Etiket: imalat

Mayıs ayında küresel hizmet sektörü büyüdü, imalat sektörü daraldı, Türkiye pozitif ayrıştı

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

S&P Global geçen hafta 2023 yılı Mayıs ayı küresel imalat sektörü PMI anket sonuçlarını yayınladı. Küresel imalat sektörü PMI endeksi Mayıs ayında bir önceki aya göre değişmeyerek 49,6 seviyesinde gerçekleşti. Endeksin 50 seviyesinin altındaki değerler (yukarıdaki grafikte mavi çizgi) sektörün önceki aya göre daraldığını gösteriyor. Özetle Mayıs ayında küresel imalat sektöründe üretim hacmi bir önceki aya göre ortalamada hafif geriledi. Dolayısıyla 2023 yılının ilk yarısında küresel merkez bankalarının yüksek enflasyonla savaşmak adına politika faizlerini artıma sürecini kararlılıkla sürdürmeleri ekonomik aktivitede yavaşlamayı beraberinde getirirken fiyat baskılarının azalmasında etkili oluyor.

Mayıs ayında küresel imalat sektörü üretimindeki düşüşün ana sebebi ihracat siparişlerindeki azalma oldu. Küresel imalat sektörü genelinde fiyat baskıları azaldı, istihdamda olumsuz bir tablo görülmedi, mevcut işlerin ve yeni siparişlerin karşılanması adına stoklarda düşüş kaydedildi. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde stok seviyesini yukarı çekecek olası bir motivasyon, küresel imalat sektörü üretiminde artış görmemize sebep olabilir.

Türkiye ekonomisinde ise depremin yaraları sarılmaya devam ediyor. PMI verileri deprem bölgesindeki ekonomik aktivitenin deprem öncesi seviyelerine yükseldiği işaretlerini ortaya koydu. Türkiye’nin başlıca dış ticaret ortaklarının imalat sektörlerindeki daralmaya rağmen artan siparişlerin etkisiyle Türkiye imalat sektöründeki üretim hacmi Nisan ayına göre büyüme kaydetti, paralelinde istihdam arttı, fiyat baskıları azaldı. Türkiye SAMEKS verileri de PMI endeksine benzer olarak sanayi ve hizmet sektörlerinde büyüme kaydedildiğini gösterdi, fiyat baskılarında ise zayıflama sinyalleri geliyor.

Kaynak: İSO, S&P Global

Türkiye imalat sektöründe üretim hacmindeki artışı destekleyen başlıca faktörler ihracatın Mayıs ayında bir önceki aya göre %12’lik artışla 21,6 milyar dolara, ithalatın ise aylık %22’lik artışla 34,3 milyar dolara yükselmesi oldu. İthalattaki hızlanmanın devam etmesi sebebiyle son 12 aylık toplam dış ticaret açığı, tarihinde ilk kez 122 milyar doları aştı. 2023 yılının ikinci yarısında Türkiye ekonomisinde hızlanma ihtimali sınırlı gözükürken yaz döneminde turizm gelirlerindeki artış, cari açığı bir miktar frenleyecektir, bu da kur üzerindeki baskıyı hafifletecektir.

Yeni ekonomi yönetiminin bütçe disiplini üzerinde yoğunlaşma ihtimali yüksek faiz ihtimalini artırıyor. Bu varsayım altında Türk lirasında sert bir değer kaybı olasılığı yaz dönemi için düşük olasılık olarak karşımıza çıkıyor. Sonbaharla birlikte görünümün nasıl olacağını yaz dönemindeki ekonomi politikaları uygulamaları belirleyecek.

Gelelim küresel ekonomideki görünüme…

Sıkı para politikası küresel ekonomiyi frenleyerek enflasyonu yavaşlatıyor.…

Politika faizini artırarak ve kredi musluklarını kısarak ekonomiyi yavaşlatan küresel merkez bankaları yüksek enflasyonla savaşmaya çalışıyor. Her ne kadar ABD, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları %2 olan enflasyon hedeflerinden hayli uzakta olmalarına rağmen enflasyon artış hızını yavaşlatmayı başardılar. Baş aktörlerden ABD Merkez Bankası FED’i dikkate aldığımızda aşağıdaki grafikte görüleceği gibi FED’in politika faizini kademeli olarak artırmaya devam etmesi (mavi çizgi), yıllık enflasyonun (siyah çizgi) aşağı gelmesini sağlamış. Enflasyonla mücadelede benzer başarıları mesela Avrupa, İngiltere, Brezilya, Rusya’nın da elde ettiğini benzer grafikleri tradingeconomics.com’da oluşturarak görebilirsiniz.

Kaynak: tradingeconomics.com

23,3 trilyon dolarlık GSYH büyüklüğüne sahip dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’de uygulanan sıkı para politikasının desteğiyle ekonomik aktivite yavaş seyrini sürdürüyor. FED’in son yayınladığı ve 10 Nisan-21 Mayıs dönemini kapsayan Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitenin yataya yakın seyrettiğini okuduk. Nitekim Mayıs ayı S&P Global küresel PMI verileri de ABD’de imalat sektörü üretiminin önceki aya göre yataya yakın bir büyüme sergilediğini teyit etti, ancak imalat sektörü genelinde (ihracat siparişleri, satın alımlar, girdi maliyetleri, çıktı fiyatları) yavaşlama sürdü, hizmet sektörlerinde ise büyüme devam ederken fiyat baskıları azalıyor.

Toplu olarak bakıldığında, Mayıs ayında küresel imalat sektörlerini yukarı çeken ekonomiler sırasıyla çoktan aza doğru sırasıyla Hindistan, Tayland, Rusya, Myanmar, Kazakistan, Filipinler, Yunanistan, Türkiye, Çin, Japonya ve Meksika olurken, başta Avrupa olmak üzere Tayvan, Vietnam, Brezilya, ABD, Malezya, Güney Kore imalat sektörleri bir önceki aya göre küçüldü. Euro Bölgesi özelinde imalat sektöründe üretim ve yeni siparişler Mayıs ayında sert düşüş kaydetti.

fulyagurbuz.com

Küresel imalat sektörü mayısta kan kaybetti, hizmet sektörü büyüyor

S&P Global Mayıs ayı sektörel PMI ilk verilerini açıkladı. PMI dediğimiz “Purchasing Managers Index”, yani satın alma müdürleri endeksi. S&P Global her ay onlarca ülkenin hizmet ve imalat sektörlerindeki satın alma müdürlerine bir anket gönderiyor ve ilk sonuçlarını ay bitmeden açıklıyor. Tüm ülkeler için nihai veriler anketin yapıldığı ayın bitiminden sonraki ayın ilk iş günü yayınlanıyor. Dolayısıyla 1 Haziran’da yayınlanacak küresel PMI verilerinde gelişmeleri ülkeler bazında daha detaylı okuyacağız.

