üretim – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, faiz kararı, PMI, turizm, tüketici güveni

20-24 Mart haftasında açıklanacak makro ekonomik verilerde merkezi yönetimin borç yükünde artış, yurt dışı üretim ve tarım girdi fiyat enflasyon hızında yavaşlama, tüketici güveninde iyileşme işaretleri gelebilir.

20 MART 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

TÜİK, ülke içinde üretimi yapılan ve yurt dışına satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını ölçen YD-ÜFE endeksini yayınlıyor. Ocak ayında YD-ÜFE yıllık %50,98, aylık %4,00 artış kaydetmişti. Grafikten de görüleceği gibi enerji maliyetlerinin (kırmızı çizgi) YD-ÜFE üzerindeki baskısı devam ediyor. Şubat ayında petrol fiyatları ve diğer emtia fiyatları yıllık bazda düşüş kaydetti, döviz kurunun yıllık artış hızı da değişmedi. Sonuç olarak YD-ÜFE’nin bir önceki yıla göre artış hızı Şubat ayında yavaşlamaya devam edecek gibi gözüküyor. YD-ÜFE Şubat ayında bir önceki aya göre yatay kalabilir zira Dolar/TL kuru Şubat ayında önceki aya göre hafif yükselirken petrol fiyatları hafif geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Ocak ayı itibariyle merkezi yönetimin borç stoku 4 trilyon 178 milyar TL seviyesinde bulunuyor. Toplam stokun %65,3’ünü döviz cinsi borç stoku (2,7 trilyon TL), %34,7’sini TL cinsi borç stoku oluşturuyor. Aşağıdaki grafikten anlaşılacağı üzere Ekim 2021’den bu yana döviz kurundaki yatay seyir ve Hazine’nin TL cinsi borçlanmaya ağırlık vermesi döviz cinsinden borç stokunun azalmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 MART 2023, SALI

OCAK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

Aralık 2022’de Tarım-GFE yıllık %103,14, aylık %0,72 artış kaydederek ardı ardına üçüncü ay yıllık bazdaki düşüş seyrini korudu. 2023 yılı Ocak ve Şubat aylarında ise döviz kurundaki yıllık artışın yavaşlamasına bağlı olarak Tarım-GFE’deki yavaşlama eğilimi sürecek.

Kaynak: TÜİK

22 MART 2023, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI – federalreserve.gov

ABD’de vadeli işlemler piyasalarındaki fiyatlamalara göre Fed’in 23 Mart’ta mevcut %4,50-4,75 aralığındaki politika faiz aralığı hedefinin %62 olasılıkla %4,75-%5,00 aralığına yükseleceği (25 baz puanlık artış) hesaplanıyor. Her ne kadar Fed’in para politikasında dikkate aldığı ve %2 olarak hedeflediği yıllık çekirdek kişisel tüketim harcamaları enflasyonunun (PCE) Ocak 2023’te %4,7’ye yükselmesi, fiyat baskılarının tekrar artmaya başladığı endişelerini ortaya koydu. Dahası, Fed’in 8 Mart’ta yayınladığı ve Şubat ayını kapsayan 2023 yılı ikinci Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitenin ılımlı bir iyileşme kaydettiğine işaret etmişti. Ayrıca raporda, istihdam piyasasının güçlü konumunu sürdürdüğünü ve özellikle enerji ve hammadde fiyatları olmak üzere girdi maliyetlerinin artmaya devam ettiğini okumuştuk. Hal böyle olunca Fed’in 21-22 Mart tarihli para politikası toplantısında politika hedef faiz aralığının 50 baz puan artışla %5,00-%5,25 seviyesine yükseleceği beklentisi ağırlık kazanmıştı. Ancak önceki hafta ABD’de Silvergate Bank, Silicon Valley Bank ve Signature Bank’in batmasıyla birlikte finansal istikrarda oluşan çatlaklara ek olarak en büyük ABD bankalarının (JPMorgan Chase, Wells Fargo, Citigroup, Truist) zordaki First Republic Bank’a 30 milyar dolar mevduat koymaları Fed’in faiz artırım hızını yavaşlatacağı beklentilerini ortaya koyuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 MART 2023, PERŞEMBE

TCMB FAİZ KARARI – TCMB

Yüksek enflasyon baskısının sürdüğü Türkiye’de ForeksHaber’in yaptığı bir ankete göre TCMB’nin 23 Mart tarihli toplantısında politika faizinin mevcut %8,5 seviyesinde sabit kalacağı veya %8,0 seviyesine düşürüleceği beklentileri eşit dağılmış durumda. Şubat ayında merkezi yönetim bütçesinin yaşanan deprem felaketlerinin etkisiyle hızlı artan bütçe harcamalarına bağlı olarak 170,6 milyar TL açık vermesi, TÜFE’nin yıllık bazda %55 seviyesine gerilemesi, ticari kredi faiz oranlarının artması ve brüt döviz rezervlerinin Eylül 2022’den bu yana en düşük seviyesine gerilemesi TCMB’nin faiz indirmesine sebep olabilir zira faiz artırmak TCMB’nin seçenekleri arasında yer almıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Şubat 2023 itibariyle tüketici güven endeksi aylık %4,3 oranında artışla 82,5 seviyesinde bulunuyor. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100’den küçük olması kötümserliği gösteriyor. Deprem felaketi sebebiyle hükumetin harcamalarını artırması Şubat ayında tüketicilerin kötümserliğinde azalmayı beraberinde getirdi. Mart ayında EYT ile ilgili sürecin devreye alınması ve seçimlerin erken yapılacak olması Mart ayında tüketicilerin güven algısında iyileşmenin sürmesine katkıda bulunabilir.

Kaynak: TÜİK

24 MART 2023, CUMA

MART AYI ÖNCÜ KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases

S&P Global verilerine göre, 2023 yılı Şubat ayında küresel mal ve hizmet üretiminin önceki aya göre arttığını, yeni yurt içi siparişlerin aynı dönemde artarken yeni ihracat siparişlerindeki düşüşün yavaşladığını, istihdamın daha hızlı arttığını, girdi maliyetlerinin daha yavaş hızla arttığını, çıktı fiyatlarının ise daha hızlı arttığını görmüştük. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor.

