Temmuz 2022 – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, imalat PMI, nakit bütçe, reel sektör net döviz pozisyonu

1 – 5 Ağustos haftasında, Temmuz ayına ilişkin olarak TL’deki değer kaybına bağlı olarak enflasyon oranlarında yükseliş, reel efektif döviz kurunda bozulma, gerileyen küresel tarım emtia fiyatlarının etkisiyle BM küresel gıda fiyatlarında düşüş, Türkiye dahil küresel imalat sektörü PMI verilerinde küçülme görebiliriz. İngiltere Merkez Bankasından 25-50 baz puan arasında faiz artışı bekleniyor. Mayıs ayı finansal kesim dışı net döviz pozisyonu, Temmuz ayı nakit bütçe dengesi ve ABD işgücü verileri takip edilecek.

1 AĞUSTOS 2022, PAZARTESİ

TEMMUZ AYI KÜRESEL İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL

Temmuz ayı öncü verilerine göre küresel öncü PMI verileri Euro Bölgesi, ABD ve İngiltere imalat sektörlerinde üretim, yerel ve ihracat siparişlerinde düşüş, girdi ve çıktı fiyatlarında yükselişe işaret etmişti. Çin resmi imalat sektörü PMI verileri Temmuz ayında artan Covid-19 vakaları ve akabinde kapatmalara bağlı olarak üretim, yeni siparişler, yeni ihracat siparişleri, satın alımlar ve istihdamın önceki aya göre düştüğüne işaret etti. Çin resmi hizmet sektörü Temmuz ayı PMI verisi ise yavaşlayarak da olsa artışını sürdürdü.

Kaynak: S&P Global, Eurostat

TEMMUZ AYI TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL, İSO

İstanbul Sanayi Odası ve S&P Global’den elde edilen Haziran ayı imalat sektörü PMI endeksi 48,1 seviyesine gerileyerek daralmaya devam etmişti. PMI verileri, imalat sektöründe zorlu bir talep ortamına işaret etmiş; yeni siparişler, üretim ve satın alma faaliyetleri ivme kaybetmiş, istihdam ise artmaya devam etmişti. Girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatlarında enflasyon yüksek seyrini korumuştu. Geçen hafta açıklanan verilere göre dayanıklı tüketim malı ve yatırım malları imalatında kapasite kullanım oranları önceki aya göre dikkate değer artışlar gösterdi. Bunda perakende ticarette son üç aylık iş hacminde (satışlarda) artış olması ve mevcut mal stoklarında hafif artış olması etkili oldu. SAMEKS endeksleri de Temmuz ayında hizmet sektörü satın alımlarında hızlanma ve stoklarında azalmaya işaret etse de imalat sektörü üretimi ve yeni siparişlerinde sert düşüş var. Dolayısıyla Temmuz ayında hizmet sektöründeki talep artışının imalat sektörünü desteklediğini anlıyoruz. Söz konusu gelişmenin İSO imalat PMI verisiyle desteklenip desteklenmediğini takip edeceğiz.

Kaynak: İSO, S&P Global

2 AĞUSTOS 2022, SALI

MAYIS AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Nisan 2022’de varlıklar aylık 0,3 milyar dolar artışla 164,6 milyar dolara, yükümlülükler aylık 5,9 milyar dolar azalışla 269,6 milyar dolara gerilemişti. Böylece sektörün Net Döviz Pozisyonu Açığı aylık 6,2 milyar dolar düşüşle 105,0 milyar dolar olmuştu. Sektörün kısa vadeli döviz varlıkları 143,5 milyar dolar ile önceki aya göre değişmezken kısa vadeli döviz yükümlülükleri 2,4 milyar dolar artışla 83,0 milyar dolara yükselmişti. Böylece, sektörün kısa vadeli net döviz pozisyonu fazlası aylık 2,3 milyar dolar düşüşle 60,6 milyar dolara geriledi. Sektörün kısa vadeli döviz yükümlülüklerinin toplam döviz yükümlülüklerine oranı ise Nisan ayında %30,8’lik değeriyle 2013 yılı seviyelerine yükseldi. TCMB tarafından açıklanan veriye göre yükümlülükler “yurt içi finansal kesim ve yurt dışında yerleşiklere karşı önceden belirlenmiş bir vadede anapara ve/veya faiz ödemesi gerektiren döviz cinsinden ve dövize endeksli yükümlülükleri” kapsarken, varlıklar “döviz cinsinden ve dövize endeksli varlıklar” olarak tanımlanmaktadır.

