Etiket: ihracat

Mayıs ayında küresel hizmet sektörü büyüdü, imalat sektörü daraldı, Türkiye pozitif ayrıştı

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

S&P Global geçen hafta 2023 yılı Mayıs ayı küresel imalat sektörü PMI anket sonuçlarını yayınladı. Küresel imalat sektörü PMI endeksi Mayıs ayında bir önceki aya göre değişmeyerek 49,6 seviyesinde gerçekleşti. Endeksin 50 seviyesinin altındaki değerler (yukarıdaki grafikte mavi çizgi) sektörün önceki aya göre daraldığını gösteriyor. Özetle Mayıs ayında küresel imalat sektöründe üretim hacmi bir önceki aya göre ortalamada hafif geriledi. Dolayısıyla 2023 yılının ilk yarısında küresel merkez bankalarının yüksek enflasyonla savaşmak adına politika faizlerini artıma sürecini kararlılıkla sürdürmeleri ekonomik aktivitede yavaşlamayı beraberinde getirirken fiyat baskılarının azalmasında etkili oluyor.

Mayıs ayında küresel imalat sektörü üretimindeki düşüşün ana sebebi ihracat siparişlerindeki azalma oldu. Küresel imalat sektörü genelinde fiyat baskıları azaldı, istihdamda olumsuz bir tablo görülmedi, mevcut işlerin ve yeni siparişlerin karşılanması adına stoklarda düşüş kaydedildi. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde stok seviyesini yukarı çekecek olası bir motivasyon, küresel imalat sektörü üretiminde artış görmemize sebep olabilir.

Türkiye ekonomisinde ise depremin yaraları sarılmaya devam ediyor. PMI verileri deprem bölgesindeki ekonomik aktivitenin deprem öncesi seviyelerine yükseldiği işaretlerini ortaya koydu. Türkiye’nin başlıca dış ticaret ortaklarının imalat sektörlerindeki daralmaya rağmen artan siparişlerin etkisiyle Türkiye imalat sektöründeki üretim hacmi Nisan ayına göre büyüme kaydetti, paralelinde istihdam arttı, fiyat baskıları azaldı. Türkiye SAMEKS verileri de PMI endeksine benzer olarak sanayi ve hizmet sektörlerinde büyüme kaydedildiğini gösterdi, fiyat baskılarında ise zayıflama sinyalleri geliyor.

Kaynak: İSO, S&P Global

Türkiye imalat sektöründe üretim hacmindeki artışı destekleyen başlıca faktörler ihracatın Mayıs ayında bir önceki aya göre %12’lik artışla 21,6 milyar dolara, ithalatın ise aylık %22’lik artışla 34,3 milyar dolara yükselmesi oldu. İthalattaki hızlanmanın devam etmesi sebebiyle son 12 aylık toplam dış ticaret açığı, tarihinde ilk kez 122 milyar doları aştı. 2023 yılının ikinci yarısında Türkiye ekonomisinde hızlanma ihtimali sınırlı gözükürken yaz döneminde turizm gelirlerindeki artış, cari açığı bir miktar frenleyecektir, bu da kur üzerindeki baskıyı hafifletecektir.

Yeni ekonomi yönetiminin bütçe disiplini üzerinde yoğunlaşma ihtimali yüksek faiz ihtimalini artırıyor. Bu varsayım altında Türk lirasında sert bir değer kaybı olasılığı yaz dönemi için düşük olasılık olarak karşımıza çıkıyor. Sonbaharla birlikte görünümün nasıl olacağını yaz dönemindeki ekonomi politikaları uygulamaları belirleyecek.

Gelelim küresel ekonomideki görünüme…

Sıkı para politikası küresel ekonomiyi frenleyerek enflasyonu yavaşlatıyor.…

Politika faizini artırarak ve kredi musluklarını kısarak ekonomiyi yavaşlatan küresel merkez bankaları yüksek enflasyonla savaşmaya çalışıyor. Her ne kadar ABD, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları %2 olan enflasyon hedeflerinden hayli uzakta olmalarına rağmen enflasyon artış hızını yavaşlatmayı başardılar. Baş aktörlerden ABD Merkez Bankası FED’i dikkate aldığımızda aşağıdaki grafikte görüleceği gibi FED’in politika faizini kademeli olarak artırmaya devam etmesi (mavi çizgi), yıllık enflasyonun (siyah çizgi) aşağı gelmesini sağlamış. Enflasyonla mücadelede benzer başarıları mesela Avrupa, İngiltere, Brezilya, Rusya’nın da elde ettiğini benzer grafikleri tradingeconomics.com’da oluşturarak görebilirsiniz.

Kaynak: tradingeconomics.com

23,3 trilyon dolarlık GSYH büyüklüğüne sahip dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’de uygulanan sıkı para politikasının desteğiyle ekonomik aktivite yavaş seyrini sürdürüyor. FED’in son yayınladığı ve 10 Nisan-21 Mayıs dönemini kapsayan Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitenin yataya yakın seyrettiğini okuduk. Nitekim Mayıs ayı S&P Global küresel PMI verileri de ABD’de imalat sektörü üretiminin önceki aya göre yataya yakın bir büyüme sergilediğini teyit etti, ancak imalat sektörü genelinde (ihracat siparişleri, satın alımlar, girdi maliyetleri, çıktı fiyatları) yavaşlama sürdü, hizmet sektörlerinde ise büyüme devam ederken fiyat baskıları azalıyor.

Toplu olarak bakıldığında, Mayıs ayında küresel imalat sektörlerini yukarı çeken ekonomiler sırasıyla çoktan aza doğru sırasıyla Hindistan, Tayland, Rusya, Myanmar, Kazakistan, Filipinler, Yunanistan, Türkiye, Çin, Japonya ve Meksika olurken, başta Avrupa olmak üzere Tayvan, Vietnam, Brezilya, ABD, Malezya, Güney Kore imalat sektörleri bir önceki aya göre küçüldü. Euro Bölgesi özelinde imalat sektöründe üretim ve yeni siparişler Mayıs ayında sert düşüş kaydetti.

fulyagurbuz.com

Küresel imalat sektörü mayısta kan kaybetti, hizmet sektörü büyüyor

S&P Global Mayıs ayı sektörel PMI ilk verilerini açıkladı. PMI dediğimiz “Purchasing Managers Index”, yani satın alma müdürleri endeksi. S&P Global her ay onlarca ülkenin hizmet ve imalat sektörlerindeki satın alma müdürlerine bir anket gönderiyor ve ilk sonuçlarını ay bitmeden açıklıyor. Tüm ülkeler için nihai veriler anketin yapıldığı ayın bitiminden sonraki ayın ilk iş günü yayınlanıyor. Dolayısıyla 1 Haziran’da yayınlanacak küresel PMI verilerinde gelişmeleri ülkeler bazında daha detaylı okuyacağız.

