Etiket: politika faizi

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, faiz kararı, PMI, turizm, tüketici güveni

20-24 Mart haftasında açıklanacak makro ekonomik verilerde merkezi yönetimin borç yükünde artış, yurt dışı üretim ve tarım girdi fiyat enflasyon hızında yavaşlama, tüketici güveninde iyileşme işaretleri gelebilir.

20 MART 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

TÜİK, ülke içinde üretimi yapılan ve yurt dışına satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını ölçen YD-ÜFE endeksini yayınlıyor. Ocak ayında YD-ÜFE yıllık %50,98, aylık %4,00 artış kaydetmişti. Grafikten de görüleceği gibi enerji maliyetlerinin (kırmızı çizgi) YD-ÜFE üzerindeki baskısı devam ediyor. Şubat ayında petrol fiyatları ve diğer emtia fiyatları yıllık bazda düşüş kaydetti, döviz kurunun yıllık artış hızı da değişmedi. Sonuç olarak YD-ÜFE’nin bir önceki yıla göre artış hızı Şubat ayında yavaşlamaya devam edecek gibi gözüküyor. YD-ÜFE Şubat ayında bir önceki aya göre yatay kalabilir zira Dolar/TL kuru Şubat ayında önceki aya göre hafif yükselirken petrol fiyatları hafif geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Ocak ayı itibariyle merkezi yönetimin borç stoku 4 trilyon 178 milyar TL seviyesinde bulunuyor. Toplam stokun %65,3’ünü döviz cinsi borç stoku (2,7 trilyon TL), %34,7’sini TL cinsi borç stoku oluşturuyor. Aşağıdaki grafikten anlaşılacağı üzere Ekim 2021’den bu yana döviz kurundaki yatay seyir ve Hazine’nin TL cinsi borçlanmaya ağırlık vermesi döviz cinsinden borç stokunun azalmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 MART 2023, SALI

OCAK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

Aralık 2022’de Tarım-GFE yıllık %103,14, aylık %0,72 artış kaydederek ardı ardına üçüncü ay yıllık bazdaki düşüş seyrini korudu. 2023 yılı Ocak ve Şubat aylarında ise döviz kurundaki yıllık artışın yavaşlamasına bağlı olarak Tarım-GFE’deki yavaşlama eğilimi sürecek.

Kaynak: TÜİK

22 MART 2023, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI – federalreserve.gov

ABD’de vadeli işlemler piyasalarındaki fiyatlamalara göre Fed’in 23 Mart’ta mevcut %4,50-4,75 aralığındaki politika faiz aralığı hedefinin %62 olasılıkla %4,75-%5,00 aralığına yükseleceği (25 baz puanlık artış) hesaplanıyor. Her ne kadar Fed’in para politikasında dikkate aldığı ve %2 olarak hedeflediği yıllık çekirdek kişisel tüketim harcamaları enflasyonunun (PCE) Ocak 2023’te %4,7’ye yükselmesi, fiyat baskılarının tekrar artmaya başladığı endişelerini ortaya koydu. Dahası, Fed’in 8 Mart’ta yayınladığı ve Şubat ayını kapsayan 2023 yılı ikinci Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitenin ılımlı bir iyileşme kaydettiğine işaret etmişti. Ayrıca raporda, istihdam piyasasının güçlü konumunu sürdürdüğünü ve özellikle enerji ve hammadde fiyatları olmak üzere girdi maliyetlerinin artmaya devam ettiğini okumuştuk. Hal böyle olunca Fed’in 21-22 Mart tarihli para politikası toplantısında politika hedef faiz aralığının 50 baz puan artışla %5,00-%5,25 seviyesine yükseleceği beklentisi ağırlık kazanmıştı. Ancak önceki hafta ABD’de Silvergate Bank, Silicon Valley Bank ve Signature Bank’in batmasıyla birlikte finansal istikrarda oluşan çatlaklara ek olarak en büyük ABD bankalarının (JPMorgan Chase, Wells Fargo, Citigroup, Truist) zordaki First Republic Bank’a 30 milyar dolar mevduat koymaları Fed’in faiz artırım hızını yavaşlatacağı beklentilerini ortaya koyuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 MART 2023, PERŞEMBE

TCMB FAİZ KARARI – TCMB

Yüksek enflasyon baskısının sürdüğü Türkiye’de ForeksHaber’in yaptığı bir ankete göre TCMB’nin 23 Mart tarihli toplantısında politika faizinin mevcut %8,5 seviyesinde sabit kalacağı veya %8,0 seviyesine düşürüleceği beklentileri eşit dağılmış durumda. Şubat ayında merkezi yönetim bütçesinin yaşanan deprem felaketlerinin etkisiyle hızlı artan bütçe harcamalarına bağlı olarak 170,6 milyar TL açık vermesi, TÜFE’nin yıllık bazda %55 seviyesine gerilemesi, ticari kredi faiz oranlarının artması ve brüt döviz rezervlerinin Eylül 2022’den bu yana en düşük seviyesine gerilemesi TCMB’nin faiz indirmesine sebep olabilir zira faiz artırmak TCMB’nin seçenekleri arasında yer almıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Şubat 2023 itibariyle tüketici güven endeksi aylık %4,3 oranında artışla 82,5 seviyesinde bulunuyor. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100’den küçük olması kötümserliği gösteriyor. Deprem felaketi sebebiyle hükumetin harcamalarını artırması Şubat ayında tüketicilerin kötümserliğinde azalmayı beraberinde getirdi. Mart ayında EYT ile ilgili sürecin devreye alınması ve seçimlerin erken yapılacak olması Mart ayında tüketicilerin güven algısında iyileşmenin sürmesine katkıda bulunabilir.

Kaynak: TÜİK

24 MART 2023, CUMA

MART AYI ÖNCÜ KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases

S&P Global verilerine göre, 2023 yılı Şubat ayında küresel mal ve hizmet üretiminin önceki aya göre arttığını, yeni yurt içi siparişlerin aynı dönemde artarken yeni ihracat siparişlerindeki düşüşün yavaşladığını, istihdamın daha hızlı arttığını, girdi maliyetlerinin daha yavaş hızla arttığını, çıktı fiyatlarının ise daha hızlı arttığını görmüştük. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor.

Kaynak: S&P Global

ŞUBAT AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

2023 yılı Ocak ayında Türkiye’ye 2 milyon 5 bin turist geldi, ülkeden 2 milyon 342 bin turist ayrıldı. 2022 yılı genelinde toplam gelen ve ayrılan turist sayısı sırasıyla 44 milyon 564 bin ve 44 milyon 537 bin ile 2019 yılı seviyelerine yükseldi. 2022 yılı genelinde 42 milyar dolar net turizm geliri elde edildi. TCMB’nin ödemeler dengesi verilerinde ise net seyahat gelirlerinin 2022 yılında %48 artış kaydetmesine rağmen dış ticaret açığının 2021 yılındaki 29 milyar dolardan 2022 yılında 89 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak toplam cari işlemler açığı yıllık 5,7 kat artışla 48,7 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa ekonomisinin işaret ettiği mevcut zayıf ekonomik performansın etkisiyle Türkiye’nin ihracat hacminin zayıflaması, öte yandan ithalatın yüksek seyrini koruması 2023 yılında cari açıktaki bozulmanın süreceğine işaret ediyor. Türkiye’de yaşanmaya devam eden depremlerin turizm sektörü üzerindeki olumsuz etkisi de cari açık üzerinde artış yönlü baskıya sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Şubat 2023: Türkiye’de yurt içi talep ile mal ve hizmet üretiminde iyileşme işaretleri

21 Şubat’ta açıklanan gelişmiş ekonomiler Şubat ayı öncü PMI verilerinde hizmet sektörünün hızlandığı, imalat sektöründe daralmanın zayıfladığı hatta büyüme kaydedildiği işaretlerini aldık. Gelişmiş ekonomilerin imalat sektörü ihracat siparişleri ise zayıf seyrini korudu. Hafta başından bu yana açıklanan Türkiye’nin Şubat ayı makro-ekonomik verilerinde ise ekonomik aktivitede iyileşme işaretleri aldık.

Tüketici güven endeksi, sektörel güven endeksleri, reel kesim güven endeksi (RKGE), imalat sektörü kapasite kullanım oranları (KKO) ve küresel PMI verilerine yönelik gelişmeleri dikkate aldığımızda Şubat ayında bir önceki aya göre;

. Ücret zamları ve EYT’nin devreye alınması tüketicilerin geleceğe yönelik maddi durum beklentisini iyileştirdi. Fiyat artışlarının satın almaları öne çektiğini de dikkate aldığımızda hane halkının dayanıklı ve yarı dayanıklı malları satın alma düşüncelerinde de iyileşme kaydedildi. Şubat ayında ihtiyaç kredi hacmindeki artışın hızlanması ve RKGE’de mevcut yurt içi siparişlerindeki artış tüketici iyimserliğini destekledi.

