ABD’de Michigan Tüketici Güven Endeksi’nin beklentilerden daha yüksek geldiği Nisan ayında S&P Global Hizmet ve İmalat sektörleri PMI endeksleri ilk tahminleri de bir önceki aya göre toplam ekonomik aktivitenin büyüdüğünü gösterdi.
Nisan ayı PMI verilerine göre ABD’de üretim, yeni yurt içi siparişler, beklentiler, girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları bir önceki aya göre yükseldi; ihracat siparişlerindeki düşüş ise yavaşladı. Fiyatlardaki baskıyı artıran başlıca etkenler olarak artan faiz oranları, yüksek çalışan ücretleri ve faturalardaki artışlar sıralandı. Firmaların kapasite artırma eğilimleri ise istihdamda artışı getirdi.
ABD Merkez Bankası Fed’in geçen hafta yayınladığı ve Mart ayı başından Nisan ayının ilk 9 gününü kapsayan Bej Kitap raporu, ABD ekonomisinin Ocak-Şubat dönemine göre ılımlı bir büyüme resim ortaya koymuştu.
Söz konusu gelişmeler enflasyonu baskılamaya çalışan Fed’in talep tarafını da baskılayabilmek adına 3 Mayıs tarihli para politikası toplantısında 25 baz puanlık faiz artırım yapacağı beklentilerini destekliyor. 14 Haziran tarihli toplantısı için Fed temkinli kalarak faiz artırım sinyali verebilir.
Nisan ayında Euro Bölgesi ekonomisini yine hizmet sektörü destekledi, fiyat baskıları sürdü…
Nisan ayı Euro Bölgesi öncü PMI verilerine göre; 2023 yılının ilk çeyreğinde hizmet sektörü aktivitesinin hızlandığı Euro Bölgesi yılın ikinci çeyreğine yine hizmet sektöründeki hızlanmanın desteğiyle başladı. İmalat sektörü aktivitesindeki düşüş ise Nisan ayında da sürdü.
Hizmet sektöründe yeni siparişler Nisan ayında artışını sürdürürken, imalat tarafında yeni siparişlerdeki düşüş hızlandı.
İmalat sektöründeki zayıflık Nisan ayında girdi maliyetlerini aşağı çekti, çıktı fiyatlarının artış hızı da yavaşladı. Mevcut işlerde ve siparişlerde görülen düşüş eğilimi imalat sektörü aktivitesini gölgeledi.
Hizmet sektöründeki hareketlilik istihdamda artışı getirirken, sektörde girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları da artış kaydetti.
Avrupa Merkez Bankasının (AMB) Temmuz 2022’den bu yana gerçekleştirdiği faiz artırımları her ne kadar manşet enflasyonu (TÜFE) düşürmeyi başarsa da çekirdek enflasyonda yukarı hareket devam ediyor. Para politikasında çekirdek enflasyonu yakından takip eden AMB, çekirdek enflasyondaki yapışkanlığı azaltmak adına 4 Mayıs tarihli toplantısında politika faizini 50 baz puan artırabilir.
2023 yılı Ocak ayında arındırılmamış verilere göre işsizlik oranı aylık 0,1 yüzde puan düşüşle %10,3 seviyesine gerilemiş, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ise aylık 0,5 yüzde puan düşüşle %9,7 olarak gerçekleşmişti. İş bulmakta umudunu yitirenlerin/vazgeçenlerin de dahil olduğu atıl işgücü oranı ise arındırılmamış verilere göre aylık 1 yüzde puan artışla %22,6’ya, mevsimsellikten arındırılmış verilere göre ise aylık 0,6 yüzde puan artışla %21,9’a yükselmişti. Öncü verilerden, hizmet ve sanayi sektörlerini kapsayan MÜSİAD’ın yayınladığı SAMEKS (Satın Alma Müdürleri Endeksi) verilerine göre Şubat ayında istihdam değişmedi, Mart ayında ise arttı. Söz konusu gelişmelerin işsizlik oranına nasıl yansıdığını izleyeceğiz.
Kaynak: TÜİK
ŞUBAT AYI ÖDEMELER DENGESİ VERİLERİ – TCMB
Türkiye’de yerleşiklerle yurt dışında yerleşikler arasında gerçekleşen çeşitli ekonomik faaliyetler sonucu (ticaret, turizm, sağlık, eğitim, dış borçlanma gibi) ortaya çıkan döviz giriş çıkışlarını gösteren ve TCMB tarafından yayınlanan 2023 yılı Ocak ayı ödemeler dengesi verilerine göre Türkiye’de 9,8 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedilmişti. Cari işlemler dengesinin ağırlığını dış ticaret ve seyahat kalemleri oluşturmaktadır, dolayısıyla da dış ticaret ve turizm verileriyle ilgili güncel veriler cari açık kalemini tahmin etmemizde büyük kolaylık sağlamaktadır. Buna göre Şubat ayında dış ticaret açığının bir önceki aya göre 2,1 milyar dolar azalması, net seyahat gelirlerinin ise yaklaşık 0,5 milyar dolar azalabileceğini dikkate aldığımızda cari işlemler açığının Şubat ayında 8,2 milyar dolar civarına gerileyebileceğini söyleyebiliriz. Mart ayında ise azalmaya devam eden dış ticaret açığının etkisiyle cari açık düşmeye devam edecek. Son 12-aylık toplama göre ise cari işlemler açığı Ocak 2023’te 51,7 milyar dolara yükselmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
11 NİSAN 2023, SALI
ŞUBAT AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK
Ocak 2023’te sanayi üretimi aylık %1,9, yıllık %4,5 artış kaydetmişti. Şubat ayında PMI verilerinin önceki aya göre değişmemesi, ihracatta gerileme ve otomotiv sektörü üretiminde düşüş yaşanması; öte yandan yaşanan deprem felaketinin etkisiyle artan yurt içi siparişler, azalan stoklar ve artan yatırım harcamalarına bağlı olarak sanayi üretiminin Şubat ayında Ocak ayına göre önemli bir düşüş yaşamayacağını, yatay kalabileceğini söyleyebiliriz.
Kaynak: TÜİK
ŞUBAT AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
Ocak 2023’te inşaat maliyet endeksi aylık %15,32, yıllık %78,52 artış kaydetmişti. Döviz kurlarındaki değişimlerin doğrudan etkilediği inşaat maliyetleri –kurdaki yükselişin devam etmesine bağlı olarak– Şubat ayında da artmaya devam edecek. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi son dönemde kurdaki kısıtlı yukarı yönlü hareket (sarı çizgi) bile inşaat malzeme fiyatlarının (gri çubuklar) artış hızını yavaşlatmıyor. Şubat ayında yaşanan deprem felaketiyle birlikte inşaat sektöründeki hareketlilik fiyatlar tarafında yukarı yönlü baskıyı artıracaktır.
Kaynak: Turkey Data Monitor
12 NİSAN 2023, ÇARŞAMBA
ABD MART AYI ENFLASYON VERİLERİ (TÜFE) – TÜİK
ABD’de yıllık enflasyon (TÜFE) Haziran 2022’den Şubat 2023’e kadar ardı ardına düşerek %6’ya kadar geriledi. Piyasa beklentisi TÜFE’nin Mart ayında aylık %0,3, yıllık %5,2 artış kaydetmesi, çekirdek TÜFE’nin yıllık %5,6’ya yükselmesi yönünde. Enflasyondaki gelişmeler dikkatleri elbette Fed’in para politikasına çekiyor. Fed politika faizi kararında çekirdek tüketici harcamaları (PCE) enflasyonunun ( gıda ve enerji hariç PCE enflasyonunun) %2’ye düşürülmesini hedefliyor. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi çekirdek TÜFE ile çekirdek PCE’deki yıllık değişimler genel olarak paralellik gösteriyor. Çekirdek enflasyondaki yavaşlama Fed’in faiz artırımlarında da yavaşlama/durma/indirim ihtimalini ortaya koyuyor. Nitekim piyasadaki beklenti Fed’in 3 Mayıs ve 14 Haziran toplantılarında politika hedef faiz aralığının %5,00-5,25 olması, 26 Temmuz toplantısında %4,75-5,00 aralığına düşürülmesi, 13 Aralık toplantısında ise yılı %4,25-4,50 seviyesinde kapatacağı yönünde. Fed politika faizindeki değişim ABD doları borçlanma maliyetlerinin de aynı yönde değişmesi anlamına geliyor.
Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM
ŞUBAT AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK
Ocak 2023’te perakende satış hacmi aylık %5,4 yıllık %33,9 artış kaydetmişti. 6 Şubat’ta başlayan ve halen devam etmekte olan depremlere bağlı olarak yurt içi siparişlerdeki artış perakende satış endeksinde de artışa işaret ediyor. Nitekim öncü göstergeler de perakende satışların Şubat-Mart döneminde artışını sürdüreceği ihtimalini destekliyor.
Kaynak: TÜİK
ŞUBAT AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK
Ocak 2023’te toplam ciro endeksi yıllık %94,0, aylık %8,3 artış kaydetti. Sektör bazında aylık ciro artışları sanayide %5,8, inşaat sektöründe %8,5, ticaret sektöründe %9,8 ve hizmet sektöründe %8,9 olarak gerçekleşti. Aylık bazda artmaya devam eden maliyet baskıları fiyat artışlarını da beraberinde getiriyor. Deprem sonrasında azalan stoklar ile artan siparişler ve yatırım harcamalarının etkisiyle cirolardaki aylık artış Şubat ayında da sürebilir.
Kaynak: TÜİK
13 NİSAN 2023, PERŞEMBE
ŞUBAT AYI ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU – TCMB
Ocak 2023’te özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu bir önceki aya göre 0,3 milyar dolar düşüşle 151,1 milyar dolara gerilemişti. Finans dışı sektörün borcu aylık 1,5 milyar dolar artışla 99,3 milyar dolara yükselirken, bankacılık sektörünün borcu aylık 1,3 milyar dolar düşüşle 42,9 milyar dolara gerilemiş, banka dışı finans kuruluşlarının borcu aylık 0,4 milyar dolar düşüşle 9,0 milyar dolar olmuştu. Özel sektörün kısa vadeli dış borcu ise 8,6 milyar dolar ile hafif yükselmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi Fed’in faiz artıracağı tartışmalarının başladığı 2021 yılının ikinci yarısından itibaren finans dışı özel sektör dış borcunu (sarı çizgi) artırırken, bankacılık sektörü dış borcunu (mavi çizgi) azaltma eğilimini sürdürmüştür. Fed’in hızlı faiz artırımları ise dış borç maliyetlerini hızla yukarı çekmiş, finans dışı sektörün dış borç yükü artmaya devam etmiştir.
Şubat 2023’te Tarım-ÜFE yıllık %127,56, aylık %6,58 artış kaydetmişti. Tarım sektörünün Ekim 2021’den Ocak 2023 yılına kadarki süreçte dış borç stokunun %52 artışla 21,5 milyar dolara yükseldiğini dikkate aldığımızda artan borçlanma maliyetleri, enerji maliyetleri ve döviz kurundaki yükseliş eğilimi tarım üreticilerinin maliyetlerini yukarı baskılamaktadır. Söz konusu baskının devam etmesi gıda fiyatlarındaki yapışkanlığın süreceği anlamına geliyor.
Kaynak: TÜİK
ŞUBAT AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB
Ocak 2023’te Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku aylık 5,2 milyar dolar artışla 152,8 milyar dolara, gelecek 12-ayda ödenecek dış borç itfaları ise aylık 5,8 milyar dolar artışla 196,0 milyar dolara yükselmişti. Avrupa ve Amerikan merkez bankalarının faiz artırımlarını sürdürdüğü mevcut ortamda özellikle hükumetin borçlanma gereğinin artması ve bankacılık dışı özel sektörün dış borçlanmasındaki hızlanma dikkatleri döviz kurundaki yüksek basınca çekiyor. İçimizi rahatlatabilecek ne var diye baktığımızda Ocak 2023 itibariyle finans dışı kesimin 68 milyar dolarlık 1 yıldan az süreli döviz pozisyon fazlasına sahip olduğunu söyleyebiliriz. Söz konusu rakam Ekim 2022’de 73,3 milyar dolar ile en yüksek seviyesine ulaşmıştı.
20-24 Mart haftasında açıklanacak makro ekonomik verilerde merkezi yönetimin borç yükünde artış, yurt dışı üretim ve tarım girdi fiyat enflasyon hızında yavaşlama, tüketici güveninde iyileşme işaretleri gelebilir.
20 MART 2023, PAZARTESİ
ŞUBAT AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK
TÜİK, ülke içinde üretimi yapılan ve yurt dışına satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını ölçen YD-ÜFE endeksini yayınlıyor. Ocak ayında YD-ÜFE yıllık %50,98, aylık %4,00 artış kaydetmişti. Grafikten de görüleceği gibi enerji maliyetlerinin (kırmızı çizgi) YD-ÜFE üzerindeki baskısı devam ediyor. Şubat ayında petrol fiyatları ve diğer emtia fiyatları yıllık bazda düşüş kaydetti, döviz kurunun yıllık artış hızı da değişmedi. Sonuç olarak YD-ÜFE’nin bir önceki yıla göre artış hızı Şubat ayında yavaşlamaya devam edecek gibi gözüküyor. YD-ÜFE Şubat ayında bir önceki aya göre yatay kalabilir zira Dolar/TL kuru Şubat ayında önceki aya göre hafif yükselirken petrol fiyatları hafif geriledi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
ŞUBAT AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
2023 yılı Ocak ayı itibariyle merkezi yönetimin borç stoku 4 trilyon 178 milyar TL seviyesinde bulunuyor. Toplam stokun %65,3’ünü döviz cinsi borç stoku (2,7 trilyon TL), %34,7’sini TL cinsi borç stoku oluşturuyor. Aşağıdaki grafikten anlaşılacağı üzere Ekim 2021’den bu yana döviz kurundaki yatay seyir ve Hazine’nin TL cinsi borçlanmaya ağırlık vermesi döviz cinsinden borç stokunun azalmasına sebep oluyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
21 MART 2023, SALI
OCAK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK
Aralık 2022’de Tarım-GFE yıllık %103,14, aylık %0,72 artış kaydederek ardı ardına üçüncü ay yıllık bazdaki düşüş seyrini korudu. 2023 yılı Ocak ve Şubat aylarında ise döviz kurundaki yıllık artışın yavaşlamasına bağlı olarak Tarım-GFE’deki yavaşlama eğilimi sürecek.
Kaynak: TÜİK
22 MART 2023, ÇARŞAMBA
ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI – federalreserve.gov
ABD’de vadeli işlemler piyasalarındaki fiyatlamalara göre Fed’in 23 Mart’ta mevcut %4,50-4,75 aralığındaki politika faiz aralığı hedefinin %62 olasılıkla %4,75-%5,00 aralığına yükseleceği (25 baz puanlık artış) hesaplanıyor. Her ne kadar Fed’in para politikasında dikkate aldığı ve %2 olarak hedeflediği yıllık çekirdek kişisel tüketim harcamaları enflasyonunun (PCE) Ocak 2023’te %4,7’ye yükselmesi, fiyat baskılarının tekrar artmaya başladığı endişelerini ortaya koydu. Dahası, Fed’in 8 Mart’ta yayınladığı ve Şubat ayını kapsayan 2023 yılı ikinci Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitenin ılımlı bir iyileşme kaydettiğine işaret etmişti. Ayrıca raporda, istihdam piyasasının güçlü konumunu sürdürdüğünü ve özellikle enerji ve hammadde fiyatları olmak üzere girdi maliyetlerinin artmaya devam ettiğini okumuştuk. Hal böyle olunca Fed’in 21-22 Mart tarihli para politikası toplantısında politika hedef faiz aralığının 50 baz puan artışla %5,00-%5,25 seviyesine yükseleceği beklentisi ağırlık kazanmıştı. Ancak önceki hafta ABD’de Silvergate Bank, Silicon Valley Bank ve Signature Bank’in batmasıyla birlikte finansal istikrarda oluşan çatlaklara ek olarak en büyük ABD bankalarının (JPMorgan Chase, Wells Fargo, Citigroup, Truist) zordaki First Republic Bank’a 30 milyar dolar mevduat koymaları Fed’in faiz artırım hızını yavaşlatacağı beklentilerini ortaya koyuyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
23 MART 2023, PERŞEMBE
TCMB FAİZ KARARI – TCMB
Yüksek enflasyon baskısının sürdüğü Türkiye’de ForeksHaber’in yaptığı bir ankete göre TCMB’nin 23 Mart tarihli toplantısında politika faizinin mevcut %8,5 seviyesinde sabit kalacağı veya %8,0 seviyesine düşürüleceği beklentileri eşit dağılmış durumda. Şubat ayında merkezi yönetim bütçesinin yaşanan deprem felaketlerinin etkisiyle hızlı artan bütçe harcamalarına bağlı olarak 170,6 milyar TL açık vermesi, TÜFE’nin yıllık bazda %55 seviyesine gerilemesi, ticari kredi faiz oranlarının artması ve brüt döviz rezervlerinin Eylül 2022’den bu yana en düşük seviyesine gerilemesi TCMB’nin faiz indirmesine sebep olabilir zira faiz artırmak TCMB’nin seçenekleri arasında yer almıyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
MART AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK
Şubat 2023 itibariyle tüketici güven endeksi aylık %4,3 oranında artışla 82,5 seviyesinde bulunuyor. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100’den küçük olması kötümserliği gösteriyor. Deprem felaketi sebebiyle hükumetin harcamalarını artırması Şubat ayında tüketicilerin kötümserliğinde azalmayı beraberinde getirdi. Mart ayında EYT ile ilgili sürecin devreye alınması ve seçimlerin erken yapılacak olması Mart ayında tüketicilerin güven algısında iyileşmenin sürmesine katkıda bulunabilir.
