Mart 2022 – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Dış borç, dış ticaret, enflasyon, güven, hizmet, imalat, PMI, SAMEKS, S&P değerlendirmesi

28 Mart – 1 Nisan haftasında Rusya-Ukrayna savaşı ile ilgili gelişmeler izlenecek. Mart ayı yurt içi ve küresel PMI endeksleri, imalat sektörü aktivitesindeki yavaşlama eğilimine ışık tutacak. Şubat ayında hizmet enflasyonunda artış devam edecek, ABD’de çekirdek enflasyondaki katılık Fed politikaları için ipucu verecek. Cuma günü S&P’nin yapacağı Türkiye değerlendirmesinde kredi not indirimi gelmeyecek, risklere odaklanacağız.

29 MART 2022, SALI

ŞUBAT AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK

Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (H-ÜFE) Ocak ayında aylık %13,09, yıllık %71,63 artış kaydetmişti. İnşaat maliyetlerindeki artışın satış ve kira fiyatlarını, petrol fiyatlarındaki artışın da ulaştırma fiyatlarını yukarı çekmesine bağlı olarak H-ÜFE yükselmeye devam edecek.

Kaynak: TÜİK

30 MART 2022, ÇARŞAMBA

MART AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ekonomik güven endeksi Şubat ayında aylık 2,6 puan düşüşle 98,2 değerine gerileyerek kötümser bölgede yer almıştı. Ekonomik güven endeksindeki düşüş, tüketici, reel kesim (imalat sanayi), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki düşüşlerden kaynaklanmıştı. Mart ayında tüketici güvenindeki zayıflığın hafif azalmasına rağmen reel kesim güven endeksi ve sektörel güven endekslerindeki (hizmet, perakende ticaret ve inşaat) düşüş ekonomik güven endeksini aşağı yönlü baskılayacak.

Kaynak: TÜİK

31 MART 2022, PERŞEMBE

ABD ŞUBAT AYI KİŞİSEL TÜKETİM HARCAMALARI (PCE) FİYAT ENFLASYONU – U.S. BUREAU OF ECONOMİC ANALYSIS (BEA)

Fed’in para politikasında dikkate aldığı çekirdek PCE enflasyonu Ocak ayında aylık %0,5, yıllık %5,2 (grafikte mavi çizgi) artış kaydetmişti. Çekirdek PCE’nin Şubat ayında aylık %0,4, yıllık %5,5 artması bekleniyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

MÜSİAD Satın Alım Müdürleri Endeksi (SAMEKS) Şubat ayında sanayi sektöründe aylık 3,5 puan artışla 56,6, hizmet sektöründe aylık 1,4 puan artışla 51,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Sanayi sektöründe yeni siparişler, girdi alımları, üretim artmış; tedarik süreçleri iyileşmeye devam etmiş, istihdam artışı yavaşlayarak da olsa sürmüştü. Hizmet sektöründe iş hacmindeki zayıflık sürmüş, girdi alımları hızlanmış, istihdam artmış, tedarik süresi iyileşmişti.

Kaynak: MÜSİAD

ŞUBAT AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Genel ticaret sistemi kapsamında; ihracat Ocak ayında aylık %21 düşüşle 17 milyar 587 milyon dolar, ithalat %4,2 düşüşle 27 milyar 848 milyon dolar, dış ticaret açığı %50,7 artışla 10 milyar 256 milyon dolar olmuştu. Dış Ticaret Bakanlığı Mart ayı başında Şubat ayına ilişkin dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre; Şubat ayında ihracat bir önceki aya göre %13,7 artışla 20,0 milyar dolara, ithalat %0,1 artışla 28,1 milyar dolara yükseldi. İhracatın ithalattan daha hızlı artmasına bağlı olarak dış ticaret açığı Ocak ayındaki 10,3 milyar dolardan Şubat ayında 8,1 milyar dolara geriledi. Söz konusu iyileşme cari açığın Şubat ayında önceki aya göre 2,2 milyar dolar azalmasına sebep olacak. Şubat ayı itibariyle 12-aylık geriye dönük toplam ihracat ise 232,3 milyar dolara yükseldi. Öncü veriler (PMI, RKGE, KKO) Mart ayında ihracatta düşüş, ithalatta ise artış ihtimalini ortaya koydu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YIL SONU TOPLAM DIŞ BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI, TCMB