Kaynak: S&P Global

ŞUBAT AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

2023 yılı Ocak ayında Türkiye’ye 2 milyon 5 bin turist geldi, ülkeden 2 milyon 342 bin turist ayrıldı. 2022 yılı genelinde toplam gelen ve ayrılan turist sayısı sırasıyla 44 milyon 564 bin ve 44 milyon 537 bin ile 2019 yılı seviyelerine yükseldi. 2022 yılı genelinde 42 milyar dolar net turizm geliri elde edildi. TCMB’nin ödemeler dengesi verilerinde ise net seyahat gelirlerinin 2022 yılında %48 artış kaydetmesine rağmen dış ticaret açığının 2021 yılındaki 29 milyar dolardan 2022 yılında 89 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak toplam cari işlemler açığı yıllık 5,7 kat artışla 48,7 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa ekonomisinin işaret ettiği mevcut zayıf ekonomik performansın etkisiyle Türkiye’nin ihracat hacminin zayıflaması, öte yandan ithalatın yüksek seyrini koruması 2023 yılında cari açıktaki bozulmanın süreceğine işaret ediyor. Türkiye’de yaşanmaya devam eden depremlerin turizm sektörü üzerindeki olumsuz etkisi de cari açık üzerinde artış yönlü baskıya sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Şubat ayında küresel imalat sektörünü Asya destekledi

JP Morgan Küresel İmalat Sektörü PMI endeksi Şubat ayında aylık 0,9 puan artışla 50 değerine yükseldi. Küresel imalat sektörü Ocak ayında bir önceki aya göre daralma kaydetmişti, Şubat ayında ise sektörün performansı önceki aya göre değişmedi. Endeksin 50 eşik değer üzerindeki veriler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise daraldığını gösteriyor.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

Küresel PMI endeksi verilerine göre imalat sektöründe yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri Şubat ayında bir önceki aya göre daha yavaş hızla düştü, istihdam arttı, girdi maliyetleri daha yavaş hızla arttı, çıktı fiyatları ise değişmedi.

Küresel olarak enflasyon dinamiklerinin hız kesmesi hane halkının harcama kabiliyetini artırıyor ancak yüksek yaşam ve üretim maliyetleri enflasyonda yapışkanlığın sürmesine sebep oluyor. Dolayısıyla da faiz artırmaya devam eden özellikle Amerikan, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları her destekleyici veride faiz artırmaya devam edecekleri söylemlerini yineliyorlar. Politika faizinde artış bankaların merkez bankasından borçlanma maliyetinin artması, dolayısıyla da hane halkının bankalardan daha yüksek faizle borçlanması demek. Faizlerde artış fiyatlamaları yukarı çekerken ithalat maliyetleri artmakta, ihracat talebi gerilemektedir. Çin ekonomisinin hareketlenmeye başlaması da fiyat baskısını artırıyor. Dolayısıyla küresel ekonomiyi iç talep desteklerken, azalan stokları desteklemek amacıyla üreticiler yatırım harcamalarını artırıyor.

Nitekim PMI endeksi alt detaylarında tüketim (mor çizgi) ve yatırım malları (kırmızı çizgi) üretimi Şubat ayında bir önceki aya göre artarken, ara mal üretimindeki (yeşil çizgi) düşüş eğilimi Şubat ayı ile birlikte arka arkaya iki aydır zayıflıyor.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global.

Ülke ve bölge bazında bakıldığında Malezya ve Tayvan dışında Asya ülkelerinde imalat sektörü Ocak ayına göre büyüme kaydetti, Euro Bölgesi imalat sektörü ortalamada daraldı; ABD, Japonya ve İngiltere imalat sektörleri küçüldü. Hindistan, Tayland, Rusya, Filipinler ve Kanada imalat sektörleri sırasıyla en hızlı büyüyen ilk 5 ülke oldu.

6 Şubat 2023 tarihli deprem felaketinin yaralarını sarmaya çalışan Türkiye’de İSO İmalat Sektörü PMI Endeksi 50,1 değeriyle Ocak ayına göre değişiklik göstermedi. Türkiye’nin en büyük ihracat ortakları olan Almanya, Amerika, Fransa ve İngiltere’de imalat sektörlerinin önceki aya göre daralması Türkiye imalat sektörünü olumsuz etkiledi; üretim, yurt içi siparişleri ile ihracat siparişleri düştü, üretimde sıkışma ve tedarike ulaşım zorlaştı, istihdam arttı, girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatları sert yükseldi, satın alımlar düştü, stoklar azaldı.

Kaynak: İSO, S&P Global.

MÜSİAD tarafından her ayın son iş günü yayınlanan Sanayi Sektörü SAMEKS (satın alma müdürleri) Endeksi Şubat ayı verileri de PMI verilerine benzer sonuçlar ortaya koydu; sanayi sektöründe üretim ve yeni siparişler önceki aya göre sert düştü, satın alımlar Ocak ayına göre daha yavaş hızla arttı, istihdam artışı zayıfladı.

Fiyat baskıları ve yüksek fonlama maliyetleri üreticileri ve tüketicileri zorluyor. Deprem bölgesinde ekonomik faaliyetlerde hızlanma fiyat baskılarını artırırken, merkezi yönetim bütçesinde harcamalar da hızlanıyor. İhracattaki düşüşle birlikte cari açığın finansmanı ve bütçe açığının finansman gerekliliği TL ve döviz kuru üzerindeki baskıyı artırıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimler için 14 Mayıs’a işaret etmesi finansman maliyetleri ve fiyatlamalar adına öngörülebilirliğin artacağı bir sürece işaret ediyor.

fulyagurbuz.com

Şubat 2023: Türkiye’de yurt içi talep ile mal ve hizmet üretiminde iyileşme işaretleri

21 Şubat’ta açıklanan gelişmiş ekonomiler Şubat ayı öncü PMI verilerinde hizmet sektörünün hızlandığı, imalat sektöründe daralmanın zayıfladığı hatta büyüme kaydedildiği işaretlerini aldık. Gelişmiş ekonomilerin imalat sektörü ihracat siparişleri ise zayıf seyrini korudu. Hafta başından bu yana açıklanan Türkiye’nin Şubat ayı makro-ekonomik verilerinde ise ekonomik aktivitede iyileşme işaretleri aldık.