Kaynak: TÜİK
24 MART 2023, CUMA
MART AYI ÖNCÜ KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases
S&P Global verilerine göre, 2023 yılı Şubat ayında küresel mal ve hizmet üretiminin önceki aya göre arttığını, yeni yurt içi siparişlerin aynı dönemde artarken yeni ihracat siparişlerindeki düşüşün yavaşladığını, istihdamın daha hızlı arttığını, girdi maliyetlerinin daha yavaş hızla arttığını, çıktı fiyatlarının ise daha hızlı arttığını görmüştük. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor.
Kaynak: S&P Global
ŞUBAT AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
2023 yılı Ocak ayında Türkiye’ye 2 milyon 5 bin turist geldi, ülkeden 2 milyon 342 bin turist ayrıldı. 2022 yılı genelinde toplam gelen ve ayrılan turist sayısı sırasıyla 44 milyon 564 bin ve 44 milyon 537 bin ile 2019 yılı seviyelerine yükseldi. 2022 yılı genelinde 42 milyar dolar net turizm geliri elde edildi. TCMB’nin ödemeler dengesi verilerinde ise net seyahat gelirlerinin 2022 yılında %48 artış kaydetmesine rağmen dış ticaret açığının 2021 yılındaki 29 milyar dolardan 2022 yılında 89 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak toplam cari işlemler açığı yıllık 5,7 kat artışla 48,7 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa ekonomisinin işaret ettiği mevcut zayıf ekonomik performansın etkisiyle Türkiye’nin ihracat hacminin zayıflaması, öte yandan ithalatın yüksek seyrini koruması 2023 yılında cari açıktaki bozulmanın süreceğine işaret ediyor. Türkiye’de yaşanmaya devam eden depremlerin turizm sektörü üzerindeki olumsuz etkisi de cari açık üzerinde artış yönlü baskıya sebep oluyor.
30 Ocak – 3 Şubat haftasında, Ocak ayına ilişkin olarak ekonomik güven endeksinde artış, enflasyon verilerinde yavaşlama, küresel PMI verilerinde zayıflık, Türkiye PMI ve SAMEKS verilerinde iyileşme görebiliriz. Amerikan, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları politika faizini artıracak.
30 OCAK 2023, PAZARTESİ
OCAK AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK
Aralık 2022’de mevsim etkilerinden arındırılmış ekonomik güven endeksi, aylık 0,7 puan artışla 97,6 seviyesine yükselmişti. Endeksin alt endeksleri olan tüketici, inşaat sektörü, reel sektör güven endekslerinin Ocak ayında önceki aya göre artış kaydetmesi ekonomik güven endeksinin de yükselmesinde etkili olacaktır. Hizmet ve perakende ticaret güven endekslerinin Ocak ayında hafif gerilemesi ise ekonomik güven endeksinde görece hızlı artışı yavaşlatacaktır.
Kaynak: TÜİK
31 OCAK 2023, SALI
OCAK AYI SAMEKS ENDEKSLERİ – MÜSİAD
2022 yılı Aralık ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, aylık 0,2 puan artışla 53,3 değerine yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler sektörde ekonomik aktivitenin önceki aya göre iyileştiğini gösteriyor. Endeksin alt bileşenleri olan Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 2,7 puan artışla 53,6 puana yükselmiş, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 6,3 puan düşüşle 52,6 değerini almıştı. Öncü göstergeler iç talebin Ocak ayında ekonomiyi desteklediğini, dolayısıyla da Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi’nin SAMEKS Bileşik Endeksi’ni destekleyeceğine işaret ediyor. Ocak ayı verilerinde özellikle sanayi sektörü ile ilgili gelişmelere odaklanacağız.
2022 yılı Kasım ayında H-ÜFE aylık %0,25, yıllık %98,82 artış kaydetmişti. Aralık ayı fiyatlar genel seviyesinde aylık ve yıllık artış hızlarının yavaşladığını gösteriyor. Aralık ayında özellikle enerji maliyetlerindeki düşüş ve döviz kurlarının yatay hareket etmesine bağlı olarak benzer yavaşlamayı H-ÜFE’de de görebiliriz.
Kaynak: TÜİK
ARALIK 2022 DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK
Her ayın ikinci iş günü Ticaret Bakanlığı bir önceki ayın dış ticaret verilerini yayınlamaktadır. Buna göre Aralık 2022’de aylık %4,6’lık artışla 22,9 milyar dolar ihracat, aylık %8,6’lık artışla 33,3 milyar dolar ithalat yapılmış, 10,4 milyar dolar dış ticaret açığı kaydedilmişti. Böylece 2022 yılı toplamında 254,2 milyar dolarlık ihracat, 364,4 milyar dolarlık ithalat yapılmış, 110,2 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedilmiştir. 2 Ocak’ta Ticaret Bakanlığının Ocak ayı dış ticaret verilerini takip edeceğiz.
Kaynak: TÜİK
ARALIK 2022 YURDA GİRİŞ-ÇIKIŞ YAPAN YABANCI VE VATANDAŞLAR – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
2022 yılı Kasım ayında 2 milyon 551 bin turist Türkiye’ye giriş yapmış, 2 milyon 958 bin turist Türkiye’den çıkış yapmıştı.
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı
1 ŞUBAT 2023, ÇARŞAMBA
OCAK AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT PMI – pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases
JP Morgan küresel imalat sektörü PMI endeksi Aralık ayında son 30 ayın en düşüğü olan 48,6 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 altındaki değerler sektörün önceki aya göre daraldığını gösteriyor. Ocak ayı öncü veriler Çin hükumetinin “sıfır Covid” politikasından vazgeçmesi, ılımlı hava şartlarına bağlı olarak enerji fiyatlarının korkulan kadar yükselmemesi, sıkı finansal şartlar, talepteki azalmaya bağlı olarak tedarik sürelerinde iyileşme Ocak ayında küresel ekonomide -özellikle hizmet sektöründe- çok kötü bir resim ortaya koymadı. Evet, PMI verileri küresel ekonomide yavaşlama işaretleri ortaya koydu ancak beklenen kadar sert bir yavaşlama olmayacağı görünümü ağırlık kazanıyor. Dahası küresel enflasyonist baskı sürüyor. Türkiye’de ise imalat sektörü PMI endeksi Aralık 2022’de aylık 2,4 puan artışla 48,1’e yükselerek sektördeki zayıflama ılımlı düzeyde kalmıştı.
Kaynak: JP Morgan ve S&P Global
ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI –federalreserve.gov
ABD’de Ocak ayı öncü PMI verileri; hizmet ve imalat sektörlerinde daralmanın Ocak ayında yavaşladığını; çalışan ücretlerinde yükseliş ve tedarikçilerden gelen fiyat artışlarının girdi maliyetlerini baskıladığını, ancak yeni siparişleri çekebilmek adına maliyetlerdeki artışın çıktı fiyatlarına benzer oranda yansıtılmadığını, hizmet sektöründe istihdamın arttığını, işgücü maliyetlerinde artış ve düşük iş hacmine bağlı olarak 2,5 yıl aradan sonra ilk kez imalat sektöründe işten çıkarmaların yaşandığını, satın alımlara değil stoklardan kullanımın tercih edildiğini okuduk. Ekonomik büyümede yavaşlama olmasına rağmen Fed’in politika faizini %2’ye düşürme hedefinde dikkate aldığı çekirdek PCE enflasyon Haziran 2022’de yıllık %6,98’e yükselerek tarihi rekor kırmış, sıkı para politikasının etkisiyle çekirdek PCE Kasım 2022’de yıllık %5,54’e kadar gerilemişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi Fed’in bilançoyu küçülterek (gri çubuklar) ve faiz artırarak (mavi çizgi) ekonomik aktivitenin yavaşlamasına ve enflasyonun düşmesine katkı sağlamıştır. Küresel piyasalarda Fed’in 25 baz puanlık artırımla politika faiz aralığının 450-475 baz puan seviyesine yükseleceği fiyatlanıyor.
