borç – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, faiz kararı, PMI, turizm, tüketici güveni

20-24 Mart haftasında açıklanacak makro ekonomik verilerde merkezi yönetimin borç yükünde artış, yurt dışı üretim ve tarım girdi fiyat enflasyon hızında yavaşlama, tüketici güveninde iyileşme işaretleri gelebilir.

20 MART 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

TÜİK, ülke içinde üretimi yapılan ve yurt dışına satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını ölçen YD-ÜFE endeksini yayınlıyor. Ocak ayında YD-ÜFE yıllık %50,98, aylık %4,00 artış kaydetmişti. Grafikten de görüleceği gibi enerji maliyetlerinin (kırmızı çizgi) YD-ÜFE üzerindeki baskısı devam ediyor. Şubat ayında petrol fiyatları ve diğer emtia fiyatları yıllık bazda düşüş kaydetti, döviz kurunun yıllık artış hızı da değişmedi. Sonuç olarak YD-ÜFE’nin bir önceki yıla göre artış hızı Şubat ayında yavaşlamaya devam edecek gibi gözüküyor. YD-ÜFE Şubat ayında bir önceki aya göre yatay kalabilir zira Dolar/TL kuru Şubat ayında önceki aya göre hafif yükselirken petrol fiyatları hafif geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Ocak ayı itibariyle merkezi yönetimin borç stoku 4 trilyon 178 milyar TL seviyesinde bulunuyor. Toplam stokun %65,3’ünü döviz cinsi borç stoku (2,7 trilyon TL), %34,7’sini TL cinsi borç stoku oluşturuyor. Aşağıdaki grafikten anlaşılacağı üzere Ekim 2021’den bu yana döviz kurundaki yatay seyir ve Hazine’nin TL cinsi borçlanmaya ağırlık vermesi döviz cinsinden borç stokunun azalmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 MART 2023, SALI

OCAK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

Aralık 2022’de Tarım-GFE yıllık %103,14, aylık %0,72 artış kaydederek ardı ardına üçüncü ay yıllık bazdaki düşüş seyrini korudu. 2023 yılı Ocak ve Şubat aylarında ise döviz kurundaki yıllık artışın yavaşlamasına bağlı olarak Tarım-GFE’deki yavaşlama eğilimi sürecek.

Kaynak: TÜİK

22 MART 2023, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI – federalreserve.gov

ABD’de vadeli işlemler piyasalarındaki fiyatlamalara göre Fed’in 23 Mart’ta mevcut %4,50-4,75 aralığındaki politika faiz aralığı hedefinin %62 olasılıkla %4,75-%5,00 aralığına yükseleceği (25 baz puanlık artış) hesaplanıyor. Her ne kadar Fed’in para politikasında dikkate aldığı ve %2 olarak hedeflediği yıllık çekirdek kişisel tüketim harcamaları enflasyonunun (PCE) Ocak 2023’te %4,7’ye yükselmesi, fiyat baskılarının tekrar artmaya başladığı endişelerini ortaya koydu. Dahası, Fed’in 8 Mart’ta yayınladığı ve Şubat ayını kapsayan 2023 yılı ikinci Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitenin ılımlı bir iyileşme kaydettiğine işaret etmişti. Ayrıca raporda, istihdam piyasasının güçlü konumunu sürdürdüğünü ve özellikle enerji ve hammadde fiyatları olmak üzere girdi maliyetlerinin artmaya devam ettiğini okumuştuk. Hal böyle olunca Fed’in 21-22 Mart tarihli para politikası toplantısında politika hedef faiz aralığının 50 baz puan artışla %5,00-%5,25 seviyesine yükseleceği beklentisi ağırlık kazanmıştı. Ancak önceki hafta ABD’de Silvergate Bank, Silicon Valley Bank ve Signature Bank’in batmasıyla birlikte finansal istikrarda oluşan çatlaklara ek olarak en büyük ABD bankalarının (JPMorgan Chase, Wells Fargo, Citigroup, Truist) zordaki First Republic Bank’a 30 milyar dolar mevduat koymaları Fed’in faiz artırım hızını yavaşlatacağı beklentilerini ortaya koyuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 MART 2023, PERŞEMBE

TCMB FAİZ KARARI – TCMB

Yüksek enflasyon baskısının sürdüğü Türkiye’de ForeksHaber’in yaptığı bir ankete göre TCMB’nin 23 Mart tarihli toplantısında politika faizinin mevcut %8,5 seviyesinde sabit kalacağı veya %8,0 seviyesine düşürüleceği beklentileri eşit dağılmış durumda. Şubat ayında merkezi yönetim bütçesinin yaşanan deprem felaketlerinin etkisiyle hızlı artan bütçe harcamalarına bağlı olarak 170,6 milyar TL açık vermesi, TÜFE’nin yıllık bazda %55 seviyesine gerilemesi, ticari kredi faiz oranlarının artması ve brüt döviz rezervlerinin Eylül 2022’den bu yana en düşük seviyesine gerilemesi TCMB’nin faiz indirmesine sebep olabilir zira faiz artırmak TCMB’nin seçenekleri arasında yer almıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Şubat 2023 itibariyle tüketici güven endeksi aylık %4,3 oranında artışla 82,5 seviyesinde bulunuyor. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100’den küçük olması kötümserliği gösteriyor. Deprem felaketi sebebiyle hükumetin harcamalarını artırması Şubat ayında tüketicilerin kötümserliğinde azalmayı beraberinde getirdi. Mart ayında EYT ile ilgili sürecin devreye alınması ve seçimlerin erken yapılacak olması Mart ayında tüketicilerin güven algısında iyileşmenin sürmesine katkıda bulunabilir.

Kaynak: TÜİK

24 MART 2023, CUMA

MART AYI ÖNCÜ KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases

S&P Global verilerine göre, 2023 yılı Şubat ayında küresel mal ve hizmet üretiminin önceki aya göre arttığını, yeni yurt içi siparişlerin aynı dönemde artarken yeni ihracat siparişlerindeki düşüşün yavaşladığını, istihdamın daha hızlı arttığını, girdi maliyetlerinin daha yavaş hızla arttığını, çıktı fiyatlarının ise daha hızlı arttığını görmüştük. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor.

Kaynak: S&P Global

ŞUBAT AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

2023 yılı Ocak ayında Türkiye’ye 2 milyon 5 bin turist geldi, ülkeden 2 milyon 342 bin turist ayrıldı. 2022 yılı genelinde toplam gelen ve ayrılan turist sayısı sırasıyla 44 milyon 564 bin ve 44 milyon 537 bin ile 2019 yılı seviyelerine yükseldi. 2022 yılı genelinde 42 milyar dolar net turizm geliri elde edildi. TCMB’nin ödemeler dengesi verilerinde ise net seyahat gelirlerinin 2022 yılında %48 artış kaydetmesine rağmen dış ticaret açığının 2021 yılındaki 29 milyar dolardan 2022 yılında 89 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak toplam cari işlemler açığı yıllık 5,7 kat artışla 48,7 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa ekonomisinin işaret ettiği mevcut zayıf ekonomik performansın etkisiyle Türkiye’nin ihracat hacminin zayıflaması, öte yandan ithalatın yüksek seyrini koruması 2023 yılında cari açıktaki bozulmanın süreceğine işaret ediyor. Türkiye’de yaşanmaya devam eden depremlerin turizm sektörü üzerindeki olumsuz etkisi de cari açık üzerinde artış yönlü baskıya sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, girdi, güven, hizmet, imalat, işgücü, kapasite, perakende, PMI, politika faizi, turizm

20–24 Şubat haftasında; Şubat ayına ilişkin olarak yurt dışında küresel PMI verileri, yurt içinde ise tüketici güveni, imalat sektörü kapasite kullanım oranları, reel kesim güven endeksi ve sektörel güven endeksleri mal ve hizmet üretimindeki resmi ortaya koyacak. Ocak ayına ilişkin olarak turizm istatistiklerine odaklanırken; merkezi yönetimin borç stokunun arttığını, yurt dışı üretici maliyetlerinde aylık artışın sürdüğünü göreceğiz. Aralık ayı tarımsal girdi fiyat endeksinde mazot ve gübre maliyetlerindeki artışa paralel olarak yükseliş kaydedilecek. 2022 yılı son çeyreğinde işgücü girdi endekslerinde istihdam ve ücretlerde artışa tanık olabiliriz.