Kaynak: TCMB

3 AĞUSTOS 2022, ÇARŞAMBA

TEMMUZ AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Dolar/TL’nin %9’a yakın artış kaydettiği Haziran ayında TÜFE, gıda ve ulaştırma fiyatlarının öncülüğünde aylık %4,95, yıllık %78,62 artış kaydetmişti. Dolar/TL’nin %2,1 artış kaydettiği Temmuz ayında TÜFE’nin Reuters anketine göre aylık ortalama %2,9, yıllık ortalama %80,5 artması beklenirken, yıl sonu TÜFE beklentisi %70 oldu. TCMB’nin yılın üçüncü Enflasyon Raporunda 2022 sonu TÜFE tahmini %60,4’e yükseltildi. Yurt içi üretici fiyatları enflasyonu (Yİ-ÜFE) ise Haziran ayında aylık %6,77, yıllık %138,31 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre Haziran 2022’de 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz eksi yüzde 29,55’e, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz ise eksi yüzde 8,75’e yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 AĞUSTOS 2022, PERŞEMBE

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI (BOE) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – http://www.bankofengland.co.uk

Ticari bankaların BOE’de tuttukları mevduat için BOE’nin ödediği faiz oranını gösteren politika faizi artan enflasyonist baskıların etkisiyle 15 Haziran tarihli toplantısında 25 baz puan artışla %1,25’e yükseltilmişti. Ekim 2021’den bu yana aralıksız yükselen tüketici fiyat enflasyonu (TÜFE) Haziran 2022’de tarihi zirve olan yıllık %9,4 seviyesine yükseldi. Temmuz ayı öncü PMI verileri, girdi maliyetlerindeki artış hızının son 18 ayın en düşük artış hızını kaydettiğine işaret etti. BOE, Ekim 2022’de TÜFE’nin %11 seviyesini geçeceğini tahmin ediyor. Orta vadede %2 enflasyon hedefine ulaşana kadar BOE son toplantısında, gelecek toplantılarda mevcut verilere göre hareket edeceğini vurguladı. Piyasalardaki beklenti BOE’den 25-50 baz puan arasında artırım olacağı yönünde.

Kaynak: Bank of England

TEMMUZ AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre BM Gıda Fiyat Endeksi Haziran ayında aylık %2,3 düşüşle 154,2 seviyesine gerilemişti. Aylık bazda bitkisel yağlar %7,6, tahıl fiyatları %4,1, süt ve süt ürünleri fiyatları %4,1, şeker fiyatları %2,6, düşmüş; et fiyatları %1,7 yükselmişti. Temmuz ayında tarım ürünleri arzındaki artışın etkisiyle tarım emtia fiyatlarında genel olarak aşağı yönlü hareketin sürdüğünü gördük. Söz konusu etki BM Gıda Fiyat Endeksinin düşmesine sebep olabilir.

Kaynak: Food and Agriculture Organization of the UN

TEMMUZ AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

2003 baz yılı TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru Haziran ayında aylık 2,2 puan düşüşle 53,3 seviyesine gerilemişti. Endeks tarihi düşük seviyesini 47,8 değeri ile Aralık 2021’de kaydetmişti. Temmuz ayında %2’nin üzerinde artış kaydeden Dolar/TL dikkate alındığında REDK’de düşüşün devam etmesi beklenebilir. TCMB açıklamasına göre nominal efektif döviz kuru, “Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, Türk lirasının ağırlıklı ortalama değeridir ve ağırlıklar ikili ticaret akımları kullanılarak belirlenmektedir”. Reel efektif döviz kuru ise TCMB tarafından “nominal efektif döviz kurundaki nispi fiyat etkileri arındırılarak” hesaplanmaktadır.