Kaynak: HCOB, S&P Global

PMI anketinde ilgili sektöre ait üretim, yeni siparişler (yurt içi ve ihracat), mevcut işler, satın alma, tedarik süresi, istihdam, stok seviyesi, girdi maliyetleri, çıktı fiyatları ve son olarak gelecek 12 aya ilişkin üretim beklentilerinin bir önceki aya göre artıp azalmadığı soruluyor. Endeks 50 değerinin üzerindeyse ilgili faaliyetin bir önceki aya göre büyüdüğü, altında ise küçüldüğü, eşit ise değişim olmadığı anlamına geliyor.

PMI öncü verileri sadece ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’yı kapsıyor. Mayıs ayı öncü verilerine göre adı geçen ekonomilerde hizmet sektörleri büyümelerini sürdürürken, imalat sektörlerinde Japonya hariç büyük kan kaybı var. İmalat sektörü ihracat siparişlerindeki düşüş devam ediyor. Fiyatlar tarafında ise enflasyonist baskı zayıflıyor. Raporlardan gelen ipucunda Çin imalat sektöründeki yavaşlamanın ihracat siparişlerini olumsuz etkilediği notunu okuduk. Yine Mayıs ayına ilişkin olarak tedarik zincirinde sıkıntı kalmadığı, istihdamda kan kaybı olmadığı, mevcut işlerin üretimi desteklediği de diğer gelişmeler arasında yer aldı.

Biliyoruz ki Euro Bölgesi, ABD ve İngiltere en büyük ihracat ortaklarımız. Başta Avrupa ve Euro Bölgesi olmak üzere büyük ihracat pazarlarımızdan gelen imalat sektörlerinde daralma işaretleri Türkiye’nin başta ihracat siparişleri olmak üzere imalat sektörünü aşağı yönlü baskılıyor.

Nitekim TCMB’nin Mayıs ayı Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) verilerine göre Türkiye imalat sektöründe mevcut yurt içi ve ihracat siparişleri bir önceki aya göre düştü, son üç ayda kaydedilen üretim hacmi de bir önceki aya göre geriledi.

Kaynak: TCMB

İmalat sektörü kapasite kullanım oranlarında ise tablo daha iyi; Mayıs ayında dayanıklı tüketim malları ve ara mal imalatında kapasite kullanım oranları bir önceki aya göre yükselme kaydetti, dayanıksız tüketim malları ve yatırım malları imalatında ise kapasite kullanımı geriledi.

Kaynak: TCMB

RKGE’de siparişlerdeki düşüşe karşın stoklardaki azalmadaki yavaşlama ara ve dayanıklı tüketim mallarındaki kapasite kullanım artışlarını desteklediğini anlıyoruz. Öte yandan dayanıksız tüketim malı imalatı kapasite kullanımındaki gerileme ihracat siparişlerindeki düşüş işaretini açıklıyor.

Şubat-Mart-Nisan döneminde aralıksız yükselen yatırım malları imalatında kapasite kullanımının Mayıs ayında gerilemesi ise reel sektörün finansmana erişiminin zorlaştığından mı yoksa talebin zayıflamasından mı yoksa bir nefes alma payı mı olduğunu ay sonunda açıklanacak Mayıs ayına ilişkin MÜSİAD’ın açıklayacağı SAMEKS endeks verilerinde ve 1 Haziran’da açıklanacak İSO imalat sektörü PMI verilerinde ve 2 Haziran’da açıklanacak dış ticaret verilerinde anlamaya çalışacağız.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, güven endeksleri, kapasite kullanımı, pmi, politika faizi, turizm

22-26 Mayıs haftasında enflasyondaki artışın yavaşlayarak da olsa süreceğini, merkezi yönetimin borç stokunun artmaya devam edeceğini, turizm gelirinde artışı, politika faizinin ise sabit tutulacağını söyleyebiliriz. Mayıs ayı kapasite kullanım oranları, reel kesim güven endeksi, sektörel güven endeksleri ve küresel PMI verileri Türkiye ekonomisine yönelik talep ve üretim eğilimini ortaya koyacak.

22 MAYIS 2023, PAZARTESİ

MAYIS AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında tüketici güven endeksi aylık %9,2’lik artışla 87,5 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100’den küçük olması kötümser durumu gösteriyor. Döviz kurunun seyri, enflasyon, maddi durum, maaş zamları, ekonomiye yönelik beklentiler, işsizlik gibi daha birçok etkenin tüketici güven endeksini etkilediğini not edelim.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI YURTDIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

2023 yılı Mart ayında YD-ÜFE yıllık %40,35, aylık %1,65 artış kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği üzere döviz kurundaki yıllık değişim, YD-ÜFE’de paralele yakın bir değişim ortaya koyuyor. Nisan ayında döviz kurundaki hafif artışın YD-ÜFE’de de yıllık bazda artışa sebep olması beklenebilir. Aylık bazda ise döviz kurundaki artışa bağlı olarak YD-ÜFE’deki artış sürecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

2023 yılı Şubat ayında Tarım-GFE yıllık %69,99, aylık %1,22 artış kaydetmişti. Mart ayı döviz ve emtia gelişmeleri Tarım-GFE’nin yıllık artışında yavaşlamanın sürebileceği, aylık artışların ise süreceği işaretlerini veriyor.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Mart ayında merkezi yönetimin borç stoku 4 trilyon 487 milyar TL ile bir önceki aya göre %6,6’lık artış kaydetmişti. TL cinsi borç stoku aynı dönemde aylık %12,2’lik artışla 1 trilyon 688 milyar TL’ye, döviz cinsi borç stoku ise aylık %3,4’lük artışla 2 trilyon 798 milyar TL’ye yükselmişti. Buna göre toplam borç stokunun %62’sini döviz cinsi stok oluşturmaktadır. Son veriler ışığında 2023 yılının ilk çeyreğinde merkezi yönetimin toplam borç stoku GSYH’nin %26,1 seviyesi ile tarihi düşük seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 MAYIS 2023, SALI

MAYIS AYI ÖNCÜ KÜRESEL PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL

(https://www.pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases)

2023 yılı Nisan ayında küresel imalat sektöründe üretim bir önceki aya göre hızlanarak büyüme kaydetmiş, siparişler gerilemiş, istihdam artmış, girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarındaki artış yavaşlamıştı. Küresel hizmet sektörü ise Nisan ayında hızlı büyümesini sürdürmüş, yerel siparişler artmış, istihdamdaki artış sürmüş, girdi maliyetlerindeki artış yavaşlarken çıktı fiyatlarındaki artış hızlanmıştı. ABD, Euro Bölgesi, İngiltere, Kanada ve Avustralya’yı kapsayacak olan öncü PMI verileri Türkiye’nin Mayıs ayı ihracatına ilişkin ipuçları verecek.

