anket – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Cari açık, ciro, dış ticaret, inşaat, işsizlik, perakende satışlar, sanayi üretimi

9 – 13 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak önceki aya göre cari işlemler açığında artış, sanayi üretimi ve perakende satışlarda büyüme görebiliriz. Öncü göstergeler istihdamda önemli bir iyileşmeye işaret etmiyor.

10 OCAK 2023, SALI

KASIM 2022 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Ekim 2022’de sanayi üretimi aylık %2,4, yıllık %2,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının artış kaydetmesi sanayi üretiminin aylık bazda artışını destekleyecektir. Söz konusu beklentimizi MÜSİAD’ın yayınladığı Kasım ayı SAMEKS verileri de destekliyor. SAMEKS verilerine göre sanayi sektöründe üretim, yeni siparişler ve satın alımlar Kasım ayında önceki aya göre artış kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

KASIM 2022 İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Ekim 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı önceki aya göre 0,1 yüzde puan artışla %10,2 seviyesine yükselmişti. Genç işsizlik oranı aylık 1,5 yüzde puan artışla %20,4 seviyesine yükselirken, atıl işgücü oranı %20,30 ile önceki aya göre değişmemişti. SAMEKS istihdam verilerinin Kasım ayında hizmet ve sanayi sektörlerinde önemli bir iyileşmeye işaret etmediğini ekleyelim.

Kaynak: TÜİK

11 OCAK 2023, ÇARŞAMBA

KASIM 2022 ÖDEMELER DENGESİ İSTATİSTİKLERİ – TCMB

Ekim 2022’de cari işlemler hesabı 0,3 milyar dolar açık vermiş, finans hesabı ile cari açık arasındaki fark olan net hata noksan kalemi 0,6 milyar dolar fazla vermişti. Dolayısıyla 2022 yılının Ocak-Ekim döneminde 38,2 milyar dolar cari açık kaydedilirken, 21,0 milyar dolarlık kaynağı bilinmeyen (net hata noksan) döviz girişi oldu. Kasım ayında yabancı turist sayısı verileri Ekim ayına göre yarı yarıya düşüşe işaret etti, dış ticaret açığı ise 0,9 milyar dolar artı. Dolayısıyla cari açık, Kasım ayında yaklaşık 3,5 milyar dolar artışla 4,0 milyar dolara yakın bir değere yükselebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Ekim 2022’de yıllık %117,07, aylık %3,44 artış kaydetmişti. Döviz kurunun Kasım ayında yataya yakın hareket etmesi inşaat maliyetlerinde aylık artışın sınırlı kalabileceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 OCAK 2023, PERŞEMBE

KASIM 2022 PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Ekim 2022’de aylık %1,4, yıllık %9,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında kredi hacminde ve siparişlerdeki artış perakende satışları destekleyen başlıca faktörler olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi Ekim 2022’de yıllık %124,8 artmıştı. Alt detaylarda; Ekim 2022’de sanayi sektörü ciro endeksi yıllık %112,1, inşaat ciro endeksi %113,7, ticaret ciro endeksi %125,9, hizmet ciro endeksi %155,4 artış kaydetmişti. Ekim ayında %157,7 artış kaydeden Yİ-ÜFE dikkate alındığında reel sektörün ciro değerlerindeki artışlar enflasyonun gerisinde kalmıştır.

Kaynak: TÜİK

KASIM 2022 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Ekim 2022’de bir önceki aya göre %2,8 azalmış, ithalat miktar endeksi %4,5 artış kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi 2022 yılı Temmuz-Eylül döneminde ardı ardına kaydettiği düşüşün ardından Ekim ayında da aylık %1 düşüş kaydetmişti. Ağustos-Eylül döneminde artış kaydeden ithalat birim değer endeksi ise Ekim 2022’de aylık %5,2 düşmüştü.

Kaynak: TÜİK

13 OCAK 2023, CUMA

OCAK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Aralık 2022 anketinde katılımcılar TÜFE’nin 2023 yılını %34,9, 2024 yılını 20,6 seviyesinden kapatacağını; GSYH’nin 2022’de %5, 2023 yılında ise %4,1 büyüyeceğini öngörmüştü. Katılımcılar; 2022 yılında toplam cari işlemler açığının 46,7 milyar dolar, 2023 yılında 30,6 milyar dolara gerileyeceğini tahmin ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Beklenti, bütçe, cari açık, dış ticaret, enflasyon, hizmet PMI, reel faiz

4 – 8 Temmuz haftasında, Temmuz ayına ilişkin olarak TCMB piyasa anket sonuçlarında enflasyon ve GSYH büyüme beklentilerine odaklanacağız. Haziran ayına ilişkin olarak enflasyonda yükseliş, reel faizde düşüş, dış ticaret verilerinde gerileme göreceğiz. Mayıs ayına ilişkin olarak cari açıkta artış sürpriz olmayacak, dış ticaret endeksleri ise şirketlerin karlılığı açısından önemli ipuçları verecek.

4 TEMMUZ 2022, PAZARTESİ

HAZİRAN AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Mayıs ayında yıllık %73,50, aylık %2,98 artış kaydetmişti. Yurt içi üretici fiyat endeksindeki (Yİ-ÜFE) artış ise yıllık bazda %132,16, aylık bazda %8,76 olmuştu. Yıllık artış olarak TÜFE ve Yİ-ÜFE arasındaki fark Mayıs ayında tarihi en yüksek seviye olan yüzde 59 puana yükselmişti. Merkez Bankası Katılımcı Beklenti Anketine göre TÜFE’nin aylık %3,77 artması bekleniyor. AA Finans anketine göre TÜFE’de aylık ortalama %4,44, Reuters anketine göre aylık ortalama %5,38 (yıllık %78,35) artış bekleniyor. Reuters anketinde ekonomistlerin yılsonu TÜFE beklentisi ortalaması ise %69,5 seviyesinde bulunuyor. Yİ-ÜFE’ye ilişkin olarak Haziran ayı imalat sektörü PMI verileri girdi maliyetlerinde sert yükselişe işaret etti. Nitekim Dolar/TL kurunun %8,89 yükseldiği Haziran ayında Yİ-ÜFE’nin paralel bir artış kaydetmesi halinde Yİ-ÜFE’deki yıllık artış %143 olacak. Söz konusu artış TÜFE ve Yİ-ÜFE arasındaki farkın (grafikte sarı çubuklar) yüzde 64 puana yükselmesine sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre Mayıs ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz oranı yüzde eksi 27,51, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz oranı yüzde eksi 5,63 olmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Mayıs ayında 19,0 milyar dolarlık ihracat, 29,6 milyar dolarlık ithalat yapılmış, böylece 10,6 milyar dolarlık dış ticaret açığı oluşmuştu. Haziran ayı imalat sektörü PMI verileri sektörde daralmaya, siparişlerde düşüşe işaret etti. Dış ticaret verilerinde önceki aya göre düşüş kaçınılmaz gözüküyor.