Kaynak: HCOB, S&P Global

PMI anketinde ilgili sektöre ait üretim, yeni siparişler (yurt içi ve ihracat), mevcut işler, satın alma, tedarik süresi, istihdam, stok seviyesi, girdi maliyetleri, çıktı fiyatları ve son olarak gelecek 12 aya ilişkin üretim beklentilerinin bir önceki aya göre artıp azalmadığı soruluyor. Endeks 50 değerinin üzerindeyse ilgili faaliyetin bir önceki aya göre büyüdüğü, altında ise küçüldüğü, eşit ise değişim olmadığı anlamına geliyor.

PMI öncü verileri sadece ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’yı kapsıyor. Mayıs ayı öncü verilerine göre adı geçen ekonomilerde hizmet sektörleri büyümelerini sürdürürken, imalat sektörlerinde Japonya hariç büyük kan kaybı var. İmalat sektörü ihracat siparişlerindeki düşüş devam ediyor. Fiyatlar tarafında ise enflasyonist baskı zayıflıyor. Raporlardan gelen ipucunda Çin imalat sektöründeki yavaşlamanın ihracat siparişlerini olumsuz etkilediği notunu okuduk. Yine Mayıs ayına ilişkin olarak tedarik zincirinde sıkıntı kalmadığı, istihdamda kan kaybı olmadığı, mevcut işlerin üretimi desteklediği de diğer gelişmeler arasında yer aldı.

Biliyoruz ki Euro Bölgesi, ABD ve İngiltere en büyük ihracat ortaklarımız. Başta Avrupa ve Euro Bölgesi olmak üzere büyük ihracat pazarlarımızdan gelen imalat sektörlerinde daralma işaretleri Türkiye’nin başta ihracat siparişleri olmak üzere imalat sektörünü aşağı yönlü baskılıyor.

Nitekim TCMB’nin Mayıs ayı Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) verilerine göre Türkiye imalat sektöründe mevcut yurt içi ve ihracat siparişleri bir önceki aya göre düştü, son üç ayda kaydedilen üretim hacmi de bir önceki aya göre geriledi.

Kaynak: TCMB

İmalat sektörü kapasite kullanım oranlarında ise tablo daha iyi; Mayıs ayında dayanıklı tüketim malları ve ara mal imalatında kapasite kullanım oranları bir önceki aya göre yükselme kaydetti, dayanıksız tüketim malları ve yatırım malları imalatında ise kapasite kullanımı geriledi.

Kaynak: TCMB

RKGE’de siparişlerdeki düşüşe karşın stoklardaki azalmadaki yavaşlama ara ve dayanıklı tüketim mallarındaki kapasite kullanım artışlarını desteklediğini anlıyoruz. Öte yandan dayanıksız tüketim malı imalatı kapasite kullanımındaki gerileme ihracat siparişlerindeki düşüş işaretini açıklıyor.

Şubat-Mart-Nisan döneminde aralıksız yükselen yatırım malları imalatında kapasite kullanımının Mayıs ayında gerilemesi ise reel sektörün finansmana erişiminin zorlaştığından mı yoksa talebin zayıflamasından mı yoksa bir nefes alma payı mı olduğunu ay sonunda açıklanacak Mayıs ayına ilişkin MÜSİAD’ın açıklayacağı SAMEKS endeks verilerinde ve 1 Haziran’da açıklanacak İSO imalat sektörü PMI verilerinde ve 2 Haziran’da açıklanacak dış ticaret verilerinde anlamaya çalışacağız.

fulyagurbuz.com

Sanayi üretimi martta aylık %5,5 arttı, nisanda daha yavaş büyüyecek

Ne oldu?

TÜİK, 2023 yılı Mart ayı sanayi üretim verilerini açıkladı.

Kaynak: TÜİK

6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli olarak başlayan ve 11 ili kapsayan deprem felaketlerinin yaşandığı Şubat ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre %5,9 daralmıştı. Sanayi sektörünün tüm alt grupları aynı dönemde %2,3 ile %9,3 arasında daralma kaydetmişti. Not etmekte fayda var; TÜİK, sanayi üretim endeksinde aylık artışları takvim ve mevsimsellikten arındırılmış olarak hesaplıyor.

Artçı depremlerin sürdüğü Mart ayında ise başta sermaye malı üretimi olmak üzere sanayi sektörünün tüm alt grupları bir önceki aya göre %2,3 ile %10 arasında büyüme kaydetti.

Kaynak: TÜİK

Sanayi sektöründe toplam üretim Mart ayında bir önceki aya göre %5,5 artarken, yıllık bazda %0,1 oranında düşüş gösterdi.

2023 yılının ilk çeyreğinde sanayi üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre %0,5 daralırken, bir önceki çeyreğe göre üretim %0,4 büyüme kaydetti. Dolayısıyla 2022 yılı son çeyreğinde yıllık %3,5 büyüme kaydeden GSYH’ye 2023 yılı ilk çeyreğinde sanayi üretimi tarafından önemli bir katkı gelmeyecek. Ekleyelim, 2023 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre nominal olarak %6,9’luk düşüş kaydeden ihracat hacmi de ilk çeyrekte GSYH’ye katkıda bulunamayacak.

Ne olacak?

2023 yılı Nisan ayı için öncü göstergeler sanayi üretimi ile ilgili ne söylüyor? Cevabı baştan verelim, Nisan ayında sanayi üretimi Mart ayına göre daha yavaş bir hızla büyüyecek.

İlgilenenler için sebepleri sıralayalım;

. 2023 yılı Nisan ayında imalat sektöründe tüm alt ürün grubunda kapasite kullanım oranları bir önceki aya göre artış kaydetti.

. İhracat tarafında ise düşüş var; Nisan ayında ihracat hacmi nominal olarak önceki aya göre %18 oranında düştü.

. TCMB’nin yayınladığı Reel Kesim Güven Endeksi verilerine göre yatırım harcamaları Nisan ayında bir önceki aya göre arttı.

. Her ne kadar sanayi üretim endeksiyle çok yakın sonuçlar vermese de MÜSİAD’ın yayınladığı SAMEKS Sanayi Endeksi Nisan ayında pozitif bir tablo ortaya koydu: Takvim ve mevsimsellikten arındırılmış verilere göre sanayi sektöründe üretim bir önceki aya göre %9,3’lük artış kaydetti.

. Son dönem hariç SAMEKS’e kıyasla TÜİK hesaplamasına görece daha yakın bir resim ortaya koyan İSO imalat sektörü PMI endeksi de Nisan ayında bir önceki aya göre %1,2’lik büyüme kaydetti.