Kaynak: S&P Global

24 MAYIS 2023, ÇARŞAMBA

MAYIS AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANLARI (KKO) – TCMB

Arındırılmamış verilere göre 2023 yılı Nisan ayında KKO, bir önceki aya göre 1,9 yüzde puan artışla %75,4 seviyesine yükselmişti. Tüm alt gruplarda (tüketim malları, ara mallar ve yatırım malları imalatında) KKO bir önceki aya göre yükselme kaydetmişti.

Kaynak: TCMB

MAYIS AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

2023 yılı Nisan ayında RKGE aylık 2,8 puanlık artışla 108,0 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler ankete katılan reel kesim temsilcilerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığı (iyimser) anlamına geliyor, 100 altındaki değerler ise kötümserlik anlamına geliyor. Nisan ayı anket sonuçlarına göre son üç ayda üretim miktarı ile mevcut yurt içi ve ihracat siparişlerinin bir önceki aya göre arttığını, son üç ayda ortalama birim maliyetlerinin önceki aya göre düştüğünü, gelecek üç ay beklentilerinde ise birim maliyetlerin ve satış fiyatlarının yükseleceği işaretini almıştık.

Kaynak: TCMB

MAYIS AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında güven endeksi hizmet sektöründe bir önceki aya göre %1,1 yükselmiş, perakende ticaret sektöründe %1,3 gerilemiş, inşaat sektörlerinde de %0,1’lik düşüş kaydetmişti. TÜİK’in hesaplayıp yayınladığı güven endeksleri 0-200 aralığında değer almakta, endeksin 100’den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den küçük olması ise kötümserliğini gösteriyor.

Kaynak: TÜİK

25 MAYIS 2023, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

TCMB, 27 Nisan 2023 tarihli toplantısında 1 hafta vadeli borç verme faizi olan politika faizini %8,5 seviyesinde sabit tutmuş, yayınladığı basın bülteninde mevcut politikanın yeterli olduğu, 6 Şubat tarihli deprem felaketinin yılın ilk yarısına etkilerinin takip edileceğine dikkat çekilmişti. TÜFE’deki yıllık yavaşlama eğilimi yılın ikinci yarısında TCMB’den faiz indirim hamlesi getirebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

26 MAYIS 2023, CUMA

NİSAN AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Mart 2023’te Türkiye’ye gelen turist sayısı bir önceki aya göre %25 artışla 2 milyon 336 bin kişiye, ülkeden ayrılan turist sayısı aylık %18 artışla 2 milyon 311 bin kişiye yükselmişti. Net turizm geliri ise Mart ayında aylık %19’luk artışla 2,4 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. 2023 yılı ilk çeyreğinde toplam net turizm geliri bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %23’lük artışla 7,3 milyar dolara yükseldi. İlkbahar ve yaz döneminde turizm gelirleri artmaya devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Sanayi üretimi martta aylık %5,5 arttı, nisanda daha yavaş büyüyecek

Ne oldu?

TÜİK, 2023 yılı Mart ayı sanayi üretim verilerini açıkladı.

Kaynak: TÜİK

6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli olarak başlayan ve 11 ili kapsayan deprem felaketlerinin yaşandığı Şubat ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre %5,9 daralmıştı. Sanayi sektörünün tüm alt grupları aynı dönemde %2,3 ile %9,3 arasında daralma kaydetmişti. Not etmekte fayda var; TÜİK, sanayi üretim endeksinde aylık artışları takvim ve mevsimsellikten arındırılmış olarak hesaplıyor.

Artçı depremlerin sürdüğü Mart ayında ise başta sermaye malı üretimi olmak üzere sanayi sektörünün tüm alt grupları bir önceki aya göre %2,3 ile %10 arasında büyüme kaydetti.

Kaynak: TÜİK

Sanayi sektöründe toplam üretim Mart ayında bir önceki aya göre %5,5 artarken, yıllık bazda %0,1 oranında düşüş gösterdi.

2023 yılının ilk çeyreğinde sanayi üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre %0,5 daralırken, bir önceki çeyreğe göre üretim %0,4 büyüme kaydetti. Dolayısıyla 2022 yılı son çeyreğinde yıllık %3,5 büyüme kaydeden GSYH’ye 2023 yılı ilk çeyreğinde sanayi üretimi tarafından önemli bir katkı gelmeyecek. Ekleyelim, 2023 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre nominal olarak %6,9’luk düşüş kaydeden ihracat hacmi de ilk çeyrekte GSYH’ye katkıda bulunamayacak.

Ne olacak?

2023 yılı Nisan ayı için öncü göstergeler sanayi üretimi ile ilgili ne söylüyor? Cevabı baştan verelim, Nisan ayında sanayi üretimi Mart ayına göre daha yavaş bir hızla büyüyecek.

İlgilenenler için sebepleri sıralayalım;

. 2023 yılı Nisan ayında imalat sektöründe tüm alt ürün grubunda kapasite kullanım oranları bir önceki aya göre artış kaydetti.

. İhracat tarafında ise düşüş var; Nisan ayında ihracat hacmi nominal olarak önceki aya göre %18 oranında düştü.

. TCMB’nin yayınladığı Reel Kesim Güven Endeksi verilerine göre yatırım harcamaları Nisan ayında bir önceki aya göre arttı.

. Her ne kadar sanayi üretim endeksiyle çok yakın sonuçlar vermese de MÜSİAD’ın yayınladığı SAMEKS Sanayi Endeksi Nisan ayında pozitif bir tablo ortaya koydu: Takvim ve mevsimsellikten arındırılmış verilere göre sanayi sektöründe üretim bir önceki aya göre %9,3’lük artış kaydetti.