Ocak ayı öncü PMI verilerine göre, en büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi’nde hizmet sektörü 6 ay sonrasında ilk kez bir önceki aya göre büyürken, imalat sektöründeki daralma yavaşladı. Düşen talebin etkisiyle tedarik zincirinde iyileşme yaşandı, girdi maliyet enflasyonu yavaşlasa da çıktı fiyat artışları hızlandı. Söz konusu hızlanmada çalışan ücretlerinde, enerji fiyatlarında ve hammadde maliyetlerindeki artış etkili oldu. Yeni siparişler azalmaya devam etti, girdi stokları ve nihai ürün stokları azaldı, istihdam arttı. Teknoloji, sağlık, ilaç ve sanayi hizmetleri sektörleri önceki aya göre büyüme kaydetti. Veriler, Euro Bölgesi’nde olası ekonomik zayıflığın (resesyon) beklendiği kadar kötü olmayabileceğine işaret etti. Euro Bölgesi’nde çekirdek enflasyon Aralık 2022’de tarihi zirve olan %5,2’ye yükseldi. Enflasyondaki katılığa bağlı olarak piyasada AMB’nin 2 Şubat tarihli para politikası toplantısında 50 baz puanlık faiz artırımıyla politika faizinin %3 seviyesine yükselmesi bekleniyor.
Ekim 2022 ’de finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları 172,2 milyar dolara, yükümlülükleri 256,1 milyar dolara yükselmiş, net döviz pozisyonu açığı 83,9 milyar dolara gerilemişti. Sektörün gelecek 12 aya ilişkin net döviz pozisyon fazlası ise 72,6 milyar dolara yükseldi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
3 ŞUBAT 2023, CUMA
OCAK AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
Aralık 2022’de Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %64,27, aylık %1,18 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %97,72 artarken, aylık %0,24 azalma kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi yüksek baz etkisiyle Aralık ayında yıllık enflasyon artış hızında yavaşlama gördük, Ocak ayında da baz etkisiyle yıllık enflasyondaki düşüş sürecek. Öte yandan aylık bazda artışları dikkate aldığımızda döviz kuru ve enerji fiyatlarının Ocak ayında yükselmesine bağlı olarak aylık fiyat baskılarının devam edeceğini söyleyebiliriz.
ABD’de işsizlik oranı Aralık ayında %3,5 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlarda yıllık artış %4,52’ye gerilemişti. Fed’in uyguladığı sıkı para politikasının ekonomide yavaşlamaya sebep olması istihdam tarafında özellikle de sanayi sektöründe işten çıkarmaları gündeme getirdiğini Ocak ayı öncü PMI verilerinde okuduk. Çekirdek PCE enflasyonunda %2 ve maksimum istihdam hedeflerini ön planda tutan Fed’in faiz artırımlarını daha yavaş hızla artıracağı beklentilerinin genele yayılmasının sebebi bu.
BM küresel gıda fiyat endeksi Aralık 2022’de aylık %1,9 gerilemiş, yıllık baz %1’lik düşüş kaydetmişti. Aylık bazda küresel gıda fiyatları Nisan-Aralık 2022 döneminde ardı ardına düşerken, son iki aydır yıllık bazda düşüş yaşanıyor.
Çin hükumetinin “sıfır Covid” politikasından vazgeçmesi, ılımlı hava şartlarına bağlı olarak enerji fiyatlarının korkulan kadar yükselmemesi, sıkı finansal şartlar, talepteki azalmaya bağlı olarak tedarik sürelerinde iyileşme Ocak ayında küresel ekonomide -özellikle hizmet sektöründe- çok kötü bir resim ortaya koymadı. Geleceğe yönelik iyimserlik arttı. Açıklanan Ocak ayı PMI öncü verilerine göre;
. En büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi’nde hizmet sektörü 6 ay sonrasında ilk kez bir önceki aya göre büyürken, imalat sektöründeki daralma yavaşladı. Düşen talebin etkisiyle tedarik zincirinde iyileşme yaşandı, girdi maliyet enflasyonu yavaşlasa da çıktı fiyat artışları hızlandı. Söz konusu hızlanmada çalışan ücretlerinde, enerji fiyatlarında ve hammadde maliyetlerindeki artış etkili oldu. Yeni siparişler azalmaya devam etti, girdi stokları ve nihai ürün stokları azaldı, istihdam arttı. Teknoloji, sağlık, ilaç ve sanayi hizmetleri sektörleri önceki aya göre büyüme kaydetti. Veriler, Euro Bölgesi’nde olası ekonomik zayıflığın (resesyon) beklendiği kadar kötü olmayabileceğine işaret etti.
Kaynak: S&P Global
. ABD’de hizmet ve imalat sektörlerinde küçülme Ocak ayında yavaşladı. Çalışan ücretlerinde yükseliş ve tedarikçilerden gelen fiyat artışları girdi maliyetlerinde baskı yarattı ancak yeni siparişleri çekebilmek adına maliyetlerdeki artış çıktı fiyatlarına benzer oranda yansıtılmadı. Hizmet sektöründe istihdam arttı, işgücü maliyetlerinde artış ve düşük iş hacmine bağlı olarak 2,5 yıl aradan sonra ilk kez imalat sektöründe işten çıkarmalar yaşandı. Satın alımlar yerine stoklardan kullanım tercih edildi.
Kaynak: S&P Global
. İngiltere’de mal ve hizmet üretimi Ocak ayında düşmeye devam etti. Hizmet üretimindeki düşüş hızlandı, imalat sektöründeki düşüş yavaşladı. Hizmet sektöründeki zayıflığın sebepleri olarak yüksek faiz oranlarına ve tüketici güvenindeki azalmaya işaret edildi. İstihdam hizmet artarken imalat sektöründe düştü. Çalışan ücret artışları girdi maliyetlerini artırdı, enerji ve emtia fiyatları ile taşıma maliyetlerindeki düşüş ise girdi maliyetlerinin daha yavaş hızla artmasına sebep oldu. Ulaştırma ve hammadde fiyatlarındaki yavaşlamanın etkisiyle ortalama çıktı fiyat enflasyonu yumuşadı.
. Japonya’da mal üretimindeki düşüş Ocak ayında yavaşladı, hizmet sektörü önceki aya göre sert büyüme kaydetti. Hizmet sektöründe yeni siparişler güçlü bir şekilde arttı, imalat sektöründe yavaş hızla düştü. Yeni ihracat siparişleri hizmet sektöründe düştü, imalat sektöründe daha sert bir düşüş kaydedildi. İstihdam ise imalat sektöründe güçlü bir şekilde artarken, hizmet sektöründe azaldı. Girdi maliyetleri imalat sektöründe zayıfladı, hizmet sektöründe hızlandı; çıktı fiyatları artış hızı ise her iki sektörde zayıfladı.
Evet, PMI verileri küresel ekonomide yavaşlama işaretleri ortaya koydu ancak beklenen kadar sert bir yavaşlama olmayacağı görünümü ağırlık kazanıyor. Dahası küresel enflasyonist baskının sürdüğünü okuduk Ocak ayı PMI verilerinde. Peki, resesyon baskısının azalabileceği, fiyat baskılarının korunduğu bir ortamda Amerikan (FED) ve Avrupa (AMB) merkez bankaları nasıl bir aksiyon alacaklar? Kesin olan -en azından yılın ilk yarısında- faiz artırımlarına devam edecekler. Cevaplaması zor olan soru ise: Faiz artırımları beklenenden daha mı yavaş yoksa daha mı hızlı olacak? Beklenti FED için daha yavaş, AMB için daha hızlı olabileceği yönünde. Böyle bir sonuç, EuroDolar paritesinin değer kazanacağı ihtimalini artırıyor. Küresel görünümün Türkiye’ye olan etkisi ise; borçlanma maliyetleri artacak, ekonomiyi yurt içi talep desteklemeye devam edecek.
12 – 16 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak Ekim ayına ilişkin olarak cari açığın önceki aya göre azalması, sanayi üretiminin yataya yakın bir seyir izlemesi, perakende satışların artması beklenebilir. Amerikan ve Avrupa merkez bankalarının 50’şer baz puan faiz artırması bekleniyor.