Kaynak: İSO, S&P Global.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Bütçe, cari açık, dış ticaret, inşaat maliyeti, işsizlik oranı, perakende satış, sanayi üretimi, sektörel ciro

8 MAYIS 2023, PAZARTESİ

NİSAN AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Mart ayında bütçe gelir ve giderleri ile finansmanını gösteren nakit bütçe verilerine göre; gelirler 301,8 milyar TL, giderleri 336,8 milyar TL olarak gerçekleşmiş böylece nakit bütçe dengesi 32,0 milyar TL açık vermişti. Ocak-Mart döneminde toplam 404,1 milyar TL bütçe açığı kaydedilirken, Hazine 617,4 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirdi. 2022 yılı toplamında Hazine net borçlanması 437,2 milyar TL olmuştu. Aşağıdaki grafikte de görülebileceği gibi, 15 Mayıs’ta açıklanacak olan merkezi yönetim bütçe verilerinde, nakit bütçe verisiyle benzer sonuçlar göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 MAYIS 2023, ÇARŞAMBA

MART AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Şubat ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre %6,0, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,2 daralma kaydetmişti. Mart ayında bir önceki aya göre artış kaydeden dış ticaret, otomotiv sektörü üretimi ve ihracatı, ara mal ve dayanıklı tüketim malları imalatı kapasite kullanım oranları, mevcut siparişler, SAMEKS sanayi sektörü üretimi ve yatırım harcamaları sanayi üretimini destekleyecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre 2023 yılı Şubat ayında 34 milyon 668 bin işgücüne karşılık (aylık %0’lık değişim), toplam istihdam aylık %0,3 düşüş kaydetmiş, işsizlik oranı aylık 0,4 yüzde puan artışla %10,7 seviyesine yükselmiş, iş bulmakta umudunu kaybedenleri de kapsayan atıl işgücü oranı ise aylık 1,4 yüzde puanlık artışla %24 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: TÜİK

MART AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Şubat 2023’te yıllık %72,4, aylık %2,1 artış kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görülebileceği gibi inşaat maliyetleri döviz kuru artışından doğrudan etkileniyor. Kurdaki artışla birlikte inşaat maliyetlerindeki artış da sürecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 MAYIS 2023, PERŞEMBE

MART AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Şubat 2023’te Türkiye hane halkı ile yurt dışındaki hane halkı arasında ekonomik faaliyetler sonucu oluşan döviz giriş çıkışları dikkate alındığında 8,8 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedildi. Şubat ayında bir önceki aya göre dış ticaret açığının düşmesine bağlı olarak cari açık Ocak ayına göre 1,2 milyar dolar düştü. 2023 yılı Ocak-Şubat döneminde toplam cari açık 18,8 milyar dolar iken, Şubat ayında son 12-aylık toplam cari açık 55,4 milyar dolara yükseldi. Mart ayında dış ticaret açığının bir önceki aya göre 3,7 milyar dolar azalması, net turizm gelirlerinin de aynı dönemde 0,4 milyar dolar artması cari işlemler açığının Mart ayında 5 milyar doların altına gerilemesine sebep olacak.  

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 MAYIS 2023, CUMA

MART AYI DIŞ TİCARET MİKTAR VE BİRİM DEĞER ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Şubat 2023’te aylık %11,3 azaldı, ithalat miktar endeksi %0,8 düşüş kaydetti. İhracat birim değer endeksi Şubat ayında aylık %0,9 arttı, ithalat birim değer endeksi aylık %4,8 düştü. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise aylık 4,7 puan artışla 84,9 değerini aldı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Şubat 2023’te aylık %6,5’lik düşüş, yıllık bazda ise %21,5’lik artış kaydetmişti. Mart ayında ihtiyaç kredilerindeki aylık %9,4’lük artışın ve anketlerden gelen siparişlerde artış ve stoklardaki düşüş sinyallerinin perakende satışlara yukarı yönlü yansıyıp yansımadığına odaklanacağız.

Kaynak: TÜİK

MART AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi 2023 yılı Şubat ayında aylık %5,1 düşüş kaydetmişti. Aynı dönemde inşaat ciro endeksi aylık %5,1 artmış; aylık bazda sanayi sektörü ciro endeksi %5,0, ticaret ciro endeksi %7,3, hizmet ciro endeksi ise aylık %1,5 düşüş kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, ekonomik güven, kapasite kullanımı, politika faizi, reel kesim güveni, SAMEKS, sektörel güven, turizm

24 NİSAN 2023, PAZARTESİ

NİSAN AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANLARI (KKO) – TCMB

İmalat sanayi genelinde mevsimsel etkilerden arındırılmış KKO, Mart 2023’te bir önceki aya göre 1,5 puan düşüşle %74,2 seviyesine gerilemişti. Mevsimsel etkilerden arındırılmamış KKO ise aylık 1,7 puan düşüşle %73,5 seviyesine gerilemişti. Yatırım ve dayanıklı tüketim malları üretiminde kapasite kullanımındaki artışlar, KKO’daki düşüşü sınırlamıştı.

Kaynak: TCMB

NİSAN AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE)– TCMB

2023 yılı Mart ayında mevsimsellikten arındırılmış RKGE, aylık 1,7 puan artışla 104,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 üzerindeki değerler reel kesim temsilcilerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığı (iyimser) görünüme işaret ediyor. Aşağıdaki tabloda da görüleceği gibi, Mart ayında hem mevcut ortalama birim maliyetlerindeki düşüş hem de satış fiyat beklentilerindeki düşüşün iz düşümünü gerileyen Mart ayı enflasyon verilerinde tanık olduk.

Kaynak: TCMB

NİSAN AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Mart ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %1,1 artarken perakende ticaret sektöründe %4,4 ve inşaat sektöründe %1,5 azalmıştı.

Kaynak: TÜİK

27 NİSAN 2023, PERŞEMBE

MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

Mevcut durumda %8,5 olan politika faizinde büyük ihtimalle değişiklik olmayacak. Mevduat, tahvil ve kredi faiz oranlarının politika faiz oranından (grafikte siyah çizgi) hayli yukarısında olmaları politika faizini anlamsız kılıyor. Anlamsız çünkü, 2022 yılının son çeyreğinden itibaren kamu bankalarının kredi hacim artışı ile özel sektör bankalarının kredi hacim artışı arasındaki makasın kamu bankaları lehine giderek açılması düşük politika faizine rağmen krediye (finansmana) ulaşımın kolay olmadığını gösteriyor. Normal şartlar altında merkez bankaları ekonomik aktiviteyi hızlandırmak amacıyla finansmana ulaşımı kolaylaştırmak için politika faizini düşürürler. Enflasyonist ortamda ise merkez bankaları ekonomiyi soğutmak için politika faizini artırırlar ki finansmana erişimin maliyeti artsın ve böylece ekonomik aktivite yavaşlasın. Mevcut durumda ise anlaması zor bir para politikası ile karşı karşıyayız: TCMB politika faizi düşük kalsa da kredi faiz oranları yükselmeye devam ediyor.