Kaynak: TCMB

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (29 TEMMUZ) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 22 Temmuz ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre %1 üzerinde büyürken, dolaşıma çıkan para son 2 haftadır geriliyor. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-21 aralığına yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-35 aralığına yükseldi. TL mevduatları önceki haftaya göre %2,1, kredi hacmi %1,0 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,1 milyar dolar artışla 142,2 milyar dolara yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 131,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar yükseldi, tüzel kişilerin 78,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 0,7 milyar dolar artışla 210,3 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 26,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 3,6 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 98,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 38,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 59,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 3,1 milyar dolar artışla 64,1 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 16,9 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 77 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 4 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,5 milyar dolarlık, DİBS’te 2,1 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

5 AĞUSTOS 2022, CUMA

TEMMUZ AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS

ABD’de işsizlik oranı Haziran 2022’de %3,6 (grafikte mavi çubuklar) ile önceki aya göre değişiklik göstermemiş, ortalama saatlik kazançlar (siyah çubuklar) yıllık %5,1 seviyesine gerilemişti. İşgücüne katılma oranı ise Haziran ayında aylık 1,1 yüzde puan düşüşle %62,2 olarak gerçekleşmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere işsizlik oranı (mavi çubuklar) pandemi öncesi seviyesine gerilerken, para politikasında dikkate aldığı çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi (PCE) (açık gri çubuklar) Haziran ayında %4,8 seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Haziran ayında nakit bütçe verilerinde 198,0 milyar TL gelir, 224,6 milyar TL gider kaydedilmiş, nakit bütçe dengesi 26,6 milyar TL açık vermişti. Böylece 2022 yılının ilk 6 ayında toplam 55,8 milyar TL nakit dengesi fazlası, 12-aylık toplama göre 47,9 milyar TL nakit dengesi açığı kaydedilmiştir. 2021 yılında 142,1 milyar TL nakit açığı gerçekleşmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Bütçe, dış borç, enflasyon, faiz kararları, istihdam, konut satışları, tüketici güveni

18 – 22 Temmuz haftasında, Avrupa Merkez Bankasından faiz artırımı, Temmuz ayı tüketici güveninde bozulma; Haziran ayı tarım ve yurt dışı üretici enflasyonunda yükseliş, konut satışlarında artış olasılığı yüksek, Haziran ayı merkezi yönetim bütçe dengesi ise fazla verecek.

18 TEMMUZ 2022, PAZARTESİ

HAZİRAN AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Dolar/TL’nin aylık %6,9, enerji fiyatlarının %2,9 arttığı Mayıs 2022’de Tarım-ÜFE aylık %16,18 artış kaydetmiş, yıllık artış ise %154,97 olmuştu. Haziran ayında Dolar/TL’nin aylık %8,1, enerji fiyatlarının ise %16,2 sert artış kaydetmesi Tarım-ÜFE’yi de hızlı yukarı çekecektir.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLERİ – TÜİK

Mayıs ayında merkezi yönetim bütçesi 317,8 milyar TL gelir (mavi çizgi), 173,8 milyar TL gider (kırmızı çizgi) kaydetmiş, böylece bütçe 144,0 milyar TL (gri çubuklar) fazla vermişti. Yılın ilk beş ayında ise bütçe toplamda 60 milyar TL açık verdi. 2022 yılı toplamında bütçe 192 milyar TL açık vermişti. Sadece Hazine’nin gelir gider dengesini gösteren ve merkezi yönetim bütçe dengesiyle genelde paralel sonuçlar gösteren nakit bütçe dengesinin Haziran ayında 26,6 milyar TL açık verdiğini hatırlatalım.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI ÜCRETLİ ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Nisan ayında arındırılmamış verilere göre sanayi sektöründe 4 milyon 862 bin, inşaat sektöründe 1 milyon 379 bin, ticaret ve hizmetler sektöründe 7 milyon 750 bin olmak üzere toplamda çalışan sayısı 13 milyon 992 bin oldu. Tüm sektörler toplamında çalışan sayısı aylık %1 artarken, alt detaylarda ticaret ve hizmetler sektöründe çalışan sayısı önceki aya göre %1,7 arttı, sanayi sektöründeki aylık artış %0,1 oldu, inşaat sektöründe ise çalışan sayısı aylık %0,2 oranında azaldı.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORÇ VERİLERİ – TCMB

Özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu Nisan ayında önceki aya göre 3,4 milyar dolar azalışla 156 milyar dolara (gri çubuklar) gerilemişti. Bankaların borcu 53,0 milyar dolar (mavi çizgi), bankacılık dışı finans sektörünün 7,7 milyar dolar (mor çizgi), finans dışı sektörün borcu 95,3 milyar dolardı (turuncu çizgi). Bankalar uzun vadeli dış borcunu Nisan ayında önceki aya göre 1,3 milyar dolar, banka dışı finansal kuruluşlar 0,2 milyar dolar, reel sektör ise 2,0 milyar dolar azaltmıştı. Grafikten görüleceği üzere finans sektörü 2019 yılı sonlarından itibaren uzun vadeli dış borcunu azaltma eğilimindeyken, finans dışı sektörün dış borç büyüklüğü yatay bir seyir izlemektedir. Sektör bazında bakıldığında, Nisan ayı itibariyle hizmet sektörünün borcu 57,1 milyar dolar, bankaların 53,0 milyar dolar, imalat sektörünün 22,7 milyar dolar, tarım sektörünün 15,4 milyar dolar, bankacılık dışı finans kuruluşlarının 7,7 milyar dolardır ve tarım sektörünün borcu 2020 yılı ikinci yarısından bu yana artış eğilimindedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

19 TEMMUZ 2022, SALI

HAZİRAN AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Konut satışları Mayıs 2022’de aylık %7,7 azalış, yıllık %107,4 artışla 122 bin 768 olmuştu. Yılın ilk beş ayında toplam konut satışları yıllık %37,7 artışla 575 bin 889 adet oldu. 2021 yılında toplam konut satışları 1 milyon 491 bin 856 adet olmuştu. Haziran ayında döviz kurundaki %8,1’lik artış ve konut kredi hacminde yükselişe paralel olarak konut satışlarında artış görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Nisan 2022’de Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku aylık %1 artışla 133,4 milyar dolar (sarı çubuklar) olmuştu. Reel sektörün dış borç stoku Nisan ayında 47,8 milyar dolar, özel sektör finans kuruluşlarının borcu 31,6 milyar dolar, TCMB’nin borcu 29,4 milyar dolar, kamu bankalarının borcu 24,5 milyar dolar seviyesindeydi. 2020 yılının başından itibaren reel sektörün kısa vadeli dış borcu artış eğilimini koruyor. Nisan 2022 itibariyle gelecek 12 ayda ödenecek dış borç büyüklüğü (gri çubuklar) ise 182,4 milyar dolara yükselmişti. Rezerv yeterliliği açısından bakıldığında Nisan ayı itibariyle brüt döviz rezervlerinin (siyah çubuklar) gelecek 12 ayda ödenecek toplam dış borç büyüklüğüne (sarı çubuklar) oranının %58’e gerilediğini görüyoruz. Brüt döviz rezervlerinin Mayıs ve Haziran aylarında da gerilediğini dikkate alırsak söz konusu oranın döviz kuru riski açısından dikkat edilmesi gereken bir veri olduğunu da ekleyelim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