Kaynak: TCMB

. İmalat sektöründe yatırım harcamalarında artışa paralel olarak yatırım malı imalatı da arttı.

. İmalat sektörü ara malı üretiminde KKO’nun düşmesinde küresel imalat sektörü ihracat talebindeki azalmanın etkisi olabilir.      

. İmalat sektöründe mevcut yurt içi ve ihracat siparişleri arttı.

. İmalat sektörü girdi maliyetleri ile gelecek 3 ayda satış fiyatları beklentisi aylık ve yıllık bazda düştü.

Kaynak: TCMB

. Stoklardaki artış yavaşladı.

. Hizmet sektöründe son 3 aydaki iş durumu ve son 3 aydaki hizmetlere olan talep zayıfladı.

. Perakende ticaret sektöründe gelecek 3 aya ilişkin sipariş ve satış beklentilerindeki iyimserlik azaldı.

. Hizmet sektöründe gelecek 3 aya ilişkin istihdam beklentisi arttı, perakende ticaret sektöründe beklenti zayıfladı, inşaat sektöründe kötümser beklenti zayıfladı.

Kaynak: TÜİK

Şubat ayına ilişkin olumlu makro-ekonomik sinyaller 24 Şubat’ta gerçekleştirilecek olan TCMB para politikası toplantısında %9 seviyesindeki politika faizinin düşürülmesinde etkili olabilir.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, girdi, güven, hizmet, imalat, işgücü, kapasite, perakende, PMI, politika faizi, turizm

20–24 Şubat haftasında; Şubat ayına ilişkin olarak yurt dışında küresel PMI verileri, yurt içinde ise tüketici güveni, imalat sektörü kapasite kullanım oranları, reel kesim güven endeksi ve sektörel güven endeksleri mal ve hizmet üretimindeki resmi ortaya koyacak. Ocak ayına ilişkin olarak turizm istatistiklerine odaklanırken; merkezi yönetimin borç stokunun arttığını, yurt dışı üretici maliyetlerinde aylık artışın sürdüğünü göreceğiz. Aralık ayı tarımsal girdi fiyat endeksinde mazot ve gübre maliyetlerindeki artışa paralel olarak yükseliş kaydedilecek. 2022 yılı son çeyreğinde işgücü girdi endekslerinde istihdam ve ücretlerde artışa tanık olabiliriz.

20 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

OCAK AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Aralık 2022’de merkezi yönetimin borç stoku 4,0 trilyon TL seviyesindeydi. Toplam stokun 2,6 trilyon TL’si (%65,5) döviz cinsinden stoku, 1,4 trilyon TL’si (%34,5) TL cinsinden stoku oluşturmaktaydı. Stokun en büyük payını döviz cinsinden borç stokunun oluşturması sebebiyle döviz kurundaki artışlar borç stoku artışını hızlandırmaktadır. 6 Şubat 2023 tarihli yıkıcı depremin ardından merkezi yönetimin harcamalarında dolayısıyla da borçlanma gerekliliğinde hızlanma göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI YURTDIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Aralık 2022’de YD-ÜFE aylık %2,77, yıllık %49,90 artış kaydetmişti. Yarı yarıya dolar ve Euro’dan oluşan döviz kuru sepetinin artış hızının Ocak ayında önceki aya göre yavaşlaması YD-ÜFE’nin de aylık artışının yavaşlamasına sebep olabilir. Ocak ayı verilerinde özellikle enerji dışı emtia fiyatlarındaki artışın YD-ÜFE üzerinde yaratacağı olası baskıya odaklanacağız.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ocak ayında Tüketici Güven Endeksi aylık %4,6’lık artışla 79,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 altındaki değerler tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir. Ücret zamları ve döviz kurundaki yatay seyir tüketici güvenini olumlu etkiliyor. Ancak, depremin etkisiyle özellikle hızlanan gıda fiyatları ve gündeme gelen fiyat artışları tüketicinin alım gücünü aşağı çekebilir. Olası etkileri alt endeks verilerinde takip edeceğiz.

Kaynak: TÜİK

21 ŞUBAT 2023, SALI

ŞUBAT AYI KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI İLK TAHMİNLERİ – S&P GLOBAL

Ocak ayında küresel hizmet ve imalat sektörlerini kapsayan JP Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksi aylık 1,6 puan artışla 49,8 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 altındaki değerler önceki aya göre daralmayı, yukarısındaki değerler ise büyümeyi gösteriyor. Küresel Hizmet Sektörü Üretim Endeksi Ocak ayında kaydettiği 50,1 değeriyle önceki aya göre 2,0 puanlık büyüme performansı ortaya koymuştu. Küresel İmalat Sektörü Üretim Endeksi ise Ocak ayında aylık 0,4 puan artışla 49,1 değerini alarak sektördeki daralmanın yavaşladığı işaretini vermişti. Aşağıdaki grafik JP Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksindeki eğilim (yeşil çizgi) ile GSYH büyümesindeki eğilimin (sarı çizgi) ne kadar yakın hareket ettiğini gösteriyor. PMI verileri, GSYH tahmininde öncü göstergelerin başında gelmektedir.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

2022 YILI ARALIK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TCMB

Kasım 2022’de Tarım-GFE aylık %2,38, yıllık %121,49 artış kaydetmişti. Aralık 2022’de döviz kuru ile gübre ve enerji maliyetlerinin yıllık artışlarındaki yavaşlamanın etkisiyle Tarım-GFE’nin yıllık artışında da yavaşlama görebiliriz. Ancak Aralık ayında mazot ve gübre maliyetlerinin önceki aya göre artmaya devam etmesine bağlı olarak Tarım-GFE de aylık bazda artışını sürdürecek.

Kaynak: TÜİK

22 ŞUBAT 2023, ÇARŞAMBA

ŞUBAT AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Ocak ayında KKO, bir önceki aya göre 1,2 puan azalışla %75,3 seviyesine gerilemişti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış KKO aylık 0,6 puan azalışla %75,8 seviyesinde gerçekleşmişti. KKO detaylarında tüketim, yatırım ve ara malları üretimindeki eğilimi görüyoruz.

Kaynak: TCMB

ŞUBAT AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

Ocak ayında mevsimsellikten arındırılmış RKGE aylık 1,8 puan artışla 103,4 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektör profesyonellerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığı (iyimser) anlamına geliyor. Detaylarda siparişler ve üretimde artışa ek olarak girdi maliyetleri ve satış fiyatlarında yukarı yönlü baskı işaretleri almıştık. Söz konusu işaretlere paralel olarak Ocak ayında TÜFE’nin ayılık bazda %6,65, Yİ-ÜFE’nin  aylık %4,15 artış kaydettiğini hatırlatalım.

Kaynak: TCMB

ŞUBAT AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Ocak ayında inşaat sektörü güven endeksi aylık %0,6 artışla 93,2’ye yükselmiş, hizmet sektörü güven endeksi aylık %1,7 düşüşle 118,1’e ve perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %1 düşüşle 126,2 seviyesine gerilemişti. Endeks değerlerinin 100’den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den küçük olması ise kötümserliğini göstermektedir. Güven endeksleri ekonomik aktiviteye ilişkin ipuçları vermektedir. Buna göre Ocak ayı perakende ticaret ve hizmet sektörü güven endeksleri ile RKGE verileri perakende satışlarda ve imalat sektörü üretiminde iyileşmeye işaret etmişti.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI 4. ÇEYREK İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ – TÜİK

2022 yılı üçüncü çeyreğinde istihdam endeksi yıllık %7,1, çalışılan saat endeksi yıllık %3,5, brüt ücret-maaş endeksi yıllık %101,5 artış kaydetmişti. Bir önceki çeyreğe göre ise istihdam endeksi %2,2 artmış, çalışılan saat endeksi %0,3 azalmış, brüt ücret-maaş endeksi %25,2 artmıştı. TÜİK’in yayınladığı “ücretli çalışan” istatistikleri istihdamın 2022 yılı son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre arttığına işaret etmişti. Bu sebeple 4. çeyrek işgücü girdi endekslerinde istihdam endeksinde artışın sürdüğünü görebiliriz.