12 ARALIK 2022, PAZARTESİ
EKİM AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK
Eylül 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,3 yüzde puan artışla %10,1 seviyesine yükselmişti. 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus 64 milyon 871 bin kişi, işgücü 34 milyon 349 bin kişi, istihdam 30 milyon 867 bin kişi, işsiz 3 milyon 482 bin kişi seviyesindeydi. İş bulmakta ümidini kaybetmiş atıl işgücü oranı %20,3 iken, genç işsizlik oranı %18,9 seviyesindeydi.
Kaynak: TÜİK
EKİM AYI CARİ İŞLEMLER DENGESİ – TCMB
Cari işlemler hesabının iki ana kalemi turizm gelirleri ve dış ticaret dengesidir. Ekim ayında ülkeden ayrılan turist sayısının aylık %11 civarında azalmasına bağlı olarak net turizm geliri önceki aya göre 0,6 milyar dolar civarında azalabilir. Dış ticaret açığı ise Ekim ayında önceki aya göre 1,7 milyar dolar azalmıştı. Eylül ayında 3,0 milyar dolar açık veren cari işlemler dengesi söz konusu ana kalemlerdeki değişime bağlı olarak Ekim ayında 1,9 milyar dolar açık verebilir. Tahminimiz tutması halinde Eylül ayında 39,2 milyar dolar seviyesindeki son 12-aylık toplam cari açık büyüklüğü Ekim ayında 45,1 milyar dolar seviyesine yükselebilir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Eylül 2022’de mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi aylık %2,4 artış kaydederken, ithalat miktar endeksi aylık %0,6 düşüş kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi Eylül ayında aylık %2,4 düşüşle 108,1 seviyesine gerilemiş, ithalat birim değer endeksi ise 151,8 seviyesi ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Grafikte görüleceği üzere ihracat hacminde (açık gri çubuklar) inişli çıkışlı seyir dikkat çekerken, ihracat birim fiyatlarında düşüş (mavi çizgi), ithalat birim fiyatlarında (lacivert çizgi) ise yüksek seyir korunuyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
Eylül 2022’de inşaat maliyet endeksi, aylık %1,57, yıllık %119,83 artış kaydetmişti. Aylık bazda malzeme endeksi %2,07 artmış, işçilik endeksi %0,07 azalmış; yıllık bazda malzeme endeksi %133,40, işçilik endeksi %84,04 artmıştı. Grafikte görüleceği gibi döviz kurundaki (turuncu çizgi) yatay seyir malzeme maliyetlerindeki aylık artışların yavaşlamasına sebep oluyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
13 ARALIK 2022, SALI
EKİM AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK
Eylül 2022’de sanayi üretimi aylık %1,6 düşerken, yıllık bazda %0,4 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının Eylül ayına göre düşüş kaydetmesi sanayi üretimini de aşağı yönlü baskılayacaktır. Öte yandan Ekim ayına ilişkin güven endekslerinin sipariş ve üretim artışlarına işaret etmesi, sanayi üretimini aylık bazda destekleyecektir.
Kaynak: TÜİK
EKİM AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK
Eylül 2022’de perakende satış endeksi aylık %1,8, yıllık %9,7 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de güven endekslerinde siparişlere yönelik olumlu sinyaller ile ihtiyaç kredi hacmi ve kredi kart harcamalarında kaydedilen artışlar perakende satışları da olumlu etkileyecektir.
Kaynak: TÜİK
14 ARALIK 2022, ÇARŞAMBA
FED PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – federalreserve.gov
Fed’in 30 Kasım’da yayınladığı Bej Kitap raporunda ABD’de ekonomik aktivitenin 19 Ekim tarihli Bej Kitap raporuna göre hafif de olsa iyileştiğini, büyüme hızının yavaşladığını okuduk. Söz konusu dönemde istihdamın zayıfladığını, ücret artışlarındaki baskının azaldığını, fiyatlar genel seviyesinde de baskıların kısmen azaldığını ekleyelim. Ek olarak, Ekim ayında TÜFE’nin, Kasım ayında ise ÜFE’nin yıllık artış hızlarının da yavaşladığını gördük. Dolayısıyla, Haziran-Kasım döneminde yapılan son dört para politikası toplantısında 75’er baz puanlık faiz artırımlarının 14 Aralık toplantısında %78 olasılıkla 50 baz puanlık artırıma yavaşlayacağı beklentisinin mevcut gelişmeleri desteklediğini söyleyebiliriz. Fed’in 50 baz puanlık faiz artırımı politika hedef faiz oranı aralığını %4,25-4,50 aralığına yükseltecek.
Kaynak: Turkey Data Monitor
15 ARALIK 2022, PERŞEMBE
AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – ecb.europa.eu
Ekim 2022’de Tarım-ÜFE aylık %4,59, yıllık %163,32 artış kaydetmişti. Kasım ayında enerji fiyat artışlarındaki yavaşlama ve döviz kurunun yatay seyretmesi yıllık Tarım-ÜFE enflasyonunun da yavaşlamasına katkıda bulunabilir.
Kaynak: TÜİK
KASIM AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK
Türkiye genelinde konut satışları Ekim ayında yıllık %25,3 azalışla 102 bin 660 adet olmuştu. Konut kredi hacminin Kasım ayında önceki aya göre yatay kalması toplam konut satışlarında önemli bir artış olmayacağına işaret ediyor.
Ekim ayında merkezi yönetim bütçesi 224,2 milyar TL gelir, 307,4 milyar TL gider kaydetmiş, böylece bütçe 83,2 milyar TL bütçe açığı kaydetmişti. Ocak-Ekim döneminde bütçe toplamda 128,7 milyar TL açık verdi. Ekim ayında son 12-aylık bütçe açığı toplamı (grafikte mavi çizgi) 251,8 milyar TL’ye yükseldi. Merkezi yönetim bütçesiyle genelde yakın sonuçlar veren Hazine Nakit Bütçe Dengesinin Kasım ayında 99,6 milyar TL fazla verdiğini hatırlatalım. Söz konusu bütçe fazlası merkezi yönetimin bütçe dengesini olumlu etkileyecektir ancak Hazine’nin net borçlanma miktarındaki artışlar bütçedeki borç yükünün artmasına sebep oluyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB
Eylül 2022’de özel sektörün yurt dışı uzun ve kısa vadeli toplam kredi borcu 160,9 milyar dolar seviyesindeydi. Toplam borcun 98,6 milyar doları reel sektöre, 54,2 milyar doları bankacılık sektörüne, 8,1 milyar doları bankacılık dışı finans sektörüne ait. Toplam borcun 153,5 milyar doları uzun vadeli, 7,5 milyar doları kısa vadeli borçları kapsıyor. TCMB hesaplamasına göre özel sektörün Eylül 2022 itibariyle gelecek 12 ay içinde gerçekleştireceği anapara geri ödemelerinin toplamı 42,1 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.
Kasım ayı anketinde katılımcılar TÜFE’nin yılsonunu ortalama %68,06 seviyesinden kapatıp, gelecek 12-ay sonunda ortalama %37,47’ye, gelecek 24-ay sonunda ise ortalama %20,76 seviyesine gerileyeceğini tahmin etmişti. GSYH büyüme tahminleri 2022 yılı için %5,12, 2023 yılı için %4,12 olmuştu. Cari açık beklentileri ise 2022 yılı için 48,8 milyar dolar, 2023 yılı için 31,1 milyar dolardı. Anket katılımcıları 12-ay sonrasında politika faiz oranının mevcut %9 seviyesinden %15’in üzerine çıkıp 24-ay sonrasında %13’lere gerileyeceğini tahmin etmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB
Merkez Bankası konut fiyat endeksi Eylül 2022’de aylık %4,93, yıllık %189,2 artış kaydetmişti. Döviz kurundaki nispeten yatay seyir inşaat maliyetleri yıllık enflasyonunun %119,8 ile daha yavaş kalmasına sebep oldu. Mevcut seyrin Ekim ayı verilerinde sürüp sürmeyeceğine odaklanacağız.
Eylül 2022’de Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku 139,5 milyar dolarken, gelecek 12-ayda vadesi dolacak toplam dış borç stoku 185,3 milyar dolar seviyesindeydi.
28 Kasım – 2 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak ekonomik güven endeksinde iyileşme, imalat sektörü üretiminde yavaşlama, dış ticaret verilerinde zayıflık, küresel ekonomide yavaşlama; 2022 yılı 3. çeyreğinde GSYH’de daralma, ABD ekonomisi aktivitesinde zayıflık görebiliriz.