Tüketici güven endeksi, sektörel güven endeksleri, reel kesim güven endeksi (RKGE), imalat sektörü kapasite kullanım oranları (KKO) ve küresel PMI verilerine yönelik gelişmeleri dikkate aldığımızda Şubat ayında bir önceki aya göre;

. Ücret zamları ve EYT’nin devreye alınması tüketicilerin geleceğe yönelik maddi durum beklentisini iyileştirdi. Fiyat artışlarının satın almaları öne çektiğini de dikkate aldığımızda hane halkının dayanıklı ve yarı dayanıklı malları satın alma düşüncelerinde de iyileşme kaydedildi. Şubat ayında ihtiyaç kredi hacmindeki artışın hızlanması ve RKGE’de mevcut yurt içi siparişlerindeki artış tüketici iyimserliğini destekledi.

Kaynak: TCMB

. İmalat sektöründe yatırım harcamalarında artışa paralel olarak yatırım malı imalatı da arttı.

. İmalat sektörü ara malı üretiminde KKO’nun düşmesinde küresel imalat sektörü ihracat talebindeki azalmanın etkisi olabilir.

. İmalat sektöründe mevcut yurt içi ve ihracat siparişleri arttı.

. İmalat sektörü girdi maliyetleri ile gelecek 3 ayda satış fiyatları beklentisi aylık ve yıllık bazda düştü.

Kaynak: TCMB

. Stoklardaki artış yavaşladı.

. Hizmet sektöründe son 3 aydaki iş durumu ve son 3 aydaki hizmetlere olan talep zayıfladı.

. Perakende ticaret sektöründe gelecek 3 aya ilişkin sipariş ve satış beklentilerindeki iyimserlik azaldı.

. Hizmet sektöründe gelecek 3 aya ilişkin istihdam beklentisi arttı, perakende ticaret sektöründe beklenti zayıfladı, inşaat sektöründe kötümser beklenti zayıfladı.

Kaynak: TÜİK

Şubat ayına ilişkin olumlu makro-ekonomik sinyaller 24 Şubat’ta gerçekleştirilecek olan TCMB para politikası toplantısında %9 seviyesindeki politika faizinin düşürülmesinde etkili olabilir.

fulyagurbuz.com

PMI: Gelişmiş ekonomiler Şubat ayında hizmet sektörü öncülüğünde iyileşti, fiyat baskıları sürdü

S&P Global’in Şubat ayına ilişkin ilk tahminlerine göre hizmet sektörü ABD, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’da görece yüksek performans sergiledi. İmalat sektöründe üretim ABD ve Japonya’da zayıflayarak da olsa daraldı, Euro Bölgesi ve İngiltere’de büyüdü. Girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarında artış eğilimi yavaşladı. Bahsi geçen diğer ekonomiler hariç Japonya’da istihdam zayıfladı. Söz konusu gelişmeler Türkiye’nin Şubat ayında ihracat performansı açısından çok kötü bir tablo ortaya koymuyor ancak 6 Şubat’ta başlayıp halen devam eden deprem felaketi ihracatta aşağı yönlü baskı oluşturabilir. Ek olarak küresel talep bazlı iyileşmeler ve artan fiyat baskıları Amerikan, Avrupa ve İngiltere merkez bankalarının Mart ayı para politikası toplantılarında faiz artırımlarına devam edeceklerine işaret ediyor.

Aşağıdaki grafikleri anlamak adına hatırlatmakta fayda var: PMI endekslerinin 50 üzerindeki değerler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler daraldığını, 50 seviyesi ise değişiklik olmadığını göstermektedir. Detaylara geçelim.

ABD’de imalat sektörü Şubat ayında daralmaya devam etti, hizmet sektörü büyüdü…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin ihracat yaptığı ikinci en büyük ülke olan ABD’de imalat sektöründeki daralma Şubat ayında zayıflamaya devam ederken, hizmet sektörü önceki aya göre büyüme kaydetti. Hizmet ihracatında iyileşme görülmesine rağmen toplam yeni siparişler geriledi. Gelecek döneme ilişkin iyimserliğin etkisiyle özellikle istihdamda artış devam etti, yüksek ücret artışlarına dikkat çekildi. Girdi maliyetlerinde artış sürdü, artan maliyetler çıktı fiyatlarına yansıtıldı. İmalat sektörü özelinde, yüksek enflasyon ve stokların yeterli olması sebebiyle Şubat ayında talep tarafının zayıflaması üretimde daralmayı beraberinde getirdi. Fiyat baskılarındaki artış ABD Merkez Bankasının (FED) Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarını destekliyor.

Euro Bölgesi ekonomisi hizmet sektörü öncülüğünde büyümeye devam etti, ücret artışları sürdü…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Euro Bölgesinde ekonomik aktivite Şubat ayında hızlandı. Finans sektöründeki canlanmaya bağlı olarak hizmet sektörü aktivitesindeki büyüme hızlanırken, imalat sektöründe üretim hacmi son 9 ayda ilk kez önceki aya göre büyüme kaydetti. Sektör bazında kimyasal ve plastik ürün üretimi zayıflamaya devam ederken; gıda ve içecek, ev eşyası, endüstriyel ürün ve otomotiv üretimi iyileşmeye devam etti. Girdi maliyetleri özellikle imalat sektöründe zayıflamaya devam etti. Satış fiyatları enflasyonu yavaşlasa da özellikle hizmet sektöründe artan ücret artışlarına bağlı olarak yüksek kalmaya devam etti. Ülke bazında Almanya ve Fransa ekonomileri Ekim 2022’den bu yana ilk kez büyüme kaydetti; Euro Bölgesi’nde geri kalan ülkelerde ekonomik aktivitedeki güçlü seyir devam etti ve son 9 ayın en yüksek performansını ortaya koydu. Tedarik zinciri kısıtlarında iyileşme yaşandı. Yüksek ücret artışlarının etkisiyle girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları sert yükseldi. Mevcut belirsiz ekonomik görünüme bağlı olarak işe alımlarda yavaşlamaya dikkat çekildi. Fiyat baskılarının devam etmesi Avrupa Merkez Bankasının Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarının devam edeceğini destekliyor.