20 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

OCAK AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Aralık 2022’de merkezi yönetimin borç stoku 4,0 trilyon TL seviyesindeydi. Toplam stokun 2,6 trilyon TL’si (%65,5) döviz cinsinden stoku, 1,4 trilyon TL’si (%34,5) TL cinsinden stoku oluşturmaktaydı. Stokun en büyük payını döviz cinsinden borç stokunun oluşturması sebebiyle döviz kurundaki artışlar borç stoku artışını hızlandırmaktadır. 6 Şubat 2023 tarihli yıkıcı depremin ardından merkezi yönetimin harcamalarında dolayısıyla da borçlanma gerekliliğinde hızlanma göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI YURTDIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Aralık 2022’de YD-ÜFE aylık %2,77, yıllık %49,90 artış kaydetmişti. Yarı yarıya dolar ve Euro’dan oluşan döviz kuru sepetinin artış hızının Ocak ayında önceki aya göre yavaşlaması YD-ÜFE’nin de aylık artışının yavaşlamasına sebep olabilir. Ocak ayı verilerinde özellikle enerji dışı emtia fiyatlarındaki artışın YD-ÜFE üzerinde yaratacağı olası baskıya odaklanacağız.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ocak ayında Tüketici Güven Endeksi aylık %4,6’lık artışla 79,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 altındaki değerler tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir. Ücret zamları ve döviz kurundaki yatay seyir tüketici güvenini olumlu etkiliyor. Ancak, depremin etkisiyle özellikle hızlanan gıda fiyatları ve gündeme gelen fiyat artışları tüketicinin alım gücünü aşağı çekebilir. Olası etkileri alt endeks verilerinde takip edeceğiz.

Kaynak: TÜİK

21 ŞUBAT 2023, SALI

ŞUBAT AYI KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI İLK TAHMİNLERİ – S&P GLOBAL

Ocak ayında küresel hizmet ve imalat sektörlerini kapsayan JP Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksi aylık 1,6 puan artışla 49,8 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 altındaki değerler önceki aya göre daralmayı, yukarısındaki değerler ise büyümeyi gösteriyor. Küresel Hizmet Sektörü Üretim Endeksi Ocak ayında kaydettiği 50,1 değeriyle önceki aya göre 2,0 puanlık büyüme performansı ortaya koymuştu. Küresel İmalat Sektörü Üretim Endeksi ise Ocak ayında aylık 0,4 puan artışla 49,1 değerini alarak sektördeki daralmanın yavaşladığı işaretini vermişti. Aşağıdaki grafik JP Morgan Küresel Bileşik Üretim Endeksindeki eğilim (yeşil çizgi) ile GSYH büyümesindeki eğilimin (sarı çizgi) ne kadar yakın hareket ettiğini gösteriyor. PMI verileri, GSYH tahmininde öncü göstergelerin başında gelmektedir.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

2022 YILI ARALIK AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TCMB

Kasım 2022’de Tarım-GFE aylık %2,38, yıllık %121,49 artış kaydetmişti. Aralık 2022’de döviz kuru ile gübre ve enerji maliyetlerinin yıllık artışlarındaki yavaşlamanın etkisiyle Tarım-GFE’nin yıllık artışında da yavaşlama görebiliriz. Ancak Aralık ayında mazot ve gübre maliyetlerinin önceki aya göre artmaya devam etmesine bağlı olarak Tarım-GFE de aylık bazda artışını sürdürecek.

Kaynak: TÜİK

22 ŞUBAT 2023, ÇARŞAMBA

ŞUBAT AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Ocak ayında KKO, bir önceki aya göre 1,2 puan azalışla %75,3 seviyesine gerilemişti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış KKO aylık 0,6 puan azalışla %75,8 seviyesinde gerçekleşmişti. KKO detaylarında tüketim, yatırım ve ara malları üretimindeki eğilimi görüyoruz.

Kaynak: TCMB

ŞUBAT AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

Ocak ayında mevsimsellikten arındırılmış RKGE aylık 1,8 puan artışla 103,4 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektör profesyonellerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığı (iyimser) anlamına geliyor. Detaylarda siparişler ve üretimde artışa ek olarak girdi maliyetleri ve satış fiyatlarında yukarı yönlü baskı işaretleri almıştık. Söz konusu işaretlere paralel olarak Ocak ayında TÜFE’nin ayılık bazda %6,65, Yİ-ÜFE’nin aylık %4,15 artış kaydettiğini hatırlatalım.

Kaynak: TCMB

ŞUBAT AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Ocak ayında inşaat sektörü güven endeksi aylık %0,6 artışla 93,2’ye yükselmiş, hizmet sektörü güven endeksi aylık %1,7 düşüşle 118,1’e ve perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %1 düşüşle 126,2 seviyesine gerilemişti. Endeks değerlerinin 100’den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den küçük olması ise kötümserliğini göstermektedir. Güven endeksleri ekonomik aktiviteye ilişkin ipuçları vermektedir. Buna göre Ocak ayı perakende ticaret ve hizmet sektörü güven endeksleri ile RKGE verileri perakende satışlarda ve imalat sektörü üretiminde iyileşmeye işaret etmişti.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI 4. ÇEYREK İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ – TÜİK

2022 yılı üçüncü çeyreğinde istihdam endeksi yıllık %7,1, çalışılan saat endeksi yıllık %3,5, brüt ücret-maaş endeksi yıllık %101,5 artış kaydetmişti. Bir önceki çeyreğe göre ise istihdam endeksi %2,2 artmış, çalışılan saat endeksi %0,3 azalmış, brüt ücret-maaş endeksi %25,2 artmıştı. TÜİK’in yayınladığı “ücretli çalışan” istatistikleri istihdamın 2022 yılı son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre arttığına işaret etmişti. Bu sebeple 4. çeyrek işgücü girdi endekslerinde istihdam endeksinde artışın sürdüğünü görebiliriz.

Kaynak: TÜİK

23 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE POLİTİKA FAİZİ KARARI – TCMB

TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketi Şubat ayı sonuçlarına göre politika faizinin (grafikte siyah çizgi) %9 seviyesinde sabit tutulması bekleniyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere Ağustos 2022’den bu yana politika faizi %14’lerden %9’lara kadar gerilemiş, paralelinde ticari kredi faiz oranları (mavi çizgi) %27’lerden %12’lere, tüketici kredi faiz oranları da (kırmızı çizgi) %34’lerden %30’lara gerilemiştir. Aynı dönemde mevduat faiz oranları (sarı çizgi) ise %18’lerden %26’ların üzerine çıkmıştır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

24 ŞUBAT 2023, CUMA

OCAK AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Aralık 2022 ’de Türkiye’ye giren turist sayısı aylık %6 düşüşle 2 milyon 399 bin 441 kişiye, ülkeden ayrılan turist sayısı aylık %23 azalışla 2 milyon 266 bin 424 kişiye, net turizm gelirleri ise aylık %35 düşüşle 1,8 milyar dolara gerilemişti. 2022 yılının tamamında net turizm geliri yıllık %53,3 artışla 46,3 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Bütçe, cari açık, ciro, dış borç, enflasyon, istihdam, konut, perakende satış

6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli yıkıcı depremde acımız ve kaybımızın tarifi yok. Hayatını kaybedenlere rahmet, yaralılarımıza şifa, halkımıza başsağlığı ve sabır diliyorum.

2021 yılı verilerine göre depremden etkilenen 10 ilimizin GSYH içindeki payı %9,3 seviyesinde bulunuyor. TÜRKONFED raporuna göre depremin hasarı 84,1 milyar dolar. Merkezi yönetim bütçe açığında hızlanma, borçlanma gerekliliğinde artış; üretim, gelir ve harcama kabiliyetinde azalma göreceğiz. Sağlam konut talebinde olası artışlar konut fiyatlarında dalgalanma yaratabilir.

13–17 Şubat haftasında, Ocak ayına ilişkin olarak tarım üretici maliyetlerinde aylık artışların sürmesini, merkezi yönetim bütçesinde açık göreceğiz. Aralık ayına ilişkin perakende satışlarda, cari açıkta ve konut fiyatlarında artış ile ciro artışımda yavaşlama devam edebilir. Ek olarak, Aralık ayı çalışan ücretliler ve dış borç verilerine odaklanırken, yurt dışında salı günü açıklanacak ABD enflasyon verileri takibimizde olacak.

13 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

2022 YILI ARALIK AYI CARİ İŞLEMLER DENGESİ – TCMB

Kasım 2022’de dış ticaret açığındaki artış ve azalan turizm gelirlerine bağlı olarak 3,7 milyar dolar cari açık kaydedilmiş, son 12-aylık cari açık toplamı 45 milyar dolara yükseldi. Artan dış ticaret açığı ve azalan turizm verileri dikkate alındığında Aralık ve Ocak aylarında cari açık sırasıyla 6,2 milyar dolar ve 10,2 milyar dolar seviyelerine yükselecek; 12 aylık cari açık toplamı Aralık ayında 48 milyar dolara, Ocak ayında 51,3 milyar dolara yükselecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2022 YILI ARALIK AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK

Kasım 2022’de perakende satış hacmi aylık %1,5, yıllık %12,1 artış kaydetmişti. Aralık ve Ocak aylarında kredi kart kullanımı ve tüketici kredilerindeki artış perakende satışları desteklemeye devam edecek.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI ARALIK AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Kasım 2022’de sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi aylık %1,6, yıllık %99,7 artış kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi yıllık ciro artış hızları yavaşlarken üretim maliyetlerinin (Yİ-ÜFE) altında kalmaya devam ediyor.