 Kaynak: Turkey Data Monitor

NİSAN AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında ekonomik güven endeksi aylık %0,2’lik düşüşle 98,8 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100 altındaki değerler genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği göstermektedir. Endeks; tüketici güven endeksi, mevsim etkilerinden arındırılmış reel kesim, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörleri güven endekslerinin alt endekslerinin ağırlıklandırılarak birleştirilmesinden oluşuyor. Tüketici güven endeksi Nisan ayında aylık %9,2’lik artışla 87,5 seviyesine yükseldi. Endeksin 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor.

Kaynak: TÜİK

28 NİSAN 2023, CUMA

NİSAN AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

2023 yılı Mart ayında takvim ve mevsimsel etkilerden arındırılmış Satın Alma Müdürleri Endeksi (SAMEKS), hizmet sektöründe bir önceki aya göre 1,5 puan artışla 50,9 seviyesine yükselmiş, sanayi sektöründe ise endeks aylık 5,3’lük sert artışla 52,6 değerini almıştı. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor.

Kaynak: MÜSİAD

MART AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK

Şubat 2023’te H-ÜFE yıllık %78,86, aylık %1,63 artış kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

MART AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığının Nisan ayı başında yayınladığı verilere göre Mart ayında ihracat aylık %26,6 artışla 23,6 milyar dolara, ithalat aylık %4,7 artışla 32,2 milyar dolara yükselmiş, böylece dış ticaret açığı aylık %29’luk düşüşle 8,6 milyar dolara gerilemişti.

Kaynak: Ticaret Bakanlığı

MART AYI TURİZM VERİLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI/TÜİK

2023 yılı Şubat ayında Türkiye’ye gelen turist sayısı aylık %6,8’lik düşüşle 1 milyon 870 bin 414 kişiye gerilemiş, Türkiye’den ayrılan turist sayısı ise aylık %16,4’lük düşüşle 1 milyon 957 bin 731 kişiye gerilemişti. Seyahat verileri ülkeden ayrılan turist sayısına göre hesaplanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Mart ayında dünyada sanayi üretimi zayıflarken Türkiye’de iyileşti

TÜİK, 2023 yılı Şubat ayı sanayi üretim verilerini açıkladı. 6 Şubat 2023 tarihini unutmayalım, Kahramanmaraş merkezli deprem felaketi ve ardından 10 şehri kapsayan sayısız depremler elbette sanayi üretimini olumsuz etkiledi.

Sanayi üretim endeksi Şubat 2023’te bir önceki aya göre %6,0, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,2 düşü. Endeks en son Temmuz 2022’de aylık %6,65’lik sert düşüş kaydetmişti. Depremin etkisiyle siparişlerin ve perakende satışların sanayi üretiminde sert düşüşü sınırlayacağını tahmin etmiştim ama yanıldığımı ekleyeyim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Gelelim sanayi üretimindeki düşüşün detaylarına ve Mart ayına ilişkin öncü sinyallere…

Öncelikle Şubat ayında ara malı imalatındaki aylık %9,3’lük düşüş, sanayi üretimindeki düşüşün ana sebebi oldu; diğer tüm ana gruplar (tüketim, enerji ve sermaye malları) %2,3-5,0 aralığında düşüş yaşadılar. Türkiye’nin en büyük ihracat kalemi olan otomotiv sektörü üretiminin Şubat ayında yatay kalması ve yine yatay kalan yatırım harcamaları, beraberinde ihracat siparişlerindeki düşüşe bağlı olarak toplam ihracatın önceki aya göre düşmesi sanayi üretimini aşağı çeken diğer faktörler oldu. Elbette öncü göstergeler sanayi üretimindeki düşüşün sinyalini vermişti: Her ayın son iş günü açıklanan SAMEKS Sanayi Üretim Alt Endeksi Şubat ayında sert düşerken, İSO İmalat Sektörü PMI endeksi yatay kaldı. Şubat ayında S&P Global küresel imalat sektörü PMI verileri de küresel yeni ihracat siparişlerinin yavaşlayarak da olsa düşmeye devam ettiğini ortaya koymuştu.

Küresel imalat sektörü PMI verilerine göre küresel üretim Mart ayında yükselmesine rağmen yeni ihracat siparişleri sert şekilde düştü. Dolayısıyla Türkiye’nin ihracat pazarı Mart ayında dünyadan pozitif ayrıştı. Başlıca ihracat pazarlarımız olan Avrupa ve ABD imalat sektörlerinin Mart ayında daralması; küresel çelik, alüminyum ve bakır kullanımı ile elektronik üretiminin azalması, küresel imalat sektöründe girdi maliyetleri ve çıktı fiyat artışları ile beraberinde istihdam artışında da yavaşlama eğiliminin oluşması başta en büyük ihracat pazarımız olan Avrupa olmak üzere gelişmiş ülkelerde ekonomik faaliyetin yavaşladığını gösteriyor. Hatırlatalım; SAMEKS ve PMI endekslerinin 50 eşik değerin üzerinde olması sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global (Mart 2023)

Türkiye ekonomisinde Şubat ayında sanayi üretimi vahim bir tablo ortaya koymuşken, Mart ayı gelişmeleri hayli olumlu. En dikkat çekici gelişme TİM’den geldi, ihracat hacmi Mart ayında aylık 5,0 milyar dolar artışla (aylık %26 artış) 23,6 milyar dolara yükseldi. İSO İmalat Sektörü PMI Endeksi Mart ayında sınırlı yükseldi, SAMEKS Sanayi Üretim Endeksi ise güçlü bir artış sergiledi.

Kaynak: MÜSİAD (Mart 2023, SAMEKS Sanayi ve Hizmet Sektörleri Endeksleri)

Ara malı imalatı kapasite kullanım oranının Mart ayında önceki aya göre daha hızlı düşmesine rağmen yatırım ve dayanıklı tüketim malı imalatı kapasite kullanım oranlarının artmaya devam etmesi, Mart ayı sanayi üretim endeksini de yukarı çekecek faktörlerden olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TCMB’nin yayınladığı Mart ayı Reel Kesim Güven Endeksi verilerine göre sektörde yatırım harcamalarında artış eğilimi sürdü, toplam siparişler yavaşladı.