İngiltere’de mal ve hizmet üretimi Şubat ayında büyüdü, fiyat baskıları hafifledi…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin ihracat yaptığı üçüncü en büyük ekonomi olan İngiltere’de aylık bazda arka arkaya 6 aydır düşen mal ve hizmet üretimi Şubat ayında büyüme kaydetti, istihdam ve ücretler arttı. Hizmet sektöründeki büyüme imalat sektöründen daha hızlı olarak gerçekleşti. Mal ve hizmet üretimini tetikleyen ana unsurlar olarak iyileşen küresel ekonomik görünüm, azalan ülke içi politik belirsizlik, arz kısıtlığında azalma ve düşen enflasyon sıralandı. Tüketici harcamalarında ise yüksek yaşam ve borçlanma maliyetlerinin olumsuz etkisine vurgu yapıldı. Yeni hizmet ihracatı siparişleri son üç aydır artışını korurken yeni mal ihracatı siparişleri Şubat ayında düşmeye devam etti. İmalat sektöründe girdi maliyetleri azalsa da artan ücretler, yüksek enerji fiyatları ve para biriminin ABD dolarına karşı değer kaybetmesinin fiyat baskılarına sebep olduğu kaydedildi. Düşen petrol ve navlun fiyatları ise girdi maliyetlerini aşağı yönlü baskıladı. Girdi maliyetlerindeki zayıflık, çıktı fiyatlarındaki artışın da yavaşlamasına sebep oldu. İngiltere Merkez Bankası’nın uyguladığı sıkı para politikası enflasyonun düşmesine katkı sağladı ancak talep tarafını törpüleyebilmek adına Banka’nın, Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarına devam etmesi şaşırtıcı olmayacaktır.

Japonya’da üretim artmaya devam etti, fiyat baskıları arttı…

Kaynak: S&P Global

Dünyanın en büyük üçüncü büyük ekonomisi olan Japonya’da hizmet sektörü üretimi Şubat ayında büyüme kaydederken, imalat sektörü üretimindeki düşüş hızı Şubat ayında yavaşladı. Hizmet sektöründe yeni siparişler güçlü bir artış kaydetti, imalat sektöründe sert düştü. Yeni ihracat siparişleri ise imalat sektöründe düşerken, hizmet sektöründe yavaş hızla büyümeye devam etti. Hizmet sektöründeki büyümeye rağmen istihdam azaldı, imalat sektöründe ise değişiklik olmadı. Girdi maliyetler her iki sektörde hızlı artarken, çıktı fiyatlarındaki artış imalat sektöründe daha yavaş kaldı. Fiyat baskısına yönelik olarak yüksek petrol fiyatları ve ücret artışlarına vurgu yapıldı.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, girdi, güven, hizmet, imalat, işgücü, kapasite, perakende, PMI, politika faizi, turizm

20–24 Şubat haftasında; Şubat ayına ilişkin olarak yurt dışında küresel PMI verileri, yurt içinde ise tüketici güveni, imalat sektörü kapasite kullanım oranları, reel kesim güven endeksi ve sektörel güven endeksleri mal ve hizmet üretimindeki resmi ortaya koyacak. Ocak ayına ilişkin olarak turizm istatistiklerine odaklanırken; merkezi yönetimin borç stokunun arttığını, yurt dışı üretici maliyetlerinde aylık artışın sürdüğünü göreceğiz. Aralık ayı tarımsal girdi fiyat endeksinde mazot ve gübre maliyetlerindeki artışa paralel olarak yükseliş kaydedilecek. 2022 yılı son çeyreğinde işgücü girdi endekslerinde istihdam ve ücretlerde artışa tanık olabiliriz.

20 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

OCAK AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Aralık 2022’de merkezi yönetimin borç stoku 4,0 trilyon TL seviyesindeydi. Toplam stokun 2,6 trilyon TL’si (%65,5) döviz cinsinden stoku, 1,4 trilyon TL’si (%34,5) TL cinsinden stoku oluşturmaktaydı. Stokun en büyük payını döviz cinsinden borç stokunun oluşturması sebebiyle döviz kurundaki artışlar borç stoku artışını hızlandırmaktadır. 6 Şubat 2023 tarihli yıkıcı depremin ardından merkezi yönetimin harcamalarında dolayısıyla da borçlanma gerekliliğinde hızlanma göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI YURTDIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Aralık 2022’de YD-ÜFE aylık %2,77, yıllık %49,90 artış kaydetmişti. Yarı yarıya dolar ve Euro’dan oluşan döviz kuru sepetinin artış hızının Ocak ayında önceki aya göre yavaşlaması YD-ÜFE’nin de aylık artışının yavaşlamasına sebep olabilir. Ocak ayı verilerinde özellikle enerji dışı emtia fiyatlarındaki artışın YD-ÜFE üzerinde yaratacağı olası baskıya odaklanacağız.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ocak ayında Tüketici Güven Endeksi aylık %4,6’lık artışla 79,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 altındaki değerler tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir. Ücret zamları ve döviz kurundaki yatay seyir tüketici güvenini olumlu etkiliyor. Ancak, depremin etkisiyle özellikle hızlanan gıda fiyatları ve gündeme gelen fiyat artışları tüketicinin alım gücünü aşağı çekebilir. Olası etkileri alt endeks verilerinde takip edeceğiz.