Kaynak: TÜİK

15 ŞUBAT 2023, ÇARŞAMBA

OCAK AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM ÜFE) – TÜİK

Aralık 2022’de Tarım-ÜFE yıllık %151,0, aylık %4,8 artış kaydetmişti. Ocak ayında enerji fiyatları ve kurdaki artış tarım üretici maliyetlerinin de aylık bazda yükselmesine sebep olacak.

Kaynak: TÜİK

OCAK AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Aralık 2022’de merkezi yönetim bütçesi 255,2 milyar TL gelir, 373,8 milyar TL gider kaydetmiş, bütçe açığı 118,6 milyar TL olarak gerçekleşmişti. 2022 yılı genelinde 2,8 trilyon TL gelir, 2,9 trilyon TL gider kaydedilmiş, 139,1 milyar TL bütçe açığı gerçekleşmişti. Öncü gösterge niteliğindeki Hazine nakit bütçesinin Ocak ayında 54 milyar TL açık verdiğini hatırlatalım.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ARALIK 2022 ÜCRETLİ ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında ücretli çalışan sayısı Kasım 2022’de yıllık %7,1 artışla 14 milyon 824 bin 187 kişi oldu. Yıllık bazda ücretli çalışan sayısı sanayi sektöründe %7,1, inşaat sektöründe %6,3 ve ticaret-hizmet sektöründe %7,3 arttı. Aylık bazda sanayi sektöründe ücretli çalışan sayısı yatay kalırken, ticaret ve hizmetler sektöründe %1 azaldı, inşaat sektöründe %1,1 arttı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

ARALIK 2022 KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Türkiye’deki konutların kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla hesaplanan Konut Fiyat Endeksi (KFE) (2017=100), Kasım 2022 ’de aylık %3,8 artışla 628,6 seviyesine yükselmişti. Konut fiyatları yıllık bazda %174,3, reel olarak %54,0 artış kaydetmişti. İnşaat maliyetlerindeki artış konut fiyatlarını da yukarı taşımasından dolayı Aralık ayında da konut fiyatlarında artış görmeye devam edeceğiz.

Kaynak: TCMB

ARALIK 2022 ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Kasım 2022 ’de özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu, 2021 yıl sonuna göre 7,2 milyar dolar azalışla 161,2 milyar dolar seviyesine gerilemiş, Ekim 2022’ye göre 0,2 milyar dolar artmıştı. Sektörün uzun vadeli kredi borcu Kasım 2022’de 152,6 milyar dolar ile hafif gerilerken, söz konusu borcun %35,6’sı finansal kuruluşlara, %64,4’ü finansal olmayan kuruluşlara aittir. Sektörün kısa vadeli kredi borcu ise aylık 0,3 milyar dolar artışla 8,5 milyar dolar seviyesine yükselmişti. Kalan vadeye göre sektörün gelecek 12 ayda gerçekleştireceği anapara geri ödemelerinin toplamı ise 40,9 milyar dolar olarak duyurulmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 ŞUBAT 2023, CUMA

OCAK AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Aralık 2022 ’de Türkiye genelinde 207 bin 963 konut satılmış, 2022 yılı genelinde toplam konut satışları yıllık %0,4 azalışla 1 milyon 485 bin 622 adet olmuştu.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 TÜRKİYE TOPLAM KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU– TCMB

Kasım 2022 ’de toplam kısa vadeli dış borç stoku aylık 3,0 milyar dolar artışla 145,4 milyar dolara yükselmişti. Toplam borcun 51,3 milyar doları özel sektör finans dışı kuruluşların, 34,0 milyar doları özel sektör finans kuruluşların, 27,6 milyar doları kamu bankalarının, 32,5 milyar doları Merkez Bankasına aittir. Gelecek 12 ayda vadesi dolacak toplam dış borç stoku ise Kasım 2022’de aylık 2,7 milyar dolar artışla 189,0 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Bej Kitap, borç, bütçe, enflasyon, istihdam, konut

16 – 20 Ocak haftasında, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin olarak enflasyonda yumuşama, konut fiyatlarında artış görebiliriz. TCMB politika faizini değiştirmeyecek. FED Bej Kitap raporunda ABD’de ekonomik görünüm ve enflasyona dair zayıflık sinyalleri gelebilir.

16 OCAK 2023, PAZARTESİ

ARALIK 2022 TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Kasım 2022’de Tarım-ÜFE aylık %7,0, yıllık %169,5 artış kaydetmişti. TÜFE’nin alt kalemi olan Gıda ve Alkolsüz İçecekler Ekim ve Kasım aylarında aylık %5 üzerinde artış kaydetmesinin ardından Aralık ayında %2,0 artış gösterdi. Yİ-ÜFE’nin alt kalemi olan Gıda Ürünleri ise Aralık ayında %3,3 arttı. Zayıflayan enerji maliyetlerini de dikkate aldığımızda Aralık ayında Tarım-ÜFE’nin aylık artışında yavaşlama görebiliriz.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Kasım 2022’de merkezi yönetim bütçesi 347,7 milyar TL gelir, 239,4 milyar TL gider kaydetmiş, böylece bütçe 108,3 milyar TL fazla vermişti. Ocak-Kasım döneminde bütçe toplamda 20,4 milyar TL açık verdi. Nakit bütçe dengesi ile genelde yakın sonuçlar vermektedir. Nakit bütçe Aralık ayında 108,3 milyar TL açık verdiğini, 2022 yılı toplamında nakit açığının 169,4 milyar TL olduğunu belirtelim. 2022-2024 dönemi Orta Vadeli Program’a göre merkezi yönetim bütçesinin 2022 yılında 278,4 milyar TL, 2023 yılında 290,2 milyar TL açık vermesi tahmin edilmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Ekim 2022’de özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu 152,7 milyar dolar seviyesinde olup; 97,7 milyar doları finans dışı sektöre, 47,2 milyar doları bankacılık sektörüne, 7,8 milyar doları bankacılık dışı finans kuruluşlarına ait bulunuyordu. Sektör bazında bakıldığında borcun 54,4 milyar doları hizmet sektörüne, 22,4 milyar doları imalat sektörüne, 20,9 milyar doları tarım sektörüne aittir. FED ve Avrupa Merkez Bankası’nın faiz artırım sürecinde olmaları Türkiye’nin yurt dışı borçlanma maliyetlerinin artmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 ÜCRETLİ ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre Ekim 2022’de ticaret ve hizmetler sektöründe 8 milyon 277 bin, sanayi sektöründe 5 milyon 17 bin, inşaat sektöründe 1 milyon 588 bin kişi istihdam edilmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 OCAK 2023, SALI

ARALIK 2022 KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Kasım 2022’de konut satışları aylık 15.146 adet artışla 117.806 adet olmuştu. Yabancılara konut satışları aylık 706 adet artışla 6.083 adet olmuştu. Aralık ayında konut kredilerindeki artışın konut satışlarına nasıl yansıdığını izleyeceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Dolar/TL kurunun aylık %1,5 arttığı Ekim 2022’de konut fiyat endeksi aylık %5,4, yıllık %199,2 artış kaydetmişti. Kasım ayında döviz kurunun yatay kalmasına rağmen inşaat maliyetleri aylık %1,2 artış kaydetti. Söz konusu artışın konut fiyatlarına da yansıması beklenebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 KISA VADELİ TOPLAM DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Ekim 2022’de Türkiye’nin kısa vadeli (1-yıldan az vadeli borçlanılan) dış borç stoku aylık 2,4 milyar dolar artışla 142,3 milyar dolar seviyesine yükselmişti. Borçlanan bazında, borcun 32,3 milyar doları TCMB’ye, 58,3 milyar doları bankalara, 51,8 milyar doları diğer sektörlere aittir. Kalan vadeye göre, vadesinin dolmasına 1 yıl ve altında kalmış olan borç stoku ise aylık 1,0 milyar dolar artışla 186,3 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

18 OCAK 2023, ÇARŞAMBA

BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) – federalreserve.gov

8 Ekim-23 Kasım dönemini kapsayan 2022 yılı raporunda FED, yüksek faiz oranları ve enflasyon ile görünüme yönelik artan belirsizliğe bağlı olarak ekonomik aktivitenin bir önceki rapor dönemine göre yatay ya da hafif arttığına işaret etmişti. İşgücü talebinde zayıflama kaydedilirken; teknoloji, finans ve gayrimenkul sektörlerinde işten çıkartmalara dikkat çekildi. Çalışan ücret artışları ise ılımlı artış kaydetti. İstihdam piyasasına yönelik beklentiler ise istihdam artışının yatay ya da yavaşlayacağı yönündeydi. Fiyatlar tarafında ise iyileşen tedarik zinciri ve zayıflayan talebe bağlı olarak tüketici fiyat artışları yavaşladı. Rapora göre, enflasyonun yatay veya ılımlı artış kaydedeceği bekleniyor. FED, 1 Şubat’ta yılın ilk faiz kararını açıklayacak. Piyasa beklentisi, politika faiz hedef aralığının %4,25-4,50 seviyesinden 25 baz puan artışla %4,50-4,75 seviyesine yükseleceği yönünde. Kasım-Aralık dönemini kapsayacak olan yeni raporda enflasyondaki yumuşamanın ve ekonomik aktivitede zayıflığın sürdüğüne tanık olabiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