. Son dönem hariç SAMEKS’e kıyasla TÜİK hesaplamasına görece daha yakın bir resim ortaya koyan İSO imalat sektörü PMI endeksi de Nisan ayında bir önceki aya göre %1,2’lik büyüme kaydetti.

Kaynak: İSO, S&P Global.

fulyagurbuz.com

Nisan ayı PMI ilk verileri, FED ve AMB’den faiz artırım beklentilerini destekledi

Kaynak: tradingeconomics.com

ABD’de ekonomik aktivite Nisan ayında hızlandı…

ABD’de Michigan Tüketici Güven Endeksi’nin beklentilerden daha yüksek geldiği Nisan ayında S&P Global Hizmet ve İmalat sektörleri PMI endeksleri ilk tahminleri de bir önceki aya göre toplam ekonomik aktivitenin büyüdüğünü gösterdi.

Nisan ayı PMI verilerine göre ABD’de üretim, yeni yurt içi siparişler, beklentiler, girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları bir önceki aya göre yükseldi; ihracat siparişlerindeki düşüş ise yavaşladı. Fiyatlardaki baskıyı artıran başlıca etkenler olarak artan faiz oranları, yüksek çalışan ücretleri ve faturalardaki artışlar sıralandı. Firmaların kapasite artırma eğilimleri ise istihdamda artışı getirdi.

ABD Merkez Bankası Fed’in geçen hafta yayınladığı ve Mart ayı başından Nisan ayının ilk 9 gününü kapsayan Bej Kitap raporu, ABD ekonomisinin Ocak-Şubat dönemine göre ılımlı bir büyüme resim ortaya koymuştu.

Söz konusu gelişmeler enflasyonu baskılamaya çalışan Fed’in talep tarafını da baskılayabilmek adına 3 Mayıs tarihli para politikası toplantısında 25 baz puanlık faiz artırım yapacağı beklentilerini destekliyor. 14 Haziran tarihli toplantısı için Fed temkinli kalarak faiz artırım sinyali verebilir.

Nisan ayında Euro Bölgesi ekonomisini yine hizmet sektörü destekledi, fiyat baskıları sürdü…

Nisan ayı Euro Bölgesi öncü PMI verilerine göre; 2023 yılının ilk çeyreğinde hizmet sektörü aktivitesinin hızlandığı Euro Bölgesi yılın ikinci çeyreğine yine hizmet sektöründeki hızlanmanın desteğiyle başladı. İmalat sektörü aktivitesindeki düşüş ise Nisan ayında da sürdü.

Hizmet sektöründe yeni siparişler Nisan ayında artışını sürdürürken, imalat tarafında yeni siparişlerdeki düşüş hızlandı.

İmalat sektöründeki zayıflık Nisan ayında girdi maliyetlerini aşağı çekti, çıktı fiyatlarının artış hızı da yavaşladı. Mevcut işlerde ve siparişlerde görülen düşüş eğilimi imalat sektörü aktivitesini gölgeledi.

Hizmet sektöründeki hareketlilik istihdamda artışı getirirken, sektörde girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları da artış kaydetti.

Avrupa Merkez Bankasının (AMB) Temmuz 2022’den bu yana gerçekleştirdiği faiz artırımları her ne kadar manşet enflasyonu (TÜFE) düşürmeyi başarsa da çekirdek enflasyonda yukarı hareket devam ediyor. Para politikasında çekirdek enflasyonu yakından takip eden AMB, çekirdek enflasyondaki yapışkanlığı azaltmak adına 4 Mayıs tarihli toplantısında politika faizini 50 baz puan artırabilir.

fulyagurbuz.com

Mart ayında dünyada sanayi üretimi zayıflarken Türkiye’de iyileşti

TÜİK, 2023 yılı Şubat ayı sanayi üretim verilerini açıkladı. 6 Şubat 2023 tarihini unutmayalım, Kahramanmaraş merkezli deprem felaketi ve ardından 10 şehri kapsayan sayısız depremler elbette sanayi üretimini olumsuz etkiledi.

Sanayi üretim endeksi Şubat 2023’te bir önceki aya göre %6,0, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,2 düşü. Endeks en son Temmuz 2022’de aylık %6,65’lik sert düşüş kaydetmişti. Depremin etkisiyle siparişlerin ve perakende satışların sanayi üretiminde sert düşüşü sınırlayacağını tahmin etmiştim ama yanıldığımı ekleyeyim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Gelelim sanayi üretimindeki düşüşün detaylarına ve Mart ayına ilişkin öncü sinyallere…

Öncelikle Şubat ayında ara malı imalatındaki aylık %9,3’lük düşüş, sanayi üretimindeki düşüşün ana sebebi oldu; diğer tüm ana gruplar (tüketim, enerji ve sermaye malları) %2,3-5,0 aralığında düşüş yaşadılar. Türkiye’nin en büyük ihracat kalemi olan otomotiv sektörü üretiminin Şubat ayında yatay kalması ve yine yatay kalan yatırım harcamaları, beraberinde ihracat siparişlerindeki düşüşe bağlı olarak toplam ihracatın önceki aya göre düşmesi sanayi üretimini aşağı çeken diğer faktörler oldu. Elbette öncü göstergeler sanayi üretimindeki düşüşün sinyalini vermişti: Her ayın son iş günü açıklanan SAMEKS Sanayi Üretim Alt Endeksi Şubat ayında sert düşerken, İSO İmalat Sektörü PMI endeksi yatay kaldı. Şubat ayında S&P Global küresel imalat sektörü PMI verileri de küresel yeni ihracat siparişlerinin yavaşlayarak da olsa düşmeye devam ettiğini ortaya koymuştu.

Küresel imalat sektörü PMI verilerine göre küresel üretim Mart ayında yükselmesine rağmen yeni ihracat siparişleri sert şekilde düştü. Dolayısıyla Türkiye’nin ihracat pazarı Mart ayında dünyadan pozitif ayrıştı. Başlıca ihracat pazarlarımız olan Avrupa ve ABD imalat sektörlerinin Mart ayında daralması; küresel çelik, alüminyum ve bakır kullanımı ile elektronik üretiminin azalması, küresel imalat sektöründe girdi maliyetleri ve çıktı fiyat artışları ile beraberinde istihdam artışında da yavaşlama eğiliminin oluşması başta en büyük ihracat pazarımız olan Avrupa olmak üzere gelişmiş ülkelerde ekonomik faaliyetin yavaşladığını gösteriyor. Hatırlatalım; SAMEKS ve PMI endekslerinin 50 eşik değerin üzerinde olması sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global (Mart 2023)

Türkiye ekonomisinde Şubat ayında sanayi üretimi vahim bir tablo ortaya koymuşken, Mart ayı gelişmeleri hayli olumlu. En dikkat çekici gelişme TİM’den geldi, ihracat hacmi Mart ayında aylık 5,0 milyar dolar artışla (aylık %26 artış) 23,6 milyar dolara yükseldi. İSO İmalat Sektörü PMI Endeksi Mart ayında sınırlı yükseldi, SAMEKS Sanayi Üretim Endeksi ise güçlü bir artış sergiledi.