Kaynak: TÜİK

23 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE POLİTİKA FAİZİ KARARI – TCMB

TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketi Şubat ayı sonuçlarına göre politika faizinin (grafikte siyah çizgi) %9 seviyesinde sabit tutulması bekleniyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere Ağustos 2022’den bu yana politika faizi %14’lerden %9’lara kadar gerilemiş, paralelinde ticari kredi faiz oranları (mavi çizgi) %27’lerden %12’lere, tüketici kredi faiz oranları da (kırmızı çizgi) %34’lerden %30’lara gerilemiştir. Aynı dönemde mevduat faiz oranları (sarı çizgi) ise %18’lerden %26’ların üzerine çıkmıştır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

24 ŞUBAT 2023, CUMA

OCAK AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Aralık 2022 ’de Türkiye’ye giren turist sayısı aylık %6 düşüşle 2 milyon 399 bin 441 kişiye, ülkeden ayrılan turist sayısı aylık %23 azalışla 2 milyon 266 bin 424 kişiye, net turizm gelirleri ise aylık %35 düşüşle 1,8 milyar dolara gerilemişti. 2022 yılının tamamında net turizm geliri yıllık %53,3 artışla 46,3 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Döviz pozisyonu, enflasyon, faiz, güven, ihracat, ithalat, PMI, SAMEKS, turizm

30 Ocak – 3 Şubat haftasında, Ocak ayına ilişkin olarak ekonomik güven endeksinde artış, enflasyon verilerinde yavaşlama, küresel PMI verilerinde zayıflık, Türkiye PMI ve SAMEKS verilerinde iyileşme görebiliriz. Amerikan, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları politika faizini artıracak.   

30 OCAK 2023, PAZARTESİ

OCAK AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Aralık 2022’de mevsim etkilerinden arındırılmış ekonomik güven endeksi, aylık 0,7 puan artışla 97,6 seviyesine yükselmişti. Endeksin alt endeksleri olan tüketici, inşaat sektörü, reel sektör güven endekslerinin Ocak ayında önceki aya göre artış kaydetmesi ekonomik güven endeksinin de yükselmesinde etkili olacaktır. Hizmet ve perakende ticaret güven endekslerinin Ocak ayında hafif gerilemesi ise ekonomik güven endeksinde görece hızlı artışı yavaşlatacaktır.

Kaynak: TÜİK

31 OCAK 2023, SALI

OCAK AYI SAMEKS ENDEKSLERİ – MÜSİAD

2022 yılı Aralık ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, aylık 0,2 puan artışla 53,3 değerine yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler sektörde ekonomik aktivitenin önceki aya göre iyileştiğini gösteriyor. Endeksin alt bileşenleri olan Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 2,7 puan artışla 53,6 puana yükselmiş, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 6,3 puan düşüşle 52,6 değerini almıştı. Öncü göstergeler iç talebin Ocak ayında ekonomiyi desteklediğini, dolayısıyla da Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi’nin SAMEKS Bileşik Endeksi’ni destekleyeceğine işaret ediyor. Ocak ayı verilerinde özellikle sanayi sektörü ile ilgili gelişmelere odaklanacağız.

Kaynak: MÜSİAD

ARALIK 2022 HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK

2022 yılı Kasım ayında H-ÜFE aylık %0,25, yıllık %98,82 artış kaydetmişti. Aralık ayı fiyatlar genel seviyesinde aylık ve yıllık artış hızlarının yavaşladığını gösteriyor. Aralık ayında özellikle enerji maliyetlerindeki düşüş ve döviz kurlarının yatay hareket etmesine bağlı olarak benzer yavaşlamayı H-ÜFE’de de görebiliriz.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Her ayın ikinci iş günü Ticaret Bakanlığı bir önceki ayın dış ticaret verilerini yayınlamaktadır. Buna göre Aralık 2022’de aylık %4,6’lık artışla 22,9 milyar dolar ihracat, aylık %8,6’lık artışla 33,3 milyar dolar ithalat yapılmış, 10,4 milyar dolar dış ticaret açığı kaydedilmişti. Böylece 2022 yılı toplamında 254,2 milyar dolarlık ihracat, 364,4 milyar dolarlık ithalat yapılmış, 110,2 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedilmiştir. 2 Ocak’ta Ticaret Bakanlığının Ocak ayı dış ticaret verilerini takip edeceğiz.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 YURDA GİRİŞ-ÇIKIŞ YAPAN YABANCI VE VATANDAŞLAR – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

2022 yılı Kasım ayında 2 milyon 551 bin turist Türkiye’ye giriş yapmış, 2 milyon 958 bin turist Türkiye’den çıkış yapmıştı.

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı

1 ŞUBAT 2023, ÇARŞAMBA

OCAK AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT PMI – pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases

JP Morgan küresel imalat sektörü PMI endeksi Aralık ayında son 30 ayın en düşüğü olan 48,6 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 altındaki değerler sektörün önceki aya göre daraldığını gösteriyor. Ocak ayı öncü veriler Çin hükumetinin “sıfır Covid” politikasından vazgeçmesi, ılımlı hava şartlarına bağlı olarak enerji fiyatlarının korkulan kadar yükselmemesi, sıkı finansal şartlar, talepteki azalmaya bağlı olarak tedarik sürelerinde iyileşme Ocak ayında küresel ekonomide -özellikle hizmet sektöründe- çok kötü bir resim ortaya koymadı. Evet, PMI verileri küresel ekonomide yavaşlama işaretleri ortaya koydu ancak beklenen kadar sert bir yavaşlama olmayacağı görünümü ağırlık kazanıyor. Dahası küresel enflasyonist baskı sürüyor. Türkiye’de ise imalat sektörü PMI endeksi Aralık 2022’de aylık 2,4 puan artışla 48,1’e yükselerek sektördeki zayıflama ılımlı düzeyde kalmıştı.

Kaynak: JP Morgan ve S&P Global

ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI –federalreserve.gov

ABD’de Ocak ayı öncü PMI verileri; hizmet ve imalat sektörlerinde daralmanın Ocak ayında yavaşladığını; çalışan ücretlerinde yükseliş ve tedarikçilerden gelen fiyat artışlarının girdi maliyetlerini baskıladığını, ancak yeni siparişleri çekebilmek adına maliyetlerdeki artışın çıktı fiyatlarına benzer oranda yansıtılmadığını, hizmet sektöründe istihdamın arttığını, işgücü maliyetlerinde artış ve düşük iş hacmine bağlı olarak 2,5 yıl aradan sonra ilk kez imalat sektöründe işten çıkarmaların yaşandığını, satın alımlara değil stoklardan kullanımın tercih edildiğini okuduk. Ekonomik büyümede yavaşlama olmasına rağmen Fed’in politika faizini %2’ye düşürme hedefinde dikkate aldığı çekirdek PCE enflasyon Haziran 2022’de yıllık %6,98’e yükselerek tarihi rekor kırmış, sıkı para politikasının etkisiyle çekirdek PCE Kasım 2022’de yıllık %5,54’e kadar gerilemişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi Fed’in bilançoyu küçülterek (gri çubuklar) ve faiz artırarak (mavi çizgi) ekonomik aktivitenin yavaşlamasına ve enflasyonun düşmesine katkı sağlamıştır. Küresel piyasalarda Fed’in 25 baz puanlık artırımla politika faiz aralığının 450-475 baz puan seviyesine yükseleceği fiyatlanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) FAİZ KARARI – http://www.ecb.europa.eu/home/html/index.en.html

Ocak ayı öncü PMI verilerine göre, en büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi’nde hizmet sektörü 6 ay sonrasında ilk kez bir önceki aya göre büyürken, imalat sektöründeki daralma yavaşladı. Düşen talebin etkisiyle tedarik zincirinde iyileşme yaşandı, girdi maliyet enflasyonu yavaşlasa da çıktı fiyat artışları hızlandı. Söz konusu hızlanmada çalışan ücretlerinde, enerji fiyatlarında ve hammadde maliyetlerindeki artış etkili oldu. Yeni siparişler azalmaya devam etti, girdi stokları ve nihai ürün stokları azaldı, istihdam arttı. Teknoloji, sağlık, ilaç ve sanayi hizmetleri sektörleri önceki aya göre büyüme kaydetti. Veriler, Euro Bölgesi’nde olası ekonomik zayıflığın (resesyon) beklendiği kadar kötü olmayabileceğine işaret etti. Euro Bölgesi’nde çekirdek enflasyon Aralık 2022’de tarihi zirve olan %5,2’ye yükseldi. Enflasyondaki katılığa bağlı olarak piyasada AMB’nin 2 Şubat tarihli para politikası toplantısında 50 baz puanlık faiz artırımıyla politika faizinin %3 seviyesine yükselmesi bekleniyor.

Kaynak: tradingeconomics.com

KASIM 2022 FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN NET DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Ekim 2022 ’de finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları 172,2 milyar dolara, yükümlülükleri 256,1 milyar dolara yükselmiş, net döviz pozisyonu açığı 83,9 milyar dolara gerilemişti. Sektörün gelecek 12 aya ilişkin net döviz pozisyon fazlası ise 72,6 milyar dolara yükseldi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 ŞUBAT 2023, CUMA

OCAK AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Aralık 2022’de Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %64,27, aylık %1,18 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %97,72 artarken, aylık %0,24 azalma kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi yüksek baz etkisiyle Aralık ayında yıllık enflasyon artış hızında yavaşlama gördük, Ocak ayında da baz etkisiyle yıllık enflasyondaki düşüş sürecek. Öte yandan aylık bazda artışları dikkate aldığımızda döviz kuru ve enerji fiyatlarının Ocak ayında yükselmesine bağlı olarak aylık fiyat baskılarının devam edeceğini söyleyebiliriz.  