Kaynak: TÜİK

FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN (FKDF) NİSAN AYI DÖVİZ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ – TCMB

2022 yılı Mart ayında FKDF’lerin döviz varlıkları aylık 5,5 milyar dolar artışla 162,3 milyar dolara yükselmiş, döviz yükümlülükleri ise 276,4 milyar dolar ile önceki aya göre değişmemişti. Böylece FKDF’lerin net döviz pozisyonu aylık 5,5 milyar dolar azalışla 114,1 milyar dolara gerilemişti.

Kaynak: TCMB

5 TEMMUZ 2022, SALI

HAZİRAN AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Mayıs ayında TÜFE bazlı REDK aylık 1,2 puan düşüşle 55,62 seviyesine gerilemişti. Haziran ayında Dolar/TL’de %8’lik artış REDK’de düşüş getirecektir.

Kaynak: TCMB

HAZİRAN AYI KÜRESEL HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – TÜİK

Mayıs ayında JP Morgan ve S&P Global tarafından hazırlanan verilere göre küresel hizmet sektörü PMI endeksi 52,2 puan ile önceki aya göre değişiklik göstermemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Mayıs ayında girdi maliyetleri son 200 ayın en hızlı artışını kaydetmiş, paralelinde çıktı fiyatları da sert yükselmişti. Haziran ayı ilk tahminlerine göre ABD, Avustralya ve Euro Bölgesi’nde hizmet sektörleri önceki aya göre yavaş hızla büyümelerini sürdürdü, Japonya’da ise hizmet sektöründeki büyüme Haziran ayında hızlandı.

Kaynak: JP Morgan, S&P Global

7 TEMMUZ 2022, PERŞEMBE

HAZİRAN AYI BM KÜRESEL GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – http://www.foa.org

BM Gıda Fiyat Endeksi Mayıs ayında aylık bazda %0,6 düşerken yıllık %22,8 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Mayıs ayında Hazine bütçesi 316,5 milyar TL gelir, 167,2 milyar TL harcama gerçekleştirmiş, 149,2 milyar TL bütçe fazlası vermişti. Hazine 13,4 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmiş, 15,3 milyar TL kur farkı geliri elde etmiş, 178,3 milyar TL banka hesabına eklemiştir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (1 TEMMUZ) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 24 Haziran ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artmaya devam etti. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-19 aralığına yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları da %18-31 aralığına geriledi. TL mevduatları önceki haftaya göre %0,9, kredi hacmi %1,4 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,3 milyar dolar düşüşle 145,0 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 133,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, tüzel kişilerin 79,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı, böylece yurt içi döviz mevduatları 0,9 milyar dolar artışla 213,5 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 26,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 4,0 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 101,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı; altın rezervleri 41,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 60,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artışla 57,8 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 17,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 98 milyon dolar ve DİBS’te 58 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi; böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,3 milyar dolar, DİBS’te 2,0 milyar dolarlık net satış yaptı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

8 TEMMUZ 2022, CUMA

TCMB TEMMUZ AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Haziran ayında piyasa katılımcıları 2022 yılını TÜFE’nin yıllık %64,6 seviyesinden kapatmasını, 2022 yılında toplam 37,0 milyar dolar cari açık verilmesini, 2022 yılında %3,5’lik GSYH büyümesi kaydedilmesini bekliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre ihracat miktar endeksi önceki aya göre hafif gerilemiş, ithalat miktar endeksi aylık %8,9 düşmüş, ihracat birim değer endeksi aylık %3,2 artmış, ithalat birim değer endeksindeki aylık artış ise %4,9 olmuştu. Daha anlaşılabilir bir anlatımla: Nisan ayında miktar bazında ihracattaki düşüş ithalat miktarına göre daha hafif olsa da birim değer bazında ithalat fiyatı ihracat fiyatından daha fazla artmıştır, söz konusu artış Şubat 2021’den itibaren hızlanarak artmaktadır. Mayıs ayı dış ticaret verileri ihracat miktar endeksinde düşüş, ithalat miktar endeksinde yatay bir seyre işaret ediyor. Dikkatimiz birim değer endekslerine yönelmiş olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Nisan ayında cari işlemler dengesi 2,7 milyar TL açık vermişti. Mayıs ayında 10 milyar dolar dış ticaret açığı kaydedilmesi cari açıkta paralel bir artışa sebep olacak, turizm gelirlerindeki artış ise (yaklaşık 1 milyar dolar) cari açığı azaltıcı yönde etki yaratacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ABD HAZİRAN AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – http://www.bls.gov

Mayıs ayında ABD’de işsizlik oranı %3,6 ile önceki aya göre değişiklik göstermemiş, ortalama saatlik kazançlar 31,95 dolar ile önceki yıla göre %5,24 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Faiz kararı, güven, imalat, konut, MB piyasa anketi, talep, Moody’s kredi notu

23–27 Mayıs haftasında, Mayıs ayına ilişkin olarak; imalat sektöründe Nisan ayındaki eğilimin Mayıs ayında sürüp sürmediğini, güven endekslerinde imalat ve talep tarafındaki eğilimleri, TCMB’nin piyasa katılımcıları anketinde özellikle enflasyon ve cari açık beklentilerinde bozulmaya odaklanacağız. Mart ayına ilişkin olarak konut fiyatlarında artış sürecek. Merkez Bankası para politikası toplantısında politika faizini değiştirmeyecek. Moody’s’in Türkiye kredi notu değerlendirmesinde büyük olasılıkla risk yoğun bir tablo ortaya konacak.