19 OCAK 2023, PERŞEMBE

MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

TCMB’nin %9 seviyesindeki 1-hafta vadeli borç verme faiz oranı olan politika faizinde değişiklik olmayacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

20 OCAK 2023, CUMA

ARALIK 2022 YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ – TÜİK

Kasım 2022’de (YD-ÜFE) aylık %2,28, yıllık %83,66 artış kaydetmişti. Döviz kurundaki yıllık artışın Aralık ayında yavaşlamasının izdüşümünü YD-ÜFE’de de göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

Tarım-GFE Ekim 2022’de aylık %2,68, yıllık %134,76 artış kaydetmişti. Kasım ayında döviz kurundaki yıllık artışın yavaşlamasına paralel olarak yıllık Tarım-GFE artışında da yavaşlama görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ARALIK 2022 MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Kasım 2022’de merkezi yönetimin borç stoku 3,9 trilyon TL seviyesindeydi. Toplam borcun 1,9 trilyon TL’sini iç borç, 2,0 trilyon TL’sini dış borç oluşturmaktaydı. TL cinsi borç stoku 1,3 trilyon TL iken, 2,6 triyon TL’si yabancı para cinsindendir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, bütçe, cari açık, dış ticaret, enflasyon, faiz kararları, inşaat, işsizlik, konut, perakende, sanayi

12 – 16 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak Ekim ayına ilişkin olarak cari açığın önceki aya göre azalması, sanayi üretiminin yataya yakın bir seyir izlemesi, perakende satışların artması beklenebilir. Amerikan ve Avrupa merkez bankalarının 50’şer baz puan faiz artırması bekleniyor.

12 ARALIK 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,3 yüzde puan artışla %10,1 seviyesine yükselmişti. 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus 64 milyon 871 bin kişi, işgücü 34 milyon 349 bin kişi, istihdam 30 milyon 867 bin kişi, işsiz 3 milyon 482 bin kişi seviyesindeydi. İş bulmakta ümidini kaybetmiş atıl işgücü oranı %20,3 iken, genç işsizlik oranı %18,9 seviyesindeydi.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI CARİ İŞLEMLER DENGESİ – TCMB

Cari işlemler hesabının iki ana kalemi turizm gelirleri ve dış ticaret dengesidir. Ekim ayında ülkeden ayrılan turist sayısının aylık %11 civarında azalmasına bağlı olarak net turizm geliri önceki aya göre 0,6 milyar dolar civarında azalabilir. Dış ticaret açığı ise Ekim ayında önceki aya göre 1,7 milyar dolar azalmıştı. Eylül ayında 3,0 milyar dolar açık veren cari işlemler dengesi söz konusu ana kalemlerdeki değişime bağlı olarak Ekim ayında 1,9 milyar dolar açık verebilir. Tahminimiz tutması halinde Eylül ayında 39,2 milyar dolar seviyesindeki son 12-aylık toplam cari açık büyüklüğü Ekim ayında 45,1 milyar dolar seviyesine yükselebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi aylık %2,4 artış kaydederken, ithalat miktar endeksi aylık %0,6 düşüş kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi Eylül ayında aylık %2,4 düşüşle 108,1 seviyesine gerilemiş, ithalat birim değer endeksi ise 151,8 seviyesi ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Grafikte görüleceği üzere ihracat hacminde (açık gri çubuklar) inişli çıkışlı seyir dikkat çekerken, ihracat birim fiyatlarında düşüş (mavi çizgi), ithalat birim fiyatlarında (lacivert çizgi) ise yüksek seyir korunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de inşaat maliyet endeksi, aylık %1,57, yıllık %119,83 artış kaydetmişti. Aylık bazda malzeme endeksi %2,07 artmış, işçilik endeksi %0,07 azalmış; yıllık bazda malzeme endeksi %133,40, işçilik endeksi %84,04 artmıştı. Grafikte görüleceği gibi döviz kurundaki (turuncu çizgi) yatay seyir malzeme maliyetlerindeki aylık artışların yavaşlamasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

13 ARALIK 2022, SALI

EKİM AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de sanayi üretimi aylık %1,6 düşerken, yıllık bazda %0,4 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının Eylül ayına göre düşüş kaydetmesi sanayi üretimini de aşağı yönlü baskılayacaktır. Öte yandan Ekim ayına ilişkin güven endekslerinin sipariş ve üretim artışlarına işaret etmesi, sanayi üretimini aylık bazda destekleyecektir.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de perakende satış endeksi aylık %1,8, yıllık %9,7 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de güven endekslerinde siparişlere yönelik olumlu sinyaller ile ihtiyaç kredi hacmi ve kredi kart harcamalarında kaydedilen artışlar perakende satışları da olumlu etkileyecektir.

Kaynak: TÜİK

14 ARALIK 2022, ÇARŞAMBA

FED PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – federalreserve.gov

Fed’in 30 Kasım’da yayınladığı Bej Kitap raporunda ABD’de ekonomik aktivitenin 19 Ekim tarihli Bej Kitap raporuna göre hafif de olsa iyileştiğini, büyüme hızının yavaşladığını okuduk. Söz konusu dönemde istihdamın zayıfladığını, ücret artışlarındaki baskının azaldığını, fiyatlar genel seviyesinde de baskıların kısmen azaldığını ekleyelim. Ek olarak, Ekim ayında TÜFE’nin, Kasım ayında ise ÜFE’nin yıllık artış hızlarının da yavaşladığını gördük. Dolayısıyla, Haziran-Kasım döneminde yapılan son dört para politikası toplantısında 75’er baz puanlık faiz artırımlarının 14 Aralık toplantısında %78 olasılıkla 50 baz puanlık artırıma yavaşlayacağı beklentisinin mevcut gelişmeleri desteklediğini söyleyebiliriz. Fed’in 50 baz puanlık faiz artırımı politika hedef faiz oranı aralığını %4,25-4,50 aralığına yükseltecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

15 ARALIK 2022, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – ecb.europa.eu

AMB’den 50 baz puanlık faiz artışı bekleniyor.

KASIM AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TCMB

Ekim 2022’de Tarım-ÜFE aylık %4,59, yıllık %163,32 artış kaydetmişti. Kasım ayında enerji fiyat artışlarındaki yavaşlama ve döviz kurunun yatay seyretmesi yıllık Tarım-ÜFE enflasyonunun da yavaşlamasına katkıda bulunabilir.

Kaynak: TÜİK

KASIM AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Türkiye genelinde konut satışları Ekim ayında yıllık %25,3 azalışla 102 bin 660 adet olmuştu. Konut kredi hacminin Kasım ayında önceki aya göre yatay kalması toplam konut satışlarında önemli bir artış olmayacağına işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ekim ayında merkezi yönetim bütçesi 224,2 milyar TL gelir, 307,4 milyar TL gider kaydetmiş, böylece bütçe 83,2 milyar TL bütçe açığı kaydetmişti. Ocak-Ekim döneminde bütçe toplamda 128,7 milyar TL açık verdi. Ekim ayında son 12-aylık bütçe açığı toplamı (grafikte mavi çizgi) 251,8 milyar TL’ye yükseldi. Merkezi yönetim bütçesiyle genelde yakın sonuçlar veren Hazine Nakit Bütçe Dengesinin Kasım ayında 99,6 milyar TL fazla verdiğini hatırlatalım. Söz konusu bütçe fazlası merkezi yönetimin bütçe dengesini olumlu etkileyecektir ancak Hazine’nin net borçlanma miktarındaki artışlar bütçedeki borç yükünün artmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Eylül 2022’de özel sektörün yurt dışı uzun ve kısa vadeli toplam kredi borcu 160,9 milyar dolar seviyesindeydi. Toplam borcun 98,6 milyar doları reel sektöre, 54,2 milyar doları bankacılık sektörüne, 8,1 milyar doları bankacılık dışı finans sektörüne ait. Toplam borcun 153,5 milyar doları uzun vadeli, 7,5 milyar doları kısa vadeli borçları kapsıyor. TCMB hesaplamasına göre özel sektörün Eylül 2022 itibariyle gelecek 12 ay içinde gerçekleştireceği anapara geri ödemelerinin toplamı 42,1 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 ARALIK 2022, CUMA

TCMB ARALIK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Kasım ayı anketinde katılımcılar TÜFE’nin yılsonunu ortalama %68,06 seviyesinden kapatıp, gelecek 12-ay sonunda ortalama %37,47’ye, gelecek 24-ay sonunda ise ortalama %20,76 seviyesine gerileyeceğini tahmin etmişti. GSYH büyüme tahminleri 2022 yılı için %5,12, 2023 yılı için %4,12 olmuştu. Cari açık beklentileri ise 2022 yılı için 48,8 milyar dolar, 2023 yılı için 31,1 milyar dolardı. Anket katılımcıları 12-ay sonrasında politika faiz oranının mevcut %9 seviyesinden %15’in üzerine çıkıp 24-ay sonrasında %13’lere gerileyeceğini tahmin etmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Merkez Bankası konut fiyat endeksi Eylül 2022’de aylık %4,93, yıllık %189,2 artış kaydetmişti. Döviz kurundaki nispeten yatay seyir inşaat maliyetleri yıllık enflasyonunun %119,8 ile daha yavaş kalmasına sebep oldu. Mevcut seyrin Ekim ayı verilerinde sürüp sürmeyeceğine odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Eylül 2022’de Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku 139,5 milyar dolarken, gelecek 12-ayda vadesi dolacak toplam dış borç stoku 185,3 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: TCMB faiz kararı, borç, enflasyon, güven endeksleri, kapasite kullanımı

21 – 25 Kasım haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak imalat, hizmet ve perakende sektörlerinde iyimserlik; tüketici güveninde iyileşmenin sürdüğünü görebiliriz. Ekim ayında enerji fiyatlarındaki artış yurt dışı üretici maliyet enflasyonu üzerinde baskıya sebep olabilir. Merkez Bankası 24 Kasım toplantısında politika faizini %9’a çekebilir.