Türkiye’nin dış borç stoku 2021 yılı Eylül sonu itibarıyla 453,5 milyar dolar ile önceki çeyrek sonuna göre 7,9 milyar dolar artış kaydetmişti. Kamu sektörü ve finans dışı özel sektör 4Ç2021’de dış borcunu artırmaya devam etmişti. Kısa vadeli dış borç stoku çeyrek bazda 1,6 milyar dolar artışla 126,0 milyar dolara, orta-uzun vadeli dış borç stoku 6,3 milyar dolar artışla 327,4 milyar dolar oldu. Özel sektörün dış borç stoku 3Ç2021’de 239,4 milyar dolar ile önceki çeyreğe göre değişmedi, kamu kesiminin dış borç stoku aynı dönemde 7,9 milyar dolar yükseldi. Özel sektör finansal kesimin dış borç stoku aynı dönem 2,7 milyar dolar düşüşle 101,3 milyar dolara geriledi, özel sektör finans dışı kuruluşların dış borç stoku aynı dönemde 2,6 milyar dolar artışla 138,1 milyar dolar seviyesine yükseldi. Vade bazında bakıldığında kamu sektörü kısa vadeli dış borç stoku 0,9 milyar dolar artışla 25,6 milyar dolara, uzun vadeli dış borç stoku 7 milyar dolar artışla 162,5 milyar dolar seviyesine yükseldi. Özel sektör finans kuruluşları kısa vadeli dış borç stoku aynı dönemde 1,1 milyar dolar azalışla 33,8 milyar dolara, uzun vadeli dış borç stoku 1,5 milyar dolar azalışla 67,5 milyar dolara geriledi. Özel sektör finans kuruluşlarının kısa vadeli dış borç stoku ise 1,8 milyar dolar artışla 40,8 milyar dolara, uzun vadeli dış borç stoku ise 0,8 milyar dolar artışla 97,3 milyar dolar seviyesine yükseldi. Merkez Bankasının dış borç stoku 25,8 milyar dolar ile değişiklik göstermedi. Eylül 2021 itibarıyla dış borç stokunun GSYH’ye oranı %57 seviyesinde bulunuyor. Ödemeler dengesi verilerine göre kamu ve banka hariç diğer sektörlerin Ocak ayında uzun vadeli kredi borcundan kısmen daha fazlasını borçlandığını ekleyelim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YIL SONU KAMU KESİMİ NET BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2021 yılı üçüncü çeyrek sonunda (Eylül 2021) toplam kamu borç stoku brüt olarak 2 trilyon 349 milyar TL seviyesindeydi. Söz konusu tutardan, Merkez Bankasının 741 milyar TL’lik net varlıklarını, 375 milyar TL’lik kamu mevduatını ve 87 milyar TL’lik işsizlik sigortası fonu net varlıklarını çıkardığımızda Eylül sonu itibariyle net kamu borç stoku 1 trilyon 144 milyar TL (GSYH’nin %17,83’ü) olduğu ortaya çıkmıştı. 4Ç2021’de kamu net borcu artsa da GSYH’nin artmasına bağlı olarak kamu net borcunun GSYH’ye oranı (grafikte mavi çizgi) önceki çeyreğe göre geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

25 MART TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 18 Mart ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre arttı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-18 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faizleri %18-30 aralığına yükseldi. TL mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 140,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,1 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 1,2 milyar dolar artışla 75,9 milyar dolara yükseldi, böylece yurt içi döviz mevduatları 0,1 milyar dolar artışla 216,2 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 24,9 milyar dolar ile 0,2 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar artışla 4,8 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 108,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 42,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar azaldı, brüt döviz rezervleri 66,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar artışla 26,7 milyar dolara yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 20,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 197 milyon dolar ve DİBS’te 17 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