23 MAYIS 2022, PAZARTESİ

MAYIS AYI İMALAT SANAYİ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Nisan ayında imalat sanayi genelinde KKO, aylık 0,5 puan artışla %77,8’e yükselmişti. Ocak-Mart döneminde ortalama olarak dayanıklı tüketim mallarında %72,7, dayanıksız tüketim mallarında %75,8, ara mallarında %78,9, yatırım mallarında %74,2 kapasite kullanımı gerçekleşmişti. Nisan ayında dayanıklı tüketim malları, ara malları ve yatırım mallarında, dolayısıyla da toplam sektör imalatında KKO, Ocak-Mart dönemi ortalamasının üzerinde performans gösterdi. Bu, Nisan ayı sanayi üretimi verisi açısından olumlu bir gelişme. Nisan ayında otomotiv sektörü üretiminin de önceki aya göre artmış olması KKO’da dolayısıyla da sanayi üretiminde büyümeyi desteklemişti. Söz konusu gelişmelerin Mayıs ayı KKO verilerinde devam edip etmediğine odaklanacağız.

Kaynak: TCMB

MAYIS AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

2022 yılı Nisan ayında RKGE, aylık 1,2 puan artışla 109,7 seviyesine yükselmişti. Alt detaylara göre; son üç aydaki toplam sipariş miktarı, sabit sermaye yatırım harcaması, genel gidişat ve mevcut mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, gelecek üç aydaki üretim hacmi, mevcut toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam ve gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkilemişti. Özellikle stoklardaki artış eğilimi önemli. Mayıs ayında ticari kredi hacmindeki hızlanma, sektörde mal stoklarının artırılmasına yönelik eğilimin sürmesine katkı sağlamış olabilir. İzleyeceğiz.

Kaynak: TCMB

MAYIS AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Nisan ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %3,0, perakende ticaret sektöründe %2,9 ve inşaat sektöründe %3,0 artışla sırasıyla 114,6, 119,4 ve 83,5 seviyelerine yükselmişti. Endeksin 100’den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den küçük olması ise kötümserliğini gösteriyor. Endekslerin alt detaylarında talep tarafındaki eğilimi anlamaya çalışacağız. Özellikle perakende ticaret endeksinde satışlar alt endeksindeki eğilim, sanayi sektörü adına önemli bir gösterge olacak.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Nisan ayında aylık TÜFE’de %4,2 artış öngörülmüş, aylık %7,25’lik artış gerçekleşmişti. Ankette yıl sonu TÜFE beklentisi %46,44’e, Dolar/TL beklentisi 16,848’e, cari işlemler açığı 27,5 milyar dolara yükselmiş; 2022 yılı GSYH büyüme beklentisi %3,17’ye 2023 yılı için %4,0’e gerilemişti. Mayıs ayında döviz kurundaki sert yükseliş, enflasyon, kur ve cari açık beklentilerinin artmasına, ekonomik büyüme beklentilerinde ise düşüşe sebep olabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Şubat ayında konut fiyat endeksi aylık %13,5, yıllık %96,4 artışla 317,6 seviyesine yükselmişti. Bu, endeksin yayınlanmaya başladığı 2017 başından bu yana fiyatların yaklaşık 3,2 kat arttığı anlamına geliyor. Konut satışlarının aylık %37,5, inşaat maliyetlerinin %9,6 arttığı Mart ayında konut satış fiyatlarının da arttığını göreceğiz.

Kaynak: TCMB

26 MAYIS 2022, PERŞEMBE

MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI KARARI – TCMB

Enflasyonda, enflasyon beklentilerinde ve döviz kurundaki sert yükselişlere rağmen %14 olan politika faiz oranı değişmeyecek. Politika faiz oranı, mevduat ve kredi faiz oranları için referans oluşturur. Aşağıdaki grafikte görülebileceği gibi bankalar düşük maliyetle TL cinsi mevduat toplarken, kredi faiz oranları artmaktadır. Kurdaki sert artış KKM faiz ödemelerini, enflasyondaki artış yeni ihraç edilecek olan enflasyona endeksli tahvillerin kupon faizi ödemelerini yukarı çekerek bütçe üzerinde ağır yük oluşturacaktır. Dolayısıyla döviz kuru istikrar kazanmadığı sürece faiz oranlarında dolayısıyla da faiz ödemelerinde yukarı seyir devam edecek. Her ne kadar imkânsız gibi gözükse de toplantıdan fiyat istikrarı kapsamında olası bir olumlu sinyal verilmesi (merkez bankasının bağımsızlığı, faizlerin gerekirse yükseltilebileceği gibi) halinde döviz kurunda dolayısıyla da enflasyon beklentilerinde kısmen de olsa bir rahatlama görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ekonomik güven endeksi Mart ayında 95,7 iken, Nisan ayında %1,1 oranında azalarak 94,7 değerine gerilemişti. Alt endekslerden tüketici güven endeksi Mayıs ayında hafif yükselişle 67,6 olması ekonomik güven endeksini de hafif iyileştirecektir. Ekonomik güven endeksinin seyri açısından reel kesim güven endeksi ve sektörel güven endekslerindeki seyir önemli olacak. Endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması kötümserliği gösteriyor.