29 KASIM 2022, SALI
KASIM AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK
Eylül 2022’de ekonomik güven endeksi aylık 2,8 puan artışla 97,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 altındaki seviyeler genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliğe işaret ediyor. Kasım ayında tüketici, reel kesim, hizmet sektörü, perakende ticaret sektörü ve inşaat sektörü güven endekslerinde kaydedilen artışlara paralel olarak ekonomik güven endeksi de yükselecektir.
Kaynak: TÜİK
EKİM AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK
Eylül 2022’de bir önceki aya göre ihracat 1,3 milyar dolar artışla 22,6 milyar dolara, ithalat 0,3 milyar düşüşle 32,2 milyar dolara gerilemiş, böylece dış ticaret açığı aylık 1,6 milyar düşüşle 9,6 milyar dolara gerilemişti. Kasım ayında Ticaret Bakanlığı Ekim ayı geçici dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre Ekim ayında ihracat aylık 1,3 düşüşle 21,3 milyar dolara gerileyecek, ithalat aylık 2,9 milyar düşüşle 29,3 milyar dolara gerileyecek, dış ticaret açığı ise aylık 1,6 milyar dolar azalışla 8,0 milyar dolara gerileyecek. Son 12-aylık toplamlara göre dış ticaret açığı Ekim ayında 103,4 milyar dolara, ihracat 253,1 milyar dolara, ithalat ise 356,5 milyar dolara yükselecek.
Amerikan Merkez Bankası (Fed), 2022 yılı 29 Ağustos – 6 Ekim dönemini kapsayan ve ABD’deki ekonomik aktiviteyi ölçen Bej Kitap raporunda bir önceki rapor dönemine göre; Bölgeler arasında farklılıklar olsa da ekonomik aktivitenin ılımlı bir büyüme sergilediğini, istihdamın çoğu Bölgede ılımlı arttığını, bazı Bölgelerde yavaşlama kaydedilse de enflasyondaki yükselişin sürdüğünü okumuş. Söz konusu gelişmelerin Fed’in faiz artırım patikasını desteklediğini değerlendirmiştik. Nitekim Fed, 2 Kasım tarihli para politikası toplantısında politika faiz aralığını 75 baz puan artışla %3,75-%4,00 aralığına yükseltmişti. Öncü veriler ABD’de talepte daralmaya, hizmet sektörünün Ekim-Kasım döneminde küçülmeye devam ettiğine, Ekim ayında büyüme kaydeden imalat sektörü üretiminin Kasım ayında daraldığına, Ekim ayında çekirdek enflasyonun hafif gerilediğine, işsizlik oranının Ekim ayında arttığına işaret ediyor. Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitede zayıflama sinyallerinin ne derece güçlendiğine, ekonomik aktivitede zayıflığın enflasyonist baskıları ne derece hafiflettiğine odaklanacağız. Fed yetkililerinden gelen açıklamalar Fed’in enflasyonla mücadelede faiz artırımlarını sürdürmeye devam edecekleri yönünde. Piyasadaki fiyatlamalar 14 Aralık toplantısında politika faizinin %75 olasılıkla 50 baz puan artışla %4,25-%4,50 aralığına yükseleceği yönünde.
Kaynak: tradingeconomics.com
2022 YILI 3. ÇEYREK GSYH VERİLERİ – TÜİK
Türkiye’de toplam mal ve hizmet üretimi 2Ç2022’de bir önceki çeyreğe göre %2,1, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %7,6 büyüme kaydetmişti. Takvim ve mevsimsellikten arındırılmış olarak ihracatın 3Ç2022’de önceki çeyreğe göre %1,6 daralması, paralelinde sanayi üretiminin bir önceki çeyreğe göre %4 daralma kaydetmesi, perakende satışların ise önceki çeyreğe göre kısmen daha yavaş hızla büyümesi GSYH’de bir önceki çeyreğe göre daralma göreceğimize işaret ediyor. Nitekim Bahçeşehir Üniversitesi BETAM GSYH’nin bir önceki çeyreğe göre %0,3 daralmasını, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,3 büyüme kaydetmesini tahmin ediyor. Bilgi Üniversitesi (simditahmin.com) ise GSYH’de çeyrek bazda %0,6 büyüme, yıllık bazda %4,2 büyüme bekliyor. Tradineconomics.com ise çeyrek bazda %1,6 daralma, yıllık bazda %3,8 büyüme öngörüyor.
2022 yılı Ekim ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, aylık 0,7 puan artışla 53,6 değerine yükselmişti. Alt endeks bazında; Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,9 puan artışla 51,9 seviyesine, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,8 puan artışla 57,8 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 referans değeri üzerindeki seviyeler sektörün önceki aya göre büyüdüğüne işaret ediyor. Sanayi sektörü istihdam alt endeksi Ağustos-Ekim döneminde istihdamın aralıksız düştüğüne işaret ederken, hizmet sektöründe istihdam Temmuz ayından sonra ilk kez Ekim ayında artış kaydetmişti. Hizmet sektöründe iş hacmi ise Haziran-Ekim döneminde aralıksız düşüş kaydediyor.
Eylül 2022’de H-ÜFE aylık %2,55, yıllık %107,01 artış kaydetmişti. H-ÜFE’de Eylül ayında kaydedilen hızlanmanın Ekim ayında sürüp sürmeyeceğine odaklanacağız.
Kaynak: TÜİK
1 ARALIK 2022, PERŞEMBE
KASIM AYI KÜRESEL VE TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL
Ekim ayında küresel olarak imalat ve hizmet sektörlerinde üretim azalmaya devam etmişti. Türkiye’de imalat sektörü PMI verileri üretimin Ekim ayında üst üste 11’inci ay yavaşladığını göstermişti. Kasım ayına ilişkin öncü PMI verileri en büyük ihracat pazarlarımız olan Avrupa, ABD ve İngiltere’de ekonomik aktivitenin yavaşladığına işaret etti.
Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (25 KASIM) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 18 Kasım ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yatay kaldı. Bir önceki haftaya göre TL cinsi mevduat ve TL cinsi kredilerin artış hızı yavaşladı, kur korumalı mevduat hacmi ise önceki haftaya göre ilk kez düştü. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %13-21 seviyesine gerilerken, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %15-31 aralığında. Yabancı para kredi hacmi önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düşüşle 133,6 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 125,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 85,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar geriledi, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH haftalık 2,5 milyar dolar düşüşle 210,4 milyar dolara geriledi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyon fazlası ise 4,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düştü. Merkez Bankasında tutulanuluslararası rezervler 122,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,3 milyar dolar arttı; altın rezervleri 42,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,9 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 80,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,4 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasınınnet rezerv açığı 50,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 7,3 milyar dolar geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 25,6 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar azaldı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 56 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 24 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,5 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,5 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kasım ayına ilişkin olarak öncü göstergeler ihracatta düşüşe, altın ve enerji dışı ithalatta ise zayıflığa işaret ediyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EYLÜL AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB
Ağustos 2022’de reel sektörün döviz varlıkları aylık 0,2 milyar düşüşle 171,4 milyar dolara, döviz yükümlülükleri aylık 2,3 milyar düşüşle 260,5 milyar dolara gerilemiş, böylece sektörün net döviz pozisyon açığı aylık 2,0 milyar dolar azalışla 89,1 milyar dolara gerilemişti. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyon fazlası ise aylık 0,4 milyar dolar artışla 69,0 milyar dolara yükseldi; söz konusu artış sektörün gelecek 12-ayda ödemesi gereken dış borç büyüklüğünü karşılaması sebebiyle sektörün borç ödeme kabiliyetini ortaya koyuyor.
31 Ekim – 4 Kasım haftasında, Ekim ayına ilişkin olarak enflasyonda ve negatif reel faizde yükseliş, Türkiye imalat sektörü PMI endeksinde gerileme olasılığı var. Ekim ayı İSO ve MÜSİAD verileri imalat ve hizmet sektörlerinde yılın son çeyreğine ait ipuçları verecek. Söz konusu ipuçları Ekim ayı dış ticaret verileriyle uyumlu olup olmadığını gösterecek. Amerikan ve İngiltere merkez bankalarından 75’er baz puanlık artırım bekleniyor.