Kaynak: TÜİK

21 ŞUBAT 2023, SALI

ŞUBAT AYI KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI İLK TAHMİNLERİ – S&P GLOBAL

Ocak ayında küresel hizmet ve imalat sektörlerini kapsayan JP Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksi aylık 1,6 puan artışla 49,8 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 altındaki değerler önceki aya göre daralmayı, yukarısındaki değerler ise büyümeyi gösteriyor. Küresel Hizmet Sektörü Üretim Endeksi Ocak ayında kaydettiği 50,1 değeriyle önceki aya göre 2,0 puanlık büyüme performansı ortaya koymuştu. Küresel İmalat Sektörü Üretim Endeksi ise Ocak ayında aylık 0,4 puan artışla 49,1 değerini alarak sektördeki daralmanın yavaşladığı işaretini vermişti. Aşağıdaki grafik JP Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksindeki eğilim (yeşil çizgi) ile GSYH büyümesindeki eğilimin (sarı çizgi) ne kadar yakın hareket ettiğini gösteriyor. PMI verileri, GSYH tahmininde öncü göstergelerin başında gelmektedir.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

2022 YILI ARALIK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TCMB

Kasım 2022’de Tarım-GFE aylık %2,38, yıllık %121,49 artış kaydetmişti. Aralık 2022’de döviz kuru ile gübre ve enerji maliyetlerinin yıllık artışlarındaki yavaşlamanın etkisiyle Tarım-GFE’nin yıllık artışında da yavaşlama görebiliriz. Ancak Aralık ayında mazot ve gübre maliyetlerinin önceki aya göre artmaya devam etmesine bağlı olarak Tarım-GFE de aylık bazda artışını sürdürecek.

Kaynak: TÜİK

22 ŞUBAT 2023, ÇARŞAMBA

ŞUBAT AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Ocak ayında KKO, bir önceki aya göre 1,2 puan azalışla %75,3 seviyesine gerilemişti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış KKO aylık 0,6 puan azalışla %75,8 seviyesinde gerçekleşmişti. KKO detaylarında tüketim, yatırım ve ara malları üretimindeki eğilimi görüyoruz.

Kaynak: TCMB

ŞUBAT AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

Ocak ayında mevsimsellikten arındırılmış RKGE aylık 1,8 puan artışla 103,4 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektör profesyonellerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığı (iyimser) anlamına geliyor. Detaylarda siparişler ve üretimde artışa ek olarak girdi maliyetleri ve satış fiyatlarında yukarı yönlü baskı işaretleri almıştık. Söz konusu işaretlere paralel olarak Ocak ayında TÜFE’nin ayılık bazda %6,65, Yİ-ÜFE’nin aylık %4,15 artış kaydettiğini hatırlatalım.

Kaynak: TCMB

ŞUBAT AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Ocak ayında inşaat sektörü güven endeksi aylık %0,6 artışla 93,2’ye yükselmiş, hizmet sektörü güven endeksi aylık %1,7 düşüşle 118,1’e ve perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %1 düşüşle 126,2 seviyesine gerilemişti. Endeks değerlerinin 100’den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den küçük olması ise kötümserliğini göstermektedir. Güven endeksleri ekonomik aktiviteye ilişkin ipuçları vermektedir. Buna göre Ocak ayı perakende ticaret ve hizmet sektörü güven endeksleri ile RKGE verileri perakende satışlarda ve imalat sektörü üretiminde iyileşmeye işaret etmişti.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI 4. ÇEYREK İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ – TÜİK

2022 yılı üçüncü çeyreğinde istihdam endeksi yıllık %7,1, çalışılan saat endeksi yıllık %3,5, brüt ücret-maaş endeksi yıllık %101,5 artış kaydetmişti. Bir önceki çeyreğe göre ise istihdam endeksi %2,2 artmış, çalışılan saat endeksi %0,3 azalmış, brüt ücret-maaş endeksi %25,2 artmıştı. TÜİK’in yayınladığı “ücretli çalışan” istatistikleri istihdamın 2022 yılı son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre arttığına işaret etmişti. Bu sebeple 4. çeyrek işgücü girdi endekslerinde istihdam endeksinde artışın sürdüğünü görebiliriz.

Kaynak: TÜİK

23 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE POLİTİKA FAİZİ KARARI – TCMB

TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketi Şubat ayı sonuçlarına göre politika faizinin (grafikte siyah çizgi) %9 seviyesinde sabit tutulması bekleniyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere Ağustos 2022’den bu yana politika faizi %14’lerden %9’lara kadar gerilemiş, paralelinde ticari kredi faiz oranları (mavi çizgi) %27’lerden %12’lere, tüketici kredi faiz oranları da (kırmızı çizgi) %34’lerden %30’lara gerilemiştir. Aynı dönemde mevduat faiz oranları (sarı çizgi) ise %18’lerden %26’ların üzerine çıkmıştır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

24 ŞUBAT 2023, CUMA

OCAK AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Aralık 2022 ’de Türkiye’ye giren turist sayısı aylık %6 düşüşle 2 milyon 399 bin 441 kişiye, ülkeden ayrılan turist sayısı aylık %23 azalışla 2 milyon 266 bin 424 kişiye, net turizm gelirleri ise aylık %35 düşüşle 1,8 milyar dolara gerilemişti. 2022 yılının tamamında net turizm geliri yıllık %53,3 artışla 46,3 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

PMI: Küresel hizmetler sektörü Ocak ayında büyüdü, imalat sektöründeki daralma yavaşladı

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global.

Küresel hizmet ve imalat sektörlerini kapsayan J.P.Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksi 2023 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre 1,6 puanlık artışla 49,8 seviyesine yükseldi. Endeksin 50 eşik değeri üzerindeki değerler önceki aya göre büyümeyi, altındaki değerler ise küçülmeyi gösteriyor. Dolayısıyla, söz konusu PMI (satın alma müdürleri endeksi) verilerinden Aralık ayında küresel üretimde kaydedilen daralma hızının Ocak ayında yavaşladığı işaretini aldık. Hatırlatmakta fayda var, PMI verilerindeki eğilimle GSYH verilerindeki eğilim paralellik göstermektedir. Diğer bir deyişle GSYH tahmininde PMI verileri öncü göstergelerdendir.

Sektör bazında bakıldığında; J.P.Morgan Küresel Hizmetler Sektörü İş Aktivitesi PMI Endeksi Ocak ayında aylık 2,0 puan artışla 50,1 seviyesine yükselerek büyüme bölgesine girdi. J.P.Morgan Küresel İmalat Sektörü PMI ise Ocak ayında aylık 0,4 puan artışla 49,1 seviyesine yükseldi ancak daralma bölgesinde kalmaya devam etti.