Kaynak: TÜİK

20 MAYIS TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 13 Mayıs ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3), önceki haftaya göre yükselişini sürdürdü. TL cinsi mevduat faiz oranları %14-18 aralığını sürdürdü. TL cinsi kredi faiz oranları %18-29 aralığında değişmedi. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 135,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 0,6 milyar dolar artışla 78,5 milyar dolara yükseldi. Böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 1,0 milyar dolar düşüşle 214,3 milyar dolara geriledi. Yurt dışı döviz mevduatları 24,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar düştü. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar sert düşüşle 3,8 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan toplam uluslararası rezervler 101,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,7 milyar dolar sert düştü; altın rezervleri 40,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 61,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 4,8 milyar dolar geriledi. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 5,6 milyar dolar artışla 55,9 milyar dolara yükseldi (hesaplamaya SDR sepetinde olmayan paralar “açık” olarak dahil edildi). Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 20,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 767 milyon dolar, DİBS’te 298 milyon dolar net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

27 MAYIS 2022, CUMA

MOODY’S’DEN TÜRKİYE KREDİ NOT DEĞERLENDİRMESİ – MOODY’S

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu “B2” olarak teyit etmiş, not görünümünü “negatif” olarak bırakmıştı. Türk lirasında değer kaybı, rezervlerdeki düşüş, cari açıkta artış eğilimi, kamu maliyesinde zayıflama dikkate alındığında Moody’s’ten iç açıcı bir değerlendirme beklenmemeli.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Bütçe, dış ticaret, enflasyon, Merkez Bankası Anketi

4 – 8 Nisan haftasında Rusya-Ukrayna savaşı ile ilgili gelişmeler izlenecek. Öncü verilere göre, Nisan ayı TCMB Piyasa Katılımcı Anketinde beklentilerde bozulmanın sürmesini; Mart ayı enflasyon verilerinde hızlanma, negatif reel faizde artış, reel efektif döviz kurunda gerileme, ihracatta yavaşlama, Şubat ayı küresel gıda enflasyonunda artış göreceğiz.

4 NİSAN 2022, PAZARTESİ

MART AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Şubat ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %4,81, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) %7,22 artmış; TÜFE ve Yİ-ÜFE’de yıllık artışlar sırasıyla %54,44 ve %105,01 olmuştu. Foreks anketine göre Mart ayında TÜFE’nin aylık %5,44, yıllık %61,10 artması bekleniyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR (TDM)

TDM hesaplamalarına göre Şubat ayında 12-ay geriye dönük reel getiri eksi yüzde 21,5’e yükselmiş, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz ise eksi yüzde 2,9’a yükselmişti. Reel getirinin eksi olması tahvil faizlerinin getirisinin enflasyonun altında kalmasından kaynaklanıyor. Tahvil faizlerinin Mart sonunda önceki ay sonuna göre yüzde 1-3 puan arasında yükselmesine rağmen enflasyonun Mart’ta daha hızlı artması reel getirideki bozulmanın Mart’ta devam edeceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Şubat ayında ihracat aylık %13,8, yıllık %25,4 artışla 20,0 milyar dolar olmuş; önceki aya göre değişmeyen ithalat ise yıllık %44,5 artış kaydetmişti. Böylece dış ticaret açığı önceki aya göre %23,3 (2,4 milyar dolar) azalışla 7,9 milyar dolara gerilemişti. Mart ayına ilişkin olarak PMI verileri ihracat artışının hız kesse de sürdüğüne işaret etti. Kapasite kullanım verilerini dikkate aldığımızda ithalatta artış ihracata kıyasla daha hızlı olabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TÜİK

Aralık 2021’de Finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları aylık 3,2 milyar dolar artışla 163,3 milyar dolara, döviz yükümlülükleri aylık 0,6 milyar dolar artışla 276,9 milyar dolara yükselmiş; böylece sektörün döviz pozisyon açığı aylık 1,6 milyar dolar düşüşle 113,6 milyar dolara gerilemişti. Gelecek 12 ay için sektörün net döviz pozisyon fazlası ise aylık 0,6 milyar dolar artışla 61,7 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

5 NİSAN 2022, SALI

MART AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TÜİK

Şubat ayında TÜFE bazlı (REDK) aylık 2,01 puan artışla 54,78 seviyesine yükselmişti. TCMB, ülkemiz fiyat düzeyinin dış ticaret yaptığımız ülkelerin fiyat düzeylerine oranının ağırlıklı geometrik ortalamasını almak suretiyle REDK endeksini hesaplıyor. REDK’nin artışı TL’nin reel olarak değer kazandığını (Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının arttığını) gösteriyor. Mart ayında yarı yarıya dolar ve euro’dan oluşan döviz sepetinin %5,4 yükselmesine bağlı olarak REDK’de düşüş görebiliriz.

Kaynak: TCMB

7 NİSAN 2022, PERŞEMBE

MART AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Şubat ayında Hazine nakit bütçe gelirleri TCMB’den kar aktarımının etkisiyle 277,5 milyar TL olmuş, 222,8 milyar TL gider kaydedilmiş, böylece nakit bütçe dengesi 55,5 milyar TL fazla vermişti. Finansman tarafında Hazine 18,7 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI FAO GIDA FİYAT ENDEKSİ – FAO

Ocak ayında küresel FAO Gıda Fiyat Endeksi aylık %3,9, yıllık %20,7 artış kaydetmişti. Aylık en yüksek artış %8,5 ile bitkisel yağlarda görülmüş; süt ürünleri fiyatları aylık %6,4, tahıl fiyatları %3,0, et fiyatları %1,1 artmış, şeker fiyatları aylık %1,9 düşmüştü. FAO, 2022’de dünyada buğday ve mısır üretiminin artacağı, tahıl üretiminin ise düşeceği beklentilerine işaret etmişti. 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye başlaması FAO fiyat endeksinde sınırlı etki yaratabilir ancak asıl etki Mart ayı verilerinde ortaya çıkacak. FAO, 25 Mart tarihli bilgi notunda küresel gıda arzındaki daralmanın gıda ve yem fiyatlarını %8 ile %22 arasında artırabileceğine vurgu yaptı. FAO, özellikle tahıl ve ayçiçeği çekirdeği pazarlarındaki arz açığına dikkatleri çekti.