21 KASIM 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Bütçe açığı artmaya devam eden merkezi yönetimin borç stoku 2022 yılı Eylül ayında aylık 24 milyar TL’lik artışla 3 trilyon 674 milyar TL seviyesine yükselmişti. TL cinsi borç stokunun (1 trilyon 259 milyar TL) toplam borç içindeki payı %34,3 iken yabancı para cinsi stokun (2 trilyon 414 milyar TL) payı %65,7 seviyesindeydi. Merkezi yönetim bütçesi Ekim ayında 83 milyar TL açık verirken, son 12-aylık toplam bütçe açığı 252 milyar TL’ye yükseldi. Borcun finansmanı tarafında nakit bazlı bütçe verilerine göre Hazine Ekim ayında 99 milyar TL net borçlanma gerçekleştirdi, son 12 aydaki toplam net borçlanması 274 TL oldu. Döviz kurunun Ağustos-Eylül 2022 döneminde dar bantta seyretmesi merkezi yönetimin yabancı para cinsinden borç yükü üzerindeki baskıyı azaltıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE)– TÜİK

Eylül 2022’de (YD-ÜFE) aylık %0,67, yıllık %117,04 artış kaydetmişti. Yıllık bazda en yüksek maliyet artışları %211,54 ile enerji malı sektöründe, %128,34 ile ara malı sektöründe gerçekleşmişti. Enerji malı imalatında maliyetler bir önceki aya göre %5,2 daralırken, aylık bazda en yüksek maliyet artışı %1,71’lik artışla dayanıksız tüketim malı imalatında kaydedilmişti. Ekim ayında döviz kurundaki artışın yavaşlamasına rağmen enerji fiyatlarındaki artış üretim maliyetleri üzerinde baskıya sebep olabilir.

Kaynak: TÜİK

22 KASIM 2022, SALI

KASIM AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi 2022 yılı Ekim ayında aylık 3,8 puan artışla 76,2 seviyesine yükselmişti. Endeksteki yükselişte ana etken anket katılımcılarının gelecek 12 ayda ücretlerde artış olacağı yönündeki güçlü beklentisi oldu. Söz konusu iyimserliğe bağlı olarak katılımcıların gelecek 12 ayda maddi durum ve genel ekonomik durum beklentileri ile dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma eğiliminde iyileşme görülmüştü.

Kaynak: TÜİK

24 KASIM 2022, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

2022 yılı Ekim ayı toplantısında Merkez Bankası “Küresel büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin daha da arttığı bir dönemde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal koşulların destekleyici olması” gerektiğini savunarak 1-hafta vadeli borç verme faiz oranı olan politika faizini 150 baz puan düşürerek %10,5 seviyesine çekmişti. Yayınlanan basın duyurusunda, Kasım ayı toplantısı için Para Politikası Kurulunun “takip eden toplantıda da benzer bir adım atıldıktan sonra faiz indirim döngüsünün sona erdirilmesini” gündeme aldığını okumuştuk. Bu sebeple 24 Kasım toplantısında TCMB, politika faizini %9 seviyesine düşürebilir. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi politika faizinin aşağı çekilmesi enflasyonda düşüşe sebep olmamıştır. Hatırlatmak gerekirse, Aralık 2021 ve Ocak 2022 aylarında TÜFE’de aylık bazda sırasıyla %13,6 ve %11,1 oranlarında sert artışlar kaydedilmişti. Önümüzdeki Aralık ve Ocak aylarında döviz kurunda sert bir artış olmadığı müddetçe, söz konusu artışlara benzer artışların tekrar etmeyeceğinden dolayı TÜFE’nin Aralık ayıyla birlikte yıllık %85’lerden aşağı doğru hareket edeceğini göreceğiz.

Kaynak: TCMB

KASIM AYI İMALAT SANAYİ KAPASİTE KULLANIM ORANLARI (KKO) – TCMB

Ekim ayında imalat sanayi genelinde KKO aylık 0,5 puanlık azalışla %76,9 seviyesine gerilemişti. KKO’da aylık bazda artış kaydeden tek sektör dayanıksız tüketim malı imalatı sektörü olmuştu. Öncü bankacılık verileri Kasım ayında yurt içi talepte iyileşmeye işaret ediyor. Söz konusu iyileşme KKO verilerine yansıyacak mı takip edeceğiz.

Kaynak: TCMB

KASIM AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

İmalat sanayinde RKGE, 2022 yılı Ekim ayında aylık 0,4 puan artışla 100,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektörde iyimserliğe işaret ediyor. Ekim ayı anketine göre iç piyasa ve ihracat siparişleri önceki aya göre artmış, ortalama birim maliyetleri ile satış fiyatı beklentileri önceki aya göre düşüş kaydetmişti. Sektör Ekim ayında, gelecek 3 ayda siparişler ve üretimin aylık bazda düşeceğini öngörmüştü. Kasım ayında iç talepte olası bir iyileşme imalat sektörünü destekleyecektir ancak asıl belirleyici ihracat tarafındaki gelişmeler olacak.

Kaynak: TCMB

KASIM AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Ekim ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %0,9, perakende ticaret sektöründe %3,0, inşaat sektöründe %2,8 artış kaydetmişti. Kasım ayının ilk iki haftasında perakende satış ve hizmetler ve internet üzerinden yapılan alışverişlere ilişkin kredi kart kullanımında artış kaydedilmesi söz konusu sektörleri olumlu etkileyecektir. Ek olarak yine Kasım ayının ilk iki haftasında tüketici kredi hacmindeki artış da güven endeksini destekleyecektir.

Kaynak: TÜİK

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (18 KASIM) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 11 Kasım ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yükselişini sürdürdü. Bir önceki haftaya göre TL cinsi mevduat, TL cinsi kredilerden hızlı artış kaydetti, kur korumalı mevduat hacmi ise önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-22 seviyelerine yükselirken, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %15-31 aralığında. Yabancı para kredi hacmi önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar artışla 133,4 milyar dolara yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 126,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı, tüzel kişilerin 86,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre yatay kaldı, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH haftalık 0,6 milyar dolar artışla 212,9 milyar dolar oldu. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu ise 5,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar arttı. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 117,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,8 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,4 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 76,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı 57,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 4,1 milyar dolar geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 25,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 116 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 25 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,6 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,4 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, dış ticaret, enflasyon, inşaat, işgücü, özel sektör borcu, perakende satış, sanayi üretimi, TCMB anketi

10 – 14 Ekim haftasında, Ekim ayına ilişkin olarak TCMB Piyasa Katılımcıları Anketinde enflasyon tahminlerinin düşmeye devam edip etmediğine odaklanacağız. Eylül ayına ilişkin olarak Tarım-ÜFE’de artış sürebilir. Ağustos ayına ilişkin olarak önceki aya göre cari açıkta gerileme, inşaat maliyetlerinde artış, dış ticaret miktar endekslerinde artış, sanayi üretim endeksinde artış, perakende satışlarda düşüş görebiliriz.