20 TEMMUZ 2022, ÇARŞAMBA

TEMMUZ AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi (kırmızı çizgi), Haziran ayında bir önceki aya göre %6,2’lik düşüşle 63,4 seviyesine gerilemişti. Geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durum alt endeksi (mavi çizgi) ise Haziran ayında aylık %8,9’luk düşüşle 44,8 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100 eşik değerinin altındaki seviyeler kötümserliği ortaya koyuyor. Hane halkının maddi durum seviyesinin sert düştüğü Haziran ayında 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı (sarı çizgi) aylık %6,2’lik artışla 6.391 TL seviyesine yükseldi. Fiyatlardaki artış hızı hem hane halkının maddi durumunu hem de açlık sınırını olumsuz etkiliyor. Dolayısıyla kurdaki artışın ve temel ihtiyaç (gıda, barınma, enerji) grubundaki fiyatların artmaya devam etmesi halinde olumsuz görünüm de sürmeye devam edecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Dolar/TL’nin aylık %6,9 yükseldiği Mayıs 2022’de YD-ÜFE aylık %6,51, yıllık %100,54 artış kaydetmişti. YD-ÜFE’deki en hızlı aylık artış %22,5’lik artışla enerji üretiminde gerçekleşmişti. Haziran ayında Dolar/TL’nin aylık %8,1, enerji fiyatlarının ise %16,2 sert artış kaydetmesi YD-ÜFE’yi de yukarı çekmeye devam edecektir.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Mayıs ayında merkezi yönetim TL cinsi borç stoku 1 trilyon 87 milyar TL, yabancı para cini borç stoku 2 trilyon 276 milyar TL olmuş, böylece toplam borç stoku 3 trilyon 363 milyar TL olmuştu. Merkezi yönetimin döviz cinsi borç stoku Mayıs ayında son altı ayın en yükseği olan 144,8 milyar dolar seviyesine yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 TEMMUZ 2022, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

Tüketici enflasyonunun (TÜFE) yıllık %78,6’ya yükseldiği, üretim maliyetlerinin (Yİ-ÜFE) %138’lerin üzerine çıktığı bir resimde Merkez Bankasının %14 seviyesinde tuttuğu 1 hafta vadeli borç verme faizi olan politika faizinde artış olmayacak. Umarız TCMB politika faizini düşürmez.

Kaynak: Turkey Data Monitor

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – http://www.ecb.europa.eu/homel

9 Haziran tarihli toplantısında AMB yüksek enflasyona dikkat çekerek faiz artırımına yeşil ışık yaktıklarını duyurmuştu. Toplantı basın bültenine göre, AMB’nin enflasyon tahminleri 2022 yıl sonu için %6,8, 2023 yılı için %3,5 seviyesindedir. AMB’nin 2022 ve 2023 yılları için GSYH büyüme tahminleri ise sırasıyla %2,8 ve %2,1’dir. Euro Bölgesinde enflasyon oranının Haziran ayında tarihi zirve olan %8,6 seviyesine yükselmesi ve Euro/Dolar paritesinin 1 seviyesine kadar gerilemesine bağlı olarak piyasanın beklentisi AMB’nin 21 Temmuz tarihli toplantısında politika faizini 25-50 baz puan arasında artıracağı yönünde.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (8 TEMMUZ) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 1 Temmuz ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) mevduat hacmindeki düşüşün etkisiyle önceki haftaya göre %3 geriledi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-20 aralığına yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-33 aralığına yükseldi. TL mevduatları önceki haftaya göre %1,9, kredi hacmi %0,8 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,1 milyar dolar düşüşle 144,0 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 133,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 76,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,1 milyar dolar düştü, böylece yurt içi döviz mevduatları 3,6 milyar dolar düşüşle 209,9 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 26,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düşüşle 3,7 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 100,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 41,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 59,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,6milyar dolar artışla 58,4 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 17,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 60 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 17 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,3 milyar dolarlık, DİBS’te 2,0 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

22 TEMMUZ 2022, CUMA

MAYIS AYI TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK

Dolar/TL’nin aylık %0,6, enerji fiyatlarının %7,6 arttığı Nisan 2022’de Tarım-GFE aylık %7,45, yıllık %117,31 artış kaydetmişti. Gübre ve toprak geliştiricilerdeki aylık artış %10,0 (yıllık %241,6), hayvan yemindeki artış ise %8,8 (yıllık %121,7) olmuştu. Dolar/TL’nin aylık %6,9, enerji fiyatlarının %2,9 yükseldiği Mayıs ayında Tarım-GFE’de de artış göreceğiz.