Özetle Mart ayına ilişkin öncü göstergeler depremlerin yaşanmaya başladığı Şubat ayına göre olumlu bir tablo çizdi. Ancak küresel ekonomiden gelen yavaşlama işaretlerine ilave olarak petrol fiyatlarında olası artış riski Türkiye’nin hem üretim hem de ihracat hacmi üzerinde baskı yaratacaktır.

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, enflasyon, imalat, nakit bütçe, PMI, reel faiz, reel kur

3 NİSAN 2023, PAZARTESİ

MART AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – İSO, S&P GLOBAL

24 Mart’ta S&P Global ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere, Japonya ekonomilerini kapsayan öncü imalat ve hizmet sektörleri PMI verilerini açıklamıştı. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor Aşağıdaki grafiğe göre Şubat 2023’te nihai küresel PMI verileri iyileşme kaydederek büyümeye işaret etmişti. Mart ayı PMI ilk verileri ise Avustralya dışında diğer ekonomilerde ekonomik aktivitenin iyileştiğini, enflasyonist baskının sürdüğünü, ihracat siparişlerinin düştüğünü, istihdamın artmaya devam ettiğini ortaya koydu. En büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi imalat sektöründe siparişler geriledi, üretim zayıfladı, girdi ve çıktı fiyatları ile özellikle hizmet sektöründe istihdam artmaya devam etti. Söz konusu gelişmeler Türkiye’nin Mart ayı ihracat potansiyelini aşağı çekiyor. Nitekim Mart ayında Türkiye imalat sektöründe dayanıklı tüketim malları ve yatırım malları üretiminde kapasite artışı yaşanmış olsa da toplam imalat sektöründe kapasite kullanım oranı gerileme kaydetti. MÜSİAD’ın yayınladığı SAMEKS verileri ise Şubat ayında başlayan deprem felaketinin ardından Mart ayında yeni siparişlerin desteklediği bir üretim artışına işaret ediyor. Dolaysıyla Mart ayı Türkiye imalat sektörü PMI endeksinde ihracata dayalı üretimden ziyade yurt içi siparişlerin desteklediği bir ekonomik aktiviteye tanık olacağız.

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

MART AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Bir önceki ayın fiyat gelişmelerine bakalım. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2023 yılı Şubat ayında yıllık %55,18, aylık %3,15 artış kaydetmiş; Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %76,61, aylık %1,56 artmış, aynı dönemde Dolar/TL kurunda yıllık %38, aylık %0,3 artış yaşanmıştı. Dolar/TL’nin Mart ayında aylık %0,68, yıllık %29,85 artış kaydetmiş olmasına bağlı olarak tüketici mal fiyatları ile yurt içi üretici maliyetleri yükselmeye devam edecektir. AA Finans’ın anket sonuçlarına göre TÜFE’nin Mart ayında bir önceki aya göre ortalama %2,86 artış kaydedeceği, böylece yıllık enflasyonun %51,35’e gerileyeceği tahmin ediliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR

Şubat 2023’te 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz oranı eksi %28,6’ya, 12-ay ileriye dönük reel faiz oranı ise eksi %15,2’ye gerilemişti. Reel faiz oranı, aynı dönemdeki tahvil getirisinin aynı dönemdeki oluşan enflasyon değerinden arındırılarak (bölerek) hesaplanıyor. Belirli bir dönemde reel faizin eksi olması aynı dönemde elde edilen getirinin aynı dönemdeki gerçekleşen enflasyondan düşük olması anlamına geliyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere reel faiz oranlarında yukarı doğru seyir enflasyondaki yavaşlamadan kaynaklanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 NİSAN 2023, SALI

MART AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ İLK TAHMİNLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Ticaret Bakanlığı verilerine göre Şubat 2023’te ihracat aylık %3,8 azalışla 18,6 milyar dolara, ithalat ise aylık %8,3’lük düşüşle 30,8 milyar dolara gerilemiş, böylece dış ticaret açığı aylık %14,3’lük düşüşle 12,2 milyar dolar olmuştu. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi son dönemde ihracat performansı zayıflarken, ithalatta kaydedilen hızlanma dış ticaret açığının artmasına sebep oluyor. Altın ve enerji hariç tutulduğunda ise ihracat Ocak-Şubat 2023 döneminde ardı ardına düşerken, ithalat son 4 aydır artışını sürdürerek dış ticaret açığının Ağustos 2022’den bu yana en yüksek seviye olan 2,5 milyar dolara yükselmesine sebep oldu. İmalat sektörüne yönelik öncü verileri dikkate aldığımızda altın ve enerji hariç ithalat hacmindeki artışın ara malı ve sermaye malı üretimini desteklediğini ekleyelim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Şubat 2023’te TÜFE bazlı REDK endeksi aylık 1,66 puan artışla 58,73 seviyesine yükselmişti. REDK’nin 100 seviyesinin üzerindeki değerler Türk lirasının ticaret yaptığı ülke para birimlerine karşı değerli olduğunu, altındaki değerler ise değersiz olduğunu gösteriyor. Yİ-ÜFE (üretim maliyetli) bazlı REDK ise Şubat ayında aylık 0,21 puan artışla 88,03 seviyesine yükselmişti. TCMB’nin ifadesiyle “REDK’nin artışı TL’nin reel olarak değer kazandığını, diğer bir anlatımla Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının arttığını göstermektedir”. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere Yİ-ÜFE bazında Türkiye’nin ticaret yaptığı ülkelere göre TL’nin değeri TÜFE’ye kıyasla daha yüksek. Ticaret yaptığımız ülkelerin TL cinsinden kur değeri düştükçe ve ticaret yaptığımız ülkelerin enflasyon hızı arttıkça REDK endeks değeri yükseliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Aralık 2022’de reel sektörün döviz varlıkları aylık 4,2 milyar dolar azalışla 164,6 milyar dolara gerilemiş, yükümlülükleri 255,8 milyar dolar ile önceki aya göre yatay kalmış, böylece sektörün net döviz pozisyon açığı aylık 4,1 milyar dolar artışla 91,2 milyar dolara yükselmişti. Sektörün kısa vadeli döviz pozisyon fazlası ise aynı dönemde aylık 5,7 milyar dolar düşüşle 63,8 milyar dolara gerilemişti. Söz konuşu gerilemede kısa vadeli döviz varlıklarının aylık 4,6 milyar dolar azalışla 143,4 milyar dolara gerilmesi, kısa vadeli yükümlülüklerinin ise aylık 1,1 milyar dolar artışla 79,6 milyar dolara yükselmesi etkili oldu. 2021 yılı sonunda sektörün toplam net döviz pozisyon açığı 120,9 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: TCMB