Kaynak: fao.org

1 NİSAN TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 25 Mart ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artmaya devam etti. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-18 aralığına hafif yükseldi, TL cinsi kredi faizleri %18-29 aralığına hafif geriledi. TL mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 140,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 1,5 milyar dolar artışla 77,4 milyar dolara yükseldi. Böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 1,5 milyar dolar artışla 217,6 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 25,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 5,1 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 108,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 42,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 65,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar artışla 28,5 milyar dolara yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 20,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 17 milyon dolar alış, DİBS’te 87 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

8 NİSAN 2022, CUMA

NİSAN AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

TCMB’nin piyasa profesyonelleri ile yaptığı Piyasa Katılımcıları Anketine göre Şubat ayında katılımcıların enflasyon, döviz kuru ve cari açık beklentileri önceki aya göre yükselmişti. TÜFE’nin Mart ayında aylık %4,1 artış kaydetmesi beklenirken yıl sonuna ilişkin olarak TÜFE beklentisi yıllık %40,5’e, Dolar/TL kuru beklentisi 16,68’e, 2022 yılı cari açık beklentisi 21,2 milyar dolara yükselmişti. 2021 ve 2022 yılları için GSYH büyüme beklentileri sırasıyla %3,38 ve %4,16’ya gerilemişti. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin uzamasının da etkisiyle Nisan ayı anketinde enflasyon beklentilerinde artış ve 2022 yılı büyüme beklentilerinde düşüş görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: İşgücü, dış ticaret, inşaat maliyetleri, nakit bütçe, reel döviz kuru, TCMB anketi

6 – 10 Aralık haftasında Kasım ayına ilişkin olarak TCMB anketinde enflasyon, faiz ve kur beklentilerinde yükseliş; Ekim ayına ilişkin olarak reel döviz kurunda sert düşüş, dış ticaret haddinde gerileme, inşaat maliyetlerinde artış göreceğiz.

6 ARALIK 2021, PAZARTESİ

KASIM AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU – TCMB

Ekim ayında TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru (REDK) aylık 2,56 puan azalışla 60,4 seviyesine gerilemiş, TL’deki değer kaybı Ekim ayında hızlanmıştı. Aşağıdaki grafikte yarı yarıya dolar ve eurodan oluşan döviz sepetindeki yıllık bazda artışların/azalışların (sarı çizgi), REDK’da (grafikte mavi çizgi) ters yönlü olarak azalış/artışlara sebep olduğunu görüyoruz. Kasım ayında döviz sepetinde yaşanan sert artış, REDK’de sert düşüş etkisi yaratacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

7 ARALIK 2021, SALI

KASIM AYI HAZİNE NAKİT DENGESİ – TCMB

Hazine nakit dengesi Ekim ayında 5,2 milyar TL açık vermiş, böylece yılın ilk on ayında nakit açığı 80,2 milyar TL olmuş, Hazine net olarak 110,9 milyar TL borçlanmıştı. Ekim ayında gelirler 123,7 milyar TL’ye yükselirken giderler 129,0 milyar TL’ye gerilemişti. 2020 yılı Ocak-Ekim döneminde 147,6 milyar TL açık kaydedilmiş, 2020 yılı toplamında nakit açığı 181,9 milyar TL olmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

9 ARALIK 2021, PERŞEMBE

3 ARALIK 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

26 Kasım ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) kurdaki sert yükselişin etkisiyle önceki haftaya göre sert yükseldi.. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre hafif yükselirken, düşen kredi faizlerinin etkisiyle TL cinsi krediler haftalık %1,6’lık sert yükseliş kaydetti. TL cinsi mevduat faizleri %10-16 aralığına, TL cinsi kredi faizleri %16-25 aralığına geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düşüşle 115,6 milyar dolara, tüzel kişilerin 1,3 milyar dolar düşüşle 87,2 milyar dolara geriledi; yurt dışı mevduatlar 0,1 milyar dolar artışla 24,5 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 26 Kasım haftasında 0,9 milyar dolar düşüşle 229,8 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düşüşle 4,7 milyar dolar seviyesine geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 126,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,3 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 39,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar, brüt döviz rezervleri 87,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 2,4 milyar dolar artışla 20,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 25,9 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 3,6 milyar dolar geriledi. Yurt dışı yerleşikler 26 Kasım ile biten haftada hisse senetlerinde 65 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 580 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

3 ARALIK 2021, CUMA

ARALIK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKET SONUÇLARI – TCMB

Merkez Bankası Kasım ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre TÜFE’nin aylık artışı %1,77’ye gerilemiş, yıl sonu TÜFE beklentisi %19,31’e yükselmişti. Yıl sonu Dolar/TL kur beklentisi 9,979’a yükselmişti. Yıl sonu cari işlemler açığı toplamı 19,2 milyar dolara, 2022 yılında ise 19,0 milyar dolar seviyesine gerilemesi bekleniyordu. 2021 yılı GSYH büyüme beklentisi %9,19’a yükselirken 2022 yıl sonu büyüme beklentisi %4,15 ile değişmedi. Anket sonuçlarından Merkez Bankasının 18 Kasım toplantısında politika faizini %15,0-15,5’e düşüreceği beklentisi vardı. Nitekim TCMB Kasım ayı toplantısında politika faizini %15’e düşürdü. Kasım ayı sonunda döviz kurundaki sert artışların etkisiyle enflasyon, faiz ve kur beklentilerinde yukarı yönlü değişimler göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

İhracat birim değer endeksi Eylül’de bir önceki yılın aynı ayına göre %11,8, ithalat birim değer endeksi %23,4 artış kaydetmişti. Miktar endeksleri ise yıllık bazda ihracatta %16,3 artmış, ithalatta %9,2 azalmıştı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise ihracat miktar endeksi önceki aya göre %1,0, ithalat miktar endeksi %3,2 azalmıştı. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi, Eylül ayında 88,4 seviyesine yükselmişti. Ekim ayında ithalatın önceki aya göre yatay kalması, ihracatın ise aylık %9,9’luk artış kaydetmesi miktar endekslerinde ihracatı yukarı çekecektir. Ekim ayında kurdaki yükselişin ithalat birim fiyatlarını yukarı çekebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde mevsim etkisinden arındırılmış işsiz sayısı 2021 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre 70 bin kişi azalarak 3 milyon 794 bin kişi olmuş, işsizlik oranı 0,3 yüzde puanlık azalışla %11,5 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Eylül ayında aylık %0,25, yıllık %39,54, artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %0,41 artmış; işçilik endeksi %0,18 azalmıştı. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise malzeme endeksi %47,44, işçilik endeksi %22,25 artmıştı. Ekim ve Kasım aylarında döviz kurundaki sert artışın etkisiyle özellikle malzeme maliyetinde sert yükseliş göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, imalat sektörü PMI, beklenti anketi, Merkez Bankası politika faizi

3-7 Mayıs haftasında açıklanacak verilerde enflasyon ve enflasyon beklentilerinde artış ile ihracatın imalat sektörünü desteklemeye devam ettiğini göreceğiz. Merkez Bankası ise para politikası toplantısında yüksek ihtimalle %19 olan politika faizinde değişikliğe gitmeyecek.