Kaynak: TÜİK

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: İşsizlik, sanayi üretimi, perakende satışlar, ciro, Fed Bej Kitap raporu

13 – 15 Temmuz haftasında, Mayıs ayına ilişkin olarak öncü göstergeler; istihdamda, perakende satışlarda, sanayi üretiminde, ciro endekslerinde ve inşaat maliyetlerinde önceki aya göre artışa işaret ediyor. ABD’de ise Mayıs-Haziran dönemini kapsayan ve ekonomik görünümü özetleyen beşinci Bej Kitap raporunu takip edeceğiz.

13 TEMMUZ 2022, ÇARŞAMBA

MAYIS AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Nisan ayında mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı önceki aya göre 0,1 yüzde puan artışla %11,3 seviyesine yükselmişti. Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı da aylık 0,6 yüzde puan artışla %47,1 seviyesine yükselmişti. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı ise aylık 0,7 yüzde puan azalışla %21,7’ye gerilemişti. Mayıs ayı İSO imalat sektörü PMI endeksi ve SAMEKS sanayi ve hizmet sektörleri endeksleri imalat ve hizmet sektörlerinde istihdamın önceki aya göre arttığına işaret ediyor.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Dolar/TL’nin aylık %0,6 arttığı Nisan ayında inşaat maliyet endeksi aylık %6,1, yıllık %106,6 artış kaydetmişti. Alt detaylara göre; malzeme maliyetleri aylık %7,5 (%133,7), işçilik maliyetleri ise aylık %1,3 (yıllık 43,8) artmıştı. Dolar/TL kurunun aylık %6,9 artış gösterdiği Mayıs ayında inşaat maliyetlerinde artış görmek şaşırtıcı olmayacaktır.

Kaynak: TÜİK

ABD MAYIS-HAZİRAN DÖNEMİ 2022 YILI BEŞİNCİ BEJ KİTAP RAPORU – http://www.federalreserve.gov

1 Haziran’da açıklanan ve 11 Nisan-23 Mayıs dönemini kapsayan 2022 yılı dördüncü Bej Kitap (Beige Book) raporunda ABD’de referans alınan 12 bölgede ekonomik büyümenin sürdüğünü, çoğu bölgede büyümenin hafif veya ılımlı kaldığı, dört bölgenin ise büyüme hızının yavaşladığını okumuştuk. İmalat sektöründe büyüme devam ederken, perakende sektöründe artan enflasyon ve yüksek fiyatların etkisiyle yavaşlama sinyalleri vardı. Yüksek fiyatlar ve yükselen kredi faiz oranlarının etkisiyle konut satışları zayıfladı. Sekiz bölgede büyüme beklentileri düşerken, üç bölge resesyon endişelerini dile getirmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

14 TEMMUZ 2022, PERŞEMBE

MAYIS AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK

Sanayi üretim endeksi Nisan ayında aylık bazda değişiklik göstermezken yıllık bazda %10,8 artış kaydetmişti. Otomotiv sektörü üretiminin Mayıs ayında önceki aya göre yavaşlayarak büyümesi; ara malı, dayanıklı tüketim malları ve yatırım malları kapasite kullanım oranları ile SAMEKS Satın Alım Endeksinin Mayıs ayında önceki aya göre artış kaydetmesine bağlı olarak sanayi üretimi endeksinde de önceki aya göre artış ihtimali yüksek görünüyor.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Nisan ayında aylık %2,1, yıllık %14,7 artış kaydetmişti. Mayıs ayında mal stoklarının önceki aya göre azalması, perakende ticaret güven endeksinde son 3 aylık satışların önceki aya göre artış kaydetmesi, ihtiyaç kredi hacminin aylık %4,9 artması perakende satışların Mayıs ayında önceki aya göre artacağı ihtimalini ortaya koyuyor.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), 2022 yılı Nisan ayında aylık %6,0, yıllık %128,8 artış kaydetmişti. Sanayi sektörü ciro endeksi yıllık %125,2, inşaat ciro endeksi %108,9, ticaret ciro endeksi %128,9, hizmet ciro endeksi %145,7 artmıştı. Sektör bazında aylık artışlar sanayi sektöründe %4,1, inşaat sektöründe %8,2, ticaret sektöründe %7,1, hizmet sektöründe %6,5 olmuştu. Sanayi sektörü ve perakende satışların Mayıs ayında önceki aya göre büyümeye devam edeceğine dair öncü göstergeler, ciro endekslerinde de artış görülebileceği ihtimalini ortaya koyuyor.