7 NİSAN 2023, CUMA

MART AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Şubat ayında bütçe nakit dengesi tablosuna göre 208,3 milyar TL gelir, 379,8 milyar TL gider kaydedilmiş, böylece 171,5 milyar TL nakit bütçe açığı (grafikte siyah çubuklar) kaydedilmişti. Bütçe açığını finanse etmek için Hazine TCMB’deki kasasından 118,5 milyar TL nakit kullanmış (grafikte sarı çubuklar), ayrıca nette 52,8 milyar TL net borçlanma (grafikte mavi çubuklar) gerçekleştirmişti. 2022 yılının tamamında 169,4 milyar TL nakit açığı kaydedilmişken, 2023 yılının ilk iki ayındaki nakit açığı toplamı 412,6 milyar TL ile rekor kırmıştır. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere nakit bütçe açığı arttıkça Hazine’nin net borçlanma miktarı da (borçlanma gereği) artmaktadır. Hazine’nin kasası TCMB’de tutulmaktadır. Banka kullanımının eksi (-)  değer alması Hazine’nin TCMB’deki hesap bakiyesinin arttığı, artı (+) değer alması ise kasadan kullanım yaptığı anlamına gelmektedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – fao.org

Şubat ayında BM Gıda Fiyat Endeksi aylık %0,6 gerilemesine bağlı olarak yıllık %8,1’lik düşüş kaydetmişti. Son 11 ayda gıda fiyatları ardı ardına önceki aya göre düşerken (grafikte turuncu çubuklar, sol eksen), yıllık bazda (grafikte mavi çizgi, sağ eksen) ise son 4 aydır aralıksız düşüyor. Türkiye’de ise gıda fiyat artışları yıllık bazda yavaşlasa da aylık bazda fiyatlardaki artış hızı yavaşlamıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – http://www.bls.gov/

2023 yılı Şubat ayında ABD’de işsizlik oranı önceki iki aydaki düşüşten sonra tekrar %3,6 seviyesine yükselmiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık bazda %4,6 artış kaydetmişti. Mart ayına ilişkin olarak piyasadaki beklenti, işsizlik oranının değişmeyeceği ve tarım dışı istihdamda aylık 240 bin kişi artış olacağı yönünde. Şubat ayında tarım dışı istihdam 311 bin kişi artmıştı. ABD’de enflasyonist baskılar nispeten hafiflemişken bankacılık sektörüne ait yaşanan son olumsuz gelişmelerin etkisiyle Fed, Mart ayı toplantısında politika faizini 25 baz puanlık artışla %4,75-5,0 seviyesine yükseltti. Fed’in toplantı sonrası yayınladığı basın bülteninde bir sonraki toplantıda küçük ölçekli bir faiz artırımı daha yapılabileceği yönünde bir sinyal verilmiş olsa da türev ürün fiyatlamalarına göre yapılan hesaplamalarda piyasa profesyonelleri 3 Mayıs tarihli para politikası toplantısında 25 baz puanlık faiz artırımı olasılığını %49 ve değiştirilmeyeceği olasılığını %51 olarak fiyatlıyor. Fed 2023 yılının geri kalanında 3 Mayıs, 14 Haziran, 26 Temmuz, 20 Eylül, 1 Kasım ve 13 Aralık’ta politika faiz kararlarını duyuracak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, gıda, GSYH, güven, hizmet, ihracat, imalat, ithalat, PMI

27 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ocak ayında Ekonomik Güven Endeksi aylık %1,3 artışla 99,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor. Endeksi oluşturan 5 alt endeksten tüketici güven endeksi Şubat ayında aylık %4,3 artış kaydederken, reel kesim güven endeksi aylık %1 düştü, hizmet sektörü güven endeksi aylık %2,2 düştü, perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %2,4 düştü, son olarak inşaat sektörü güven endeksi aylık %3,6 düştü. Söz konusu öncü göstergeler ekonomik güven endeksinin (grafikte siyah çizgi) Şubat ayında önceki aya göre düşebileceğine, kötümserliğin artacağına işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığı her ayın ikinci iş gününde bir önceki ayın dış ticaret verilerini yayınlamaktadır. Dolayısıyla Şubat ayı başında Ticaret Bakanlığı, Ocak ayı dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre ihracat Ocak ayında aylık %15,4 düşüşle 19,4 milyar dolara geriledi, ithalat aylık %3,5 artışla 33,7 milyar dolara yükseldi. Böylece dış ticaret açığı Aralık 2022’deki 9,7 milyar dolardan Ocak 2023’te 14,4 milyar dolara yükseldi. TÜİK’in açıklayacağı verilerde alt detaylara odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

28 ŞUBAT 2023, SALI

ŞUBAT AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

Ocak ayında Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,5 puan artışla 54,3 puana, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 2,6 puan artışla 55,2 seviyesine yükselmiş, böylece bu iki endeksin bileşkesinden oluşan SAMEKS Bileşik Endeksi aylık 0,9 puan artışla 54,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler sektörde bir önceki aya göre iyileşmeyi gösteriyor. Endeksin alt detaylarında her iki sektörde iş hacmi, üretim, yeni siparişler, satın alımlar, stok, istihdam ve tedarikçilerin teslim süresine ilişkin gelişmelere odaklanacağız.

Kaynak: MÜSİAD

OCAK AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK

Aralık 2022’de H-ÜFE aylık %1,41, yıllık %78,72 artış kaydetmişti. Gıda ve içecekler ile ulaştırma hizmetlerinin Ocak ayında yıllık artış hızlarının yavaşlamasına bağlı olarak H-ÜFE’de de yıllık artışın yavaşlamasını bekleyebiliriz.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI 4. ÇEYREK (4Ç2022) GSYH VERİLERİ – TÜİK

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 3Ç2022’de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,9 artış kaydetmiş, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH bir önceki çeyreğe göre %0,1 azalmıştı. Hizmet sektörü yıllık %6,9 büyüme kaydederken, sanayi sektörü %0,3’lük artış kaydetmişti. 3Ç2022’de GSYH’yi hane halkı ve devlet harcamaları desteklemiş, ihracatın katkısı azalmıştı. 4Ç2022 tahminlerine göre İstanbul Bilgi Üniversitesi GSYH’de bir önceki çeyreğe göre %2,21, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %2,7 büyüme beklerken 2022 yılı genelinde GSYH büyüme beklentisi %5,23 seviyesindedir. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ise çeyrek bazda %1,3, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,1 artış bekliyor. Bloomberg HT Araştırma Birimi’nin anketine göre ekonominin 4Ç2022’de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre ortalama %2,8, 2022 yılı genelinde %5,2, 2023 yılında %3 büyümesi bekleniyor.

