,25-4,50 aralığına yükseltecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

15 ARALIK 2022, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – ecb.europa.eu

AMB’den 50 baz puanlık faiz artışı bekleniyor.

KASIM AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TCMB

Ekim 2022’de Tarım-ÜFE aylık %4,59, yıllık %163,32 artış kaydetmişti. Kasım ayında enerji fiyat artışlarındaki yavaşlama ve döviz kurunun yatay seyretmesi yıllık Tarım-ÜFE enflasyonunun da yavaşlamasına katkıda bulunabilir.

Kaynak: TÜİK

KASIM AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Türkiye genelinde konut satışları Ekim ayında yıllık %25,3 azalışla 102 bin 660 adet olmuştu. Konut kredi hacminin Kasım ayında önceki aya göre yatay kalması toplam konut satışlarında önemli bir artış olmayacağına işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ekim ayında merkezi yönetim bütçesi 224,2 milyar TL gelir, 307,4 milyar TL gider kaydetmiş, böylece bütçe 83,2 milyar TL bütçe açığı kaydetmişti. Ocak-Ekim döneminde bütçe toplamda 128,7 milyar TL açık verdi. Ekim ayında son 12-aylık bütçe açığı toplamı (grafikte mavi çizgi) 251,8 milyar TL’ye yükseldi. Merkezi yönetim bütçesiyle genelde yakın sonuçlar veren Hazine Nakit Bütçe Dengesinin Kasım ayında 99,6 milyar TL fazla verdiğini hatırlatalım. Söz konusu bütçe fazlası merkezi yönetimin bütçe dengesini olumlu etkileyecektir ancak Hazine’nin net borçlanma miktarındaki artışlar bütçedeki borç yükünün artmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Eylül 2022’de özel sektörün yurt dışı uzun ve kısa vadeli toplam kredi borcu 160,9 milyar dolar seviyesindeydi. Toplam borcun 98,6 milyar doları reel sektöre, 54,2 milyar doları bankacılık sektörüne, 8,1 milyar doları bankacılık dışı finans sektörüne ait. Toplam borcun 153,5 milyar doları uzun vadeli, 7,5 milyar doları kısa vadeli borçları kapsıyor. TCMB hesaplamasına göre özel sektörün Eylül 2022 itibariyle gelecek 12 ay içinde gerçekleştireceği anapara geri ödemelerinin toplamı 42,1 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 ARALIK 2022, CUMA

TCMB ARALIK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Kasım ayı anketinde katılımcılar TÜFE’nin yılsonunu ortalama %68,06 seviyesinden kapatıp, gelecek 12-ay sonunda ortalama %37,47’ye, gelecek 24-ay sonunda ise ortalama %20,76 seviyesine gerileyeceğini tahmin etmişti. GSYH büyüme tahminleri 2022 yılı için %5,12, 2023 yılı için %4,12 olmuştu. Cari açık beklentileri ise 2022 yılı için 48,8 milyar dolar, 2023 yılı için 31,1 milyar dolardı. Anket katılımcıları 12-ay sonrasında politika faiz oranının mevcut %9 seviyesinden %15’in üzerine çıkıp 24-ay sonrasında %13’lere gerileyeceğini tahmin etmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Merkez Bankası konut fiyat endeksi Eylül 2022’de aylık %4,93, yıllık %189,2 artış kaydetmişti. Döviz kurundaki nispeten yatay seyir inşaat maliyetleri yıllık enflasyonunun %119,8 ile daha yavaş kalmasına sebep oldu. Mevcut seyrin Ekim ayı verilerinde sürüp sürmeyeceğine odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Eylül 2022’de Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku 139,5 milyar dolarken, gelecek 12-ayda vadesi dolacak toplam dış borç stoku 185,3 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Cari açık, ciro, inşaat maliyetleri, işsizlik, nakit bütçe, perakende satışlar, sanayi üretimi

7 – 11 Kasım haftasında, Eylül ayına ilişkin olarak öncü veriler aylık bazda cari açıkta gerilemeye; inşaat maliyetlerinde, perakende satışlarda ve sanayi üretiminde artışa işaret ediyor.