Kaynak: MÜSİAD (Mart 2023, SAMEKS Sanayi ve Hizmet Sektörleri Endeksleri)

Ara malı imalatı kapasite kullanım oranının Mart ayında önceki aya göre daha hızlı düşmesine rağmen yatırım ve dayanıklı tüketim malı imalatı kapasite kullanım oranlarının artmaya devam etmesi, Mart ayı sanayi üretim endeksini de yukarı çekecek faktörlerden olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TCMB’nin yayınladığı Mart ayı Reel Kesim Güven Endeksi verilerine göre sektörde yatırım harcamalarında artış eğilimi sürdü, toplam siparişler yavaşladı.

Özetle Mart ayına ilişkin öncü göstergeler depremlerin yaşanmaya başladığı Şubat ayına göre olumlu bir tablo çizdi. Ancak küresel ekonomiden gelen yavaşlama işaretlerine ilave olarak petrol fiyatlarında olası artış riski Türkiye’nin hem üretim hem de ihracat hacmi üzerinde baskı yaratacaktır.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, enflasyon, imalat, nakit bütçe, PMI, reel faiz, reel kur

3 NİSAN 2023, PAZARTESİ

MART AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – İSO, S&P GLOBAL

24 Mart’ta S&P Global ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere, Japonya ekonomilerini kapsayan öncü imalat ve hizmet sektörleri PMI verilerini açıklamıştı. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor Aşağıdaki grafiğe göre Şubat 2023’te nihai küresel PMI verileri iyileşme kaydederek büyümeye işaret etmişti. Mart ayı PMI ilk verileri ise Avustralya dışında diğer ekonomilerde ekonomik aktivitenin iyileştiğini, enflasyonist baskının sürdüğünü, ihracat siparişlerinin düştüğünü, istihdamın artmaya devam ettiğini ortaya koydu. En büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi imalat sektöründe siparişler geriledi, üretim zayıfladı, girdi ve çıktı fiyatları ile özellikle hizmet sektöründe istihdam artmaya devam etti. Söz konusu gelişmeler Türkiye’nin Mart ayı ihracat potansiyelini aşağı çekiyor. Nitekim Mart ayında Türkiye imalat sektöründe dayanıklı tüketim malları ve yatırım malları üretiminde kapasite artışı yaşanmış olsa da toplam imalat sektöründe kapasite kullanım oranı gerileme kaydetti. MÜSİAD’ın yayınladığı SAMEKS verileri ise Şubat ayında başlayan deprem felaketinin ardından Mart ayında yeni siparişlerin desteklediği bir üretim artışına işaret ediyor. Dolaysıyla Mart ayı Türkiye imalat sektörü PMI endeksinde ihracata dayalı üretimden ziyade yurt içi siparişlerin desteklediği bir ekonomik aktiviteye tanık olacağız.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

MART AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Bir önceki ayın fiyat gelişmelerine bakalım. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2023 yılı Şubat ayında yıllık %55,18, aylık %3,15 artış kaydetmiş; Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %76,61, aylık %1,56 artmış, aynı dönemde Dolar/TL kurunda yıllık %38, aylık %0,3 artış yaşanmıştı. Dolar/TL’nin Mart ayında aylık %0,68, yıllık %29,85 artış kaydetmiş olmasına bağlı olarak tüketici mal fiyatları ile yurt içi üretici maliyetleri yükselmeye devam edecektir. AA Finans’ın anket sonuçlarına göre TÜFE’nin Mart ayında bir önceki aya göre ortalama %2,86 artış kaydedeceği, böylece yıllık enflasyonun %51,35’e gerileyeceği tahmin ediliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR

Şubat 2023’te 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz oranı eksi %28,6’ya, 12-ay ileriye dönük reel faiz oranı ise eksi %15,2’ye gerilemişti. Reel faiz oranı, aynı dönemdeki tahvil getirisinin aynı dönemdeki oluşan enflasyon değerinden arındırılarak (bölerek) hesaplanıyor. Belirli bir dönemde reel faizin eksi olması aynı dönemde elde edilen getirinin aynı dönemdeki gerçekleşen enflasyondan düşük olması anlamına geliyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere reel faiz oranlarında yukarı doğru seyir enflasyondaki yavaşlamadan kaynaklanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 NİSAN 2023, SALI