Kaynak: TÜİK

1 MART 2023, ÇARŞAMBA

ŞUBAT AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL

S&P Global’in geçen hafta yayınladığı Şubat ayı öncü göstergeleri gelişmiş ekonomilerde imalat sektöründe üretimin karışık sinyaller verdiğini, hizmet sektöründe ise büyüme kaydedildiği, fiyat baskılarının hafiflemesine rağmen sürdüğü, istihdamda ise iyileşme işaretleri gelmişti. Türkiye imalat sektörüne ilişkin öncü göstergeler Şubat ayında stoklardaki azalmaya bağlı olarak siparişlerde ve yatırım harcamalarında hafif iyileşme sinyalleri verdi. Küresel ihracat siparişlerindeki azalma eğilimi ise Türkiye’nin ihracat performansı için olumsuz bir görünüm ortaya koydu. Söz konusu sinyallerin PMI verileriyle paralellik gösterip göstermediğine odaklanacağız. 3 Mart Cuma günü S&P Global küresel hizmet sektörü PMI verilerini yayınlayacak. Akabinde JP Morgan’ın yayınlayacağı Küresel Bileşik PMI verileri Şubat ayında küresel ekonomideki eğilimi daha net ortaya koyacak.

Kaynak: İSO, S&P Global

ŞUBAT AYI İTO ÜCRETLİLER GEÇİNME ENDEKSİ – İTO

Ocak ayında İTO İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi yıllık %79,7 artış kaydetmiş, aynı dönemde TÜFE yıllık %57,7, TÜRK-İş açlık ve yoksulluk sınırı yıllık %108,6 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 MART 2023, PERŞEMBE

ŞUBAT AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Ticaret Bakanlığı verilerine göre Ocak ayında ihracat aylık %15,4 düşüşle 19,4 milyar dolara geriledi, ithalat aylık %3,5 artışla 33,7 milyar dolara yükseldi. Böylece dış ticaret açığı Aralık 2022’deki 9,7 milyar dolardan Ocak 2023’te 14,4 milyar dolara yükseldi. Öncü göstergeler Şubat ayında ihracatta önemli bir iyileşme ortaya koymazken, ithalatta kayda değer bir artış olmayabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 MART 2023, CUMA

ŞUBAT AYI TÜFE VE Yİ-ÜFE İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ocak ayında yıllık %57,68, aylık %6,65 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %86,46, aylık %4,15 yükselmişti. Deprem etkisiyle enflasyonda yüksek aylık artışlar görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

Ocak ayında BM gıda fiyatları bir önceki aya göre %0,8 düşmüş, yıllık bazda %3,3 gerilemişti. Küresel gıda fiyatları Nisan 2022’den bu yana son 10 aydır düşüyor. Türkiye’de ise gıda fiyatlarındaki yapışkanlık sürüyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ABD ŞUBAT AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – http://www.bls.gov

Ocak ayında ABD’de işsizlik oranı tarihi düşük seviye olan %3,4 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlardaki yıllık artış da %4,4’e gerilemişti. İşsizlik oranındaki düşüş, ücretlerdeki artış ve kişisel tüketim harcamalarında (PCE) beklenenden fazla hızlanma ABD Merkez Bankası’nın (FED) sert faiz artırımları yapabileceği ihtimalini artırıyor. Piyasadaki fiyatlamalar FED’in 22 Mart toplantısında politika faiz aralığını 25 baz puan artışla %4,75-5,00 aralığına yükselteceği yönünde. Geçen hafta açıklanan çekirdek PCE verilerinin hem aylık hem de yıllık bazdaki artışları piyasa beklentisinin yukarısında geldi. Enflasyonda olası hızlanmalar politika faizinde de daha hızlı artışları getirebilir.  Politika faizlerinin yükselmesi Türkiye’nin yurt dışından ABD doları cinsinden borçlanma maliyetlerini yukarı çekmektedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Şubat 2023: Türkiye’de yurt içi talep ile mal ve hizmet üretiminde iyileşme işaretleri

21 Şubat’ta açıklanan gelişmiş ekonomiler Şubat ayı öncü PMI verilerinde hizmet sektörünün hızlandığı, imalat sektöründe daralmanın zayıfladığı hatta büyüme kaydedildiği işaretlerini aldık. Gelişmiş ekonomilerin imalat sektörü ihracat siparişleri ise zayıf seyrini korudu. Hafta başından bu yana açıklanan Türkiye’nin Şubat ayı makro-ekonomik verilerinde ise ekonomik aktivitede iyileşme işaretleri aldık.

Tüketici güven endeksi, sektörel güven endeksleri, reel kesim güven endeksi (RKGE), imalat sektörü kapasite kullanım oranları (KKO) ve küresel PMI verilerine yönelik gelişmeleri dikkate aldığımızda Şubat ayında bir önceki aya göre;

. Ücret zamları ve EYT’nin devreye alınması tüketicilerin geleceğe yönelik maddi durum beklentisini iyileştirdi. Fiyat artışlarının satın almaları öne çektiğini de dikkate aldığımızda hane halkının dayanıklı ve yarı dayanıklı malları satın alma düşüncelerinde de iyileşme kaydedildi. Şubat ayında ihtiyaç kredi hacmindeki artışın hızlanması ve RKGE’de mevcut yurt içi siparişlerindeki artış tüketici iyimserliğini destekledi.

Kaynak: TCMB

. İmalat sektöründe yatırım harcamalarında artışa paralel olarak yatırım malı imalatı da arttı.

. İmalat sektörü ara malı üretiminde KKO’nun düşmesinde küresel imalat sektörü ihracat talebindeki azalmanın etkisi olabilir.      

. İmalat sektöründe mevcut yurt içi ve ihracat siparişleri arttı.

. İmalat sektörü girdi maliyetleri ile gelecek 3 ayda satış fiyatları beklentisi aylık ve yıllık bazda düştü.

Kaynak: TCMB

. Stoklardaki artış yavaşladı.

. Hizmet sektöründe son 3 aydaki iş durumu ve son 3 aydaki hizmetlere olan talep zayıfladı.

. Perakende ticaret sektöründe gelecek 3 aya ilişkin sipariş ve satış beklentilerindeki iyimserlik azaldı.

. Hizmet sektöründe gelecek 3 aya ilişkin istihdam beklentisi arttı, perakende ticaret sektöründe beklenti zayıfladı, inşaat sektöründe kötümser beklenti zayıfladı.