31 EKİM 2022, PAZARTESİ
EKİM AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET ENDEKSLERİ – MÜSİAD
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi, 2022 yılı Eylül ayında, bir önceki aya göre 5,9 puan artışla 56,8 seviyesine, Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi ise aylık 1,6 puan artışla 51,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Sanayi endeksinde Eylül ayındaki artışta itici güç yeni siparişler alt endeksinin aylık 8,3 puan artışla 56,1 seviyesine yükselmesiydi. Satın alımlar ve üretim artarken tedarikçilerin teslimat süresi iyileşti. Eylül ayında hizmet endeksindeki iyileşmenin tetikleyicisi ise girdi alımlarındaki artış oldu. Söz konusu gelişme stok seviyesinin artmasına sebep oldu. Öte yandan Eylül ayında her iki sektörde istihdam geriledi.
Eylül ayında JP Morgan küresel imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,5 puan düşüşle 49,8 seviyesine gerilemiş, küresel hizmet sektörü PMI endeksi ise aylık 0,7 puan artışla 50,0 seviyesine yükselmişti. Türkiye’nin ise imalat sektörü Eylül ayında peş peşe yedinci ay daralmaya devam etmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Geçen hafta S&P Global Ekim ayı ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’nın öncü PMI verilerini açıkladı. Buna göre ABD’nin, Euro Bölgesi’nin ve İngiltere’nin imalat ve hizmet sektörleri Ekim ayında daraldı; Japonya’nın her iki sektörü önceki aya göre büyüdü, Avustralya’nın ise imalat sektörü önceki aya göre büyürken hizmet sektörü daralma kaydetti. Türkiye’nin en büyük ticaret ortakları olan ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere’deki olumsuz seyrin Türkiye imalat sektörü PMI endeksine de olumsuz yansımaya devam edeceği söylenebilir.
Kaynak: S&P Global, İSO
EKİM AYI İTO ENFLASYON VERİLERİ – İTO
İTO verilerine göre Eylül ayında İstanbul’da; perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi aylık %6,06, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise %2,94 artış kaydetmiş, yıllık artışlar sırasıyla %107,42 ve %98,17 olarak gerçekleşmişti. Yıllık İTO enflasyonu (grafikte mavi çizgi) ile TÜFE (kırmızı çizgi) arasındaki makas Mart 2022’den bu yana aralıksız açılıyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
2 KASIM 2022, ÇARŞAMBA
ABD MERKEZ BANKASI (FED) POLİTİKA FAİZİ KARARI – federalreserve.gov
Fed, politika faizini belirlerken çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi’ndeki (PCE) eğilimi dikkate almaktadır. Çekirdek PCE enflasyonunun yukarı yönlü seyri (grafikte mavi çizgi) ve işsizlik oranındaki (siyah çizgi) düşüş dikkate alındığında Fed’in 2 Kasım tarihli toplantısında faiz artışına gitmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Her ne kadar Fed Mart-Eylül döneminde toplam 300 baz puanlık faiz artışı gerçekleştirse de hem çekirdek PCE hem de çekirdek TÜFE artmaya devam ediyor. Nitekim vadeli işlemler piyasası verileri Fed’in 2 Kasım’da %81 ihtimalle politika faiz aralığını 75 baz puan artışla %3,75-%4,00 aralığına yükselteceği fiyatlanıyor.
Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM
EKİM AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI
Eylül ayında 22,6 milyar dolarlık ihracat, 32,2 milyar dolarlık ithalat gerçekleşmiş böylece 9,6 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedilmişti. 2022 yılının ilk 9 ayında toplamda 252,5 milyar dolarlık ihracat, 349,4 milyar dolarlık ithalat, 96,9 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedildi.
Kaynak: TÜİK
AĞUSTOS AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB
Temmuz 2022’de finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları aylık 5,2 milyar dolar artışla 171,6 milyar dolara yükselmiş, döviz yükümlülükleri aylık 2,0 milyar dolar düşüşle 262,9 milyar dolara gerilemişti. Böylece sektörü Net Döviz Pozisyonu Açığı (grafikte kırmızı çubuklar) aylık 7,2 milyar dolar düşüşle Temmuz ayında 91,3 milyar dolara gerilemişti. Sektörün Kısa Vadeli Net Döviz Pozisyonu Fazlası (siyah çizgi) ise Temmuz ayında aylık 6,2 milyar dolar artışla 68,6 milyar dolara yükselmişti.
Kaynak: TCMB
3 KASIM 2022, PERŞEMBE
İNGİLTERE MERKEZ BANKASI (BOE) POLİTİKA FAİZİ KARARI – bankofengland.co.uk
İngiltere’de çekirdek TÜFE’nin yıllık artışı Eylül ayında tarihi zirvesine çıkarken, işsizlik oranı Ağustos ayında 1974 yılından bu yana en düşük seviyesine gerilemişti. BoE yükselen enflasyonist baskıya bağlı olarak Aralık 2021-Eylül 2022 döneminde politika faizini 215 baz puan artışla %2,25 seviyesine yükseltti. Piyasalarda BoE’nin 75 baz puan artırımla politika faizini %3,0 seviyesine yükseltmesi bekleniyor.
Eylül ayında BM Gıda Fiyat Endeksi aylık bazda %1,1 düşerken, yıllık artış %5,5 seviyesine yavaşlamıştı.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
Eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık %83,45, aylık %3,08 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %151,50, aylık %4,78 artmıştı. Foreks anketine göre Ekim ayında TÜFE’nin ortalama aylık %3,6, yıllık % 85,6 artması bekleniyor. Geçen hafta Türk-İş, Ankara’da açlık sınırının Ekim ayında aylık %2,48 artışla 7.425 TL’ye, yoksulluk sınırının 24.186 TL’ye yükseldiğini duyurmuştu.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI REEL FAİZ ORANI – TURKEY DATA MONITOR
Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre Eylül ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faizin eksi %37,7’ye yükselmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (28 EKİM) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 21 Ekim ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-20, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %17-32 aralığında. Yabancı para kredi hacmi düşüşünü sürdürerek 132,5 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 126,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 87,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH 214,0 milyar dolara yükseldi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 4,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Merkez Bankasında tutulanuluslararası rezervler 114,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 38,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 75,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar düştü. Merkez Bankasınınnet rezerv açığı 59,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,1 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,8 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 63 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 11 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,7 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,4 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
4 KASIM 2022, CUMA
EKİM AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS
ABD’de işsizlik oranı Eylül ayında %3,5 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık %4,98 artış kaydederek son 9 ayın en düşük artışını kaydetmişti. Piyasalarda işsizlik oranının %3,6’ya yükselmesi, ortalama saatlik kazançların yıllık %4,7 artması bekleniyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB
Eylül ayında TÜFE bazlı REDK aylık %3,1 artışla 54,51 seviyesine yükselmişti.
Amerikan Merkez Bankası (Fed), 12 Fed Bölgesindeki ekonomik aktiviteyi ölçen ve 2022 yılı 29 Ağustos-6 Ekim dönemini kapsayan anket sonuçlarını senenin yedinci Bej Kitap raporu ile yayınladı.
29 Ağustos-6 Ekim döneminde, bir önceki rapor dönemine göre; Bölgeler arasında farklılıklar olsa da ekonomik aktivite ılımlı bir büyüme sergiledi, istihdam çoğu Bölgede ılımlı arttı, bazı Bölgelerde yavaşlama kaydedilse de enflasyondaki yükseliş sürdü. Söz konusu gelişmeler, enflasyonu yavaşlatmayı hedefleyen Fed’in 2 Kasım tarihli para politikası toplantısında 75 baz puanlık faiz artırım beklentisini destekliyor. Gelelim detaylara…
Ekonomik aktivite ülke genelinde ılımlı seyretti
Toplam 12 Fed Bölgesinden toplanan verilere göre; dört Bölgede ekonomik aktivite önceki rapor döneminde göre değişmezken, iki Bölge’de gerileme kaydetti. Yüksek faiz oranları, enflasyon ve tedarik kesintileri talepte yavaşlamaya/zayıflığa sebep oldu.
. Zorunlu olmayan (ihtiyati) harcamalardaki azalmanın etkisiyle perakende satışlar önceki rapor dönemine göre yatay kaldı. Otomotiv satıcıları; kısıtlı stok, yüksek fiyatlar ve artan faiz oranlarına bağlı olarak kalıcı bir durgunluğa işaret etti.
. Turizmde güçlü artış yaşandı, iş seyahatlerinde canlanma kaydedildi.
. İmalat sektörü aktivitesi birkaç Bölgede düşse de tedarik zincirindeki iyileşmeye bağlı olarak çoğu Bölgede ya yatay kaldı ya da arttı.
. Finans dışı hizmetlere olan talep arttı. Liman aktivitesi güçlü artarken, tır taşımacılığı ve navlun talebi karışık bir görünüm sergiledi.