1 NİSAN 2022, CUMA

S&P TÜRKİYE KREDİ NOT DEĞERLENDİRMESİ – STANDARD & POOR’S

Kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Aralık 2021’de Türkiye’nin döviz cinsinden kredi notunu “B+” ve yerel para birimi cinsinden kredi notunu “BB-“ olarak teyit etmiş, kredi notu görünümünü “durağan”dan “negatif”e çevirmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – IHS MARKIT, İSO

İSO ve IHS Markit verisine göre Türkiye imalat sektörü PMI (satın alma müdürleri) endeksi Şubat’ta aylık 0,1 düşüşle 50,4 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Şubat ayında enerji kesintileri imalat sektörü üretimini yavaşlatmış, ihracattaki artışa rağmen toplam yeni siparişler ivme kaybetmiş, birikmiş işlerdeki artışla birlikte istihdam da artışını sürdürmüştü. TL’deki değer kaybı; ham madde, enerji, nakliye fiyatları ile ücretlerdeki artışa bağlı olarak girdi maliyetleri Şubat’ta keskin bir şekilde artmaya devam etmiş, firmalar satış fiyatlarını belirgin bir şekilde artırmıştı. Küresel bazda ise JP Morgan Küresel Hizmet Sektörü İş Aktivitesi Endeksi Şubat ayında aylık 2,9 puan artışla 53,9 seviyesine, JP Morgan Küresel İmalat Sektörü PMI Endeksi aylık 0,4 puan artışla 53,6 seviyesine yükselmişti. Mart ayı IHS Markit öncü verilerine göre Euro Bölgesinde imalat ve hizmet sektörlerindeki büyüme önceki aya göre yavaşladı, başta otomotiv olmak üzere ihracat siparişleri düştü, girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları hızlı arttı. İngiltere’de hizmet ve imalat sektöründe üretim artışı ile imalat sektöründe ihracat siparişleri önceki aya göre yavaşladı, girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları sert artış kaydetti. Japonya’da imalat sektöründe üretim önceki aya göre arttı, hizmet sektöründeki küçülme yavaşladı, ihracat siparişleri düştü, enflasyonist baskılar arttı. ABD’de ise hizmet ve imalat sektörlerinde üretim, istihdam, yurt içi ve ihracat siparişlerinde artış önceki aya göre hızlandı, girdi maliyetleri sert yükseldi, çıktı fiyatlarındaki artış ılımlı kaldı. Özellikle en büyük ticaret ortağımız olan Avrupa’da imalat sektörünün Mart ayında zayıflaması, Türkiye’nin ihracatında önemli bir artışa işaret etmiyor. Ticaret Bakanlığı Nisan ayının ikinci iş gününde Mart ayı dış ticaret verilerini açıklayacak.

Kaynak: İSO, IHS Markit

ABD MART AYI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ – BUREAU OF LABOR STATISTICS

ABD’de Ocak ayında %4 olan işsizlik oranı Şubat ayında %3,8 seviyesine gerilemişti. Ekonomiye 678 bin yeni istihdam (beklenti 400 bin kişi) sağlanmış, ortalama saatlik kazançlar yıllık %5,13 artışla 31,58 dolara yükselmişti (Ocak: 31,57 dolar).

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, güven, hizmet, imalat, kapasite, perakende, PMI, turizm, tüketici

21 – 25 Mart haftasında Rusya-Ukrayna savaşı ile ilgili gelişmeler önemli. Makro veri tarafında Şubat ayına ilişkin olarak; merkezi yönetim borç stokunu (artış devam edecek), yurt dışı üreticilerin maliyetlerini (YD-ÜFE’de artış koruyacak) ve turizm verilerini takip edeceğiz. Mart ayına ilişkin olarak; tüketici güven endeksine (kötümserlikteki artışa), sektörel güven endekslerine (özellikle perakende satışlardaki eğilime), imalat sektörü kapasite kullanım oranlarına (tüm mal gruplarındaki düşüşün sürüp sürmediğine) ve reel kesim güven endeksindeki bozulmaya odaklanacağız. Yurt dışında ise IHS Markit’ten imalat sektörü PMI endeksleri Mart ayı ilk tahminlerini okuyacağız.