3 MAYIS 2021, PAZARTESİ

NİSAN AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Nisan ayında yıllık %16,19, aylık %1,08 artış kaydetmişti. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise aynı ayda yıllık %31,20, aylık %4,13 arttı. %50 ABD doları %50 Euro’dan oluşan döviz sepetinin Türk lirasına karşı Nisan ayında yıllık %25,4, aylık %6,5 değer kazanmış olması sebebiyle hem TÜFE hem de Yİ-ÜFE’de artışlar sürecek. Nitekim Bloomberg HT anket çalışmasında ekonomistler Nisan ayında TÜFE’de ortalama olarak aylık %1,8, yıllık %17,2 artış beklerken yıl sonu tahminleri %14,4’e yükseldi. Merkez Bankası ise geçen hafta yayınlanan 2. çeyrek enflasyon raporunda yıl sonunda TÜFE tahminini %12,2 seviyesine yükseltmişti. Yİ-ÜFE’de ise Türk lirasındaki değer kaybından doğrudan etkilenmesi sebebiyle, Nisan ayında aylık %4-%6 arasında bir artış Yİ-ÜFE’yi yıllık olarak %34-%38 aralığına taşıyabilir.

NİSAN AYI IHS MARKIT İMALAT SEKTÖRÜ TÜRKİYE VE DÜNYA PMI ENDEKSLERİ – IHS MARKIT

İSO ve IHS Markit iş birliğiyle hazırlanan Türkiye’nin imalat sektörü PMI endeksi, Mart ayında küresel imalat sektöründeki toparlanmaya bağlı olarak önceki aya göre büyüme kaydetmişti. IHS Markit’in Nisan ayı ilk tahminleri Türkiye’nin en önemli dış ticaret ortakları olan Euro Bölgesi, ABD ve İngiltere’de imalat sektörlerinde büyüme eğiliminin sürdüğünü, ihracat talebinin ve üretimin arttığını gösterdi. Dolayısıyla, Nisan ayında Türkiye imalat sektörü de ihracatın desteğiyle bu olumlu gelişmelerden etkilenecektir. MÜSİAD’ın yayınladığı Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi Nisan ayında aylık 1,7 puan artışla 52,5 seviyesine yükseldi. İSO ve MÜSİAD’ın yayınladığı endekslerin 50 üzerindeki değerler sektörde önceki aya göre büyümeyi, altındaki değerler ise küçülmeyi gösteriyor.

NİSAN AYI TEPAV PERAKENDE GÜVEN ENDEKSİ (TEPE) – TEPAV

Mart ayında TEPE aylık yüzde 4,1 puan düşüşle eksi %19,1 seviyesine gerilemişti. Bu değer, anket sorularına katılımcıların olumlu ve olumsuz gelişme ve beklenti sunanların yüzdesi arasındaki farkı gösteriyor. TEPE, en son Nisan 2016’da pozitif değer almıştı.

4 MAYIS 2021, SALI

NİSAN AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Nominal efektif döviz kuru, Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, Türk lirasının ağırlıklı ortalama değeridir. TÜFE bazlı REDK Mart ayında aylık %5,4 değer kaybıyla 65,71 seviyesine gerilemişti.

ŞUBAT AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ – TCMB

Merkez Bankası, Türkiye’de finansal kesim dışında faaliyet gösteren firmaların yurt içi finansal kesim ve yurt dışında yerleşiklerle olan işlemlerinden doğan döviz varlık ve yükümlülüklerine, dolayısıyla taşıdıkları kur riskine ilişkin göstergeleri her ay yayınlamaktadır. Aralık 2020 verilerine göre varlıklar Ocak 2021’de 1,4 milyar dolar, yükümlülükler 3,0 milyar dolar azalmıştı. Net Döviz Pozisyonu Açığı ise Ocak ayında 156,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve Aralık 2020’ye göre 1,6 milyar dolar azalmıştı. Sektör, 2018 yılı Mart ayında 223,3 milyar dolarlık Net Döviz Pozisyonu Açığı ile rekor kırmıştı. 2018 yılının Ağustos ayında Türk lirasında yaşanan sert değer kaybının ardından finansal kesim dışındaki firmalar döviz varlıklarını artırıp döviz yükümlülüklerini azaltmayı tercih etmiş, sektörün Net Döviz Pozisyonu Açığı düşüş eğilimini sürdürmüştür.

5 MAYIS 2021, ÇARŞAMBA

NİSAN AYI BEKLENTİ ANKETİ SONUÇLARI – TCMB

Mart ayında yıl sonu TÜFE beklentisi %13,1, cari açık beklentisi 25,8 milyar dolar seviyelerine yükselmiş, 2021 yılı GSYİH büyüme beklentisi %4,3 seviyesine gerilemişti.

NİSAN AYI IHS MARKIT HİZMET SEKTÖRÜ KÜRESEL PMI ENDEKSLERİ – IHS MARKIT

IHS Markit göstergeleri pandemi ile savaşta özellikle aşılamada hızlı hareket eden ülkelerin hizmet sektörlerinin Mart ayında büyüme kaydettiğini göstermişti. Nisan ayında da ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere’de hizmet sektörlerinin büyümeye devam ettiği sinyallerini aldık.

6 MAYIS 2021, PERŞEMBE

MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

TCMB’nin artan gıda, emtia ve ham madde fiyatlarına bağlı olarak artan enflasyonist baskıya rağmen politika faizinde değişiklik yapmayacağını tahmin ediyoruz.