MART AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ İLK TAHMİNLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Ticaret Bakanlığı verilerine göre Şubat 2023’te ihracat aylık %3,8 azalışla 18,6 milyar dolara, ithalat ise aylık %8,3’lük düşüşle 30,8 milyar dolara gerilemiş, böylece dış ticaret açığı aylık %14,3’lük düşüşle 12,2 milyar dolar olmuştu. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi son dönemde ihracat performansı zayıflarken, ithalatta kaydedilen hızlanma dış ticaret açığının artmasına sebep oluyor. Altın ve enerji hariç tutulduğunda ise ihracat Ocak-Şubat 2023 döneminde ardı ardına düşerken, ithalat son 4 aydır artışını sürdürerek dış ticaret açığının Ağustos 2022’den bu yana en yüksek seviye olan 2,5 milyar dolara yükselmesine sebep oldu. İmalat sektörüne yönelik öncü verileri dikkate aldığımızda altın ve enerji hariç ithalat hacmindeki artışın ara malı ve sermaye malı üretimini desteklediğini ekleyelim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Şubat 2023’te TÜFE bazlı REDK endeksi aylık 1,66 puan artışla 58,73 seviyesine yükselmişti. REDK’nin 100 seviyesinin üzerindeki değerler Türk lirasının ticaret yaptığı ülke para birimlerine karşı değerli olduğunu, altındaki değerler ise değersiz olduğunu gösteriyor. Yİ-ÜFE (üretim maliyetli) bazlı REDK ise Şubat ayında aylık 0,21 puan artışla 88,03 seviyesine yükselmişti. TCMB’nin ifadesiyle “REDK’nin artışı TL’nin reel olarak değer kazandığını, diğer bir anlatımla Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının arttığını göstermektedir”. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere Yİ-ÜFE bazında Türkiye’nin ticaret yaptığı ülkelere göre TL’nin değeri TÜFE’ye kıyasla daha yüksek. Ticaret yaptığımız ülkelerin TL cinsinden kur değeri düştükçe ve ticaret yaptığımız ülkelerin enflasyon hızı arttıkça REDK endeks değeri yükseliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Aralık 2022’de reel sektörün döviz varlıkları aylık 4,2 milyar dolar azalışla 164,6 milyar dolara gerilemiş, yükümlülükleri 255,8 milyar dolar ile önceki aya göre yatay kalmış, böylece sektörün net döviz pozisyon açığı aylık 4,1 milyar dolar artışla 91,2 milyar dolara yükselmişti. Sektörün kısa vadeli döviz pozisyon fazlası ise aynı dönemde aylık 5,7 milyar dolar düşüşle 63,8 milyar dolara gerilemişti. Söz konuşu gerilemede kısa vadeli döviz varlıklarının aylık 4,6 milyar dolar azalışla 143,4 milyar dolara gerilmesi, kısa vadeli yükümlülüklerinin ise aylık 1,1 milyar dolar artışla 79,6 milyar dolara yükselmesi etkili oldu. 2021 yılı sonunda sektörün toplam net döviz pozisyon açığı 120,9 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: TCMB

7 NİSAN 2023, CUMA

MART AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Şubat ayında bütçe nakit dengesi tablosuna göre 208,3 milyar TL gelir, 379,8 milyar TL gider kaydedilmiş, böylece 171,5 milyar TL nakit bütçe açığı (grafikte siyah çubuklar) kaydedilmişti. Bütçe açığını finanse etmek için Hazine TCMB’deki kasasından 118,5 milyar TL nakit kullanmış (grafikte sarı çubuklar), ayrıca nette 52,8 milyar TL net borçlanma (grafikte mavi çubuklar) gerçekleştirmişti. 2022 yılının tamamında 169,4 milyar TL nakit açığı kaydedilmişken, 2023 yılının ilk iki ayındaki nakit açığı toplamı 412,6 milyar TL ile rekor kırmıştır. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere nakit bütçe açığı arttıkça Hazine’nin net borçlanma miktarı da (borçlanma gereği) artmaktadır. Hazine’nin kasası TCMB’de tutulmaktadır. Banka kullanımının eksi (-)  değer alması Hazine’nin TCMB’deki hesap bakiyesinin arttığı, artı (+) değer alması ise kasadan kullanım yaptığı anlamına gelmektedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – fao.org

Şubat ayında BM Gıda Fiyat Endeksi aylık %0,6 gerilemesine bağlı olarak yıllık %8,1’lik düşüş kaydetmişti. Son 11 ayda gıda fiyatları ardı ardına önceki aya göre düşerken (grafikte turuncu çubuklar, sol eksen), yıllık bazda (grafikte mavi çizgi, sağ eksen) ise son 4 aydır aralıksız düşüyor. Türkiye’de ise gıda fiyat artışları yıllık bazda yavaşlasa da aylık bazda fiyatlardaki artış hızı yavaşlamıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – http://www.bls.gov/

2023 yılı Şubat ayında ABD’de işsizlik oranı önceki iki aydaki düşüşten sonra tekrar %3,6 seviyesine yükselmiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık bazda %4,6 artış kaydetmişti. Mart ayına ilişkin olarak piyasadaki beklenti, işsizlik oranının değişmeyeceği ve tarım dışı istihdamda aylık 240 bin kişi artış olacağı yönünde. Şubat ayında tarım dışı istihdam 311 bin kişi artmıştı. ABD’de enflasyonist baskılar nispeten hafiflemişken bankacılık sektörüne ait yaşanan son olumsuz gelişmelerin etkisiyle Fed, Mart ayı toplantısında politika faizini 25 baz puanlık artışla %4,75-5,0 seviyesine yükseltti. Fed’in toplantı sonrası yayınladığı basın bülteninde bir sonraki toplantıda küçük ölçekli bir faiz artırımı daha yapılabileceği yönünde bir sinyal verilmiş olsa da türev ürün fiyatlamalarına göre yapılan hesaplamalarda piyasa profesyonelleri 3 Mayıs tarihli para politikası toplantısında 25 baz puanlık faiz artırımı olasılığını %49 ve değiştirilmeyeceği olasılığını %51 olarak fiyatlıyor. Fed 2023 yılının geri kalanında 3 Mayıs, 14 Haziran, 26 Temmuz, 20 Eylül, 1 Kasım ve 13 Aralık’ta politika faiz kararlarını duyuracak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Şubat ayında küresel imalat sektörünü Asya destekledi

JP Morgan Küresel İmalat Sektörü PMI endeksi Şubat ayında aylık 0,9 puan artışla 50 değerine yükseldi. Küresel imalat sektörü Ocak ayında bir önceki aya göre daralma kaydetmişti, Şubat ayında ise sektörün performansı önceki aya göre değişmedi. Endeksin 50 eşik değer üzerindeki veriler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise daraldığını gösteriyor.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

Küresel PMI endeksi verilerine göre imalat sektöründe yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri Şubat ayında bir önceki aya göre daha yavaş hızla düştü, istihdam arttı, girdi maliyetleri daha yavaş hızla arttı, çıktı fiyatları ise değişmedi.

Küresel olarak enflasyon dinamiklerinin hız kesmesi hane halkının harcama kabiliyetini artırıyor ancak yüksek yaşam ve üretim maliyetleri enflasyonda yapışkanlığın sürmesine sebep oluyor. Dolayısıyla da faiz artırmaya devam eden özellikle Amerikan, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları her destekleyici veride faiz artırmaya devam edecekleri söylemlerini yineliyorlar. Politika faizinde artış bankaların merkez bankasından borçlanma maliyetinin artması, dolayısıyla da hane halkının bankalardan daha yüksek faizle borçlanması demek. Faizlerde artış fiyatlamaları yukarı çekerken ithalat maliyetleri artmakta, ihracat talebi gerilemektedir. Çin ekonomisinin hareketlenmeye başlaması da fiyat baskısını artırıyor. Dolayısıyla küresel ekonomiyi iç talep desteklerken, azalan stokları desteklemek amacıyla üreticiler yatırım harcamalarını artırıyor.