21 MART 2022, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ocak ayında merkezi yönetimin borç stoku 2 trilyon 844 milyar TL oldu. Borç stokunun 1 trilyon 355 milyar TL’si iç borç, 1 trilyon 490 milyar TL ‘si dış borca aitti. TL cinsi borç stoku 950 milyar TL iken, yabancı para cinsi borç stoku 1 trilyon 894 milyar TL seviyesindeydi. Döviz cinsi merkezi yönetim borç stokunun toplam içindeki payı Ocak’ta %67’ye yükseldi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI YURTDIŞI-ÜFE – TÜİK

Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) Ocak’ta elektrik ve doğalgaza yapılan zamların etkisiyle aylık %3,25, yıllık %96,44 artış kaydetmişti. Döviz kurunun arttığı ve enerji zamlarının devam ettiği Şubat ayında ihracatçıların üretim maliyetinde artış devam edecek.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI TURİZM VERİLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Ocak ayında Türkiye’ye gelen turist sayısı 1 milyon 281 bin kişi, ülkeden ayrılan turist sayısı 1 milyon 608 bin kişi oldu. Ödemeler dengesi verilerine göre Ocak ayında 1,5 milyar dolar net turizm geliri elde edildi. Şubat ayında yurttan ayrılan turist sayısındaki değişim, turizm gelirleri açısından önemli bir ipucu olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 MART 2022, ÇARŞAMBA

ŞUBAT AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Şubat ayında tüketici güvenindeki kötümserlik artmış; tüketici güven endeksi aylık %2,8 düşüşle 71,2 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor. Rusya-Ukrayna savaşının uzamasının da etkisiyle fiyatlara gelen zamlar, tüketici güvenindeki zayıflığın sürmesine sebep olacak.

Kaynak: TÜİK

24 MART 2022, PERŞEMBE

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (18 MART) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 11 Mart ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre arttı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-18 aralığında değişmedi, TL cinsi kredi faizleri %17-29 aralığında değişmedi. TL mevduat hacmi (daha hızlı olmak üzere) ve kredi hacmi önceki haftaya göre yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 141,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, tüzel kişilerin 2,0 milyar dolar artışla 74,7 milyar dolara yükseldi, böylece yurt içi döviz mevduatları 2,0 milyar dolar düşüşle 216,1 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 24,7 milyar dolar ile değişiklik göstermedi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre hafif artışla 4,3 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 108,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 43,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 65,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,8 milyar dolar geriledi. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar düşüşle 25,0 milyar dolara geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 20,0 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 290 milyon dolar ve DİBS’te 121 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

25 MART 2022, CUMA

MART AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANLARI – TCMB

Şubat ayında kapasite kullanım oranı (KKO) aylık 1,0 puan düşüşle %76,6’ya gerilemişti. KKO; dayanıklı tüketim malında aylık 2,7 yüzde puan, yatırım malında 1,8 yüzde puan, ara malında 0,5 yüzde puan, dayanıksız tüketim malında 0,3 yüzde puan azalmıştı. Elektrik ve enerji kesintileri, yüksek girdi maliyetleri ve ayın son haftasında Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline tanık olduğumuz Şubat ayında KKO’nun her mal grubu imalatında arka arkaya ikinci ay gerilemesi, Şubat ayında sanayi üretiminin önceki aya göre zayıflamaya devam edeceğine işaret ediyor. Mart ayında KKO’daki eğilimler sanayi üretiminin ilk çeyrekteki performansı açısından önemli bir gösterge olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

Şubat ayında RKGE, aylık 0,3 puan artışla 109,8 seviyesine yükseldi. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektörde iyimserliği gösteriyor. Endeks detayları perakende satışlardaki düşüşün ve sanayi üretimindeki güç kaybının Şubat ayında da sürdüğüne işaret etmişti. Mart ayı RKGE verileri de söz konusu eğilimlerin sürüp sürmediğini gösterecek.