10 EKİM 2022, PAZARTESİ

AĞUSTOS AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Temmuz 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,1 seviyesine gerilemiş, arındırılmamış verilere göre ise %10,6 seviyesine yükselmişti. İş bulmaktan ümidini kaybedenleri dikkate alan atıl işgücü oranı ise Temmuz ayında %22,5 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 EKİM 2022, SALI

AĞUSTOS AYI CARİ İŞLEMLER DENGESİ – TCMB

Temmuz ayında cari işlemler dengesi 4 milyar dolar açık kaydetmiş, son 12-aylık cari işlemler açığı 36,6 milyar dolara yükselmişti. Ağustos ayında dış ticaret açığının Temmuz ayına göre 0,5 milyar dolar artış kaydetmesi, turizm gelirlerinin önceki aya göre yaklaşık 1 milyar dolar artacak olması cari işlemler açığının Ağustos ayında 3 milyar dolar seviyesine gerilemesi, son 12-aylık toplam cari açığın 40 milyar dolar seviyesine yükselmesine sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

AĞUSTOS AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Temmuz 2022’de aylık %6,46, yıllık %114,74 artış kaydetmişti. Grafikte de görüleceği gibi döviz kurundaki artış inşaat maliyetlerini doğrudan etkiliyor. Dolayısıyla Ağustos ve Eylül aylarında döviz kurundaki artışlar inşaat maliyetlerini de yukarı çekmeye devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

AĞUSTOS AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Temmuz 2022’de ihracat ve ithalat hacimlerindeki gerileme ihracat ve ithalat miktar endekslerinin de düşmesine sebep olmuştu. Ağustos ayında ihracat ve ithalat hacminin önceki aya göre yükselmesi dış ticaret miktar endekslerinin de yükselmesine sebep olacak. İhracat ve ithalat birim değer endeksleri ise Temmuz ayında önceki aya göre düşüş kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

12 EKİM 2022, ÇARŞAMBA

AĞUSTOS AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Temmuz 2022’de sanayi üretimi endeksi aylık %6,2 düşüş kaydetmiş, yıllık bazda ise %2,4 artış kaydetmişti. SAMEKS Sanayi Endeksi sanayi üretiminin Ağustos ve Eylül aylarında aylık bazda büyüdüğüne işaret ediyor. Otomotiv sektörü üretiminin Ağustos ayında önceki aya göre artış kaydetmesi de sanayi üretimini yukarı çekecek bir faktör olarak karşımıza çıkıyor.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Temmuz 2022’de perakende satış hacmi aylık %0,3 düşmüş, yıllık bazda %2,0 artış kaydetmişti. İhtiyaç kredilerinin artış hızının Ağustos ayında yavaşlaması, Eylül ayında ise artması perakende satışlarının Ağustos ayında önceki aya göre düşeceği, Eylül ayında ise iyileşebileceği söylenebilir.

Kaynak: TÜİK

13 EKİM 2022, PERŞEMBE

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (7 EKİM) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 30 Eylül ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif arttı. TL cinsi mevduat ve kredi hacimleri önceki haftaya göre hafif artış kaydetti; alt detayında TL cinsi tüketici kredi hacmi artışında yavaşlama sürerken TL cinsi bireysel kredi kart harcamaları ve ticari kredilerde artış görülüyor. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-19, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %19-32 aralığında. Yabancı para kredi hacmi düşüşünü sürdürerek 132,7 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 127,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı, tüzel kişilerin 82,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH 210,3 milyar dolara geriledi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yaptığı seviyeden 30 Eylül 2022 itibariyle 28,6 milyar dolar geriledi; aynı dönemde gerçek kişilerin DTH hacmi 18,3 milyar dolar, tüzel kişilerin DTH hacmi 10,3 milyar düştü. Yurt dışı döviz mevduatları 28,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 4,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre yatay kaldı. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 107 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,8 milyar dolar düştü; altın rezervleri 39,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 68,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,3 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 4,1 milyar dolar artışla 64,5 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 19,6 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar azaldı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 300 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 5 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,3 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,3 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

14 EKİM 2022, CUMA

EKİM AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Eylül ayında yıl sonu TÜFE beklentisi %67,73’e, 12-ay sonrası için TÜFE beklentisi %36,74’e, 24-ay sonrası TÜFE beklentisi %20,63’e, 5-yıl sonrası TÜFE beklentisi %9,58’e gerilemişti. 2022 yılı GSYH büyüme beklentisi %4,77’ye, 2023 yılı için %4,46’ya yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Tarım-ÜFE Ağustos 2022’de aylık %4,34 azalmış, yıllık %142,42 artış kaydetmişti. Eylül ayında enerji fiyatları ve döviz kurundaki artış Tarım-ÜFE’nin de yükselmesine sebep olabilir.

Kaynak: TÜİK

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, politika faiz kararları, PMI, turizm, tüketici güveni

19 – 23 Eylül haftasında, Fed’den faiz artışı kesin gözükürken, TCMB faiz indirmeye devam edebilir. Eylül ayına ilişkin olarak tüketici güven endeksi kötümser bölgede kalmaya devam edecek. Ağustos ayına ilişkin olarak; yurt dışı üretici maliyetlerinde yükseliş, merkezi yönetim borç stokunda artış, turizm verilerinde olumlu seyir devam edebilir. Japonya Merkez Bankası faiz değiştirmeyecek, küçük ve orta ölçekli firmalara yönelik mevcut destek programını tartışacak. Eylül ayı küresel PMI verileri ilk tahminlerinde ekonomik aktivitedeki zayıflık sürebilir.

20 EYLÜL 2022, SALI

AĞUSTOS AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Temmuz 2022’de YD-ÜFE aylık %0,66, yıllık %111,34 artış kaydetmişti. Aylık artış hızındaki yavaşlamanın ana etkenleri enerji ve metal cevherleri üretim maliyetindeki düşüş olmuştu. Dünya Bankası Emtia Fiyat Endeksi verilerine göre Ağustos ayında enerji dışı emtia fiyatları önceki aya göre %0,2, enerji fiyatları %1,3 artış gösterdi. Ağustos ayında döviz kurunun artmaya devam ettiğini de dikkate aldığımızda yurt dışı üretici maliyetlerinde yükseliş eğilimi sürecek gibi gözüküyor.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Temmuz 2022’de merkezi yönetimin toplam borç stoku (grafikte siyah çubuklar) 3,6 trilyon TL’ye yükselmişti. Ağustos ayında döviz kurundaki artışa paralel olarak (sarı çizgi) döviz cinsi borç stokunun (mavi çubuklar) toplam borç stoku üzerindeki yükünün artmasında etkili olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ FİNANSMANI – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Temmuz 2022’de merkezi yönetim bütçe nakit dengesi 62,0 milyar TL açık vermişti. Açığın finansmanına ilişkin olarak yurt dışından 2,0 milyar TL, yurt içinden 39,0 milyar TL borçlanma gerçekleştirilmiş, kalan tutar Hazine’nin banka hesabından karşılanmıştı. Ağustos ayında merkezi yönetim bütçesi 3,6 milyar TL fazla verirken, Hazine nakit bazlı bütçe dengesi 28,7 milyar TL fazla verdi. Nakit nazlı bütçeye göre Ağustos ayında 7,4 milyar TL net borçlanma gerçekleşirken, Hazine’nin banka hesabına 36,1 milyar TL transfer yapıldı. Söz konusu gelişmelerin merkezi yönetim bütçe dengesi finansmanına nasıl yansıyacağına odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 EYLÜL 2022, ÇARŞAMBA

FED POLİTİKA FAİZ KARARI – http://www.federalreserve.gov

7 Eylül’de Fed’in yayınladığı ve 6 Temmuz – 28 Ağustos dönemini kapsayan 2022 yılı altıncı Bej Kitap raporunda ABD ekonomisinin ılımlı büyümeyi sürdürdüğünü, hane halkı harcamalarının ihtiyari ürünlerden temel gıda ve ürün harcamalarına doğru eğilim gösterdiğini, sınırı stok ve yüksek fiyatlardan dolayı otomobil satışlarının zayıf seyretmeye devam ettiğini, imalat sektörü üretiminde sinyallerin karışık olduğunu, konut satışlarının ülke genelinde düştüğünü, yüksek faiz oranlarının konut kredilerinde düşüşe sebep olduğunu, kredi kart harcamaları ve ticari kredilerde artış olduğunu, bazı mal üretim kanallarında tedarik zinciri kaynaklı üretim sıkıntısı yaşandığını, gelecek 6-12 ayda talep tarafında zayıflama olacağı beklentilerini okuduk. İstihdamda iyileşme sürerken, ücret artışı beklentilerinde ılımlı bir seyir var. Sınırlı da olsa enflasyonda zayıflık sinyalleri görülse de fiyat baskılarının yıl sonuna kadar sürmesi bekleniyor. 21 Eylül tarihli toplantı için piyasalarda politika faiz aralığının %2,25-2,50 seviyesinden 75 baz puan artışla %3,00-3,25 seviyesine yükseleceği fiyatlanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

22 EYLÜL 2022, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

18 Ağustos tarihli toplantısında TCMB, atılan adımlar ve “küresel barış ortamının yeniden tesis edilmesiyle dezenflasyonist sürecin başlayacağını” öngördüklerini belirtmiş; “sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından” politika faizini (grafikte siyah çizgi) %14’ten %13’e düşürmüştü. Faiz indiriminden sonraki üç haftada tüketici (mavi çizgi) ve ticari (yeşil çizgi) kredi hacmi büyümelerinin kamu ve özel bankalar genelinde yavaşlamaya devam ettiğini gördük. Ağustos ayında %80,2 artış gösteren TÜFE’nin Eylül ayı TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketinde yıl sonu (%67,7), gelecek 12 ay (%36,7), 24 ay (%20,6) ve 5 yıl (%9,6) için enflasyon tahminleri gerileme gösterdi. Reuters anketine göre 14 katılımcıdan 11’i faizin 22 Eylül tarihli toplantıda sabit tutulmasını, 3’ü ise %13’ten %12,5’e indirilmesini bekliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ağustos ayında tüketici güven endeksi aylık 4,0 puan artışla 72,2 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 seviyesinden aşağıda olması beklentilerin kötümser olduğunu gösteriyor.