J.P.Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksini oluşturan 6 alt sektör dikkate alındığında ticari hizmetler üretimi ve tüketim malları üretimi Ocak ayında önceki aya göre büyüme kaydeden iki sektör oldu. Diğer dört sektör olan tüketici hizmetleri, finansal hizmetler, ara mallar ve yatırım mallarında ise üretim önceki aya göre daralmaya devam etti; en hızlı daralan sektör finansal hizmetler oldu.

J.P.Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksinin alt endeksleri dikkate alındığında Ocak ayında bir önceki aya göre küresel olarak;

. Üretimde, yeni siparişlerde, yeni ihracat siparişlerinde, mevcut işlerdeki düşüş yavaşladı,

. İstihdam daha hızlı arttı,

. Girdi maliyetleri daha hızlı artarken, çıktı fiyatlarındaki artış yavaşladı,

. Gelecek 12 aya ilişkin olarak üretimde artış beklentileri hızlandı.

Ülke ve bölge bazında bakıldığında Çin ve Japonya ekonomilerinde yaşanan ekonomik canlanma ve Hindistan ekonomisinde devam eden büyüme aktivitesi küresel ekonomiyi destekledi. En büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesinde ekonomik aktivitedeki artış sınırlı kaldı. Almanya ve Fransa’dan daralma işaretleri gelirken; İtalya, İspanya ve İrlanda ekonomileri büyüme kaydetti. ABD, İngiltere, Avustralya ve Kazakistan’da ise üretim düştü.

S&P Global ve İstanbul Sanayi Odası işbirliğiyle yayınlanan Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) ise Ocak ayında aylık 2,0 puan artışla 50,1 seviyesine yükselerek büyüme bölgesine geçti. İmalat sektöründeki büyümeye rağmen Ocak ayında aylık %15,4 azalışla 19,4 milyar dolara gerileyen Türkiye’nin ihracat hacmi, küresel talepteki zayıflığın iz düşümü olarak karşımıza çıktı. Ocak ayında Türkiye’nin Almanya, Hollanda, İspanya’ya olan ihracatı hafif artarken, diğer başlıca ülkelere (ABD, Fransa, Irak, İngiltere, İsrail, İtalya, Rusya) olan ihracat azaldı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, inşaat maliyeti, işsizlik, nakit bütçe, reel kur, sanayi üretimi

6 –10 Şubat haftasında, Ocak ayına ilişkin olarak TL’de değer kaybının sürdüğünü; Aralık ayına ilişkin olarak istihdamın kısmen iyileştiğini, sanayi üretiminde küçülmenin zayıfladığını, inşaat maliyetlerindeki artışın korunduğunu görebiliriz.

6 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

OCAK AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TÜİK

Aralık 2022’de REDK aylık %1,9 değer kaybıyla 54,66 seviyesine gerilemişti. Ocak ayında yarı yarıya Euro/TL ve Dolar/TL’den oluşan döviz sepetinin önceki aya göre yükselmesine bağlı olarak TL’nin gelişmiş ülke para birimlerine karşı değer kaybetmesi REDK’nin de gerilemesine sebep olacaktır.

Kaynak: TCMB

7 ŞUBAT 2023, SALI

OCAK AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Hazine’nin gelirleri, giderleri ve finansmanı gösteren nakit bütçe verileri 2022 yılı Aralık ayında 265,2 milyar TL gelir, 375,5 milyar TL gider kaydetmiş, 2,0 milyar TL’lik özelleştirme ve fon geliri sağlanmıştı. Böylece 108,3 milyar TL’lik nakit bütçe açığı kaydedilmişti. Açığın finansman adına Hazine; yurt dışından 48,4 milyar TL, yurt içinden 38,6 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirmiş, banka hesabından 20,8 milyar TL kullanmıştı. Hazine bütçesi 2022 yılında nette 169,4 milyar TL bütçe açığı kaydetmiş, 437,3 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmiş, borçlanılan tutarın 273,3 milyar TL’si Hazine’nin banka hesabına aktarılmıştır. Bütçede banka hesabından kullanım “artı”, banka hesabına aktarım ise “eksi” işaretli olarak gösteriliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

9 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

ARALIK 2022 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de ihracat birim değer endeksi aylık %2,7 artışla 110,0 değerini almış, ithalat birim değer endeksi ise aylık %3,1 düşüşle 139,5 değerine gerilemişti. Dolayısıyla; ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi aylık 4,4 puan artışla 78,8 seviyesine yükselmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi ithalat birim değer fiyatları (lacivert çizgi) ihracat birim değer fiyatlarından (mavi çizgi) çok daha hızlı artmaktadır. Bu önemli çünkü ithal fiyatları arttıkça ihracat yapmayıp üretimde ithal girdi kullanan imalatçıların maliyetleri üzerindeki yük artmaktadır. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış miktar endeksleri dikkate alındığında ise; ihracat Kasım 2022’de aylık %3,9 azalmış, ithalattaki azalış %2,1 olmuştu. Aralık ayı dış ticaret istatistiklerine göre ihracat hacmi aylık %4,7 artışla 22,9 milyar dolara yükselmiş, ithalat hacmi ise aylık %6,4 artışla 32,6 milyar dolar olmuştu. Dolayısıyla Aralık ayı verilerinde miktar endekslerinin önceki aya göre yükseldiğini göreceğiz. Odaklanacağımız başlık ise ihracat ve ithalat “birim değer endeksleri” olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 ŞUBAT 2023, CUMA

ARALIK 2022 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de sanayi üretimi yıllık %1,3, aylık %1,1 daralmıştı. Arındırılmamış verilere göre Aralık ayında otomotiv sektörü üretiminin bir önceki aya göre artış kaydetmesi sanayi üretimini de yukarı çekecektir. Öte yandan mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Aralık ayı imalat sektörü PMI verilerine göre imalat sektöründeki daralma yavaşlamış, Ocak ayında ise imalat sektörü Aralık ayına göre büyüme kaydetmiştir. İhtiyaç kredilerindeki artışın da iç talebi desteklemesi sanayi üretiminde daralmanın zayıfladığı ihtimalini ortaya koyuyor. Belirtmekte fayda var, sanayi sektöründe hızlı değil sınırlı bir iyileşmeden bahsediyoruz.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,2 değeri ile önceki aya göre değişiklik göstermemişti. SAMEKS verileri Aralık ayında sanayi sektöründe istihdamın önceki aya göre arttığına işaret etmişti. İşgücü ve SAMEKS verileri arasında bire bir ilişki olmamasına rağmen takip edilmesi gerektiğini vurgulayalım.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 İNŞAAT MALİYET ENDEKSLERİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de inşaat maliyet endeksi yıllık %103,47, aylık %1,17 artış kaydetmişti. Aralık ayında döviz kurundaki artışın etkisiyle maliyetler artmaya devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ocak ayı öncü göstergeler: Ekonomiyi perakende satışlar destekliyor