Kaynak: TCMB

MART AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TCMB

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Şubat ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %1,2 düşüşle 118,7’ye , perakende ticaret sektöründe %3,8 düşüşle 119,8’e, inşaat sektöründe %3,3 düşüşle 82,7’ye gerilemişti. Endeksin 100 altındaki değerler sektördeki kötümserliği, üzerindeki değerler ise iyimserliği gösteriyor. Perakende ticaret sektörü satışlarında Ocak ayında iyileşme yaşansa da enflasyonist baskının Şubat ayında artmaya devam etmesi ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle döviz kurunda kaydedilen artış, hane halkının satın alma gücünde bozulmanın artmasına sebep oluyor. Nitekim Şubat ayında Türk-İş verilerine göre dört kişilik bir ailenin açlık sınırının asgari ücretin 300 TL üzerine çıkması da bu olumsuzluğu doğrulayan bir veri olduğunu ekleyelim. Mart ayı verileri sektörlerdeki zayıflığın sürüp sürmediğini gösterecek.

Kaynak: TÜİK

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Bütçe, dış borç, dış ticaret, enflasyon, konut, merkez bankaları toplantıları

14 – 18 Mart haftasında Rusya-Ukrayna savaşı ile ilgili gelişmeler ile ABD, İngiltere, Türkiye merkez bankaları politika faiz kararlarına odaklanacağız. Beraberinde; bütçe, dış borç, ihracat ve ithalat birim değerleri, tarım üretici maliyetleri ile konut fiyatlarını takip edeceğiz. Fiyatlar tarafında yükselişler korunacak. Piyasalar Fed’in faizi %0,25-0,50 aralığına, BoE’nin %0,3’e yükseltmesini fiyatlıyor. Sosyal medyada TCMB’nin faizi 2,5 puan artırabileceği haberleri var.

15 MART 2022, SALI

ŞUBAT AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ocak ayında vergilerdeki sert artışın etkisiyle merkezi yönetim gelirleri aylık %30,3 artışla 176,0 milyar TL’ye yükselmişti. Bütçe giderleri aylık %48 düşüşle 146,0 milyar TL’ye gerilemişti. Böylece Ocak ayında bütçe 30,0 milyar TL fazla vermişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI TARIM-ÜFE – TÜİK

Ocak ayında tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) aylık %14,83, yıllık %52,00 artış kaydetmişti. Döviz kurunun yatay kaldığı Ocak ayında Tarım-ÜFE’deki aylık sert artış yüksek enerji ve su maliyetlerinden kaynaklandı. Tarım maliyetleri Rusya-Ukrayna savaşının başladığı Şubat ayında artmaya devam edip, yükselen döviz kurunun etkisiyle Mart ayında da devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 MART 2022, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) PARA POLİTİKASI KARARI – FED

ABD’de yıllık TÜFE, 1980’lerden bu yana ilk kez Şubat ayında %7,9 seviyesine yükseldi. Para politikasını değerlendirirken Fed, TÜFE’ye değil çekirdek kişisel tüketim harcamalar endeksindeki eğilimi (çekirdek PCE) dikkate alıyor. Aşağıda da görüleceği gibi yıllık çekirdek PCE enflasyonu Ocak ayındaki %5,2’lik değerle tarihi zirvelerini yaşıyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeden önce Fed’den Mart ayında hızlı bir faiz artırımı beklentisi vardı. Mevcut ortam Fed Başkanı Powell’ın da ifade ettiği üzere ölçülü bir faiz artırımına (büyük ihtimalle 25 baz puan) işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Aralık 2021’de yüksek kura bağlı olarak malzeme fiyatlarındaki yüksek artış konut fiyatlarının bir önceki aya göre %7,9 (yıllık %59,6) artmasına sebep olmuştu. Ocak ayında malzeme ve işçilik fiyatları artışını sürdürmüştü. Rusya-Ukrayna savaşıyla yükselen döviz kuru ve artan belirsizliklere bağlı olarak konut fiyat artışları Ocak, Şubat ve Mart aylarında da devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU – TCMB

Özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu Aralık 2021 itibariyle 161,6 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Borcun 96,9 milyar doları finans dışı kuruluşlara, 56,5 milyar doları bankalara, 8,1 milyar dolara banka dışı finans kuruluşlarına aittir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 MART 2022, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI KARARI – TCMB

%14 seviyesinde bulunan politika faizinin 2,5 puan artışla %16,5 seviyesine yükseleceği haberleri dolaşıyor. Aralık ayı para politikası toplantısında TCMB’nin Ocak-Mart döneminde beklemede kalıp yapılan müdahalelerin sonuçlarını değerlendirecekleri ifade edilmişti. Ocak-Şubat döneminde enflasyon hızlanırken, kredi faiz oranlarında gerileme kaydedildi.