Kaynak: Turkey Data Monitor

ABD OCAK AYI İŞSİZLİK VERİLERİ – http://www.bls.gov

ABD’de işsizlik oranı Aralık ayında %3,5 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlarda yıllık artış %4,52’ye gerilemişti. Fed’in uyguladığı sıkı para politikasının ekonomide yavaşlamaya sebep olması istihdam tarafında özellikle de sanayi sektöründe işten çıkarmaları gündeme getirdiğini Ocak ayı öncü PMI verilerinde okuduk. Çekirdek PCE enflasyonunda %2 ve maksimum istihdam hedeflerini ön planda tutan Fed’in faiz artırımlarını daha yavaş hızla artıracağı beklentilerinin genele yayılmasının sebebi bu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI BM GIDA FİYAT ENFLASYONU – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

BM küresel gıda fiyat endeksi Aralık 2022’de aylık %1,9 gerilemiş, yıllık baz  %1’lik düşüş kaydetmişti. Aylık bazda küresel gıda fiyatları Nisan-Aralık 2022 döneminde ardı ardına düşerken, son iki aydır yıllık bazda düşüş yaşanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Bej Kitap, borç, bütçe, enflasyon, istihdam, konut

16 – 20 Ocak haftasında, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin olarak enflasyonda yumuşama, konut fiyatlarında artış görebiliriz. TCMB politika faizini değiştirmeyecek. FED Bej Kitap raporunda ABD’de ekonomik görünüm ve enflasyona dair zayıflık sinyalleri gelebilir.

16 OCAK 2023, PAZARTESİ

ARALIK 2022 TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Kasım 2022’de Tarım-ÜFE aylık %7,0, yıllık %169,5 artış kaydetmişti. TÜFE’nin alt kalemi olan Gıda ve Alkolsüz İçecekler Ekim ve Kasım aylarında aylık %5 üzerinde artış kaydetmesinin ardından Aralık ayında %2,0 artış gösterdi. Yİ-ÜFE’nin alt kalemi olan Gıda Ürünleri ise Aralık ayında %3,3 arttı. Zayıflayan enerji maliyetlerini de dikkate aldığımızda Aralık ayında Tarım-ÜFE’nin aylık artışında yavaşlama görebiliriz.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Kasım 2022’de merkezi yönetim bütçesi 347,7 milyar TL gelir, 239,4 milyar TL gider kaydetmiş, böylece bütçe 108,3 milyar TL fazla vermişti. Ocak-Kasım döneminde bütçe toplamda 20,4 milyar TL açık verdi. Nakit bütçe dengesi ile genelde yakın sonuçlar vermektedir. Nakit bütçe Aralık ayında 108,3 milyar TL açık verdiğini, 2022 yılı toplamında nakit açığının 169,4 milyar TL olduğunu belirtelim. 2022-2024 dönemi Orta Vadeli Program’a göre merkezi yönetim bütçesinin 2022 yılında 278,4 milyar TL, 2023 yılında 290,2 milyar TL açık vermesi tahmin edilmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Ekim 2022’de özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu 152,7 milyar dolar seviyesinde olup; 97,7 milyar doları finans dışı sektöre, 47,2 milyar doları bankacılık sektörüne, 7,8 milyar doları bankacılık dışı finans kuruluşlarına ait bulunuyordu. Sektör bazında bakıldığında borcun 54,4 milyar doları hizmet sektörüne, 22,4 milyar doları imalat sektörüne, 20,9 milyar doları tarım sektörüne aittir.  FED ve Avrupa Merkez Bankası’nın faiz artırım sürecinde olmaları Türkiye’nin yurt dışı borçlanma maliyetlerinin artmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 ÜCRETLİ ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre Ekim 2022’de ticaret ve hizmetler sektöründe 8 milyon 277 bin, sanayi sektöründe 5 milyon 17 bin, inşaat sektöründe 1 milyon 588 bin kişi istihdam edilmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 OCAK 2023, SALI

ARALIK 2022 KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Kasım 2022’de konut satışları aylık 15.146 adet artışla 117.806 adet olmuştu. Yabancılara konut satışları aylık 706 adet artışla 6.083 adet olmuştu. Aralık ayında konut kredilerindeki artışın konut satışlarına nasıl yansıdığını izleyeceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Dolar/TL kurunun aylık %1,5 arttığı Ekim 2022’de konut fiyat endeksi aylık %5,4, yıllık %199,2 artış kaydetmişti. Kasım ayında döviz kurunun yatay kalmasına rağmen inşaat maliyetleri aylık %1,2 artış kaydetti. Söz konusu artışın konut fiyatlarına da yansıması beklenebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 KISA VADELİ TOPLAM DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Ekim 2022’de Türkiye’nin kısa vadeli (1-yıldan az vadeli borçlanılan) dış borç stoku aylık 2,4 milyar dolar artışla 142,3 milyar dolar seviyesine yükselmişti. Borçlanan bazında, borcun 32,3 milyar doları TCMB’ye, 58,3 milyar doları bankalara, 51,8 milyar doları diğer sektörlere aittir. Kalan vadeye göre, vadesinin dolmasına 1 yıl ve altında kalmış olan borç stoku ise aylık 1,0 milyar dolar artışla 186,3 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

18 OCAK 2023, ÇARŞAMBA

BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) – federalreserve.gov

8 Ekim-23 Kasım dönemini kapsayan 2022 yılı raporunda FED, yüksek faiz oranları ve enflasyon ile görünüme yönelik artan belirsizliğe bağlı olarak ekonomik aktivitenin bir önceki rapor dönemine göre yatay ya da hafif arttığına işaret etmişti. İşgücü talebinde zayıflama kaydedilirken; teknoloji, finans ve gayrimenkul sektörlerinde işten çıkartmalara dikkat çekildi. Çalışan ücret artışları ise ılımlı artış kaydetti. İstihdam piyasasına yönelik beklentiler ise istihdam artışının yatay ya da yavaşlayacağı yönündeydi. Fiyatlar tarafında ise iyileşen tedarik zinciri ve zayıflayan talebe bağlı olarak tüketici fiyat artışları yavaşladı. Rapora göre, enflasyonun yatay veya ılımlı artış kaydedeceği bekleniyor. FED, 1 Şubat’ta yılın ilk faiz kararını açıklayacak. Piyasa beklentisi, politika faiz hedef aralığının %4,25-4,50 seviyesinden 25 baz puan artışla %4,50-4,75 seviyesine yükseleceği yönünde. Kasım-Aralık dönemini kapsayacak olan yeni raporda enflasyondaki yumuşamanın ve ekonomik aktivitede zayıflığın sürdüğüne tanık olabiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

19 OCAK 2023, PERŞEMBE

MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

TCMB’nin %9 seviyesindeki 1-hafta vadeli borç verme faiz oranı olan politika faizinde değişiklik olmayacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

20 OCAK 2023, CUMA

ARALIK 2022 YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ – TÜİK

Kasım 2022’de (YD-ÜFE) aylık %2,28, yıllık %83,66 artış kaydetmişti. Döviz kurundaki yıllık artışın Aralık ayında yavaşlamasının izdüşümünü YD-ÜFE’de de göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

Tarım-GFE Ekim 2022’de aylık %2,68, yıllık %134,76 artış kaydetmişti. Kasım ayında döviz kurundaki yıllık artışın yavaşlamasına paralel olarak yıllık Tarım-GFE artışında da yavaşlama görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ARALIK 2022 MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Kasım 2022’de merkezi yönetimin borç stoku 3,9 trilyon TL seviyesindeydi. Toplam borcun 1,9 trilyon TL’sini iç borç, 2,0 trilyon TL’sini dış borç oluşturmaktaydı. TL cinsi borç stoku 1,3 trilyon TL iken, 2,6 triyon TL’si yabancı para cinsindendir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, bütçe, cari açık, dış ticaret, enflasyon, faiz kararları, inşaat, işsizlik, konut, perakende, sanayi

12 – 16 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak Ekim ayına ilişkin olarak cari açığın önceki aya göre azalması, sanayi üretiminin yataya yakın bir seyir izlemesi, perakende satışların artması beklenebilir. Amerikan ve Avrupa merkez bankalarının 50’şer baz puan faiz artırması bekleniyor.