Mevsimsellikten arındırılmış (MA) TCMB ve TÜİK verilerine göre Ocak ayında;

. Sektörel güven endekslerinde; hizmet sektöründe güven aylık %1,7 ve perakende ticaret sektöründe aylık %1,0 azalırken, inşaat sektöründe aylık %0,6 arttı.

. Kapasite Kullanım Oranı (KKO-MA), aylık 0,6 yüzde puan azalışla %75,8 oldu. Tüm ürün gruplarında KKO’nun önceki aya göre düşmüş olması sanayi üretiminde aşağı yönlü baskı oluşturacaktır, girdi stoklarındaki artış veya azalış söz konusu baskının derecesini ortaya koyacaktır.

. Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA), aylık 1,8 puan artışla 103,4 seviyesine yükseldi. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektörde iyimserliği gösteriyor.

Sektörel ve Reel Kesim güven endekslerinde iyimser işaretler var…

RKGE verilerine göre mevcut siparişler son 4 aydır yavaş hızla da olsa iyileşmeye devam etti, bunda stoklardan kullanım etkili oldu. Gelecek 3 aya ilişkin olarak ihracatta iyileşme, üretimde yatay seyir, istihdamda hafif azalma bekleniyor.

Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi; Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi’nde “son 3 aydaki iş hacmi (satışlar)”, RKGE’de “son 3 aydaki siparişler”, Hizmet Sektörü’nde “son 3 aydaki iş durumu” alt endeksleri Ocak ayında yükseldi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Söz konusu iyileşmelere ek olarak , “gelecek 3 ayda” talep ve iş hacmine yönelik olumlu beklentiler yatırım harcamalarına yönelik iyimserliğin artmasına sebep oldu. Nitekim Ocak ayında imalat sektöründe yatırım harcamaları alt endeksi önceki aya göre yükseldi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Son olarak, imalat sektöründe “gelecek 3 ayda üretim hacmindeki iyimserliğin” nispeten yatay kalması beklenirken perakende ticaret sektöründe “gelecek 3 ayda tedarikçilere verilecek sipariş miktarı” beklentisindeki artışın ”stokları desteklemek amacını ortaya koyduğunu da ekleyebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Veriler, perakende satışları destekliyor…

Aralık 2022-Ocak 2023 döneminde siparişlerin aylık bazda iyileşmesi perakende satışlarını destekleyecektir. Ocak ayında ise yatırım harcamalarındaki iyileşmenin sanayi üretimini kısmen de olsa destekleyebileceğini söyleyebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ocak 2023 PMI öncü verileri: Küresel ekonomi yavaşlıyor, fiyat baskıları sürüyor

Çin hükumetinin “sıfır Covid” politikasından vazgeçmesi, ılımlı hava şartlarına bağlı olarak enerji fiyatlarının korkulan kadar yükselmemesi, sıkı finansal şartlar, talepteki azalmaya bağlı olarak tedarik sürelerinde iyileşme Ocak ayında küresel ekonomide -özellikle hizmet sektöründe- çok kötü bir resim ortaya koymadı. Geleceğe yönelik iyimserlik arttı. Açıklanan Ocak ayı PMI öncü verilerine göre;

. En büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi’nde hizmet sektörü 6 ay sonrasında ilk kez bir önceki aya göre büyürken, imalat sektöründeki daralma yavaşladı. Düşen talebin etkisiyle tedarik zincirinde iyileşme yaşandı, girdi maliyet enflasyonu yavaşlasa da çıktı fiyat artışları hızlandı. Söz konusu hızlanmada çalışan ücretlerinde, enerji fiyatlarında ve hammadde maliyetlerindeki artış etkili oldu. Yeni siparişler azalmaya devam etti, girdi stokları ve nihai ürün stokları azaldı, istihdam arttı. Teknoloji, sağlık, ilaç ve sanayi hizmetleri sektörleri önceki aya göre büyüme kaydetti. Veriler, Euro Bölgesi’nde olası ekonomik zayıflığın (resesyon) beklendiği kadar kötü olmayabileceğine işaret etti.

Kaynak: S&P Global

. ABD’de hizmet ve imalat sektörlerinde küçülme Ocak ayında yavaşladı. Çalışan ücretlerinde yükseliş ve tedarikçilerden gelen fiyat artışları girdi maliyetlerinde baskı yarattı ancak yeni siparişleri çekebilmek adına maliyetlerdeki artış çıktı fiyatlarına benzer oranda yansıtılmadı. Hizmet sektöründe istihdam arttı, işgücü maliyetlerinde artış ve düşük iş hacmine bağlı olarak 2,5 yıl aradan sonra ilk kez imalat sektöründe işten çıkarmalar yaşandı. Satın alımlar yerine stoklardan kullanım tercih edildi.

Kaynak: S&P Global

. İngiltere’de mal ve hizmet üretimi Ocak ayında düşmeye devam etti. Hizmet üretimindeki düşüş hızlandı, imalat sektöründeki düşüş yavaşladı. Hizmet sektöründeki zayıflığın sebepleri olarak yüksek faiz oranlarına ve tüketici güvenindeki azalmaya işaret edildi. İstihdam hizmet artarken imalat sektöründe düştü. Çalışan ücret artışları girdi maliyetlerini artırdı, enerji ve emtia fiyatları ile taşıma maliyetlerindeki düşüş ise girdi maliyetlerinin daha yavaş hızla artmasına sebep oldu. Ulaştırma ve hammadde fiyatlarındaki yavaşlamanın etkisiyle ortalama çıktı fiyat enflasyonu yumuşadı.