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI KARARI – BOE

Son iki toplantıda faiz artıran BoE’nin Mart ayı toplantısında faizi %0,50’den %0,75’e yükseltmesi bekleniyor. İngiltere’de enflasyon son 30 yılın en yükseği olan %5,5 seviyesine yükseldi. Rusya-Ukrayna krizi ise enerji, emtia ve gıda fiyatlarını yukarı çekiyor. BoE’nin Rusya-Ukrayna savaşı öncesinde yayınladığı Şubat ayı para politikası raporunda öne sürdüğü “enflasyon ilkbaharda %7’lere yükselecek ve sonrasında düşecek” tahmini iyimser kalabilir.

Kaynak: BOE

OCAK AYI KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku Aralık 2021’de aylık 1,8 milyar dolar artışla 125,6 milyar dolara yükselmişti. Kısa vadeli dış borcun 51,8 milyar doları bankalara, 47,8 milyar doları banka dışı kuruluşlara, 26,1 milyar doları TCMB’ye aittir. Orijinal vadesine bakılmaksızın Aralık ayı itibariyle gelecek 12-ayda ödenmesi gereken dış borç tutarı aylık 4,1 milyar dolar artışla 171,6 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (11 MART) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 4 Mart ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerin (M1, M2, M3) önceki haftaya göre geriledi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-18 aralığında değişmedi, TL cinsi kredi faizleri %17-29 aralığına geriledi. TL mevduat hacmi ve kredi hacmi önceki haftaya göre yatay kaldı. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 141,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 0,8 milyar dolar düşüşle 72,8 milyar dolara geriledi, böylece yurt içi döviz mevduatları 1,7 milyar dolar düşüşle 214,1 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 0,1 milyar dolar düşüşle 24,9 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düşüşle 4,2 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 110,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,9 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 42,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 68,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,0 milyar dolar geriledi. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 5,4 milyar dolar düşüşle 18,6 milyar dolara geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 21,1 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 309 milyon dolar ve DİBS’te 181 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

18 MART 2022, CUMA

OCAK AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Aralık 2021’de mevsimsellikten arındırılmış miktar endeksleri bir önceki aya göre sırasıyla ihracatta %5,2 ve ithalatta %0,8 artış kaydetmişti. Aralık ayında ihracat birim değer endeksi bir önceki aya göre %0,5 artarken, ithalat birim değer endeksi aylık %0,9 düşmüştü. Böylece ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi aylık 1,2 puan artışla 82,8’e yükselmişti. Aşağıdaki grafikte, Mayıs 2020’den itibaren ihracat miktar endeksinin ithalattan daha hızlı arttığı, buna karşın ihracat birim fiyatlarındaki artış hızının ithalattakinden çok daha yavaş kaldığını görüyoruz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU – TCMB

Türkiye’nin Uluslararası Yatırım Pozisyonu açığı Aralık 2021’de 230,2 milyar dolara yükselmişti. Türkiye’nin yurt dışı varlıkları aylık 9,4 milyar dolar düşüşle 298,1 milyar dolara gerilemiş, yükümlülükleri aylık 0,5 milyar dolar artışla 528,3 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Bütçe, cari açık, inşaat, işsizlik, perakende satışlar, sanayi üretimi

7 – 11 Mart haftasında Rusya-Ukrayna savaşının Avrupa Merkez Bankası beklentilerine nasıl yansıyacağına odaklanacağız. Ocak ayına ilişkin olarak sanayi üretimi ve perakende satışlarda düşüş, cari açık ve inşaat maliyetlerinde artış göreceğiz.