12 ARALIK 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,3 yüzde puan artışla %10,1 seviyesine yükselmişti. 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus 64 milyon 871 bin kişi, işgücü 34 milyon 349 bin kişi, istihdam 30 milyon 867 bin kişi, işsiz 3 milyon 482 bin kişi seviyesindeydi. İş bulmakta ümidini kaybetmiş atıl işgücü oranı %20,3 iken, genç işsizlik oranı %18,9 seviyesindeydi.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI CARİ İŞLEMLER DENGESİ – TCMB

Cari işlemler hesabının iki ana kalemi turizm gelirleri ve dış ticaret dengesidir. Ekim ayında ülkeden ayrılan turist sayısının aylık %11 civarında azalmasına bağlı olarak net turizm geliri önceki aya göre 0,6 milyar dolar civarında azalabilir. Dış ticaret açığı ise Ekim ayında önceki aya göre 1,7 milyar dolar azalmıştı. Eylül ayında 3,0 milyar dolar açık veren cari işlemler dengesi söz konusu ana kalemlerdeki değişime bağlı olarak Ekim ayında 1,9 milyar dolar açık verebilir. Tahminimiz tutması halinde Eylül ayında 39,2 milyar dolar seviyesindeki son 12-aylık toplam cari açık büyüklüğü Ekim ayında 45,1 milyar dolar seviyesine yükselebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi aylık %2,4 artış kaydederken, ithalat miktar endeksi aylık %0,6 düşüş kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi Eylül ayında aylık %2,4 düşüşle 108,1 seviyesine gerilemiş, ithalat birim değer endeksi ise 151,8 seviyesi ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Grafikte görüleceği üzere ihracat hacminde (açık gri çubuklar) inişli çıkışlı seyir dikkat çekerken, ihracat birim fiyatlarında düşüş (mavi çizgi), ithalat birim fiyatlarında (lacivert çizgi) ise yüksek seyir korunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de inşaat maliyet endeksi, aylık %1,57, yıllık %119,83 artış kaydetmişti. Aylık bazda malzeme endeksi %2,07 artmış, işçilik endeksi %0,07 azalmış; yıllık bazda malzeme endeksi %133,40, işçilik endeksi %84,04 artmıştı. Grafikte görüleceği gibi döviz kurundaki (turuncu çizgi) yatay seyir malzeme maliyetlerindeki aylık artışların yavaşlamasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

13 ARALIK 2022, SALI

EKİM AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de sanayi üretimi aylık %1,6 düşerken, yıllık bazda %0,4 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının Eylül ayına göre düşüş kaydetmesi sanayi üretimini de aşağı yönlü baskılayacaktır. Öte yandan Ekim ayına ilişkin güven endekslerinin sipariş ve üretim artışlarına işaret etmesi, sanayi üretimini aylık bazda destekleyecektir.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de perakende satış endeksi aylık %1,8, yıllık %9,7 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de güven endekslerinde siparişlere yönelik olumlu sinyaller ile ihtiyaç kredi hacmi ve kredi kart harcamalarında kaydedilen artışlar perakende satışları da olumlu etkileyecektir.

Kaynak: TÜİK

14 ARALIK 2022, ÇARŞAMBA

FED PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – federalreserve.gov

Fed’in 30 Kasım’da yayınladığı Bej Kitap raporunda ABD’de ekonomik aktivitenin 19 Ekim tarihli Bej Kitap raporuna göre hafif de olsa iyileştiğini, büyüme hızının yavaşladığını okuduk. Söz konusu dönemde istihdamın zayıfladığını, ücret artışlarındaki baskının azaldığını, fiyatlar genel seviyesinde de baskıların kısmen azaldığını ekleyelim. Ek olarak, Ekim ayında TÜFE’nin, Kasım ayında ise ÜFE’nin yıllık artış hızlarının da yavaşladığını gördük. Dolayısıyla, Haziran-Kasım döneminde yapılan son dört para politikası toplantısında 75’er baz puanlık faiz artırımlarının 14 Aralık toplantısında %78 olasılıkla 50 baz puanlık artırıma yavaşlayacağı beklentisinin mevcut gelişmeleri desteklediğini söyleyebiliriz. Fed’in 50 baz puanlık faiz artırımı politika hedef faiz oranı aralığını %4,25-4,50 aralığına yükseltecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

15 ARALIK 2022, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – ecb.europa.eu

AMB’den 50 baz puanlık faiz artışı bekleniyor.

KASIM AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE)  – TCMB

Ekim 2022’de Tarım-ÜFE aylık %4,59, yıllık %163,32 artış kaydetmişti. Kasım ayında enerji fiyat artışlarındaki yavaşlama ve döviz kurunun yatay seyretmesi yıllık Tarım-ÜFE enflasyonunun da yavaşlamasına katkıda bulunabilir.

Kaynak: TÜİK

KASIM AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Türkiye genelinde konut satışları Ekim ayında yıllık %25,3 azalışla 102 bin 660 adet olmuştu. Konut kredi hacminin Kasım ayında önceki aya göre yatay kalması toplam konut satışlarında önemli bir artış olmayacağına işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ekim ayında merkezi yönetim bütçesi 224,2 milyar TL gelir, 307,4 milyar TL gider kaydetmiş, böylece bütçe 83,2 milyar TL bütçe açığı kaydetmişti. Ocak-Ekim döneminde bütçe toplamda 128,7 milyar TL açık verdi. Ekim ayında son 12-aylık bütçe açığı toplamı (grafikte mavi çizgi) 251,8 milyar TL’ye yükseldi. Merkezi yönetim bütçesiyle genelde yakın sonuçlar veren Hazine Nakit Bütçe Dengesinin Kasım ayında 99,6 milyar TL fazla verdiğini hatırlatalım. Söz konusu bütçe fazlası merkezi yönetimin bütçe dengesini olumlu etkileyecektir ancak Hazine’nin net borçlanma miktarındaki artışlar bütçedeki borç yükünün artmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Eylül 2022’de özel sektörün yurt dışı uzun ve kısa vadeli toplam kredi borcu 160,9 milyar dolar seviyesindeydi. Toplam borcun 98,6 milyar doları reel sektöre, 54,2 milyar doları bankacılık sektörüne, 8,1 milyar doları bankacılık dışı finans sektörüne ait. Toplam borcun 153,5 milyar doları uzun vadeli, 7,5 milyar doları kısa vadeli borçları kapsıyor. TCMB hesaplamasına göre özel sektörün Eylül 2022 itibariyle gelecek 12 ay içinde gerçekleştireceği anapara geri ödemelerinin toplamı 42,1 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 ARALIK 2022, CUMA

TCMB ARALIK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Kasım ayı anketinde katılımcılar TÜFE’nin yılsonunu ortalama %68,06 seviyesinden kapatıp, gelecek 12-ay sonunda ortalama %37,47’ye, gelecek 24-ay sonunda ise ortalama %20,76 seviyesine gerileyeceğini tahmin etmişti. GSYH büyüme tahminleri 2022 yılı için %5,12, 2023 yılı için %4,12 olmuştu. Cari açık beklentileri ise 2022 yılı için 48,8 milyar dolar, 2023 yılı için 31,1 milyar dolardı. Anket katılımcıları 12-ay sonrasında politika faiz oranının mevcut %9 seviyesinden %15’in üzerine çıkıp 24-ay sonrasında %13’lere gerileyeceğini tahmin etmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Merkez Bankası konut fiyat endeksi Eylül 2022’de aylık %4,93, yıllık %189,2 artış kaydetmişti. Döviz kurundaki nispeten yatay seyir inşaat maliyetleri yıllık enflasyonunun %119,8 ile daha yavaş kalmasına sebep oldu. Mevcut seyrin Ekim ayı verilerinde sürüp sürmeyeceğine odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Eylül 2022’de Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku 139,5 milyar dolarken, gelecek 12-ayda vadesi dolacak toplam dış borç stoku 185,3 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: TCMB faiz kararı, borç, enflasyon, güven endeksleri, kapasite kullanımı

21 – 25 Kasım haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak imalat, hizmet ve perakende sektörlerinde iyimserlik; tüketici güveninde iyileşmenin sürdüğünü görebiliriz. Ekim ayında enerji fiyatlarındaki artış yurt dışı üretici maliyet enflasyonu üzerinde baskıya sebep olabilir. Merkez Bankası 24 Kasım toplantısında politika faizini %9’a çekebilir.