Kaynak: TÜİK

Şubat ayına ilişkin olumlu makro-ekonomik sinyaller 24 Şubat’ta gerçekleştirilecek olan TCMB para politikası toplantısında %9 seviyesindeki politika faizinin düşürülmesinde etkili olabilir.

fulyagurbuz.com

PMI: Gelişmiş ekonomiler Şubat ayında hizmet sektörü öncülüğünde iyileşti, fiyat baskıları sürdü

S&P Global’in Şubat ayına ilişkin ilk tahminlerine göre hizmet sektörü ABD, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’da görece yüksek performans sergiledi. İmalat sektöründe üretim ABD ve Japonya’da zayıflayarak da olsa daraldı, Euro Bölgesi ve İngiltere’de büyüdü. Girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarında artış eğilimi yavaşladı. Bahsi geçen diğer ekonomiler hariç Japonya’da istihdam zayıfladı. Söz konusu gelişmeler Türkiye’nin Şubat ayında ihracat performansı açısından çok kötü bir tablo ortaya koymuyor ancak 6 Şubat’ta başlayıp halen devam eden deprem felaketi ihracatta aşağı yönlü baskı oluşturabilir. Ek olarak küresel talep bazlı iyileşmeler ve artan fiyat baskıları Amerikan, Avrupa ve İngiltere merkez bankalarının Mart ayı para politikası toplantılarında faiz artırımlarına devam edeceklerine işaret ediyor.

Aşağıdaki grafikleri anlamak adına hatırlatmakta fayda var: PMI endekslerinin 50 üzerindeki değerler sektörün bir önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler daraldığını, 50 seviyesi ise değişiklik olmadığını göstermektedir. Detaylara geçelim.

ABD’de imalat sektörü Şubat ayında daralmaya devam etti, hizmet sektörü büyüdü…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin ihracat yaptığı ikinci en büyük ülke olan ABD’de imalat sektöründeki daralma Şubat ayında zayıflamaya devam ederken, hizmet sektörü önceki aya göre büyüme kaydetti. Hizmet ihracatında iyileşme görülmesine rağmen toplam yeni siparişler geriledi. Gelecek döneme ilişkin iyimserliğin etkisiyle özellikle istihdamda artış devam etti, yüksek ücret artışlarına dikkat çekildi. Girdi maliyetlerinde artış sürdü, artan maliyetler çıktı fiyatlarına yansıtıldı. İmalat sektörü özelinde, yüksek enflasyon ve stokların yeterli olması sebebiyle Şubat ayında talep tarafının zayıflaması üretimde daralmayı beraberinde getirdi. Fiyat baskılarındaki artış ABD Merkez Bankasının (FED) Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarını destekliyor.

Euro Bölgesi ekonomisi hizmet sektörü öncülüğünde büyümeye devam etti, ücret artışları sürdü…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Euro Bölgesinde ekonomik aktivite Şubat ayında hızlandı. Finans sektöründeki canlanmaya bağlı olarak hizmet sektörü aktivitesindeki büyüme hızlanırken, imalat sektöründe üretim hacmi son 9 ayda ilk kez önceki aya göre büyüme kaydetti. Sektör bazında kimyasal ve plastik ürün üretimi zayıflamaya devam ederken; gıda ve içecek, ev eşyası, endüstriyel ürün ve otomotiv üretimi iyileşmeye devam etti. Girdi maliyetleri özellikle imalat sektöründe zayıflamaya devam etti. Satış fiyatları enflasyonu yavaşlasa da özellikle hizmet sektöründe artan ücret artışlarına bağlı olarak yüksek kalmaya devam etti. Ülke bazında Almanya ve Fransa ekonomileri Ekim 2022’den bu yana ilk kez büyüme kaydetti; Euro Bölgesi’nde geri kalan ülkelerde ekonomik aktivitedeki güçlü seyir devam etti ve son 9 ayın en yüksek performansını ortaya koydu. Tedarik zinciri kısıtlarında iyileşme yaşandı. Yüksek ücret artışlarının etkisiyle girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları sert yükseldi. Mevcut belirsiz ekonomik görünüme bağlı olarak işe alımlarda yavaşlamaya dikkat çekildi. Fiyat baskılarının devam etmesi Avrupa Merkez Bankasının Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarının devam edeceğini destekliyor.

İngiltere’de mal ve hizmet üretimi Şubat ayında büyüdü, fiyat baskıları hafifledi…

Kaynak: S&P Global

Türkiye’nin ihracat yaptığı üçüncü en büyük ekonomi olan İngiltere’de aylık bazda arka arkaya 6 aydır düşen mal ve hizmet üretimi Şubat ayında büyüme kaydetti, istihdam ve ücretler arttı. Hizmet sektöründeki büyüme imalat sektöründen daha hızlı olarak gerçekleşti. Mal ve hizmet üretimini tetikleyen ana unsurlar olarak iyileşen küresel ekonomik görünüm, azalan ülke içi politik belirsizlik, arz kısıtlığında azalma ve düşen enflasyon sıralandı. Tüketici harcamalarında ise yüksek yaşam ve borçlanma maliyetlerinin olumsuz etkisine vurgu yapıldı. Yeni hizmet ihracatı siparişleri son üç aydır artışını korurken yeni mal ihracatı siparişleri Şubat ayında düşmeye devam etti. İmalat sektöründe girdi maliyetleri azalsa da artan ücretler, yüksek enerji fiyatları ve para biriminin ABD dolarına karşı değer kaybetmesinin fiyat baskılarına sebep olduğu kaydedildi. Düşen petrol ve navlun fiyatları ise girdi maliyetlerini aşağı yönlü baskıladı. Girdi maliyetlerindeki zayıflık, çıktı fiyatlarındaki artışın da yavaşlamasına sebep oldu. İngiltere Merkez Bankası’nın uyguladığı sıkı para politikası enflasyonun düşmesine katkı sağladı ancak talep tarafını törpüleyebilmek adına Banka’nın, Mart ayı para politikası toplantısında faiz artırımlarına devam etmesi şaşırtıcı olmayacaktır.

Japonya’da üretim artmaya devam etti, fiyat baskıları arttı…

Kaynak: S&P Global

Dünyanın en büyük üçüncü büyük ekonomisi olan Japonya’da hizmet sektörü üretimi Şubat ayında büyüme kaydederken, imalat sektörü üretimindeki düşüş hızı Şubat ayında yavaşladı. Hizmet sektöründe yeni siparişler güçlü bir artış kaydetti, imalat sektöründe sert düştü. Yeni ihracat siparişleri ise imalat sektöründe düşerken, hizmet sektöründe yavaş hızla büyümeye devam etti. Hizmet sektöründeki büyümeye rağmen istihdam azaldı, imalat sektöründe ise değişiklik olmadı. Girdi maliyetler her iki sektörde hızlı artarken, çıktı fiyatlarındaki artış imalat sektöründe daha yavaş kaldı. Fiyat baskısına yönelik olarak yüksek petrol fiyatları ve ücret artışlarına vurgu yapıldı.

fulyagurbuz.com