Kaynak: TÜİK

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (16 EYLÜL) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 9 Eylül ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif arttı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-20, TL cinsi kredi faiz oranları %19-33 aralığında. TL cinsi mevduat ve kredi hacimleri önceki haftaya göre yükseldi. Yabancı para kredi hacmi düşüşünü sürdürerek 136 milyar dolara kadar geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 129,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, tüzel kişilerin 83,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi döviz mevduatları 212,8 milyar dolara oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 28,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 4,9 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 113,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 73,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar düşüşle 56,0 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 22,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,8 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 13 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 25 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 2,8 milyar dolarlık, DİBS’te 2,2 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 EYLÜL 2022, CUMA

AĞUSTOS AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Temmuz ayında ülkeye gelen turist sayısı 6 milyon 665 bin kişi, ülkeden ayrılan turist sayısı 5 milyon 713 bin kişi olmuş böylece 2019 yılı seviyesi korunmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç stoku, enflasyon, kapasite kullanımı, küresel PMI, reel kesim güven endeksi, sektörel güven, turizm, tüketici güveni

22 – 26 Ağustos haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak reel sektörle ilgili üretim ve talep eğilimleri ile küresel hizmet ve imalat sektörleri PMI verilerini takip edeceğiz. Temmuz ayı turizm verilerinde iyileşmenin, yurt dışı üretici maliyetlerinde ise artışın sürdüğünü göreceğiz.

22 AĞUSTOS 2022, PAZARTESİ

TEMMUZ AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Haziran ayında merkezi yönetimin 3,4 trilyon TL borç stoku bulunmaktaydı. Ödeme şekli olarak toplam stokun 2,3 trilyon TL’si sabit faizli, 0,6 trilyon TL’si değişken faizli, 0,4 trilyon TL’si TÜFE’ye endeksli tahvillerden oluşmaktaydı. Toplam stokun 1,6 trilyon TL’si iç borç, 1,8 trilyon TL’si dış borç stokudur. Para cinsi olarak, toplam stok içinde TL cinsi stokun payı 1,1 trilyon TL iken, döviz cinsi stok büyüklüğü 2,3 trilyon TL’dir. Dolayısıyla Haziran 2022 itibariyle merkezi yönetimin toplam borç stokunun %67’sini yabancı para cinsi borç stoku oluşturmaktadır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE FİNANSMANI – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2022 yılı Ocak-Haziran döneminde merkezi yönetim bütçesi 93,6 milyar TL fazla verirken, aynı dönemde Hazine 159,6 milyar TL net borçlanma gerçekleştirdi, Hazine’nin banka hesabına 216,7 milyar TL aktarıldı. 2021 yılı toplamında merkezi yönetim bütçesi 192,2 milyar TL açık vermiş, buna karşılık 115,6 milyar TL Hazine net borçlanma gerçekleştirmiş, 49,3 milyar TL’lik TCMB karı Hazine’ye aktarılmış, 13 milyar TL Hazine’nin banka hesabından kullanılmıştı. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi Kasa/Banka hesabındaki (gri çubuklar) eksi (-) rakamlar Hazine’nin banka hesabına aktarılan tutarları, artı (+) rakamlar Hazine’nin banka hesabından kullanımları göstermektedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD ÜFE) – TÜİK

Yarı yarıya dolar ve eurodan oluşan döviz kuru sepetinin aylık %8,1 artış kaydettiği 2022 yılı Haziran ayında YD-ÜFE aylık %9,2, yıllık %110,7 artış kaydetmişti. Aylık ve yıllık en yüksek artış (sırasıyla %23,3 ve %326,1) ile enerji malı üretiminde gerçekleşmişti. Temmuz ayında döviz sepeti aylık %1,1 artış kaydetti. Söz konusu artış YD-ÜFE’nin de önceki aya göre artış kaydetmesine sebep olacaktır.

Kaynak: TÜİK

TEMMUZ AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

2022 yılı Haziran ayında ülkeye gelen turist sayısı önceki aya göre %29 artışla 5 milyon 14 bin 821 kişi olurken, ülkeden ayrılan turist sayısı aylık %31 artışla 4 milyon 538 bin 431 kişi olmuştu. Böylece net turizm geliri aylık %23’lük artışla 3,2 milyar dolar olmuştu. Böylece 2021 yılı ilk yarısında kaydedilen toplam 4,9 milyar dolarlık net turizm geliri, 2022 yılının ilk yarısında 2,5 kat artışla 12,4 milyar dolara yükselmişti. Temmuz ayında turizm gelirlerindeki artış devam edebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2022 YILI İKİNCİ ÇEYREK İŞGÜCÜ GİRDİ ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında istihdam endeksi, 2022 yılı I. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %1,3 artmış; aynı dönemde çalışılan saat endeksi %1,5 artış kaydetmiş, brüt ücret-maaş endeksindeki artış %19,5 olmuştu. 2022 yılı ilk çeyreğinde brüt ücretlerde yaşanan hızlanmaya rağmen istihdam ve çalışılan saat bir önceki çeyreğe göre yavaşlamıştır.

Saatlik olarak değerlendirildiğinde aynı dönemde saatlik işgücü maliyeti endeksi ve saatlik kazanç endeksi çeyreklik bazda bir önceki çeyreğe göre %17,8 artmıştı. Saatlik kazanç dışı işgücü maliyeti endeksi ise ilk çeyrekte, bir önceki çeyreğe göre %18,0 artış göstermişti. 2022 yılı ilk çeyreğinde işgücü maliyet endeksleri bir önceki çeyreğe göre hızlanarak artmaya devam etmiştir.

Kaynak: TÜİK

23 AĞUSTOS 2022, SALI

AĞUSTOS AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Tüketici güven endeksi Temmuz ayında aylık %7,4 artışla 68,0 seviyesine yükselmişti. Tüketici kredileri artış hızı Temmuz ayında artmış olması söz konusu artışı açıklıyor. Ağustos ayının ilk iki haftasında ise tüketici kredileri artış hızının yatay kaldığını görüyoruz; söz konusu gelişmenin tüketici güvenine nasıl yansıdığını takip edeceğiz.

Kaynak: TÜİK

25 AĞUSTOS 2022, PERŞEMBE

AĞUSTOS AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI – TCMB

Temmuz 2022’de imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO), aylık 0,6 puan artışla %78,2 seviyesine yükselmişti. Temmuz ayında ara malı üretimi dışında tüketim malları ve yatırım malları imalatında kapasite kullanımında artış kaydedilmişti.

Kaynak: TCMB

AĞUSTOS AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

2022 yılı Temmuz ayında RKGE, aylık 2,7 puan düşüşle 103,7 seviyesine gerilemişti. Mevcut mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilemiş, mevcut toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, sabit sermaye yatırım harcaması, gelecek üç aydaki üretim hacmi, genel gidişat ve son üç aydaki toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler ise endeksi azalış yönünde etkilemişti.

Kaynak: TCMB

AĞUSTOS AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %1,5 ve perakende ticaret sektöründe %4,5 azalırken, inşaat sektöründe %2,4 artış kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (19 AĞUSTOS) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 12 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre %1 civarı yükseldi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-20 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-35 seviyesinde yatay kaldı. TL mevduat hacmi önceki haftaya göre yavaşlayarak %4,3 oranında sert artarken, TL kredi hacmi haftalık %1,2 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 0,2 milyar dolar artışla 140,1 milyar dolar oldu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 131,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre yatay kaldı, tüzel kişilerin 85,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi döviz mevduatları haftalık 0,3 milyar dolar artışla 217,1 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 27,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 4,9 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 113,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,1 milyar dolar yükseldi; altın rezervleri 41,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 72,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 4,8 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 5,2 milyar dolar düşüşle 54,5 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 19,0 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 270 milyon dolarlık net alım, DİBS’te 1 milyon dolarlık net alım yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,2 milyar dolarlık, DİBS’te 2,1 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Bütçe, dış borç, enflasyon, faiz kararları, istihdam, konut satışları, tüketici güveni

18 – 22 Temmuz haftasında, Avrupa Merkez Bankasından faiz artırımı, Temmuz ayı tüketici güveninde bozulma; Haziran ayı tarım ve yurt dışı üretici enflasyonunda yükseliş, konut satışlarında artış olasılığı yüksek, Haziran ayı merkezi yönetim bütçe dengesi ise fazla verecek.