21 KASIM 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Bütçe açığı artmaya devam eden merkezi yönetimin borç stoku 2022 yılı Eylül ayında aylık 24 milyar TL’lik artışla 3 trilyon 674 milyar TL seviyesine yükselmişti. TL cinsi borç stokunun (1 trilyon 259 milyar TL) toplam borç içindeki payı %34,3 iken yabancı para cinsi stokun (2 trilyon 414 milyar TL) payı %65,7 seviyesindeydi. Merkezi yönetim bütçesi Ekim ayında 83 milyar TL açık verirken, son 12-aylık toplam bütçe açığı 252 milyar TL’ye yükseldi. Borcun finansmanı tarafında nakit bazlı bütçe verilerine göre Hazine Ekim ayında 99 milyar TL net borçlanma gerçekleştirdi, son 12 aydaki toplam net borçlanması 274 TL oldu. Döviz kurunun Ağustos-Eylül 2022 döneminde dar bantta seyretmesi merkezi yönetimin yabancı para cinsinden borç yükü üzerindeki baskıyı azaltıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE)– TÜİK

Eylül 2022’de (YD-ÜFE) aylık %0,67, yıllık %117,04 artış kaydetmişti. Yıllık bazda en yüksek maliyet artışları %211,54 ile enerji malı sektöründe, %128,34 ile ara malı sektöründe gerçekleşmişti. Enerji malı imalatında maliyetler bir önceki aya göre %5,2 daralırken, aylık bazda en yüksek maliyet artışı %1,71’lik artışla dayanıksız tüketim malı imalatında kaydedilmişti. Ekim ayında döviz kurundaki artışın yavaşlamasına rağmen enerji fiyatlarındaki artış üretim maliyetleri üzerinde baskıya sebep olabilir.

Kaynak: TÜİK

22 KASIM 2022, SALI

KASIM AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi 2022 yılı Ekim ayında aylık 3,8 puan artışla 76,2 seviyesine yükselmişti. Endeksteki yükselişte ana etken anket katılımcılarının gelecek 12 ayda ücretlerde artış olacağı yönündeki güçlü beklentisi oldu. Söz konusu iyimserliğe bağlı olarak katılımcıların gelecek 12 ayda maddi durum ve genel ekonomik durum beklentileri ile dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma eğiliminde iyileşme görülmüştü.

Kaynak: TÜİK

24 KASIM 2022, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

2022 yılı Ekim ayı toplantısında Merkez Bankası “Küresel büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin daha da arttığı bir dönemde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal koşulların destekleyici olması” gerektiğini savunarak 1-hafta vadeli borç verme faiz oranı olan politika faizini 150 baz puan düşürerek %10,5 seviyesine çekmişti. Yayınlanan basın duyurusunda, Kasım ayı toplantısı için Para Politikası Kurulunun “takip eden toplantıda da benzer bir adım atıldıktan sonra faiz indirim döngüsünün sona erdirilmesini” gündeme aldığını okumuştuk. Bu sebeple 24 Kasım toplantısında TCMB, politika faizini %9 seviyesine düşürebilir. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi politika faizinin aşağı çekilmesi enflasyonda düşüşe sebep olmamıştır. Hatırlatmak gerekirse, Aralık 2021 ve Ocak 2022 aylarında TÜFE’de aylık bazda sırasıyla %13,6 ve %11,1 oranlarında sert artışlar kaydedilmişti. Önümüzdeki Aralık ve Ocak aylarında döviz kurunda sert bir artış olmadığı müddetçe, söz konusu artışlara benzer artışların tekrar etmeyeceğinden dolayı TÜFE’nin Aralık ayıyla birlikte yıllık %85’lerden aşağı doğru hareket edeceğini göreceğiz.

Kaynak: TCMB

KASIM AYI İMALAT SANAYİ KAPASİTE KULLANIM ORANLARI (KKO) – TCMB

Ekim ayında imalat sanayi genelinde KKO aylık 0,5 puanlık azalışla %76,9 seviyesine gerilemişti. KKO’da aylık bazda artış kaydeden tek sektör dayanıksız tüketim malı imalatı sektörü olmuştu. Öncü bankacılık verileri Kasım ayında yurt içi talepte iyileşmeye işaret ediyor. Söz konusu iyileşme KKO verilerine yansıyacak mı takip edeceğiz.

Kaynak: TCMB

KASIM AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

İmalat sanayinde RKGE, 2022 yılı Ekim ayında aylık 0,4 puan artışla 100,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektörde iyimserliğe işaret ediyor. Ekim ayı anketine göre iç piyasa ve ihracat siparişleri önceki aya göre artmış, ortalama birim maliyetleri ile satış fiyatı beklentileri önceki aya göre düşüş kaydetmişti. Sektör Ekim ayında, gelecek 3 ayda siparişler ve üretimin aylık bazda düşeceğini öngörmüştü. Kasım ayında iç talepte olası bir iyileşme imalat sektörünü destekleyecektir ancak asıl belirleyici ihracat tarafındaki gelişmeler olacak.

Kaynak: TCMB

KASIM AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Ekim ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %0,9, perakende ticaret sektöründe %3,0, inşaat sektöründe %2,8 artış kaydetmişti. Kasım ayının ilk iki haftasında perakende satış ve hizmetler ve internet üzerinden yapılan alışverişlere ilişkin kredi kart kullanımında artış kaydedilmesi söz konusu sektörleri olumlu etkileyecektir.  Ek olarak yine Kasım ayının ilk iki haftasında tüketici kredi hacmindeki artış da güven endeksini destekleyecektir.

Kaynak: TÜİK

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (18 KASIM) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 11 Kasım ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yükselişini sürdürdü. Bir önceki haftaya göre TL cinsi mevduat, TL cinsi kredilerden hızlı artış kaydetti, kur korumalı mevduat hacmi ise önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-22 seviyelerine yükselirken, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %15-31 aralığında. Yabancı para kredi hacmi önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar artışla 133,4 milyar dolara yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 126,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı, tüzel kişilerin 86,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre yatay kaldı, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH haftalık 0,6 milyar dolar artışla 212,9 milyar dolar oldu. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu ise 5,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar arttı. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 117,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,8 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,4 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 76,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı 57,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 4,1 milyar dolar geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 25,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 116 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 25 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,6 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,4 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, enflasyon, PMI, reel faiz, reel kesim net döviz pozisyonu, reel kur, ABD ve İngiltere merkez bankaları faiz kararları

31 Ekim – 4 Kasım haftasında, Ekim ayına ilişkin olarak enflasyonda ve negatif reel faizde yükseliş, Türkiye imalat sektörü PMI endeksinde gerileme olasılığı var. Ekim ayı İSO ve MÜSİAD verileri imalat ve hizmet sektörlerinde yılın son çeyreğine ait ipuçları verecek. Söz konusu ipuçları Ekim ayı dış ticaret verileriyle uyumlu olup olmadığını gösterecek. Amerikan ve İngiltere merkez bankalarından 75’er baz puanlık artırım bekleniyor.

31 EKİM 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET ENDEKSLERİ – MÜSİAD

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi, 2022 yılı Eylül ayında, bir önceki aya göre 5,9 puan artışla 56,8 seviyesine, Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi ise aylık 1,6 puan artışla 51,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Sanayi endeksinde Eylül ayındaki artışta itici güç yeni siparişler alt endeksinin aylık 8,3 puan artışla 56,1 seviyesine yükselmesiydi. Satın alımlar ve üretim artarken tedarikçilerin teslimat süresi iyileşti. Eylül ayında hizmet endeksindeki iyileşmenin tetikleyicisi ise girdi alımlarındaki artış oldu. Söz konusu gelişme stok seviyesinin artmasına sebep oldu. Öte yandan Eylül ayında her iki sektörde istihdam geriledi.

Kaynak: MÜSİAD

1 KASIM 2022, SALI

EKİM AYI İMALAT SEKTÖRÜ KÜRESEL VE TÜRKİYE PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL, İSO

Eylül ayında JP Morgan küresel imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,5 puan düşüşle 49,8 seviyesine gerilemiş, küresel hizmet sektörü PMI endeksi ise aylık 0,7 puan artışla 50,0 seviyesine yükselmişti. Türkiye’nin ise imalat sektörü Eylül ayında peş peşe yedinci ay daralmaya devam etmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Geçen hafta S&P Global Ekim ayı ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’nın öncü PMI verilerini açıkladı. Buna göre ABD’nin, Euro Bölgesi’nin ve İngiltere’nin imalat ve hizmet sektörleri Ekim ayında daraldı; Japonya’nın her iki sektörü önceki aya göre büyüdü, Avustralya’nın ise imalat sektörü önceki aya göre büyürken hizmet sektörü daralma kaydetti. Türkiye’nin en büyük ticaret ortakları olan ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere’deki olumsuz seyrin Türkiye imalat sektörü PMI endeksine de olumsuz yansımaya devam edeceği söylenebilir.  