7 MART 2022, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI HAZİNE NAKİT BAZLI BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Hazine nakit bütçe gelirleri Ocak ayında 148,2 milyar TL, giderleri 186 milyar TL kaydetmesiyle nakit bütçe 37,8 milyar TL açık vermişti. Bütçe açığının finansmanında Hazine 14,8 milyar TL net borçlanma gerçekleştirirken, banka hesabından 22,7 milyar TL kullanılmışı. Aşağıdaki grafik son 12-aylık toplamlar olarak nakit bütçe dengesini ve finansmanını gösteriyor. 2017’de KGF, 2018-2019’de ABD’nin ticaret savaşı, yurt içinde kur krizi, 2020-2021’de Covid-19 ve kur krizleri, Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali derken yüksek enflasyon sarmalında Hazine’nin borçlanma gerekliliği, bütçede faiz yükünü artıracak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 MART 2022, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI KARARI – ECB

Toplantıdan faiz değişikliği gelmeyecek. Rusya-Ukrayna savaşının AMB’nin beklentilerine nasıl yansıyacağına odaklanacağız.

OCAK AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre işsizlik oranı Aralık 2021’de aylık 1,4 puan artışla %11,3, mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,1 puan düşüşle %11,2 değerini almıştı. Arındırılmamış verilere göre sanayi ve hizmet sektörlerinde istihdam önceki aya göre artarken tarım istihdamı son 4 aydır, inşaat istihdamı son 3 aydır aylık bazda düşüşünü sürdürmüştü. Toplam istihdam içinde hizmet sektörü istihdamının payı Aralık ayında %57,2’ye, sanayinin %22,4’e yükselirken, tarımda %14,6’ya ve inşaatta %5,9’a gerilemişti. Ocak ve Şubat ayı imalat sektörü PMI verileri imalat sektöründe istihdam artışının yavaşlayarak da olsa sürdüğüne işaret etti. SAMEKS Hizmet Endeksi ise Ocak ayında istihdamda azalışa, Şubat ayında ise artışa dikkat çekti.

Kaynak: TÜİK

OCAK AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ– TÜİK

Aralık ayında döviz kurundaki sert yükseliş inşaat malzeme fiyatlarını sert yukarı çekmişti. İnşaat maliyet endeksi Aralık 2021’de aylık %15,70, yıllık %67,74 artış kaydetmişti. Alt endeksler olarak malzeme endeksi aylık %20,35, yıllık %85,77; işçilik endeksi ise aylık %1,44, yıllık %24,01 artmıştı. Ocak ve Şubat aylarında enflasyondaki yükseliş eğilimi özellikle malzeme maliyetlerini sert yukarı çekecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (4 MART) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ettiği 25 Şubat ile biten haftada döviz kurundaki artışın etkisiyle piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerin (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artışı hızlandı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-18 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faizleri %20-29 aralığına geriledi. TL mevduat hacmi önceki haftaya göre %2,7 ile yükselişini sürdürdü, TL kredileri haftalık %2 artış kaydetti. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 111,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, tüzel kişilerin 1,4 milyar dolar düşüşle 71,8 milyar dolara geriledi, yurt dışı döviz mevduatları 0,3 milyar dolar düşüşle 24,5 milyar dolar oldu; böylece toplam DTH büyüklüğü haftalık 1,4 milyar dolar düşüşle 210,5 milyar dolara geriledi. Tüzel kişilerin DTH’si Kur Korumalı Mevduatın devreye alındığı 24 Aralık haftasından bu yana 18,8 milyar dolar, gerçek kişilerin 6,0 milyar dolar azaldı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düşüşle 4,8 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 113,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 42,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 70,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,6 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 5,1 milyar dolar düşüşle 23,9 milyar dolara geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 20,9 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 2,4 milyar dolar geriledi. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 87 milyon dolar ve DİBS’te 387 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 MART 2022, CUMA

MART AYI PİYASA KATILIMCILARI BEKLENTİ ANKETİ – TCMB

TCMB Şubat ayı Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketinde yıl sonu TÜFE beklentisi %34,06’ya yükselmişti. Yıl sonu Dolar/TL kuru beklentisi 16,04’e hafif gerilemiş, 2022 yılı cari işlemler açığı beklentisi 9,5 milyar dolara yükselmiş, 2022 ve 2023 GSYH büyüme tahminleri %3,7 ve %4,2 olmuştu.