Kaynak: TÜİK

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (8 TEMMUZ) – BDDK, TCMB

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Beklenti, bütçe, cari açık, dış ticaret, enflasyon, hizmet PMI, reel faiz

4 – 8 Temmuz haftasında, Temmuz ayına ilişkin olarak TCMB piyasa anket sonuçlarında enflasyon ve GSYH büyüme beklentilerine odaklanacağız. Haziran ayına ilişkin olarak enflasyonda yükseliş, reel faizde düşüş, dış ticaret verilerinde gerileme göreceğiz. Mayıs ayına ilişkin olarak cari açıkta artış sürpriz olmayacak, dış ticaret endeksleri ise şirketlerin karlılığı açısından önemli ipuçları verecek.

4 TEMMUZ 2022, PAZARTESİ

HAZİRAN AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Mayıs ayında yıllık %73,50, aylık %2,98 artış kaydetmişti. Yurt içi üretici fiyat endeksindeki (Yİ-ÜFE) artış ise yıllık bazda %132,16, aylık bazda %8,76 olmuştu. Yıllık artış olarak TÜFE ve Yİ-ÜFE arasındaki fark Mayıs ayında tarihi en yüksek seviye olan yüzde 59 puana yükselmişti. Merkez Bankası Katılımcı Beklenti Anketine göre TÜFE’nin aylık %3,77 artması bekleniyor. AA Finans anketine göre TÜFE’de aylık ortalama %4,44, Reuters anketine göre aylık ortalama %5,38 (yıllık %78,35) artış bekleniyor. Reuters anketinde ekonomistlerin yılsonu TÜFE beklentisi ortalaması ise %69,5 seviyesinde bulunuyor. Yİ-ÜFE’ye ilişkin olarak Haziran ayı imalat sektörü PMI verileri girdi maliyetlerinde sert yükselişe işaret etti. Nitekim Dolar/TL kurunun %8,89 yükseldiği Haziran ayında Yİ-ÜFE’nin paralel bir artış kaydetmesi halinde Yİ-ÜFE’deki yıllık artış %143 olacak. Söz konusu artış TÜFE ve Yİ-ÜFE arasındaki farkın (grafikte sarı çubuklar) yüzde 64 puana yükselmesine sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre Mayıs ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz oranı yüzde eksi 27,51, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz oranı yüzde eksi 5,63 olmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Mayıs ayında 19,0 milyar dolarlık ihracat, 29,6 milyar dolarlık ithalat yapılmış, böylece 10,6 milyar dolarlık dış ticaret açığı oluşmuştu. Haziran ayı imalat sektörü PMI verileri sektörde daralmaya, siparişlerde düşüşe işaret etti. Dış ticaret verilerinde önceki aya göre düşüş kaçınılmaz gözüküyor.

Kaynak: TÜİK

FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN (FKDF) NİSAN AYI DÖVİZ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ – TCMB

2022 yılı Mart ayında FKDF’lerin döviz varlıkları aylık 5,5 milyar dolar artışla 162,3 milyar dolara yükselmiş, döviz yükümlülükleri ise 276,4 milyar dolar ile önceki aya göre değişmemişti. Böylece FKDF’lerin net döviz pozisyonu aylık 5,5 milyar dolar azalışla 114,1 milyar dolara gerilemişti.

Kaynak: TCMB

5 TEMMUZ 2022, SALI

HAZİRAN AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Mayıs ayında TÜFE bazlı REDK aylık 1,2 puan düşüşle 55,62 seviyesine gerilemişti. Haziran ayında Dolar/TL’de %8’lik artış REDK’de düşüş getirecektir.