Nitekim PMI endeksi alt detaylarında tüketim (mor çizgi) ve yatırım malları (kırmızı çizgi) üretimi Şubat ayında bir önceki aya göre artarken, ara mal üretimindeki (yeşil çizgi) düşüş eğilimi Şubat ayı ile birlikte arka arkaya iki aydır zayıflıyor.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global.

Ülke ve bölge bazında bakıldığında Malezya ve Tayvan dışında Asya ülkelerinde imalat sektörü Ocak ayına göre büyüme kaydetti, Euro Bölgesi imalat sektörü ortalamada daraldı; ABD, Japonya ve İngiltere imalat sektörleri küçüldü. Hindistan, Tayland, Rusya, Filipinler ve Kanada imalat sektörleri sırasıyla en hızlı büyüyen ilk 5 ülke oldu.

6 Şubat 2023 tarihli deprem felaketinin yaralarını sarmaya çalışan Türkiye’de İSO İmalat Sektörü PMI Endeksi 50,1 değeriyle Ocak ayına göre değişiklik göstermedi. Türkiye’nin en büyük ihracat ortakları olan Almanya, Amerika, Fransa ve İngiltere’de imalat sektörlerinin önceki aya göre daralması Türkiye imalat sektörünü olumsuz etkiledi; üretim, yurt içi siparişleri ile ihracat siparişleri düştü, üretimde sıkışma ve tedarike ulaşım zorlaştı, istihdam arttı, girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatları sert yükseldi, satın alımlar düştü, stoklar azaldı.

Kaynak: İSO, S&P Global.

MÜSİAD tarafından her ayın son iş günü yayınlanan Sanayi Sektörü  SAMEKS (satın alma müdürleri) Endeksi Şubat ayı verileri de PMI verilerine benzer sonuçlar ortaya koydu; sanayi sektöründe üretim ve yeni siparişler önceki aya göre sert düştü, satın alımlar Ocak ayına göre daha yavaş hızla arttı, istihdam artışı zayıfladı.

Fiyat baskıları ve yüksek fonlama maliyetleri üreticileri ve tüketicileri zorluyor. Deprem bölgesinde ekonomik faaliyetlerde hızlanma fiyat baskılarını artırırken, merkezi yönetim bütçesinde harcamalar da hızlanıyor. İhracattaki düşüşle birlikte cari açığın finansmanı ve bütçe açığının finansman gerekliliği TL ve döviz kuru üzerindeki baskıyı artırıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimler için 14 Mayıs’a işaret etmesi finansman maliyetleri ve fiyatlamalar adına öngörülebilirliğin artacağı bir sürece işaret ediyor.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, gıda, GSYH, güven, hizmet, ihracat, imalat, ithalat, PMI

27 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ocak ayında Ekonomik Güven Endeksi aylık %1,3 artışla 99,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor. Endeksi oluşturan 5 alt endeksten tüketici güven endeksi Şubat ayında aylık %4,3 artış kaydederken, reel kesim güven endeksi aylık %1 düştü, hizmet sektörü güven endeksi aylık %2,2 düştü, perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %2,4 düştü, son olarak inşaat sektörü güven endeksi aylık %3,6 düştü. Söz konusu öncü göstergeler ekonomik güven endeksinin (grafikte siyah çizgi) Şubat ayında önceki aya göre düşebileceğine, kötümserliğin artacağına işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığı her ayın ikinci iş gününde bir önceki ayın dış ticaret verilerini yayınlamaktadır. Dolayısıyla Şubat ayı başında Ticaret Bakanlığı, Ocak ayı dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre ihracat Ocak ayında aylık %15,4 düşüşle 19,4 milyar dolara geriledi, ithalat aylık %3,5 artışla 33,7 milyar dolara yükseldi. Böylece dış ticaret açığı Aralık 2022’deki 9,7 milyar dolardan Ocak 2023’te 14,4 milyar dolara yükseldi. TÜİK’in açıklayacağı verilerde alt detaylara odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

28 ŞUBAT 2023, SALI

ŞUBAT AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

Ocak ayında Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,5 puan artışla 54,3 puana, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 2,6 puan artışla 55,2 seviyesine yükselmiş, böylece bu iki endeksin bileşkesinden oluşan SAMEKS Bileşik Endeksi aylık 0,9 puan artışla 54,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler sektörde bir önceki aya göre iyileşmeyi gösteriyor. Endeksin alt detaylarında her iki sektörde iş hacmi, üretim, yeni siparişler, satın alımlar, stok, istihdam ve tedarikçilerin teslim süresine ilişkin gelişmelere odaklanacağız.

Kaynak: MÜSİAD

OCAK AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK

Aralık 2022’de H-ÜFE aylık %1,41, yıllık %78,72 artış kaydetmişti. Gıda ve içecekler ile ulaştırma hizmetlerinin Ocak ayında yıllık artış hızlarının yavaşlamasına bağlı olarak H-ÜFE’de de yıllık artışın yavaşlamasını bekleyebiliriz.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI 4. ÇEYREK (4Ç2022) GSYH VERİLERİ – TÜİK

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 3Ç2022’de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,9 artış kaydetmiş, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH bir önceki çeyreğe göre %0,1 azalmıştı. Hizmet sektörü yıllık %6,9 büyüme kaydederken, sanayi sektörü %0,3’lük artış kaydetmişti. 3Ç2022’de GSYH’yi hane halkı ve devlet harcamaları desteklemiş, ihracatın katkısı azalmıştı. 4Ç2022 tahminlerine göre İstanbul Bilgi Üniversitesi GSYH’de bir önceki çeyreğe göre %2,21, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %2,7 büyüme beklerken 2022 yılı genelinde GSYH büyüme beklentisi %5,23 seviyesindedir. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ise çeyrek bazda %1,3, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,1 artış bekliyor. Bloomberg HT Araştırma Birimi’nin anketine göre ekonominin 4Ç2022’de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre ortalama %2,8, 2022 yılı genelinde %5,2, 2023 yılında %3 büyümesi bekleniyor.