OCAK AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Kasım 2021’de 2,8 milyar dolar açık veren cari işlemler dengesi Aralık 2021’de artan dış ticaret açığı ve azalan turizm gelirlerinin etkisiyle 3,8 milyar dolar açık vermişti. Böylece 2021 yılı genelinde toplam cari işlemler açığı 14,9 milyar dolar olmuştu. Aralık ayına göre dış ticaret açığının Ocak ayında 3,5 milyar dolar artması cari işlemler açığını yukarı çekerek 7 milyar dolar civarına yükselmesine sebep olacak. Şubat ayında ise dış ticaret açığının önceki aya göre 2,2 milyar dolar azalması cari işlemler açığının Şubat ayında 5 milyar dolar civarına gerilemesine sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK

Sanayi üretimi Aralık 2021’de aylık %1,6, yıllık %14,4 artış kaydetmişti. Sermaye malı imalatı aylık %7,6’lık sert artarken; dayanıklı tüketim malı imalatı %1,5, enerji imalatı %0,7, ara malı imalatı %0,2 artış sergilemiş, dayanıksız tüketim malı imalatı aylık %0,2 gerilemişti. Küresel ihracat siparişlerinin Ocak ayında gerilemesine bağlı olarak Türkiye’nin ihracatının aylık %21 düşmesi, otomotiv sektörü üretimi ve ihracatı ile ithalat ve kapasite kullanım oranlarının önceki aya göre düşüş kaydetmesi sanayi üretiminin de Aralık ayına göre düşmesine sebep olabilir. Ayrıca, elektrik ve doğalgaz kesintilerinin sektör üzerinde olumsuz etkilerini de unutmayalım.

Kaynak: TÜİK

OCAK AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Aralık 2021’de aylık %2,7 düşmüş, yıllık %15,5 artmıştı. Aylık olarak talepteki düşüşte artan kredi faiz oranlarının ve hızlı fiyat artışları ile zamların etkisi olmuştu. Ocak ve Şubat aylarında da devam eden yüksek faiz, yükselen enflasyon, yapılan zamlar, stoklardaki hareketliliğin azalması ile yavaşlayan ihtiyaç kredileri perakende satışlarda güç kaybının sürmesinde önemli rol oynayacaklar.

Kaynak: TÜİK

Dr. Fulya Gürbüz

Ilımlı büyüyen ABD’de görünüm bozuluyor: Tedarik ve fiyat

ABD Merkez Bankası Fed, 3 Ocak-17 Şubat dönemini kapsayan Mart ayı Bej Kitap (Beige Book) raporunu yayınladı.

Ocak ayı Bej Kitap raporuna kıyasla;

. Tüketici harcamaları hafif zayıfladı, otomotiv sektörü karışık görünüm ortaya koydu, imalat sektörü ılımlı büyüdü, tedarik zinciri sorunu ve düşük stoklar özellikle inşaat sektörünü aşağı baskıladı, konut talebi artsa da düşük stok sebebiyle ev satışları aynı kaldı, enerji sektörü ılımlı büyüdü.

. Kredi hacmi aynı kalsa da finansal koşullar kısmen zayıfladı.

. İstihdam ılımlı arttı, ücret artış hızı kısmen zayıfladı.

. Yüksek işgücü ve özellikle nakliye ücretleri ile artan talep girdi maliyetlerini yukarı çekti. Maliyetlerdeki artış çıktı fiyatlarına yansıtıldı. Fiyatların önümüzdeki dönemde de artmaya devam edeceği bekleniyor.

. Gelecek 6 ay için ekonomik görünüm olumlu olsa da artan belirsizliklere dikkat çekildi.

Küresel olarak yüksek enflasyon riski artıyor…

Mart ayı Bej Kitap Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ettiği 24 Şubat tarihi öncesi dönemi kapsadığı için 20 Nisan’da yayınlanacak Bej Kitap’ta görünüm daha farklı olacak. İşgalin uzaması arz kısıtları, yüksek taşıma ve enerji maliyetleri sarmalında enflasyonu yukarı yönlü hızlandırarak mal ve hizmet üretimini aşağı baskılayacaktır. Fed Başkanı Powell 16 Mart’ta yapılacak para politikası toplantısında 25 baz puanlık ölçülü bir faiz artırımına gidileceğini söyledi.

Dr. Fulya Gürbüz