TCMB VE BDDK, 30 NİSAN 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

22 Nisan ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artışlarını sürdürdü. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre artarken, TL cinsi krediler geriledi. Ortalama mevduat faizleri %19’lara yaklaşırken, ihtiyaç kredileri %24,5 seviyelerinde seyretti, ticari krediler ise yeniden %21 seviyelerini aştı. Döviz mevduatları haftalık 1,6 milyar dolar azalışla 217,0 milyar dolar seviyesine geriledi; tüzel kişiler döviz mevduatlarını 0,6 milyar dolar, yurt dışı döviz mevduatları ise 0,7 milyar dolar azaldı, bireysellerin döviz mevduatları değişiklik göstermedi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 6,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. Uluslararası rezervler 88,7 milyar dolar ile önceki haftaya 0,9 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 0,9 milyar dolar artarken, brüt döviz rezervleri 1,7 milyar dolar azaldı. Rezervlerin azalmasına bağlı olarak Merkez Bankası döviz likiditesi açığı 1,5 milyar dolar artışla 43,4 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar azalışla 29,2 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurt dışı yerleşikler 22 Nisan haftasında 148 milyon dolarlık net satış yapılırken; hisse senetlerinde net 104 milyon dolarlık alış, DİBS’te net 253 milyon dolarlık satış oldu.

7 MAYIS 2021, CUMA

NİSAN AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Hazine’nin nakit bazlı bütçe dengesi Mart ayında 41,0 milyar TL fazla vermiş, böylece yılın ilk çeyreğinde nakit bütçe dengesi 11,3 milyar TL fazla vermiş oldu. 2020 yılı genelinde toplam 181,9 milyar TL nakit açığı kaydedilmişti.

MART AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2021 Ocak ayında 139,0 olan ihracat miktar endeksi %5,5 azalarak, 2021 Şubat ayında 131,3 olmuştu. İthalat miktar endeksi ise aynı dönemde %1,0 azalışla 2021 Şubat ayında 110,5 seviyesine gerilemişti. Mart ayında ihracat ve ithalat hacimlerinde aylık bazda hızlanma yaşamıştık, dolayısıyla dış ticaret endekslerinde de yukarı yönlü bir seyir görülecektir. Öte yandan ihracat birim değer endeksinin (100,4), ithalat birim değer endeksine (105,5) bölünerek 100 ile çarpılmasıyla oluşan dış ticaret haddi aylık 2,4 puan düşüşle 95,1 seviyesine gerilemişti. Küresel tedarik zincirindeki kısıtlardan dolayı Türkiye’de ithalat maliyetlerindeki hızlanma Eylül 2020’den bu yana ihracattan elde edilen geliri gerisinde bırakmaya devam etmektedir. Enerji dışı dış ticaret haddinin, dış ticaret haddinin aşağısında olması ise özellikle ithal girdi kullanarak ürettiğini ihraç eden imalatçıların yüksek ithalat maliyetleri ve yüksek dış rekabet ortamında savaşmaya devam ettiklerini gösteriyor.

Dr. Fulya Gürbüz

Doğu ve Uzak Doğu’da imalat sektöründe artan maliyet işten çıkarmalara, artan rekabet satış fiyatlarında indirime sebep oluyor

IHS Markit tarafından açıklanan Ağustos ayı imalat sektörü satın alma müdürleri endeksi (PMI) verilerine göre Doğu ve Uzak Doğu’da genel olarak yurt içi talepte kısmi iyileşmeye, yurt dışı talepte bozulmaya, işten çıkarmaların devam ettiğine, girdi maliyetlerinin yükselmesine rağmen satışlarını artırmak adına üreticilerin fiyat düşürdüğünü gösterdi. Üreticilerin artan maliyetlere bağlı artan işsizlik ortamında fabrika satış fiyatlarını düşürmesi hem imalatçıların hem de hane halkının finansman ihtiyacını artırıyor.

Gelelim Ağustos ayında Doğu ve Uzak Doğu ülkeleri bazında imalat sektörü gelişmelerine…

Çin imalat sektörü PMI endeksi Ağustos ayında aylık 0,3 puan artışla 53,1 seviyesine yükseldi. Üretim ve yeni siparişler önceki aya göre hızlanırken Aralık 2019’dan bu yana ilk kez ihracat siparişlerinde artış yaşandı. Paralelinde istihdamdaki azalma hız kesti: bazı firmalar maliyetleri azaltmak için işten çıkarmalara devam ederken bazı firmalarda artan iş hacmine bağlı olarak işe alımlar oldu. Yüksek hammadde maliyetlerine bağlı olarak girdi maliyetleri yükselirken, maliyetlerdeki artış kısmen çıktı fiyatlarına yansıtıldı. Tedarik zincirindeki aksaklıklar devam etti.

Japonya imalat sektörü PMI endeksi Ağustos ayında aylık 2,0 puan artışla 47,2 seviyesine yükseldi. Üretim, yeni siparişler, ihracat ve istihdamdaki bozulma kısmen yavaşladı. Hammadde fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak imalat sektörü, girdi maliyetleri artmasına rağmen, satışların artması amacıyla çıktı fiyatlarında indirime gitti. Anket katılımcıları, pandeminin tedarik zincirini olumsuz etkilediğini belirtirken pandeminin ne kadar daha süreceği konusunda endişeliler.

Hindistan imalat sektörü PMI endeksi Ağustos ayında aylık 6,0 puan artışla 52,0 seviyesine yükseldi. Artan iç talep paralelinde üretim de artarken yurt dışı talepteki zayıflık sürdü. İşten çıkarmalar devam etti. Tedarik zincirindeki aksaklıklar devam ederken firmalar, teslimat sürelerindeki artışın nakliye kısıtlamaları, tedarikçi gecikmeleri ve kapasite baskılarından kaynaklandığını belirtti. Tedarik kıtlığı ve nakliye gecikmeleri sebebiyle hammadde maliyetleri arttı. Öte yandan, imalatçılar, rekabetçi baskılara ve satışları artırma çabalarına bağlı olarak, çıkış fiyatlarını önceki aylara göre daha düşük hızla da olsa düşürdüklerini belirttiler.