7 KASIM 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI NAKİT BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Eylül 2022’de nakit bazlı bütçe verilerine göre 216,8 milyar TL’lik gelir, 296,1 milyar TL’lik gider kaydedilmiş; böylece 79,2 milyar TL’lik nakit bütçe açığı kaydedilmişti. Ocak-Eylül 2022 döneminde toplam 87,9 milyar TL nakit bütçe açığı kaydedilirken, Hazine 188,1 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirdi, banka hesabında 104,3 milyar TL biriktirdi. Hazine 2021 yılında toplam 142,1 milyar TL bütçe açığı vermiş, 97,6 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 KASIM 2022, PERŞEMBE

EYLÜL AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Ağustos 2022’de aylık %1,98, yıllık %116,98 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %2,23, işçilik endeksi %1,16 artmış, yıllık artışları sırasıyla %129,61 ve %83,84 olmuştu. Eylül ve Ekim aylarında döviz kurundaki artış ve enflasyonist baskı inşaat maliyetlerini de yukarı çekecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre 2022 yılı Ağustos ayında 34 milyon 759 bin işgücüne (15+ yaş ve yukarı) karşılık istihdam 31 milyon 344 bin kişiye yükselmiş, işsiz sayısı 3 milyon 415 bin kişiye gerilemiş, böylece işsizlik oranı %9,8’e düşmüştü. İş aramaktan ümidini kaybedenlerin oranı %19,8’e, 15-24 yaş arası genç işsizlik oranı ise %17,3’e geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (28 EKİM) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 21 Ekim ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yükselişini sürdürdü. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre artış kaydetti, kredilerdeki artış daha yavaş oldu, kur korumalı mevduat hacmi önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %13-20, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %17-31 aralığında. Yabancı para kredi hacmi önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar artışla 133,4 milyar dolara yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 126,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, tüzel kişilerin 86,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar düştü, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH haftalık 1,2 milyar dolar düşüşle 212,8 milyar dolara geriledi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu ise 5,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 114,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı; altın rezervleri 39,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 74,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı 61,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,0 milyar dolar arttı. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 22,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar düştü. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 12 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 15 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,7 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,4 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 KASIM 2022, CUMA

EYLÜL AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Ağustos 2022’de 3,1 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedilmiş, 0,8 milyar dolar finans hesabı net fazla vermiş, böylece net hata noksan kalemi 3,9 milyar dolarlık kaynağı belli olmayan girişe işaret etmişti. Böylece yılın ilk 8 ayında 39,7 milyar dolarlık cari işlemler açığı, finans hesabından 11,4 milyar dolarlık çıkış, net hata noksan kalemine ise toplamda 28,3 milyar dolarlık ardı ardına giriş oldu. Eylül ayında net turizm gelirlerinin önceki aya göre 1,0 milyar dolar azalması, dış ticaret dengesinin ise önceki aya göre 1,6 milyar dolar azalmasına bağlı olarak cari işlemler açığı Eylül ayında 2.5 milyar dolara gerileyebilir, bu da son 12-aylık cari işlemler açığı toplamının 45,2 milyar dolara yükselmesine sebep olacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK

Ağustos 2022’de sanayi üretimi aylık %2,4, yıllık %1,0 artış kaydetmişti. Eylül ayında bir önceki aya göre otomotiv sektörü üretiminin, ihracatın, kapasite kullanım oranının, yatırım harcamalarının artış kaydetmesi sanayi üretiminin de artacağına işaret ediyor.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Ağustos 2022’de perakende satış endeksi aylık %3,7, yıllık %9,0 artış kaydetmişti. Eylül ayında satışlarda, ihtiyaç kredilerinde artışla birlikte stoklardaki azalma perakende satışların önceki aya göre yükselişini koruyacağına işaret ediyor.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Ağustos 2022’de sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi yıllık %130,3, aylık %6,8 artış kaydetmişti. Yıllık bazda sanayi sektörü ciro endeksi %123,7, inşaat ciro endeksi %111,5, ticaret ciro endeksi %127,3, hizmet ciro endeksi %160,1 artmıştı. Yurt içi üretici maliyeti Ağustos ayında yıllık %143,8, hizmet üreticilerinin maliyeti yıllık %107, tarım ürünleri üreticilerinin maliyeti yıllık %142,4 artış kaydetmiş, tüketici fiyatlarındaki artış yıllık %80,2 olmuştu.

Kaynak: TÜİK

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Beklenti anketi, inşaat maliyetleri, cari açık, istihdam, sanayi üretimi, perakende ticaret

8 – 12 Ağustos haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketinde enflasyon beklentilerinde yükseliş göreceğiz. Haziran ayına ilişkin olarak; inşaat maliyetlerinde, istihdamda, sanayi üretiminde, perakende ticarette önceki aya göre artış, cari açıkta ise önceki aya göre düşüş ihtimali var.