Kaynak: S&P Global, İSO

EKİM AYI İTO ENFLASYON VERİLERİ – İTO

İTO verilerine göre Eylül ayında İstanbul’da; perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi aylık %6,06, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise %2,94 artış kaydetmiş, yıllık artışlar sırasıyla %107,42 ve %98,17 olarak gerçekleşmişti. Yıllık İTO enflasyonu (grafikte mavi çizgi) ile TÜFE (kırmızı çizgi) arasındaki makas Mart 2022’den bu yana aralıksız açılıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 KASIM 2022, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) POLİTİKA FAİZİ KARARI – federalreserve.gov

Fed, politika faizini belirlerken çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi’ndeki (PCE) eğilimi dikkate almaktadır. Çekirdek PCE enflasyonunun yukarı yönlü seyri (grafikte mavi çizgi) ve işsizlik oranındaki (siyah çizgi) düşüş dikkate alındığında Fed’in 2 Kasım tarihli toplantısında faiz artışına gitmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Her ne kadar Fed Mart-Eylül döneminde toplam 300 baz puanlık faiz artışı gerçekleştirse de hem çekirdek PCE hem de çekirdek TÜFE artmaya devam ediyor. Nitekim vadeli işlemler piyasası verileri Fed’in 2 Kasım’da %81 ihtimalle politika faiz aralığını 75 baz puan artışla %3,75-%4,00 aralığına yükselteceği fiyatlanıyor.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

EKİM AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Eylül ayında 22,6 milyar dolarlık ihracat, 32,2 milyar dolarlık ithalat gerçekleşmiş böylece 9,6 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedilmişti. 2022 yılının ilk 9 ayında toplamda 252,5 milyar dolarlık ihracat, 349,4 milyar dolarlık ithalat, 96,9 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedildi.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Temmuz 2022’de finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları aylık 5,2 milyar dolar artışla 171,6 milyar dolara yükselmiş, döviz yükümlülükleri aylık 2,0 milyar dolar düşüşle 262,9 milyar dolara gerilemişti. Böylece sektörü Net Döviz Pozisyonu Açığı (grafikte kırmızı çubuklar) aylık 7,2 milyar dolar düşüşle Temmuz ayında 91,3 milyar dolara gerilemişti. Sektörün Kısa Vadeli Net Döviz Pozisyonu Fazlası (siyah çizgi) ise Temmuz ayında aylık 6,2 milyar dolar artışla 68,6 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: TCMB

3 KASIM 2022, PERŞEMBE

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI (BOE) POLİTİKA FAİZİ KARARI – bankofengland.co.uk

İngiltere’de çekirdek TÜFE’nin yıllık artışı Eylül ayında tarihi zirvesine çıkarken, işsizlik oranı Ağustos ayında 1974 yılından bu yana en düşük seviyesine gerilemişti. BoE yükselen enflasyonist baskıya bağlı olarak Aralık 2021-Eylül 2022 döneminde politika faizini 215 baz puan artışla %2,25 seviyesine yükseltti. Piyasalarda BoE’nin 75 baz puan artırımla politika faizini %3,0 seviyesine yükseltmesi bekleniyor.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

EKİM AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSİ – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

Eylül ayında BM Gıda Fiyat Endeksi aylık bazda %1,1 düşerken, yıllık artış %5,5 seviyesine yavaşlamıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık %83,45, aylık %3,08 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %151,50, aylık %4,78 artmıştı. Foreks anketine göre Ekim ayında TÜFE’nin ortalama aylık %3,6, yıllık % 85,6 artması bekleniyor. Geçen hafta Türk-İş, Ankara’da açlık sınırının Ekim ayında aylık %2,48 artışla 7.425 TL’ye, yoksulluk sınırının 24.186 TL’ye yükseldiğini duyurmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI REEL FAİZ ORANI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre Eylül ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faizin eksi %37,7’ye yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (28 EKİM) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 21 Ekim ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-20, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %17-32 aralığında. Yabancı para kredi hacmi düşüşünü sürdürerek 132,5 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 126,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 87,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH 214,0 milyar dolara yükseldi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 4,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 114,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 38,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 75,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı 59,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,1 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,8 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 63 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 11 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,7 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,4 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 KASIM 2022, CUMA

EKİM AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS

ABD’de işsizlik oranı Eylül ayında %3,5 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık %4,98 artış kaydederek son 9 ayın en düşük artışını kaydetmişti. Piyasalarda işsizlik oranının %3,6’ya yükselmesi, ortalama saatlik kazançların yıllık %4,7 artması bekleniyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Eylül ayında TÜFE bazlı REDK aylık %3,1 artışla 54,51 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: TCMB

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, politika faiz kararları, PMI, turizm, tüketici güveni

19 – 23 Eylül haftasında, Fed’den faiz artışı kesin gözükürken, TCMB faiz indirmeye devam edebilir. Eylül ayına ilişkin olarak tüketici güven endeksi kötümser bölgede kalmaya devam edecek. Ağustos ayına ilişkin olarak; yurt dışı üretici maliyetlerinde yükseliş, merkezi yönetim borç stokunda artış, turizm verilerinde olumlu seyir devam edebilir. Japonya Merkez Bankası faiz değiştirmeyecek, küçük ve orta ölçekli firmalara yönelik mevcut destek programını tartışacak. Eylül ayı küresel PMI verileri ilk tahminlerinde ekonomik aktivitedeki zayıflık sürebilir.

20 EYLÜL 2022, SALI

AĞUSTOS AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Temmuz 2022’de YD-ÜFE aylık %0,66, yıllık %111,34 artış kaydetmişti. Aylık artış hızındaki yavaşlamanın ana etkenleri enerji ve metal cevherleri üretim maliyetindeki düşüş olmuştu. Dünya Bankası Emtia Fiyat Endeksi verilerine göre Ağustos ayında enerji dışı emtia fiyatları önceki aya göre %0,2, enerji fiyatları %1,3 artış gösterdi. Ağustos ayında döviz kurunun artmaya devam ettiğini de dikkate aldığımızda yurt dışı üretici maliyetlerinde yükseliş eğilimi sürecek gibi gözüküyor.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Temmuz 2022’de merkezi yönetimin toplam borç stoku (grafikte siyah çubuklar) 3,6 trilyon TL’ye yükselmişti. Ağustos ayında döviz kurundaki artışa paralel olarak (sarı çizgi) döviz cinsi borç stokunun (mavi çubuklar) toplam borç stoku üzerindeki yükünün artmasında etkili olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ FİNANSMANI – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Temmuz 2022’de merkezi yönetim bütçe nakit dengesi 62,0 milyar TL açık vermişti. Açığın finansmanına ilişkin olarak yurt dışından 2,0 milyar TL, yurt içinden 39,0 milyar TL borçlanma gerçekleştirilmiş, kalan tutar Hazine’nin banka hesabından karşılanmıştı. Ağustos ayında merkezi yönetim bütçesi 3,6 milyar TL fazla verirken, Hazine nakit bazlı bütçe dengesi 28,7 milyar TL fazla verdi. Nakit nazlı bütçeye göre Ağustos ayında 7,4 milyar TL net borçlanma gerçekleşirken, Hazine’nin banka hesabına 36,1 milyar TL transfer yapıldı. Söz konusu gelişmelerin merkezi yönetim bütçe dengesi finansmanına nasıl yansıyacağına odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 EYLÜL 2022, ÇARŞAMBA

FED POLİTİKA FAİZ KARARI – http://www.federalreserve.gov

7 Eylül’de Fed’in yayınladığı ve 6 Temmuz – 28 Ağustos dönemini kapsayan 2022 yılı altıncı Bej Kitap raporunda ABD ekonomisinin ılımlı büyümeyi sürdürdüğünü, hane halkı harcamalarının ihtiyari ürünlerden temel gıda ve ürün harcamalarına doğru eğilim gösterdiğini, sınırı stok ve yüksek fiyatlardan dolayı otomobil satışlarının zayıf seyretmeye devam ettiğini, imalat sektörü üretiminde sinyallerin karışık olduğunu, konut satışlarının ülke genelinde düştüğünü, yüksek faiz oranlarının konut kredilerinde düşüşe sebep olduğunu, kredi kart harcamaları ve ticari kredilerde artış olduğunu, bazı mal üretim kanallarında tedarik zinciri kaynaklı üretim sıkıntısı yaşandığını, gelecek 6-12 ayda talep tarafında zayıflama olacağı beklentilerini okuduk. İstihdamda iyileşme sürerken, ücret artışı beklentilerinde ılımlı bir seyir var. Sınırlı da olsa enflasyonda zayıflık sinyalleri görülse de fiyat baskılarının yıl sonuna kadar sürmesi bekleniyor. 21 Eylül tarihli toplantı için piyasalarda politika faiz aralığının %2,25-2,50 seviyesinden 75 baz puan artışla %3,00-3,25 seviyesine yükseleceği fiyatlanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

22 EYLÜL 2022, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

18 Ağustos tarihli toplantısında TCMB, atılan adımlar ve “küresel barış ortamının yeniden tesis edilmesiyle dezenflasyonist sürecin başlayacağını” öngördüklerini belirtmiş; “sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından” politika faizini (grafikte siyah çizgi) %14’ten %13’e düşürmüştü. Faiz indiriminden sonraki üç haftada tüketici (mavi çizgi) ve ticari (yeşil çizgi) kredi hacmi büyümelerinin kamu ve özel bankalar genelinde yavaşlamaya devam ettiğini gördük. Ağustos ayında %80,2 artış gösteren TÜFE’nin Eylül ayı TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketinde yıl sonu (%67,7), gelecek 12 ay (%36,7), 24 ay (%20,6) ve 5 yıl (%9,6) için enflasyon tahminleri gerileme gösterdi. Reuters anketine göre 14 katılımcıdan 11’i faizin 22 Eylül tarihli toplantıda sabit tutulmasını, 3’ü ise %13’ten %12,5’e indirilmesini bekliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ağustos ayında tüketici güven endeksi aylık 4,0 puan artışla 72,2 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 seviyesinden aşağıda olması beklentilerin kötümser olduğunu gösteriyor.