Kaynak: TÜİK

1 MART 2023, ÇARŞAMBA

ŞUBAT AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL

S&P Global’in geçen hafta yayınladığı Şubat ayı öncü göstergeleri gelişmiş ekonomilerde imalat sektöründe üretimin karışık sinyaller verdiğini, hizmet sektöründe ise büyüme kaydedildiği, fiyat baskılarının hafiflemesine rağmen sürdüğü, istihdamda ise iyileşme işaretleri gelmişti. Türkiye imalat sektörüne ilişkin öncü göstergeler Şubat ayında stoklardaki azalmaya bağlı olarak siparişlerde ve yatırım harcamalarında hafif iyileşme sinyalleri verdi. Küresel ihracat siparişlerindeki azalma eğilimi ise Türkiye’nin ihracat performansı için olumsuz bir görünüm ortaya koydu. Söz konusu sinyallerin PMI verileriyle paralellik gösterip göstermediğine odaklanacağız. 3 Mart Cuma günü S&P Global küresel hizmet sektörü PMI verilerini yayınlayacak. Akabinde JP Morgan’ın yayınlayacağı Küresel Bileşik PMI verileri Şubat ayında küresel ekonomideki eğilimi daha net ortaya koyacak.

Kaynak: İSO, S&P Global

ŞUBAT AYI İTO ÜCRETLİLER GEÇİNME ENDEKSİ – İTO

Ocak ayında İTO İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi yıllık %79,7 artış kaydetmiş, aynı dönemde TÜFE yıllık %57,7, TÜRK-İş açlık ve yoksulluk sınırı yıllık %108,6 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 MART 2023, PERŞEMBE

ŞUBAT AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Ticaret Bakanlığı verilerine göre Ocak ayında ihracat aylık %15,4 düşüşle 19,4 milyar dolara geriledi, ithalat aylık %3,5 artışla 33,7 milyar dolara yükseldi. Böylece dış ticaret açığı Aralık 2022’deki 9,7 milyar dolardan Ocak 2023’te 14,4 milyar dolara yükseldi. Öncü göstergeler Şubat ayında ihracatta önemli bir iyileşme ortaya koymazken, ithalatta kayda değer bir artış olmayabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 MART 2023, CUMA

ŞUBAT AYI TÜFE VE Yİ-ÜFE İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ocak ayında yıllık %57,68, aylık %6,65 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %86,46, aylık %4,15 yükselmişti. Deprem etkisiyle enflasyonda yüksek aylık artışlar görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

Ocak ayında BM gıda fiyatları bir önceki aya göre %0,8 düşmüş, yıllık bazda %3,3 gerilemişti. Küresel gıda fiyatları Nisan 2022’den bu yana son 10 aydır düşüyor. Türkiye’de ise gıda fiyatlarındaki yapışkanlık sürüyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ABD ŞUBAT AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – http://www.bls.gov

Ocak ayında ABD’de işsizlik oranı tarihi düşük seviye olan %3,4 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlardaki yıllık artış da %4,4’e gerilemişti. İşsizlik oranındaki düşüş, ücretlerdeki artış ve kişisel tüketim harcamalarında (PCE) beklenenden fazla hızlanma ABD Merkez Bankası’nın (FED) sert faiz artırımları yapabileceği ihtimalini artırıyor. Piyasadaki fiyatlamalar FED’in 22 Mart toplantısında politika faiz aralığını 25 baz puan artışla %4,75-5,00 aralığına yükselteceği yönünde. Geçen hafta açıklanan çekirdek PCE verilerinin hem aylık hem de yıllık bazdaki artışları piyasa beklentisinin yukarısında geldi. Enflasyonda olası hızlanmalar politika faizinde de daha hızlı artışları getirebilir.  Politika faizlerinin yükselmesi Türkiye’nin yurt dışından ABD doları cinsinden borçlanma maliyetlerini yukarı çekmektedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Şubat 2023: Türkiye’de yurt içi talep ile mal ve hizmet üretiminde iyileşme işaretleri

21 Şubat’ta açıklanan gelişmiş ekonomiler Şubat ayı öncü PMI verilerinde hizmet sektörünün hızlandığı, imalat sektöründe daralmanın zayıfladığı hatta büyüme kaydedildiği işaretlerini aldık. Gelişmiş ekonomilerin imalat sektörü ihracat siparişleri ise zayıf seyrini korudu. Hafta başından bu yana açıklanan Türkiye’nin Şubat ayı makro-ekonomik verilerinde ise ekonomik aktivitede iyileşme işaretleri aldık.

Tüketici güven endeksi, sektörel güven endeksleri, reel kesim güven endeksi (RKGE), imalat sektörü kapasite kullanım oranları (KKO) ve küresel PMI verilerine yönelik gelişmeleri dikkate aldığımızda Şubat ayında bir önceki aya göre;

. Ücret zamları ve EYT’nin devreye alınması tüketicilerin geleceğe yönelik maddi durum beklentisini iyileştirdi. Fiyat artışlarının satın almaları öne çektiğini de dikkate aldığımızda hane halkının dayanıklı ve yarı dayanıklı malları satın alma düşüncelerinde de iyileşme kaydedildi. Şubat ayında ihtiyaç kredi hacmindeki artışın hızlanması ve RKGE’de mevcut yurt içi siparişlerindeki artış tüketici iyimserliğini destekledi.

Kaynak: TCMB

. İmalat sektöründe yatırım harcamalarında artışa paralel olarak yatırım malı imalatı da arttı.

. İmalat sektörü ara malı üretiminde KKO’nun düşmesinde küresel imalat sektörü ihracat talebindeki azalmanın etkisi olabilir.      

. İmalat sektöründe mevcut yurt içi ve ihracat siparişleri arttı.

. İmalat sektörü girdi maliyetleri ile gelecek 3 ayda satış fiyatları beklentisi aylık ve yıllık bazda düştü.

Kaynak: TCMB

. Stoklardaki artış yavaşladı.

. Hizmet sektöründe son 3 aydaki iş durumu ve son 3 aydaki hizmetlere olan talep zayıfladı.

. Perakende ticaret sektöründe gelecek 3 aya ilişkin sipariş ve satış beklentilerindeki iyimserlik azaldı.

. Hizmet sektöründe gelecek 3 aya ilişkin istihdam beklentisi arttı, perakende ticaret sektöründe beklenti zayıfladı, inşaat sektöründe kötümser beklenti zayıfladı.

Kaynak: TÜİK

Şubat ayına ilişkin olumlu makro-ekonomik sinyaller 24 Şubat’ta gerçekleştirilecek olan TCMB para politikası toplantısında %9 seviyesindeki politika faizinin düşürülmesinde etkili olabilir.

fulyagurbuz.com