. Japonya’da mal üretimindeki düşüş Ocak ayında yavaşladı, hizmet sektörü önceki aya göre sert büyüme kaydetti. Hizmet sektöründe yeni siparişler güçlü bir şekilde arttı, imalat sektöründe yavaş hızla düştü. Yeni ihracat siparişleri hizmet sektöründe düştü, imalat sektöründe daha sert bir düşüş kaydedildi. İstihdam ise imalat sektöründe güçlü bir şekilde artarken, hizmet sektöründe azaldı. Girdi maliyetleri imalat sektöründe zayıfladı, hizmet sektöründe hızlandı; çıktı fiyatları artış hızı ise her iki sektörde zayıfladı.

Evet, PMI verileri küresel ekonomide yavaşlama işaretleri ortaya koydu ancak beklenen kadar sert bir yavaşlama olmayacağı görünümü ağırlık kazanıyor. Dahası küresel enflasyonist baskının sürdüğünü okuduk Ocak ayı PMI verilerinde. Peki, resesyon baskısının azalabileceği, fiyat baskılarının korunduğu bir ortamda Amerikan (FED) ve Avrupa (AMB) merkez bankaları nasıl bir aksiyon alacaklar? Kesin olan -en azından yılın ilk yarısında- faiz artırımlarına devam edecekler. Cevaplaması zor olan soru ise: Faiz artırımları beklenenden daha mı yavaş yoksa daha mı hızlı olacak? Beklenti FED için daha yavaş, AMB için daha hızlı olabileceği yönünde. Böyle bir sonuç, EuroDolar paritesinin değer kazanacağı ihtimalini artırıyor. Küresel görünümün Türkiye’ye olan etkisi ise; borçlanma maliyetleri artacak, ekonomiyi yurt içi talep desteklemeye devam edecek.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Cari açık, ciro, dış ticaret, inşaat, işsizlik, perakende satışlar, sanayi üretimi

9 – 13 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak önceki aya göre cari işlemler açığında artış, sanayi üretimi ve perakende satışlarda büyüme görebiliriz. Öncü göstergeler istihdamda önemli bir iyileşmeye işaret etmiyor.

10 OCAK 2023, SALI

KASIM 2022 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Ekim 2022’de sanayi üretimi aylık %2,4, yıllık %2,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının artış kaydetmesi sanayi üretiminin aylık bazda artışını destekleyecektir. Söz konusu beklentimizi MÜSİAD’ın yayınladığı Kasım ayı SAMEKS verileri de destekliyor. SAMEKS verilerine göre sanayi sektöründe üretim, yeni siparişler ve satın alımlar Kasım ayında önceki aya göre artış kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

KASIM 2022 İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Ekim 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı önceki aya göre 0,1 yüzde puan artışla %10,2 seviyesine yükselmişti. Genç işsizlik oranı aylık 1,5 yüzde puan artışla %20,4 seviyesine yükselirken, atıl işgücü oranı %20,30 ile önceki aya göre değişmemişti. SAMEKS istihdam verilerinin Kasım ayında hizmet ve sanayi sektörlerinde önemli bir iyileşmeye işaret etmediğini ekleyelim.

Kaynak: TÜİK

11 OCAK 2023, ÇARŞAMBA

KASIM 2022 ÖDEMELER DENGESİ İSTATİSTİKLERİ – TCMB

Ekim 2022’de cari işlemler hesabı 0,3 milyar dolar açık vermiş, finans hesabı ile cari açık arasındaki fark olan net hata noksan kalemi 0,6 milyar dolar fazla vermişti. Dolayısıyla 2022 yılının Ocak-Ekim döneminde 38,2 milyar dolar cari açık kaydedilirken, 21,0 milyar dolarlık kaynağı bilinmeyen (net hata noksan) döviz girişi oldu. Kasım ayında yabancı turist sayısı verileri Ekim ayına göre yarı yarıya düşüşe işaret etti, dış ticaret açığı ise 0,9 milyar dolar artı. Dolayısıyla cari açık, Kasım ayında yaklaşık 3,5 milyar dolar artışla 4,0 milyar dolara yakın bir değere yükselebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Ekim 2022’de yıllık %117,07, aylık %3,44 artış kaydetmişti. Döviz kurunun Kasım ayında yataya yakın hareket etmesi inşaat maliyetlerinde aylık artışın sınırlı kalabileceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 OCAK 2023, PERŞEMBE

KASIM 2022 PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Ekim 2022’de aylık %1,4, yıllık %9,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında kredi hacminde ve siparişlerdeki artış perakende satışları destekleyen başlıca faktörler olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi Ekim 2022’de yıllık %124,8 artmıştı. Alt detaylarda; Ekim 2022’de sanayi sektörü ciro endeksi yıllık %112,1, inşaat ciro endeksi %113,7, ticaret ciro endeksi %125,9, hizmet ciro endeksi %155,4 artış kaydetmişti. Ekim ayında %157,7 artış kaydeden Yİ-ÜFE dikkate alındığında reel sektörün ciro değerlerindeki artışlar enflasyonun gerisinde kalmıştır.

Kaynak: TÜİK

KASIM 2022 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Ekim 2022’de bir önceki aya göre %2,8 azalmış, ithalat miktar endeksi %4,5 artış kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi 2022 yılı Temmuz-Eylül döneminde ardı ardına kaydettiği düşüşün ardından Ekim ayında da aylık %1 düşüş kaydetmişti. Ağustos-Eylül döneminde artış kaydeden ithalat birim değer endeksi ise Ekim 2022’de aylık %5,2 düşmüştü.

Kaynak: TÜİK

13 OCAK 2023, CUMA

OCAK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Aralık 2022 anketinde katılımcılar TÜFE’nin 2023 yılını %34,9, 2024 yılını 20,6 seviyesinden kapatacağını; GSYH’nin 2022’de %5, 2023 yılında ise %4,1 büyüyeceğini öngörmüştü. Katılımcılar; 2022 yılında toplam cari işlemler açığının 46,7 milyar dolar, 2023 yılında 30,6 milyar dolara gerileyeceğini tahmin ediyor.