Rusya imalat sektörü PMI endeksi Ağustos ayında aylık 2,7 puan artışla 51,1 seviyesine yükseldi. Bunda yurt içi talepteki artış etkili oldu, yurt dışı talepteki zayıflık ise yavaşlayarak da olsa sürdü. Paralelinde, istihdamdaki düşüş yavaşladı. Yüksek tedarik maliyetleri ve para birimindeki değer kaybının ithal malları fiyatlarını yukarı çekmesine bağlı olarak işletme maliyetleri yükseldi. Şirketler söz konusu artışı çıktı fiyatlarına kısmen de olsa yansıttılar.

Güney Kore imalat sektörü PMI endeksi Ağustos ayında aylık 1,6 puan artışla 48,5 seviyesine yükseldi. Panelistlere göre Avrupa ve ABD’deki kademeli ekonomik iyileşmenin etkisiyle tedarik zincirindeki bozulma yavaşladı. Yurt içi ve yurt dışı satışlarındaki azalma düşük hızla da olsa sürdü. Bu da işten çıkarmaların hız kesmesine sebep oldu. Öte yandan, yüksek nakliye ücretleri, artan petrol fiyatları ve hammadde fiyatlarındaki artışın etkisiyle girdi maliyetlerindeki artış hızlandı. İmalatçılar ise artan maliyetlerine rağmen yoğun rekabet ortamında fiyat indirimlerine gitmek zorunda kaldılar. Tedarik zincirindeki bozulma devam etti.

Endonezya, Filipinler, Malezya, Myanmar, Singapur, Tayland ve Vietnam’ı kapsayan ASEAN imalat sektörü PMI endeksi Ağustos ayında aylık 2,5 puan artışla 49,0 seviyesine yükseldi. Toplam yeni siparişlerdeki azalma hız keserken ihracat siparişlerindeki azalma sürdü. Girdi maliyetlerinde süregelen artış, çıktı fiyatlarına yansıtılmazken işten çıkarmalar devam etti.

Tayvan imalat sektörü PMI endeksi Ağustos ayında aylık 1,6 puan artışla 52,2 seviyesine yükseldi. Bunda, yurt içi ve yurt dışı satışlarındaki artış etkili oldu. Girdi maliyetlerindeki sert artış çıktı fiyatlarına aynı ölçüde yansıtılmadı. Artan maliyetlere karşın verimlilikteki bozulmayı önlemek amacıyla işten çıkarmalar devam etti.

Dr. Fulya Gürbüz

Haftanın gündemi: Dış borç, bütçe, konut satışları, Japonya ve İngiltere merkez bankalarının para politikası kararları

15 Haziran 2020, Pazartesi

Mayıs ayı tarım ÜFE verileri açıklanacak. Nisan 2020’de tarım ÜFE önceki aya göre %0,55 azalmış, yıllık olarak %8,58 artış kaydetmişti.

Mayıs ayı bütçe verileri açıklanacak. Nisan ayında bütçe dengesi 43,2 milyar TL açık vermişti. Merkezi yönetim bütçesinin öncü verisi olan nakit bütçe dengesi Mayıs ayında 9,73 milyar TL açık verdi. Bu da Mayıs ayında merkezi yönetim bütçe açığının benzer bir şekilde gerileyeceğini gösteriyor.

Mayıs ayı konut satışı verileri açıklanacak. Nisan 2020’de 42 bin 783 konut satışı ile 2013’ten bu yana kaydedilen en düşük satış kaydedildi. 2020 yılı ilk çeyreğinde konut satışları ortalama 113 bin 679 olmuş, 2019 yılı son çeyreğinde 161 bin 85 ile söz konusu dönemin rekor yüksek seviyesi kaydedilmişti. Düşük kredi faizlerinin etkisiyle Mayıs ayında konut satışlarında önceki aya göre hızlanma göreceğiz.

16 Haziran 2020, Salı

Japonya Merkez Bankası (BOJ) para politikası kararını açıklayacak.

Nisan ayı Merkez Bankası konut fiyat endeksi açıklanacak. Mart ayında endeks önceki aya göre %1,37 artışla 125,41 seviyesine yükselmişti.

Haziran ayı BloombergHT tüketici güven öncü endeksi açıklanacak. Endeks Mayıs ayında önceki aya göre 8,1 puan artışla 73,20 seviyesine yükselmişti.

17 Haziran 2020, Çarşamba

Nisan ayı özel sektör uzun vadeli kredi borcu verileri açıklanacak. Mart ayında söz konusu borç stoku 212 milyon dolar azalışla 177 milyar 645 milyon dolar seviyesine gerilemişti. En son Şubat 2018’de 226 milyar 615 milyon dolar ile zirveyi görüp düşüşe geçmişti. Özel sektörün kısa ve uzun vadeli toplam dış borç stoku 2019 yılı son çeyreğinde 273 milyar 743 milyon dolar seviyesinde bulunuyor.

18 Haziran 2020, Perşembe

İngiltere Merkez Bankası (BoE) para politikası kararını açıklayacak.

Nisan ayı kısa vadeli dış borç stoku verileri açıklanacak. Mart ayında kısa vadeli dış borç stoku 118 milyar 749 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. Kalan vadeye göre gelecek 1 yıl içinde ödenmesi gereken toplam dış borç stoku Mart ayında 168 milyar 884 milyon dolar seviyesinde bulunuyor.

19 Haziran 2020, Cuma

TCMB, Haziran ayı Beklenti Anketi verilerini açıklayacak. Mayıs ayı Beklenti Anketi sonuçlarına göre yıl sonu TÜFE beklentisi %9,38, yıl sonu Dolar/TL kuru beklentisi 7,018 seviyesinde bulunuyor. 2020 yılı sonunda GSYH’nin yıllık %1,25 daralacağı, 2021 yılında ise %4,61 büyüme kaydedeceği bekleniyor. 2020 yıl sonu 12-aylık toplam cari işlemler dengesinin ise 7 milyar 225 milyon dolar açık vereceği bekleniyor.

Nisan ayı Net Uluslararası Yatırım Pozisyonu verileri açıklanacak. Mart ayında uluslararası varlıkları 233 milyar 752 milyon dolar, yükümlülükleri 548 milyar 468 milyon dolar, ikisinin farkı olan Net Uluslararası Yatırım Pozisyonu açığı ise 314 milyar 716 milyon dolar seviyesinde bulunuyor.

Dr. Fulya Gürbüz