. Uzun vadeli konut kredi faizlerinin artması ve yükselen konut fiyatlarına bağlı olarak apartman dairelerine olan talep arttı, endüstriyel kiralama güçlü seyrini korurken ofis talebi cansız kaldı.
. Konut amaçlı gayrimenkul kredilerinde daralmaya bağlı olarak çoğu Bölgede bankacılık sektörü kredi hacminde düşüş kaydedildi.
. Enerji sektörü ılımlı büyürken, kuraklık ve yüksek girdi maliyetleri tarım sektörünü etkilemeye devam etti.
. Talepteki zayıflığa bağlı olarak artan büyüme endişeleri ekonomik görünüm beklentilerinde bozulmaya sebep oldu.
İstihdam zayıflıyor
İstihdam çoğu Bölge’de hafiften ılımlıya doğru bir artış kaydetti. Bazı bölgelerde istihdam talebinde azalma yaşanırken, bazılarında ise ekonomik görünümdeki endişeler istihdam alımını duraklattı hatta raporda istihdam alımını dondurduklarına dair söyleme dikkat çekildi. Ücretlerde ise artış eğilimi sürdü.
Fiyatlarda ılımlı artış beklentisi hakim
Fiyat artışları yüksek seyretmeye devam ederken bazı Bölgelerden yavaşlama sinyalleri geldi. Birçok endüstride girdi maliyetlerinde belirgin artışlar yaşanırken; bazı emtia, petrol ve navlun maliyetlerinde düşüş kaydedildi.
Satış fiyatları ise bazı Bölgelerde güçlü artarken bazılarında ılımlı artışlar yaşandı. Rapor dönemini kapsayan geçmiş altı haftada girdi maliyetlerindeki artışların müşterilerin geri durmasına bağlı olarak satış fiyatlarına doğrudan yansıtılamadığına dikkat çekildi. Önümüzdeki döneme ilişkin anket katılımcılarının beklentisi fiyat artışlarının ılımlı kalacağı yönünde.
19 – 23 Eylül haftasında, Fed’den faiz artışı kesin gözükürken, TCMB faiz indirmeye devam edebilir. Eylül ayına ilişkin olarak tüketici güven endeksi kötümser bölgede kalmaya devam edecek. Ağustos ayına ilişkin olarak; yurt dışı üretici maliyetlerinde yükseliş, merkezi yönetim borç stokunda artış, turizm verilerinde olumlu seyir devam edebilir. Japonya Merkez Bankası faiz değiştirmeyecek, küçük ve orta ölçekli firmalara yönelik mevcut destek programını tartışacak. Eylül ayı küresel PMI verileri ilk tahminlerinde ekonomik aktivitedeki zayıflık sürebilir.
20 EYLÜL 2022, SALI
AĞUSTOS AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK
Temmuz 2022’de YD-ÜFE aylık %0,66, yıllık %111,34 artış kaydetmişti. Aylık artış hızındaki yavaşlamanın ana etkenleri enerji ve metal cevherleri üretim maliyetindeki düşüş olmuştu. Dünya Bankası Emtia Fiyat Endeksi verilerine göre Ağustos ayında enerji dışı emtia fiyatları önceki aya göre %0,2, enerji fiyatları %1,3 artış gösterdi. Ağustos ayında döviz kurunun artmaya devam ettiğini de dikkate aldığımızda yurt dışı üretici maliyetlerinde yükseliş eğilimi sürecek gibi gözüküyor.
Kaynak: TÜİK
AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Temmuz 2022’de merkezi yönetimin toplam borç stoku (grafikte siyah çubuklar) 3,6 trilyon TL’ye yükselmişti. Ağustos ayında döviz kurundaki artışa paralel olarak (sarı çizgi) döviz cinsi borç stokunun (mavi çubuklar) toplam borç stoku üzerindeki yükünün artmasında etkili olacak.
Kaynak: Turkey Data Monitor
AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ FİNANSMANI – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Temmuz 2022’de merkezi yönetim bütçe nakit dengesi 62,0 milyar TL açık vermişti. Açığın finansmanına ilişkin olarak yurt dışından 2,0 milyar TL, yurt içinden 39,0 milyar TL borçlanma gerçekleştirilmiş, kalan tutar Hazine’nin banka hesabından karşılanmıştı. Ağustos ayında merkezi yönetim bütçesi 3,6 milyar TL fazla verirken, Hazine nakit bazlı bütçe dengesi 28,7 milyar TL fazla verdi. Nakit nazlı bütçeye göre Ağustos ayında 7,4 milyar TL net borçlanma gerçekleşirken, Hazine’nin banka hesabına 36,1 milyar TL transfer yapıldı. Söz konusu gelişmelerin merkezi yönetim bütçe dengesi finansmanına nasıl yansıyacağına odaklanacağız.
7 Eylül’de Fed’in yayınladığı ve 6 Temmuz – 28 Ağustos dönemini kapsayan 2022 yılı altıncı Bej Kitap raporunda ABD ekonomisinin ılımlı büyümeyi sürdürdüğünü, hane halkı harcamalarının ihtiyari ürünlerden temel gıda ve ürün harcamalarına doğru eğilim gösterdiğini, sınırı stok ve yüksek fiyatlardan dolayı otomobil satışlarının zayıf seyretmeye devam ettiğini, imalat sektörü üretiminde sinyallerin karışık olduğunu, konut satışlarının ülke genelinde düştüğünü, yüksek faiz oranlarının konut kredilerinde düşüşe sebep olduğunu, kredi kart harcamaları ve ticari kredilerde artış olduğunu, bazı mal üretim kanallarında tedarik zinciri kaynaklı üretim sıkıntısı yaşandığını, gelecek 6-12 ayda talep tarafında zayıflama olacağı beklentilerini okuduk. İstihdamda iyileşme sürerken, ücret artışı beklentilerinde ılımlı bir seyir var. Sınırlı da olsa enflasyonda zayıflık sinyalleri görülse de fiyat baskılarının yıl sonuna kadar sürmesi bekleniyor. 21 Eylül tarihli toplantı için piyasalarda politika faiz aralığının %2,25-2,50 seviyesinden 75 baz puan artışla %3,00-3,25 seviyesine yükseleceği fiyatlanıyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
22 EYLÜL 2022, PERŞEMBE
TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB
18 Ağustos tarihli toplantısında TCMB, atılan adımlar ve “küresel barış ortamının yeniden tesis edilmesiyle dezenflasyonist sürecin başlayacağını” öngördüklerini belirtmiş; “sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından” politika faizini (grafikte siyah çizgi) %14’ten %13’e düşürmüştü. Faiz indiriminden sonraki üç haftada tüketici (mavi çizgi) ve ticari (yeşil çizgi) kredi hacmi büyümelerinin kamu ve özel bankalar genelinde yavaşlamaya devam ettiğini gördük. Ağustos ayında %80,2 artış gösteren TÜFE’nin Eylül ayı TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketinde yıl sonu (%67,7), gelecek 12 ay (%36,7), 24 ay (%20,6) ve 5 yıl (%9,6) için enflasyon tahminleri gerileme gösterdi. Reuters anketine göre 14 katılımcıdan 11’i faizin 22 Eylül tarihli toplantıda sabit tutulmasını, 3’ü ise %13’ten %12,5’e indirilmesini bekliyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EYLÜL AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK
Ağustos ayında tüketici güven endeksi aylık 4,0 puan artışla 72,2 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 seviyesinden aşağıda olması beklentilerin kötümser olduğunu gösteriyor.
Kaynak: TÜİK
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (16 EYLÜL) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 9 Eylül ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif arttı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-20, TL cinsi kredi faiz oranları %19-33 aralığında. TL cinsi mevduat ve kredi hacimleri önceki haftaya göre yükseldi. Yabancı para kredi hacmi düşüşünü sürdürerek 136 milyar dolara kadar geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 129,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, tüzel kişilerin 83,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi döviz mevduatları 212,8 milyar dolara oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 28,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 4,9 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 113,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 73,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar arttı. Merkez Bankasınınnet rezerv açığı önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar düşüşle 56,0 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 22,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,8 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 13 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 25 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 2,8 milyar dolarlık, DİBS’te 2,2 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
23 EYLÜL 2022, CUMA
AĞUSTOS AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
Temmuz ayında ülkeye gelen turist sayısı 6 milyon 665 bin kişi, ülkeden ayrılan turist sayısı 5 milyon 713 bin kişi olmuş böylece 2019 yılı seviyesi korunmuştu.
Dr. Fulya Gürbüz 