18 TEMMUZ 2022, PAZARTESİ

HAZİRAN AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Dolar/TL’nin aylık %6,9, enerji fiyatlarının %2,9 arttığı Mayıs 2022’de Tarım-ÜFE aylık %16,18 artış kaydetmiş, yıllık artış ise %154,97 olmuştu. Haziran ayında Dolar/TL’nin aylık %8,1, enerji fiyatlarının ise %16,2 sert artış kaydetmesi Tarım-ÜFE’yi de hızlı yukarı çekecektir.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLERİ – TÜİK

Mayıs ayında merkezi yönetim bütçesi 317,8 milyar TL gelir (mavi çizgi), 173,8 milyar TL gider (kırmızı çizgi) kaydetmiş, böylece bütçe 144,0 milyar TL (gri çubuklar) fazla vermişti. Yılın ilk beş ayında ise bütçe toplamda 60 milyar TL açık verdi. 2022 yılı toplamında bütçe 192 milyar TL açık vermişti. Sadece Hazine’nin gelir gider dengesini gösteren ve merkezi yönetim bütçe dengesiyle genelde paralel sonuçlar gösteren nakit bütçe dengesinin Haziran ayında 26,6 milyar TL açık verdiğini hatırlatalım.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI ÜCRETLİ ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Nisan ayında arındırılmamış verilere göre sanayi sektöründe 4 milyon 862 bin, inşaat sektöründe 1 milyon 379 bin, ticaret ve hizmetler sektöründe 7 milyon 750 bin olmak üzere toplamda çalışan sayısı 13 milyon 992 bin oldu. Tüm sektörler toplamında çalışan sayısı aylık %1 artarken, alt detaylarda ticaret ve hizmetler sektöründe çalışan sayısı önceki aya göre %1,7 arttı, sanayi sektöründeki aylık artış %0,1 oldu, inşaat sektöründe ise çalışan sayısı aylık %0,2 oranında azaldı.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORÇ VERİLERİ – TCMB

Özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu Nisan ayında önceki aya göre 3,4 milyar dolar azalışla 156 milyar dolara (gri çubuklar) gerilemişti. Bankaların borcu 53,0 milyar dolar (mavi çizgi), bankacılık dışı finans sektörünün 7,7 milyar dolar (mor çizgi), finans dışı sektörün borcu 95,3 milyar dolardı (turuncu çizgi). Bankalar uzun vadeli dış borcunu Nisan ayında önceki aya göre 1,3 milyar dolar, banka dışı finansal kuruluşlar 0,2 milyar dolar, reel sektör ise 2,0 milyar dolar azaltmıştı. Grafikten görüleceği üzere finans sektörü 2019 yılı sonlarından itibaren uzun vadeli dış borcunu azaltma eğilimindeyken, finans dışı sektörün dış borç büyüklüğü yatay bir seyir izlemektedir. Sektör bazında bakıldığında, Nisan ayı itibariyle hizmet sektörünün borcu 57,1 milyar dolar, bankaların 53,0 milyar dolar, imalat sektörünün 22,7 milyar dolar, tarım sektörünün 15,4 milyar dolar, bankacılık dışı finans kuruluşlarının 7,7 milyar dolardır ve tarım sektörünün borcu 2020 yılı ikinci yarısından bu yana artış eğilimindedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

19 TEMMUZ 2022, SALI

HAZİRAN AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Konut satışları Mayıs 2022’de aylık %7,7 azalış, yıllık %107,4 artışla 122 bin 768 olmuştu. Yılın ilk beş ayında toplam konut satışları yıllık %37,7 artışla 575 bin 889 adet oldu. 2021 yılında toplam konut satışları 1 milyon 491 bin 856 adet olmuştu. Haziran ayında döviz kurundaki %8,1’lik artış ve konut kredi hacminde yükselişe paralel olarak konut satışlarında artış görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Nisan 2022’de Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku aylık %1 artışla 133,4 milyar dolar (sarı çubuklar) olmuştu. Reel sektörün dış borç stoku Nisan ayında 47,8 milyar dolar, özel sektör finans kuruluşlarının borcu 31,6 milyar dolar, TCMB’nin borcu 29,4 milyar dolar, kamu bankalarının borcu 24,5 milyar dolar seviyesindeydi. 2020 yılının başından itibaren reel sektörün kısa vadeli dış borcu artış eğilimini koruyor. Nisan 2022 itibariyle gelecek 12 ayda ödenecek dış borç büyüklüğü (gri çubuklar) ise 182,4 milyar dolara yükselmişti. Rezerv yeterliliği açısından bakıldığında Nisan ayı itibariyle brüt döviz rezervlerinin (siyah çubuklar) gelecek 12 ayda ödenecek toplam dış borç büyüklüğüne (sarı çubuklar) oranının %58’e gerilediğini görüyoruz. Brüt döviz rezervlerinin Mayıs ve Haziran aylarında da gerilediğini dikkate alırsak söz konusu oranın döviz kuru riski açısından dikkat edilmesi gereken bir veri olduğunu da ekleyelim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

20 TEMMUZ 2022, ÇARŞAMBA

TEMMUZ AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi (kırmızı çizgi), Haziran ayında bir önceki aya göre %6,2’lik düşüşle 63,4 seviyesine gerilemişti. Geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durum alt endeksi (mavi çizgi) ise Haziran ayında aylık %8,9’luk düşüşle 44,8 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100 eşik değerinin altındaki seviyeler kötümserliği ortaya koyuyor. Hane halkının maddi durum seviyesinin sert düştüğü Haziran ayında 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı (sarı çizgi) aylık %6,2’lik artışla 6.391 TL seviyesine yükseldi. Fiyatlardaki artış hızı hem hane halkının maddi durumunu hem de açlık sınırını olumsuz etkiliyor. Dolayısıyla kurdaki artışın ve temel ihtiyaç (gıda, barınma, enerji) grubundaki fiyatların artmaya devam etmesi halinde olumsuz görünüm de sürmeye devam edecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Dolar/TL’nin aylık %6,9 yükseldiği Mayıs 2022’de YD-ÜFE aylık %6,51, yıllık %100,54 artış kaydetmişti. YD-ÜFE’deki en hızlı aylık artış %22,5’lik artışla enerji üretiminde gerçekleşmişti. Haziran ayında Dolar/TL’nin aylık %8,1, enerji fiyatlarının ise %16,2 sert artış kaydetmesi YD-ÜFE’yi de yukarı çekmeye devam edecektir.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Mayıs ayında merkezi yönetim TL cinsi borç stoku 1 trilyon 87 milyar TL, yabancı para cini borç stoku 2 trilyon 276 milyar TL olmuş, böylece toplam borç stoku 3 trilyon 363 milyar TL olmuştu. Merkezi yönetimin döviz cinsi borç stoku Mayıs ayında son altı ayın en yükseği olan 144,8 milyar dolar seviyesine yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 TEMMUZ 2022, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

Tüketici enflasyonunun (TÜFE) yıllık %78,6’ya yükseldiği, üretim maliyetlerinin (Yİ-ÜFE) %138’lerin üzerine çıktığı bir resimde Merkez Bankasının %14 seviyesinde tuttuğu 1 hafta vadeli borç verme faizi olan politika faizinde artış olmayacak. Umarız TCMB politika faizini düşürmez.

Kaynak: Turkey Data Monitor

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – http://www.ecb.europa.eu/homel

9 Haziran tarihli toplantısında AMB yüksek enflasyona dikkat çekerek faiz artırımına yeşil ışık yaktıklarını duyurmuştu. Toplantı basın bültenine göre, AMB’nin enflasyon tahminleri 2022 yıl sonu için %6,8, 2023 yılı için %3,5 seviyesindedir. AMB’nin 2022 ve 2023 yılları için GSYH büyüme tahminleri ise sırasıyla %2,8 ve %2,1’dir. Euro Bölgesinde enflasyon oranının Haziran ayında tarihi zirve olan %8,6 seviyesine yükselmesi ve Euro/Dolar paritesinin 1 seviyesine kadar gerilemesine bağlı olarak piyasanın beklentisi AMB’nin 21 Temmuz tarihli toplantısında politika faizini 25-50 baz puan arasında artıracağı yönünde.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (8 TEMMUZ) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 1 Temmuz ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) mevduat hacmindeki düşüşün etkisiyle önceki haftaya göre %3 geriledi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-20 aralığına yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-33 aralığına yükseldi. TL mevduatları önceki haftaya göre %1,9, kredi hacmi %0,8 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,1 milyar dolar düşüşle 144,0 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 133,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 76,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,1 milyar dolar düştü, böylece yurt içi döviz mevduatları 3,6 milyar dolar düşüşle 209,9 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 26,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düşüşle 3,7 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 100,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 41,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 59,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,6milyar dolar artışla 58,4 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 17,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 60 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 17 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,3 milyar dolarlık, DİBS’te 2,0 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

22 TEMMUZ 2022, CUMA

MAYIS AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

Dolar/TL’nin aylık %0,6, enerji fiyatlarının %7,6 arttığı Nisan 2022’de Tarım-GFE aylık %7,45, yıllık %117,31 artış kaydetmişti. Gübre ve toprak geliştiricilerdeki aylık artış %10,0 (yıllık %241,6), hayvan yemindeki artış ise %8,8 (yıllık %121,7) olmuştu. Dolar/TL’nin aylık %6,9, enerji fiyatlarının %2,9 yükseldiği Mayıs ayında Tarım-GFE’de de artış göreceğiz.