Kaynak: TCMB

HAZİRAN AYI KÜRESEL HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – TÜİK

Mayıs ayında JP Morgan ve S&P Global tarafından hazırlanan verilere göre küresel hizmet sektörü PMI endeksi 52,2 puan ile önceki aya göre değişiklik göstermemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Mayıs ayında girdi maliyetleri son 200 ayın en hızlı artışını kaydetmiş, paralelinde çıktı fiyatları da sert yükselmişti. Haziran ayı ilk tahminlerine göre ABD, Avustralya ve Euro Bölgesi’nde hizmet sektörleri önceki aya göre yavaş hızla büyümelerini sürdürdü, Japonya’da ise hizmet sektöründeki büyüme Haziran ayında hızlandı.

Kaynak: JP Morgan, S&P Global

7 TEMMUZ 2022, PERŞEMBE

HAZİRAN AYI BM KÜRESEL GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – http://www.foa.org

BM Gıda Fiyat Endeksi Mayıs ayında aylık bazda %0,6 düşerken yıllık %22,8 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Mayıs ayında Hazine bütçesi 316,5 milyar TL gelir, 167,2 milyar TL harcama gerçekleştirmiş, 149,2 milyar TL bütçe fazlası vermişti. Hazine 13,4 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmiş, 15,3 milyar TL kur farkı geliri elde etmiş, 178,3 milyar TL banka hesabına eklemiştir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (1 TEMMUZ) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 24 Haziran ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artmaya devam etti. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-19 aralığına yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları da %18-31 aralığına geriledi. TL mevduatları önceki haftaya göre %0,9, kredi hacmi %1,4 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,3 milyar dolar düşüşle 145,0 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 133,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, tüzel kişilerin 79,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı, böylece yurt içi döviz mevduatları 0,9 milyar dolar artışla 213,5 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 26,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 4,0 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 101,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı; altın rezervleri 41,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 60,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artışla 57,8 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 17,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 98 milyon dolar ve DİBS’te 58 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi; böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,3 milyar dolar, DİBS’te 2,0 milyar dolarlık net satış yaptı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

8 TEMMUZ 2022, CUMA

TCMB TEMMUZ AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Haziran ayında piyasa katılımcıları 2022 yılını TÜFE’nin yıllık %64,6 seviyesinden kapatmasını, 2022 yılında toplam 37,0 milyar dolar cari açık verilmesini, 2022 yılında %3,5’lik GSYH büyümesi kaydedilmesini bekliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre ihracat miktar endeksi önceki aya göre hafif gerilemiş, ithalat miktar endeksi aylık %8,9 düşmüş, ihracat birim değer endeksi aylık %3,2 artmış, ithalat birim değer endeksindeki aylık artış ise %4,9 olmuştu. Daha anlaşılabilir bir anlatımla: Nisan ayında miktar bazında ihracattaki düşüş ithalat miktarına göre daha hafif olsa da birim değer bazında ithalat fiyatı ihracat fiyatından daha fazla artmıştır, söz konusu artış Şubat 2021’den itibaren hızlanarak artmaktadır. Mayıs ayı dış ticaret verileri ihracat miktar endeksinde düşüş, ithalat miktar endeksinde yatay bir seyre işaret ediyor. Dikkatimiz birim değer endekslerine yönelmiş olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Nisan ayında cari işlemler dengesi 2,7 milyar TL açık vermişti. Mayıs ayında 10 milyar dolar dış ticaret açığı kaydedilmesi cari açıkta paralel bir artışa sebep olacak, turizm gelirlerindeki artış ise (yaklaşık 1 milyar dolar) cari açığı azaltıcı yönde etki yaratacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ABD HAZİRAN AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – http://www.bls.gov

Mayıs ayında ABD’de işsizlik oranı %3,6 ile önceki aya göre değişiklik göstermemiş, ortalama saatlik kazançlar 31,95 dolar ile önceki yıla göre %5,24 artış kaydetmişti.