10 AĞUSTOS 2022, ÇARŞAMBA

HAZİRAN AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Mayıs ayında arındırılmamış verilere göre işsizlik oranı %10,1’e, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,9’a gerilemişti. Geniş tanımlı işsizlik oranı (işsiz olup iş aramaktan vazgeçenler) arındırılmamış verilere göre %21,7’ye, mevsim etkisinden arındırılmış verilere göre %22,4’e yükselmişti. SAMEKS Sanayi ve Hizmet Sektörleri İstihdam Alt Endekslerine göre Haziran ayında istihdam artış hızlarının Haziran ayında önceki aya göre hızlanma kaydetmesi istihdam tarafında iyileşme sinyali veriyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Dolar/TL kurunun aylık %6,91 arttığı Mayıs 2022’de inşaat maliyet endeksi aylık %3,97, yıllık %105,73 artış kaydetmişti. Alt endeks bazında, malzeme endeksi aylık %4,97 (yıllık %130,73), işçilik endeksi aylık %0,18 (yıllık %44,06) artış kaydetmişti. Dolar/TL kurundaki aylık artışın %8,1 arttığı Haziran ayında inşaat maliyetlerinde de artış göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 AĞUSTOS 2022, PERŞEMBE

HAZİRAN AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Mayıs ayında cari işlemler dengesi 6,5 milyar dolar açık vermişti. Haziran ayında turizm net gelirlerinin (grafikte mavi çubuklar) önceki aya göre 0,6 milyar dolar artması, dış ticaret açığının (gri çubuklar) da önceki aya göre 2,4 milyar dolar azalmasına bağlı olarak Haziran ayında cari açık (siyah çubuklar) 3,5 milyar dolara gerileyebilir. Temmuz ayında ise dış ticaret açığının aylık 2,4 milyar dolarlık artışla 10,6 milyar dolara yükselmesi, cari açıkta paralel bir artış etkisi yaratacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TCMB

İhracat birim değer endeksi Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %11,6 artmış , ithalat birim değer endeksindeki yıllık artış %34,3 olmuştu. Miktar olarak ihracat endeksi yıllık %3,3, ithalat endeksi yıllık %6,8 artmıştı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Mayıs ayında aylık %9,3 azalmış, ithalat miktar endeksi aylık %4,4 artmıştı. İhracat birim değer endeksinin (grafikte siyah çubuklar) ithalat birim değer endeksine (grafikte gri çubuklar) bölünmesiyle hesaplanan ve 2021 yılı Mayıs ayında 91,6 olan dış ticaret haddi, yıllık 15,4 puan azalışla, Mayıs 2022’de 76,2 seviyesine gerilemişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 AĞUSTOS 2022, CUMA

AĞUSTOS AYI TCMB PİYASA KATILIMCILARI BEKLENTİ ANKETİ VERİLERİ – TCMB

Temmuz ayı anketinde yıl sonu TÜFE beklentisi %69,94’e, 12 ay sonrası TÜFE beklentisi %40,23’e, 24 ay sonrası TÜFE beklentisi %24,27’ye yükselmişti. Yıl sonu Dolar/TL kurunun 18,988, 12-ay sonrası beklenti 20,921 seviyesindeydi. Yıl sonu 12 aylık cari açık toplamının 37,5 milyar dolara yükselmesi beklenirken, yıl sonu GSYH büyüme beklentisi %3,63 seviyesinde, 2023 sonu GSYH büyüme beklentisi ise %3,80 seviyesinde bulunuyordu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSLERİ – TÜİK

Mayıs ayında sanayi üretimi aylık %0,5, yıllık %9,1 artış kaydetmişti. Haziran ayında kapasite kullanım oranları önceki aya göre geriledi. Ancak perakende ticaret sektörü satışlarında, SAMEKS Sanayi Endeksi ile reel kesim güven endeksi yatırım harcamaları alt endeksi ve otomotiv sektörü üretiminde önceki aya göre artış kaydedeceği ihtimalini canlı tutuyor.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Mayıs 2022’de aylık %1,9, yıllık %20,8 artış kaydetmişti. Haziran ayında perakende ticaret satışlarında ve ihtiyaç kredilerinde önceki aya göre artış kaydedilmesi perakende satışlarda aylık artış ihtimalini ortaya koyuyor.