Kaynak: TÜİK

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (16 EYLÜL) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 9 Eylül ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif arttı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-20, TL cinsi kredi faiz oranları %19-33 aralığında. TL cinsi mevduat ve kredi hacimleri önceki haftaya göre yükseldi. Yabancı para kredi hacmi düşüşünü sürdürerek 136 milyar dolara kadar geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 129,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, tüzel kişilerin 83,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi döviz mevduatları 212,8 milyar dolara oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 28,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 4,9 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 113,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 73,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar düşüşle 56,0 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 22,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,8 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 13 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 25 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 2,8 milyar dolarlık, DİBS’te 2,2 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 EYLÜL 2022, CUMA

AĞUSTOS AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Temmuz ayında ülkeye gelen turist sayısı 6 milyon 665 bin kişi, ülkeden ayrılan turist sayısı 5 milyon 713 bin kişi olmuş böylece 2019 yılı seviyesi korunmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, nakit bütçe, reel efektif döviz kuru, reel faiz, FED Bej Kitap raporu, AMB toplantısı

5 – 9 Eylül haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak enflasyonda yükseliş, reel faizde düşüş, ABD ekonomisinde ılımlı bir seyir, Avrupa Merkez Bankasından faiz artırımı göreceğiz. Ağustos ayı Hazine nakit dengesi, merkezi yönetim bütçe dengesi için önemli bir gösterge olacak.

5 EYLÜL 2022, PAZARTESİ

AĞUSTOS AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Dolar/TL kurunun %2,14 arttığı Temmuz 2022’de tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %2,37, yıllık %79,6 artmış; yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise aylık %5,17, yıllık %144,61 artış kaydetmişti. Ağustos ayında Dolar/TL aylık %3,55 arttı. AA Finans’ın enflasyon anketine göre Ağustos ayında TÜFE’de aylık ortalama %2,27’lik artış (yıllık %81,65) bekleniyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

AĞUSTOS AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR (TDM)

TDM hesaplamalarına göre Temmuz 2022’de 12-ay geriye dönük gerçekleşmiş reel faiz eksi %31,5, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz ise eksi %12,3 seviyesindeydi. Ağustos ayında tahvil faizlerindeki düşüşe rağmen enflasyondaki yükseliş, reel faizdeki düşüşün devam etmesine sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

6 EYLÜL 2022, SALI

AĞUSTOS AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU – TCMB

Temmuz 2022’de reel efektif döviz kuru endeksi (grafikte kırmızı çizgi) aylık 0,9 yüzde puanlık artışla 54,0 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: TCMB

7 EYLÜL 2022, ÇARŞAMBA

FED 2022 YILI ALTINCI BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) RAPORU – FED

13 Temmuz’da yayınlanan ve 23 Mayıs-5 Temmuz dönemini kapsayan 2022 yılı beşinci Bej Kitap raporunda 12 ekonomik bölgede ekonomik aktivitenin ılımlı bir büyüme kaydettiği, bazı bölgelerden talepte yavaşlama işaretleri gelirken, 5 bölgede artan resesyon riskine dikkat çekildi. Çoğu bölgede yüksek gıda ve benzin fiyatlarına bağlı olarak tüketici harcamaları hafifledi, düşük stok sebebiyle yeni otomobil satışlarında cansızlık sürdü. Turizmde canlanma kaydedildi. İmalat tarafında tedarik zinciri sıkıntıları ve emek kıtlığı üretim üzerindeki baskının sürmesine sebep oldu. Finans dışı sektörde talep artışı ve beklentileri aşan gelirlere işaret edildi. Yüksek konut kredi faizlerinin yarattığı alım gücüne yönelik endişeler konut talebini zayıflattı, ticari gayrimenkul pazarı yavaşladı. Geleceğe yönelik ekonomik büyüme görünümü beklentileri zayıflamaya devam etti. Raporda; imalat ve inşaat sektörlerinde işçi talebinde zayıflama ile ücret artışlarında yavaşlama beklentileri yer almıştı. Tüm bölgelerde gıda, emtia ve enerji fiyatlarına (özellikle yakıt) bağlı olarak güçlü fiyat artışları rapor edilirken bölgelerin dörtte üçünden kereste ve çelik fiyatlarında yumuşama sinyalleri geldi. Talepte gerileme endişelerine rağmen fiyat baskılarının yılsonuna kadar sürmesi bekleniyor. Temmuz ve Ağustos aylarında ABD’de imalat sektöründe büyüme yavaşlama kaydederken, Temmuz ayında yıllık enflasyon hafif yavaşladı. Temmuz ayında dayanıklı mal siparişleri önceki aya göre düşerken, sanayi üretimi önceki aya göre hafif yükseldi. İstihdam, Temmuz ve Ağustos aylarında artış kaydetti. Ortalama saatlik kazançlardaki aylık artış Ağustos ayında son dört ayın en düşüğüne geriledi. Ocak-Haziran döneminde minimum %0,4, maksimum %2,7’lik aylık artış kaydeden perakende satış endeksi Temmuz ayında önceki aya göre değişiklik göstermedi. Hizmet sektörü PMI endeksi ise Temmuz ve Ağustos aylarında daralma kaydetti. Üretici maliyetleri enflasyonu Temmuz ayında aylık %0,2’lik artışla yılın en düşük artışını kaydetti. Dolayısıyla bu hafta yayınlanacak olan yılın altıncı Bej Kitap raporunda ABD’de ekonomik büyümede zayıflık işaretlerinin arttığına yönelik sinyaller alabiliriz.

Kaynak: tradingeconomics.com/united-states/gdp-growth

AĞUSTOS AYI HAZİNE NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Temmuz 2022’de nakit bütçe dengesi 92,8 milyar TL açık vermiş; Hazine söz konusu açığın finansmanı çerçevesinde 37,5 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmiş, döviz hesabından 11,2 milyar TL kur kazancı elde edilmiş, kalan 54,7 milyar TL’lik kısım ise TCMB’de bulunan hesabından kullanılmıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

8 EYLÜL 2022, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – ecb.europa.eu/home

Ağustos ayında TÜFE’nin tarihi zirvesi olan yıllık %9,1 seviyesine yükseldiği Euro Bölgesinde AMB Temmuz ayı toplantısında politika faizini 50 baz puanlık artışla %0,5 seviyesine yükseltmiş, %2 olan enflasyon hedefine ulaşabilmek adına ek faiz artırımlarının sinyalini vermişti. AMB iyileşen ekonomik aktiviteye ek olarak Rusya-Ukrayna savaşının da tetiklediği yüksek enflasyona karşı Mart 2022’den bu yana bilançosunu küçültmeye başlamıştı. Nitekim hanehalkı kredi hacminde Temmuz ayında kaydedilen yavaşlama AMB’nin fren mekanizmasının çalıştığına işaret etti. 29 Ağustos tarihli konuşmasında AMB baş ekonomisti Philip Lane enflasyon dinamiklerindeki yüksek belirsizliğe vurgu yaptı. Piyasa profesyonelleri AMB’nin Eylül toplantısında minimum 50 baz puanlık artış öngörüyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (2 EYLÜL) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2 Eylül ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif arttı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-19 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-34 seviyesine geriledi. TL mevduat ve kredi hacimleri önceki haftaya göre yatay kaldı. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık %0,9 düşüşle 137,0 milyar dolar oldu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 130,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar azaldı, tüzel kişilerin 82,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar düştü, böylece bankacılık dışı yurt içi döviz mevduatları haftalık 1,2 milyar dolar düşüşle 212,7 milyar dolara geriledi. Yurt dışı döviz mevduatları 27,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre yatay kaldı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar artışla 4,2 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 111,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 40,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre yatay kaldı, brüt döviz rezervleri 70,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 3,1 milyar dolar artışla 56,8 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 20,9 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 32 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 14 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 2,9 milyar dolarlık, DİBS’te 2,1 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz