8 – 12 Ağustos haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketinde enflasyon beklentilerinde yükseliş göreceğiz. Haziran ayına ilişkin olarak; inşaat maliyetlerinde, istihdamda, sanayi üretiminde, perakende ticarette önceki aya göre artış, cari açıkta ise önceki aya göre düşüş ihtimali var.
10 AĞUSTOS 2022, ÇARŞAMBA
HAZİRAN AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK
Mayıs ayında arındırılmamış verilere göre işsizlik oranı %10,1’e, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,9’a gerilemişti. Geniş tanımlı işsizlik oranı (işsiz olup iş aramaktan vazgeçenler) arındırılmamış verilere göre %21,7’ye, mevsim etkisinden arındırılmış verilere göre %22,4’e yükselmişti. SAMEKS Sanayi ve Hizmet Sektörleri İstihdam Alt Endekslerine göre Haziran ayında istihdam artış hızlarının Haziran ayında önceki aya göre hızlanma kaydetmesi istihdam tarafında iyileşme sinyali veriyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
HAZİRAN AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
Dolar/TL kurunun aylık %6,91 arttığı Mayıs 2022’de inşaat maliyet endeksi aylık %3,97, yıllık %105,73 artış kaydetmişti. Alt endeks bazında, malzeme endeksi aylık %4,97 (yıllık %130,73), işçilik endeksi aylık %0,18 (yıllık %44,06) artış kaydetmişti. Dolar/TL kurundaki aylık artışın %8,1 arttığı Haziran ayında inşaat maliyetlerinde de artış göreceğiz.
Kaynak: Turkey Data Monitor
11 AĞUSTOS 2022, PERŞEMBE
HAZİRAN AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB
Mayıs ayında cari işlemler dengesi 6,5 milyar dolar açık vermişti. Haziran ayında turizm net gelirlerinin (grafikte mavi çubuklar) önceki aya göre 0,6 milyar dolar artması, dış ticaret açığının (gri çubuklar) da önceki aya göre 2,4 milyar dolar azalmasına bağlı olarak Haziran ayında cari açık (siyah çubuklar) 3,5 milyar dolara gerileyebilir. Temmuz ayında ise dış ticaret açığının aylık 2,4 milyar dolarlık artışla 10,6 milyar dolara yükselmesi, cari açıkta paralel bir artış etkisi yaratacaktır.
Kaynak: Turkey Data Monitor
HAZİRAN AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TCMB
İhracat birim değer endeksi Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %11,6 artmış , ithalat birim değer endeksindeki yıllık artış %34,3 olmuştu. Miktar olarak ihracat endeksi yıllık %3,3, ithalat endeksi yıllık %6,8 artmıştı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Mayıs ayında aylık %9,3 azalmış, ithalat miktar endeksi aylık %4,4 artmıştı. İhracat birim değer endeksinin (grafikte siyah çubuklar) ithalat birim değer endeksine (grafikte gri çubuklar) bölünmesiyle hesaplanan ve 2021 yılı Mayıs ayında 91,6 olan dış ticaret haddi, yıllık 15,4 puan azalışla, Mayıs 2022’de 76,2 seviyesine gerilemişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
12 AĞUSTOS 2022, CUMA
AĞUSTOS AYI TCMB PİYASA KATILIMCILARI BEKLENTİ ANKETİ VERİLERİ – TCMB
Temmuz ayı anketinde yıl sonu TÜFE beklentisi %69,94’e, 12 ay sonrası TÜFE beklentisi %40,23’e, 24 ay sonrası TÜFE beklentisi %24,27’ye yükselmişti. Yıl sonu Dolar/TL kurunun 18,988, 12-ay sonrası beklenti 20,921 seviyesindeydi. Yıl sonu 12 aylık cari açık toplamının 37,5 milyar dolara yükselmesi beklenirken, yıl sonu GSYH büyüme beklentisi %3,63 seviyesinde, 2023 sonu GSYH büyüme beklentisi ise %3,80 seviyesinde bulunuyordu.
Kaynak: Turkey Data Monitor
HAZİRAN AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSLERİ – TÜİK
Mayıs ayında sanayi üretimi aylık %0,5, yıllık %9,1 artış kaydetmişti. Haziran ayında kapasite kullanım oranları önceki aya göre geriledi. Ancak perakende ticaret sektörü satışlarında, SAMEKS Sanayi Endeksi ile reel kesim güven endeksi yatırım harcamaları alt endeksi ve otomotiv sektörü üretiminde önceki aya göre artış kaydedeceği ihtimalini canlı tutuyor.
Kaynak: TÜİK
HAZİRAN AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK
Perakende satış hacmi Mayıs 2022’de aylık %1,9, yıllık %20,8 artış kaydetmişti. Haziran ayında perakende ticaret satışlarında ve ihtiyaç kredilerinde önceki aya göre artış kaydedilmesi perakende satışlarda aylık artış ihtimalini ortaya koyuyor.
8–12 Kasım haftasında Eylül ayına ilişkin olarak sanayi üretiminde artış, perakende satışta görece zayıflık, cari işlemler fazlasında artış, dış ticaret haddinde düşüş, inşaat maliyetinde hızlanma göreceğiz. Kasım ayı TCMB Beklenti Anket sonuçlarında ise enflasyon, kur ve büyüme beklentilerine odaklanacağız.
10 KASIM 2021, ÇARŞAMBA
EYLÜL AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK
Kovid-19 vakalarının artmaya devam etmesi Ağustos ayında hizmet sektörü istihdamını aşağı çekmişti. Ağustos ayında işsizlik oranı %12,1 ile önceki aya göre değişiklik göstermemiş, mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,1 yüzde puan artışla %12,1 seviyesine yükselmişti. Ağustos ayında işgücü aylık %0,9’luk artışla 33 milyon 500 bin kişi, istihdam aylık %0,9’luk artışla 29 milyon 481 bin kişi oldu. Tarım dışı istihdam 23 milyon 846 bin ile önceki aya göre değişiklik göstermedi. Sanayi istihdamı aylık %3,5 artışla 1 milyon 488 bin, inşaat sektörü istihdamı %9,8’lik artışla 95 bin kişi olurken hizmet sektörü istihdamı aylık %1,5 azalışla 5 milyon 161 bin kişi oldu. İşsiz sayısı aylık %7’lik artışla 1 milyon 733 bin kişi oldu. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı ise Ağustos ayında bir önceki aya göre 1,7 puan azalarak %22,0 oldu.
Kaynak: TÜİK
EYLÜL AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Arındırılmamış verilere göre Ağustos ayında ihracat birim değer endeksi bir önceki aya göre %2,9 azalırken, ihracat hacim endeksi aylık %18,7 artış kaydetmişti. İthalat birim değer endeksi ise aynı dönemde %2,4, ithalat hacim endeksi %9,4 artmıştı. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve bir önceki ay 91,6 olan dış ticaret haddi, 13,6 puan azalışla, 2021 yılı Ağustos ayında 86,8 seviyesine gerilemişti. İthalat birim değerinin ihracat birim değerinden daha hızlı artıyor olması ithal edilen ürünlerin ihraç edilenlerden daha pahalı olduğunu gösteriyor. TÜİK dış ticaret istatistiklerine göre Eylül ayında ihracat önceki aya göre %10 arttı, ithalat ise yatay kaldı. Dolayısıyla Eylül ayında ihracat miktar endeksinde önceki aya göre artış, ithalat endeksinde ise yatay bir hareket göreceğiz.
Kaynak: TÜİK
EYLÜL AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
İnşaat maliyet endeksi Ağustos ayında yıllık %42,13, aylık %0,93 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %0,83, işçilik endeksi %1,19 artmıştı. Yıllık artışlar malzeme endeksinde %51,94, işçilik endeksinde %21,54 olmuştu. Eylül ve Ekim aylarında döviz kurundaki artışın hızlanması başta malzeme maliyetleri olmak üzere inşaat maliyetlerini dolayısıyla da konut fiyatlarını yukarı çekecek.
Kaynak: Turkey Data Monitor
11 KASIM 2021, PERŞEMBE
EYLÜL AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB
Turizm gelirlerindeki artışın etkisiyle cari işlemler dengesi Ağustos ayında 0,5 milyar dolar fazla vermişti. Eylül ayında dış ticaret açığının (grafikte sarı çubuklar) önceki aya göre 1,7 milyar dolar azalması, net turizm gelirinin (mavi çubuklar) ise önceki aya göre 0,8 milyar dolar gerilemesine bağlı olarak cari işlemler dengesi (siyah çubuklar) Eylül ayında 1,4 milyar dolar fazla verebilir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
5 KASIM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
29 Ekim ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artışını sürdürdü. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre yatay kaldı, TL cinsi krediler ise hafif yükseldi. 21 Ekim TCMB toplantısında politika faizinin 2 puan düşüşle %16’ya çekilmesinin ardından TL cinsi mevduat faiz oranları da benzer oranda %13-17 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu, TL cinsi ticari kredi faiz oranları yüzde 1 puan geriledi, tüketici kredi faiz oranlarında düşüş olmadı. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artışla 114,4 milyar dolara yükseldi, tüzel kişilerin 0,8 milyar dolar azalışla 87,8 milyar dolara geriledi, yurt dışı mevduatlar 0,3 milyar dolar düşüşle 24,5 milyar dolara geriledi, böylece toplam DTH büyüklüğü 29 Ekim haftasında 1,2 milyar dolar düşüşle 229,1 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar azalarak 5,4 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 123,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 39,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 84,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar artarak 23,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 28,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. Yurt dışı yerleşikler 29 Ekim ile biten haftada hisse senetlerinde 24 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 70 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.
12 KASIM 2021, CUMA
KASIM AYI TCMB BEKLENTİ ANKETİ – TCMB
Ekim ayında TL’de yaşanan sert değer kaybının etkisi Merkez Bankası Ekim ayı Beklenti Anketine doğrudan yansıdı. Ekim ayında TÜFE’nin aylık artışı %1,94’e, yıl sonu TÜFE beklentisi %17,63’e yükseldi. Ekim ayı anketinde yıl sonu Dolar/TL kur beklentisi 9,22’ye, gelecek 12 ayda ise 10,00 seviyesine yükseleceği bekleniyor. 2021 yılı GSYH büyüme beklentisi %8,93’e yükselirken 2022 yıl sonu büyüme beklentisi %4,15’e gerilemişti. Anket sonuçlarından Merkez Bankasının 21 Ekim toplantısıyla birlikte gelecek 3 ayda politika faizini %17’nin altına kadar düşürebileceği beklentisini edinmiştik. TCMB’nin 21 Ekim tarihli toplantısında politika faizini %18’den %16’ya düşürmesi sonrasında kurda yaşanan sert yükselişler Kasım ayı anketinde enflasyon ve kur beklentilerini yukarı çekebilir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EYLÜL AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK
Ağustos ayında sanayi üretimi aylık %5,4, yıllık %13,8 artış kaydetmişti. Aylık bazda sermaye malı imalatı %15,6, ara malı imalatı %4,6, dayanıksız tüketim malı imalatı %2,5, dayanıklı tüketim malı imalatı %0,1 artmıştı. Eylül ayı öncü göstergeleri sermaye ve ara malı üretimi kapasite kullanımında önceki aya göre hızlanmaya; tüketim malı imalatında ise hafif kapasite artışına işaret etmişti. Eylül ayında ihracatın önceki aya göre arttığını ve mal stoklarındaki azalmanın sürdüğünü dikkate aldığımızda sanayi üretiminin Eylül ayında ihracat siparişlerini karşılamak ve mal stoklarını artırmak amacıyla yükselişini sürdürdüğünü göreceğiz. Ekim ayında ise sanayi üretimi, Eylül ayına göre daha iyi bir performansa işaret etmiyor.
Kaynak: TÜİK
EYLÜL AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK
Perakende satışlar Ağustos ayında aylık bazda zayıf seyrini sürdürmüştü. Perakende satış hacmi Ağustos ayında aylık %0,3, yıllık %15,0 artış kaydetmişti. Eylül ayında ihtiyaç kredilerinin önceki aya gerilemesi, satışlarda zayıflama ve siparişlerde ılımlı artışı dikkate aldığımızda perakende satışlarda Ağustos ayına göre hızlanma ihtimali düşük gibi görünüyor. Ekim ayında da benzer bir görünüm var.
Kaynak: TÜİK
EYLÜL AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK
Ağustos ayında sanayi sektörü ciro endeksi bir önceki aya göre %5,5, inşaat ciro endeksi %0,5, ticaret ciro endeksi %3,9, hizmet ciro endeksi %2,1 artış kaydetmişti. Yıllık bazda artışlar sanayi sektöründe %56,7, inşaat sektöründe %36,8, ticaret sektöründe %39,1, hizmet sektöründe %66,9 oldu. Sanayi sektörünün Eylül ayında önceki aya göre büyümesini sürdürmesi, perakende satışlarda ise yatay bir görünüm ortaya koyması sanayi ciroda daha iyi bir performans görme olasılığını ortaya koyuyor.
11–15 Ekim haftasında; Ağustos ayına ilişkin olarak önceki aya göre cari işlemler açığında önemli bir değişiklik olmayacak, istihdamda iyileşme işaretleri yok, sanayi üretimi ve perakende satışlar artışını sürdürecek, dış ticaret endeksleri yükselecek, inşaat maliyetlerindeki artış sürecek. Eylül ayına ilişkin olarak ise TCMB Beklenti Anketi’nde TÜFE ve döviz kuru beklentileri yukarı çekilebilir.
11 EKİM 2021, PAZARTESİ
AĞUSTOS AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB
Cari işlemler dengesi Temmuz ayında 0,7 milyar dolar açık vermiş, Ocak-Temmuz döneminde cari açık toplamı 13,7 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Dış ticaret açığı Ağustos ayında önceki aya göre hemen hemen aynı kaldığı için cari açık üzerinde önceki aya göre bir etki yaratmayacak. Öte yandan Ağustos ayında ülkeye gelen turist sayısının önceki aya göre hafif gerilemesi net turizm gelirlerinin de gerilemesine sebep olacak. Dolayısıyla Ağustos ayında cari işlemler dengesinde önemli bir değişiklik görmeyeceğiz.
Kaynak: Turkey Data Monitor
AĞUSTOS AYI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ – TÜİK
Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı Temmuz ayında bir önceki aya göre ise 1,4 puanlık artışla %12,0 seviyesine yükselmişti. Ağustos ayı İSO imalat sektörü PMI endeksi verilerinde sektörün istihdam artışını koruduğunu okumuştuk. Kredilerde Ağustos ayında kaydedilen yavaşlama da harcanabilir gelirde bozulmanın sürdüğünü gösteriyor. Mevcut veriler Ağustos ayında istihdamda önemli bir iyileşme ortaya koymuyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
12 EKİM 2021, SALI
AĞUSTOS AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK
Temmuz’da ihracat ve yatırım harcamalarında düşüş ve iç talepte yavaşlamanın etkisiyle sanayi üretimi bir önceki aya göre %4,2 daralmıştı. Ağustos ayına ilişkin olarak bir önceki aya göre ihracatın artması, yatırım malları imalatı kapasite kullanım oranında hızlanma ve hem ihracat siparişleri hem de yurt içi siparişlerde artış yaşanması sanayi üretiminin de Ağustos ayında önceki aya göre artışını koruyacağına işaret ediyor.Devam eden küresel tedarik zincirindeki kısıtlar, ara mal ve mamul mal stoklarının azalmasına sebep olduğundan Türkiye’de yatırım ve/veya ara mal imalatındaki artış Eylül ayında da artışını sürdürecek.
Kaynak: Turkey Data Monitor
AĞUSTOS AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK
Perakende satış hacmi Temmuz ayında yıllık %12,3, aylık %0,7 artış kaydetmişti. Perakende satışlardaki aylık artış hızı önceki aya göre yavaşlamış, sebebi de dayanıklı tüketim mallarına olan talebin önceki aya göre düşmesi olmuştu. Ağustos ayında, bir önceki aya göre mamul mal stoklarının gerilemeye devam etmesi, ihtiyaç kredilerinde artış, perakende ticaret güven endeksinde son 3 aylık satış hacminin yükselmesi perakende satışların Ağustos ayında aylık artışını sürdüreceğine işaret ediyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
AĞUSTOS AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK
Temmuz ayında toplam cironun yıllık artış hız yavaşlamış, bir önceki aya göre ise düşüş kaydetmişti. Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %45,1 artmıştı. Temmuz ayında yıllık bazda ciro artışları sanayi sektöründe %54,9, inşaat sektöründe %26,5, ticaret sektöründe %33,8, hizmet sektöründe ise %77,2 olmuştu. Toplam ciro endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre ise %1,9 azalmıştı.
Kaynak: TÜİK
13 EKİM 2021, ÇARŞAMBA
EYLÜL AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK
Konut satışları Ağustos ayında aylık %31,2 artarak, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %17,0 azalarak 141 bin 400 olmuştu. Böylece yılın ilk 8 ayında toplam konut satışları 801 bin 995 adet ile bir önceki yılın aynı dönemine göre %21,7 gerileme kaydetti. Yılın ilk 8 ayında yabancılara konut satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre %47,6 artışla toplam 30 bin 849 adet oldu. Konut satışları 2020 yılında toplam 1,5 milyon adet ile rekor kırmıştı.
Kaynak: TÜİK
AĞUSTOS AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Dış ticaret miktar endeksleri Temmuz ayında önceki aya göre gerilemiş, birim değer endeksleri ise artmıştı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi bir önceki aya göre %2,8, ithalat miktar endeksi %0,1 düşmüştü. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve Temmuz 2020’de 104,1 olan dış ticaret haddi ise Temmuz 2021’de 12,5 puan azalışla 91,6 seviyesine gerileyerek önceki aya göre değişiklik göstermemişti.
Kaynak: TÜİK
14 EKİM 2021, PERŞEMBE
EYLÜL AYI TARIM ÜFE – TÜİK
Tarım üreticilerinin maliyetleri Ağustos’ta artarak devam etmişti. Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) Ağustos ayında yıllık %24,69, aylık %1,77 artış kaydetmişti. Son 10 yılda Tarım-ÜFE’nin yıllar itibariyle aylık artış ortalaması 2020 yılında %1,63 ortalama değeri ile rekor kırmıştı. 2021 yılının ilk 8 ayında aylık artışların ortalaması %1,48 seviyesinde bulunuyor. Ancak kış aylarıyla birlikte söz konusu maliyet artışlarına tanık olacağız.
Kaynak: TÜİK
AĞUSTOS AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
Temmuz ayında döviz kurundaki düşüş inşaat maliyetlerinin artmasına engel olamamıştı. İnşaat maliyet endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre %2,56, bir önceki yılın aynı ayına göre %44,76 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %3,13, işçilik endeksi %1,06; bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi %56,41, işçilik endeksi %21,01 artmıştı.
Kaynak: Turkey Data Monitor
AĞUSTOS AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB
Özel sektörün Temmuz ayı itibariyle uzun vadeli yurt dışı kredi borcu 163,8 milyar dolar, kısa vadeli yurt dışı kredi borcu 9,5 milyar dolar ile toplamda 173,3 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Özel sektör gelecek 1 yıl içinde 42,1 milyar dolar borç anapara geri ödemesi gerçekleştirecek. Özel sektörün toplam dış borcu 246,2 milyar dolar ile rekor kırdığı Şubat 2018’den bu yana %30 gerilemişken aynı dönemde GSYH dolar cinsinden %14 erimiş durumda. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi dış borçtaki (gri çubuklar) gerilemeye paralel olarak özel sektörün dış borcunun GSYH’ye oranı (mavi çizgi) Haziran 2019’da gördüğü en yüksek %29,6 seviyesinden 2021 yılı ikinci çeyreğinde %22,7 seviyesine gerilemiştir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
TCMB VE BDDK, 8 EKİM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
1 Ekim ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faiz oranları %16-19 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar azalışla 113,6 milyar dolara, tüzel kişilerin 1,5 milyar dolar azalışla 86,1 milyar dolara geriledi, yurtdışı mevduatlar 24,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar geriledi. Böylece DTH hacmi 1 Ekim haftasında önceki haftaya göre 2,6 milyar dolar azalışla 226,8 milyar dolar seviyesine geriledi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar azalışla 5,5 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 121,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 38,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 83,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı da önceki haftaya göre 5,2 milyar dolar artışla 23,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 29,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler 1 Ekim ile biten haftada hisse senetlerinde 93 milyon dolar, DİBS’te 146 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdiler.
15 EKİM 2021, CUMA
EKİM AYI TCMB BEKLENTİ ANKETİ – TCMB
TCMB’nin düzenlediği Eylül ayı Beklenti Anketi sonuçlarına göre yıl sonu TÜFE %16,74’e, yıl sonu GSYH büyümesi %8,23’e, 2022 yıl sonu GSYH büyümesi %4,2’ye yükselmişti. 2021 sonu Dolar/TL kuru beklentisi 8,918’e hafif gerilemiş, 2022 sonu kur beklentisi ise 9,559’a yükselmişti. 2021 sonu 12-aylık toplam cari açık beklentisi 22,4 milyar $ seviyesine gerilemişti. Aşağıdaki grafikte yıl sonu TÜFE beklentilerindeki artış (grafikte kırmızı çizgi) hızlanmasına rağmen TCMB’nin politika faizini (siyah çizgi) Eylül ayı toplantısında %18’e düşürmesi ve bunun üzerine Dolar/TL döviz kurunun 9,00 seviyelerine yaklaşması Ekim anketinde TÜFE’de artış beklentisini de yukarı çekecektir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EYLÜL AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Bütçe gelirlerinin Ağustos ayında giderlerden daha hızlı artması bütçe açığının azalmasını sağlamıştı. 2021 yılının ilk sekiz ayında merkezi yönetim bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre %34’lük artışla 872,6 milyar TL, giderler %20’lik artışla 910,1 milyar TL oldu. Böylece ilk sekiz ayda bütçe açığı toplamı, yıllık %66 düşüşle 37,5 milyar TL oldu. Yılın ilk 8 ayında faiz dışı gelirlerde artış ve faiz dışı giderlerdeki azalışın etkisiyle, faiz dışı fazla kaydedildi. Eylül ayı Hazine nakit bütçe verilerine göre ise Eylül ayında gelirler aylık %37 düşüşle 111,0 milyar TL, giderler %30 artışla 144,2 milyar TL oldu. Böylece Ağustos ayında 64,3 milyar TL fazla veren nakit bütçe dengesi Eylül ayında 32,9 milyar TL açık vermiş oldu.
Kaynak: Turkey Data Monitor
AĞUSTOS AYI KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB
Kısa vadeli dış borç stokundaki artış eğilimi Temmuz ayında devam etmişti. Temmuz ayında kısa vadeli dış borç stoku (aşağıdaki grafikte gri çubuklar) önceki aya göre 0,2 milyar dolar artışla 125,3 milyar dolar olmuştu. 2020 yılı sonunda kısa vadeli dış borç stoku 114,3 milyar dolar idi. Orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç stoku ise 168,7 milyar dolar ile önceki aya göre 3,7 milyar dolar artmıştı.
13 – 17 Eylül haftasında üretim, tüketim, bütçe, dış borç, cari açık, konut ve beklenti anketi sonuçları açıklanacak. Temmuz ayında büyük olasılıkla önceki aya göre sanayi üretiminde düşüş, perakende satışlarda artış görülecek. Temmuz ayı cari işlemler açığının seyri turizm gelirlerinde önceki aya göre değişime bağlı olacak.
13 EYLÜL 2021, PAZARTESİ
TEMMUZ AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSLERİ – TÜİK
Sanayi üretimi Haziran ayında otomotiv üretimi, iç talep ve yatırım harcamalarının desteğiyle bir önceki aya göre %2,3 artış kaydederken, yıllık artış %23,9 olmuştu. Temmuz ayı öncü göstergeleri ise sanayi üretiminde önceki aya göre düşüşe işaret ediyor. Temmuz ayında; otomotiv sektörü üretimi önceki aya göre %39, toplam ihracat hacmi %17, en büyük ihracat kalemi olan otomotiv ihracatı %28 daraldı. Öte yandan, imalat sektörü kapasite kullanım oranı (KKO) Temmuz ayında önceki aya göre %0,1’lik hafif yükselişle yatay kaldı: KKO, aramalı imalatında önceki aya göre hafif arttı, dayanıklı tüketim malı imalatında %1,3 düştü, sermaye malı imalatında %2,0 geriledi. Temmuz ayında mamul mal stokunun önceki aya göre düşmesi yatırım harcamalarındaki aylık artışı destekledi. Dolayısıyla ağırlıklı olarak Temmuz ayında otomotiv üretimindeki düşüşe bağlı olarak sanayi üretimi endeksinde de büyük olasılıkla düşüş göreceğiz.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK
Covid-19 kaynaklı aşılamaların hızlanmasına bağlı olarak hizmet sektöründeki kısıtlamaların gevşetildiği Haziran ayında takvim ve mevsimsellikten arındırılmış perakende satış endeksi bir önceki aya göre aylık %14,4, bir önceki yılın aynı ayına göre %17,4 artış kaydetmişti. Perakende ciro ise Haziran ayında aylık %18,6, yıllık %40,9 artış kaydetmişti. Temmuz ayı Perakende Ticaret Güven Endeksi verilerinde “mevcut mal stok seviyesi” alt endeksinin önceki aya göre gerilemesi perakende satışlarda önceki aya göre artışa işaret ediyor. Öte yandan Temmuz ayında konut ve taşıt hariç bireysel kredilerdeki artış hızının hafif yavaşlaması perakende satışlarda da aylık bazda yavaşlatıcı bir etkiye sebep olabilir.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK
Ciro endekslerindeki aylık artış Haziran ayında hızlanmıştı. Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), Haziran ayında aylık %9,5, yıllık %63,1 artış kaydetmişti. Sanayi sektörü ciro endeksi yıllık %78,2, inşaat ciro endeksi %29,7, ticaret ciro endeksi %55,5, hizmet ciro endeksi %74,8 arttı. Aylık bazda sanayi sektörü ciro endeksi %6,2, inşaat ciro endeksi %1,9, ticaret ciro endeksi %12,2, hizmet ciro endeksi %11,9 arttı. Alt sektör bazında aylık olarak en yüksek ciro artışını %57,8’lik artış ile Haziran ayında Covid-19 kaynaklı kısıtlamaların gevşetildiği hizmet sektörü altında yer alan “konaklama ve yiyecek” sektörü elde etmişti.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB
Haziran ayında dış ticaret açığındaki düşüşün desteğiyle cari işlemler açığı 1,1 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Temmuz ayında ise dış ticaret açığının Haziran ayına göre 1,5 milyar dolar artması cari açığın eş değer miktarda artmasına sebep olacak ancak Temmuz ayındaki turizm gelirleri söz konusu etkiyi azaltacak. Dolayısıyla Temmuz ayında turizm gelirlerinin ne kadar artacağı, cari işlemler açığı üzerinde önemli rol oynayacak. Haziran ayında geriye dönük 12-aylık cari işlemler açığı toplamı ise Mayıs ayına göre gerileyerek 29,7 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. 2022-2024 Orta Vadeli Program’da Hükümet 2021 yılında 21 milyar dolar cari işlemler açığı kaydedeceğini tahmin ediyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
14 EYLÜL 2021, SALI
AĞUSTOS AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK
Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) Temmuz ayında yıllık %22,80, aylık %1,34 artış kaydetmişti.
Kaynak: TÜİK
AĞUSTOS AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK
Türkiye genelinde konut satışları Temmuz ayında bir önceki aya göre %20 azalarak 107 bin 785 olmuştu. Ocak-Temmuz döneminde konut satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre %22,7 azalışla 660 bin 595 seviyesine gerilemişti. Ağustos ayında döviz kurundaki gerileme konut satışlar
Kaynak: TÜİK
15 EYLÜL 2021, ÇARŞAMBA
AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Merkezi yönetim Temmuz ayında 95,3 milyar TL gelir elde etmiş, 141,1 milyar TL harcama gerçekleştirmiş, bütçe açığı da giderlerin gelirlerden daha hızlı artmasına bağlı olarak bütçe açığı önceki aya göre yaklaşık 2 kat artışla 45,8 milyar TL seviyesine yükselmişti. 2021 yılı ilk 7 ayında bütçe açığı toplamı 78,3 milyar TL oldu. Bütçe açığı, 2020 yılının ilk 7 ayında 139,1 milyar TL, 2020 yılının genelinde 172,7 milyar TL olarak kaydedilmişti. Türk lirasındaki değer kaybının özellikle faiz harcamaları olmak üzere merkezi yönetim bütçe giderlerinde de hızlanmayı beraberinde getirmesinin iki sonucuna dikkat çekelim: Vergi gelirleri bütçe giderlerini karşılamakta zorlanırken, borçlanma ihtiyacı artmaya devam etmektedir. 2022-2024 Orta Vadeli Program’da 2021 yılında toplam bütçe açığının bir önceki yıla göre %31’lik artışla 230,0 milyar TL seviyesine yükselmesi bekleniyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
16 EYLÜL 2021, PERŞEMBE
TEMMUZ AYI MERKEZ BANKASI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB
Merkez Bankası konut fiyat endeksi (KFE), Haziran ayında bir önceki aya göre %2,7 oranında artış kaydederken; bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %29,2, reel olarak %9,9 oranında artış kaydetmişti.
Kaynak: TCMB
TEMMUZ AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB
Özel sektör Haziran ayında yurtdışı kredi borcunu önceki aya göre azaltmıştı. TCMB verilerine göre, Haziran sonu itibarıyla, özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu, 2020 yılı sonuna göre 0,5 milyar dolar artarak 174,0 milyar dolar olurken Mayıs ayına göre 1,5 milyar dolar gerileme kaydetmişti. Vade bazında bakıldığında, özel sektörün uzun vadeli kredi borcu Mayıs ayına göre 1,5 milyar dolar azalarak 164,5 milyar dolar olurken, kısa vadeli borcu 9,5 milyar dolar ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Haziran sonu itibarıyla, uzun vadeli yurt dışı kredi borcunun %40,8’ini finansal kuruluşlar, %59,2’sini finansal olmayan kuruluşlar; kısa vadeli kredi borcunun ise %83,8’ini finansal kuruluşlar, %16,2’sini finansal olmayan kuruluşlar oluşturmuştu. Özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu, Haziran sonu itibarıyla kalan vadeye göre gelecek 1 yıl içinde gerçekleştirilecek anapara geri ödemelerinin toplamı 41,6 milyar dolardır.
Kaynak: Turkey Data Monitor
TCMB VE BDDK, 10 EYLÜL 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
3 Eylül ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya yatay kalırken dolaşıma çıkan banknot ve madeni para büyüklüğü önceki haftaya göre geriledi. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. TL cinsi mevduat faiz oranları %15-20 aralığına hafif yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığında kalarak önceki haftaya göre değişmedi. Gerçek kişilerin döviz mevduatlarının (DTH) önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar artışla 115,0 milyar dolara, tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar artışla 87,9 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak DTH hacmi 3 Eylül haftasında 1,2 milyar dolar artışla 230,6 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre hafif gerileyerek 6,6 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 119,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 78,0 milyar dolar ile değişiklik göstermedi. Merkez Bankasının net rezerv açığı da önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artarak 21,1 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi stoku ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı 33,3 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 3 Eylül ile biten haftada hisse senetlerinde 99 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 2 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdiler.
Kaynak: Turkey Data Monitor
17 EYLÜL 2021, CUMA
MERKEZ BANKASI EYLÜL AYI BEKLENTİ ANKETİ SONUÇLARI – TCMB
TCMB’nin piyasa katılımcıları ile yaptığı Ağustos ayı Beklenti Anketi sonuçlarına göre yıl sonu TÜFE beklentisi %16,30’a, yıl sonu GSYH büyüme beklentisi %5,96’ya, 2021 yıl sonu GSYH büyümesi %4,01 seviyelerine yükselmişti. Öte yandan yıl sonu Dolar/TL kuru beklentisi 8,943’e, yıl sonu cari işlemler açığı beklentisi 23,5 milyar dolar seviyesine gerilemişti. 2022-2024 Orta Vadeli Program’da Hükümet 2021 yılı sonunda TÜFE’de %16,2’lik artış; 2021 yılı genelinde GSYH’de %9,0 oranında büyüme ve 21 milyar dolar cari işlemler açığı öngörülüyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
TEMMUZ AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB
Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku Haziran ayında önceki aya göre 2,5 milyar dolar artışla 121,7 milyar dolar seviyesine yükselmişti. TCMB, kısa vadeli dış borcunu önceki aya göre 3,5 milyar dolar artırarak 27,1 milyar dolara yükseltirken, bankaların kısa vadeli dış borcu aylık 0,5 milyar dolar azalarak 58,1 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Diğer sektörlerin kısa vadeli dış borcu ise aylık 0,4 milyar dolar azalışla 36,5 milyar dolar olmuştu. 2021 yılı Haziran sonu itibarıyla, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç stoku önceki aya göre 24,4 milyar dolar azalışla 165,0 milyar dolar seviyesine gerilemişti; toplam stok içinde kamu sektörü %23,0, Merkez Bankası %16,4, özel sektör ise %60,6’lık paya sahiptir.
5 – 9 Temmuz haftasında tüketici ile üretici fiyat enflasyonu arasındaki makasın daha açıldığını, cari işlemler açığının arttığını göreceğiz. Öte yandan dış ticaret haddinin seyrini, bütçe dengesini ve Merkez Bankası beklenti anketi sonuçlarını öğreneceğiz.
5 TEMMUZ 2021, PAZARTESİ
HAZİRAN AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Mayıs ayında yıllık %16,59, aylık %0,89 artmıştı. Yurt içi üretici fiyat endeksi de (Yİ-ÜFE) yıllık %38,33, aylık %3,92 artış kaydetmişti. Haziran ayı imalat sektörü PMI verileri girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatları enflasyonunda hızlanmaya işaret etti ki bunda tetikleyici unsur Haziran ayında Türk lirasında kaydedilen %2,9’luk değer kaybıdır. Bloomberg HT enflasyon anketine göre Haziran ayında TÜFE’de aylık %1,4, yıllık %16,9 oranlarında artış öngörülüyor. Yurt içi üretici (Yİ-ÜFE) enflasyonu tarafında ise Türk lirasındaki aylık %2,5’lik kaybın üretici fiyatlarına doğrudan yansıması halinde yıllık bazda %40’lık artışa tanık olabiliriz. Temmuz ayında ise elektriğe yapılan %15, doğalgaza yapılan %12’lik zamlar enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı yaratacak.
6 TEMMUZ 2021, SALI
HAZİRAN AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) ENDEKSİ – TCMB
TÜFE bazlı REDK endeksi Mayıs ayında bir önceki aya göre %2,7 değer kaybıyla 60,6 seviyesine gerilemişti. Haziran ayında Türk lirasının ABD dolarına karşı aylık %2,9 değer kaybetmesi REDK’daki gerilemenin Haziran ayında da süreceğine işaret ediyor. REDK, en son Aralık 2007’de 127,7 değeri ile en yüksek seviyeyi görmüştü; en düşük değerini ise 60,5 değeri ile Kasım 2020’de kaydetmişti. Türk lirasında Haziran ayında kaydedilen aylık %2,5’lik kayıp REDK’da aşağı yönü baskılayabilir.
Hazine’nin nakit bazlı bütçesi Mayıs ayında 29 milyar TL açık vermiş, böylece yılın ilk beş ayında toplam nakit açığı 31 milyar dolar olmuştu. Söz konusu açığı finanse etmek için Hazine, nette 19 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmişti. Hazine’nin nakit açığı 2020 yılında 182 milyar TL olmuş, açığın finansmanı için Hazine 241 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmişti. Artan bütçe açığı, net borçlanmanın da artmasına sebep oluyor.
8 TEMMUZ 2021, PERŞEMBE
TCMB VE BDDK, 2 TEMMUZ 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
25 Haziran ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artışını sürdürdü. TL cinsi mevduatlar ve TL cinsi krediler önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faiz oranları %17-20 aralığında seyrederken, TL cinsi kredi faiz oranları %18-25 aralığında bulunuyor. Tüzel ve gerçek kişiler döviz mevduatlarını (DTH) önceki haftaya göre 0,3’er milyar dolar artırarak toplam DTH 219,2 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 6,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düştü. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler döviz cinsi borçlanmanın etkisiyle önceki haftaya göre 3,2 milyar dolar artışla 100,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Böylece brüt döviz rezervleri 30 Nisan’dan 25 Haziran’a kadar döviz cinsi borçlanmaların etkisiyle 12,3 milyar dolar artış kaydetti. Yabancı para cinsi borçlanmanın etkisiyle Merkez Bankasının net rezerv açığı da 25 Haziran ile biten haftada önceki haftaya göre 2,7 milyar dolar azalarak 33,5 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi stoku önceki haftaya göre 13 milyon dolar azalışla 21,1 milyar dolar, devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku ise 231 milyon dolar artışla 7,8 milyar dolar seviyesine yükseldi. Böylece toplam stok önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 28,9 milyar dolar oldu. Yurt dışı yerleşikler 25 Haziran ile biten haftada hisse senetlerinde 3 milyon dolar net satış, DİBS’te 173 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdiler.
9 TEMMUZ 2021, CUMA
MAYIS AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Nisan ayında bir önceki aya göre %7,5 artmış, ithalat miktar endeksi %3,4 azalmıştı. Özellikle yatırım ve hammadde ithalatındaki aşağı yönlü seyre rağmen ihracattaki yukarı yönlü seyir dikkatimizi çekmişti. Bunda tedarik zincirindeki sıkıntıların devam etmesi sebebiyle üretimde mevcut stokların kullanılmasının ihracattaki artışı desteklemesinin etkisi olmuştu. Hammadde ihracatı birim değerlerindeki artış dış ticaret haddindeki kısmi iyileşmeyi desteklemişti. Mayıs ayında hem ihracatın hem de ithalatın Nisan ayına göre sırasıyla %2,0 ve %2,3’lük artış kaydetmesi dış ticaret endekslerini de yukarı çekecektir. Asıl merak ettiğimiz konu dış ticaret haddindeki iyileşmenin devam edip etmediği olacak.
MAYIS AYI ÖDEMELER DENGESİ VERİLERİ – TCMB
2021 yılı Nisan ayında dış ticaret açığında kaydedilen gerilemenin etkisiyle cari işlemler hesabı 1 milyar 712 milyon dolar açık vermişti. Mayıs ayında dış ticaret açığında (grafikte turuncu çizgi) önceki aya göre kaydedilen artış (1 milyar 54 milyon dolar) cari açığın (grafikte gri çubuklar) da aynı paralelde artmasına sebep olacak. Turizm gelirlerinin Mayıs ayında kısmen iyileşmesi cari işlemler açığı üzerindeki yükü de kısmen (145 milyon dolar) hafifletecektir.
MERKEZ BANKASI TEMMUZ AYI BEKLENTİ ANKETİ – TCMB
Haziran ayı Beklenti Anketi sonuçlarına göre yılsonu TÜFE beklentisi %14,46, yılsonu Dolar-TL kuru beklentisi 8,949, cari yılsonu 12-aylık cari işlemler açığı beklentisi 25,7 milyar dolar, cari yılsonu GSYH büyüme beklentisi %4,9, 2021 yılı GSYH büyüme beklentisi %4,03 seviyesindeydi.
7 – 11 Haziran haftasında açıklanacak Nisan ayı verilerinde -öncü verileri dikkate aldığımızda- bir önceki aya göre sanayi üretiminin vites düşürmeye devam ettiğini, tüketici kredilerindeki artışın perakende satışları desteklediğini, sanayi sektörü istihdamının zayıfladığını görebiliriz. Avrupa Merkez Bankası ise olağan para politikası toplantısında mevcut gevşek para politikasını sürdürecek.
Nisan ayında nakit bazlı bütçe gelirleri 97,5 milyar TL, bütçe giderleri 111,6 milyar TL olmuş, böylece nakit bütçe dengesi 13,3 milyar TL açık vermişti. Ocak-Nisan 2021 döneminde toplam bütçe dengesi ise 2 milyar TL açık vermiş durumda. Genel bütçeye dahil idarelere ilişkin nakit dengesini kapsayan hazine nakit dengesi 2020 yılında toplam 182 milyar TL açık vermişken, merkezi yönetim bütçe açığı 2020 yılında 173 milyar TL olmuştur.
Enerji fiyatlarındaki yüksek artışın etkisiyle Euro Bölgesi’nde yıllık enflasyon Mayıs ayında %2 seviyesine yükseldi. Aylık bazda artışlar ise Aralık 2020’den bu yana aralıksız artıyor. Sanayi sektörü tarafında yüksek girdi maliyetleri ve aşılamanın olumlu etkisiyle hizmetler sektörünün açılmaya başlamasıyla hizmet fiyatlarındaki yükseliş tüketici fiyatlarının da yükselmesine sebep oluyor. Ancak, son iki çeyrekte (2020 yılı son çeyreği ve 2021 yılı ilk çeyreği) üst üste önceki çeyreğe göre ortalama %0,7 daralan Euro Bölgesi ekonomisi dikkate alındığında mevcut makro-ekonomik ortam küresel pandemi zayıflayana kadar AMB’nin sıfır seviyesine yakın politika faizinde ve genişlemeci politikasında değişiklik yapmasına imkan tanımıyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor:
NİSAN AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
İnşaat maliyet endeksi 2021 yılı Mart ayında yıllık %31,97, aylık %3,44 artış kaydetmişti. Alt endeksler dikkate alındığında, malzeme endeksi bir önceki aya göre %4,89, işçilik endeksi %0,36 artmıştı. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise malzeme endeksi %37,96, işçilik endeksi %20,36 artış göstermişti. Aşağıdaki grafik döviz kurundaki (sarı çizgi) değişimin işçilik (gri çubuk) ve malzeme (siyah çubuk) maliyetlerine nasıl yansıdığını gösteriyor. Türk lirasındaki değer kayıpları ve yüksek girdi maliyetleri inşaat maliyet endeksindeki tırmanışın devam etmesine sebep olacak.
Kaynak: Turkey Data Monitor:
NİSAN AYI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ – TÜİK
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2021 yılı Mart ayında bir önceki aya göre 59 bin kişi artışla 4 milyon 236 bin kişi olmuştu. İşsizlik oranı ise 0,1 puanlık azalış ile %13,1 seviyesine gerilemişti. Atıl işgücü oranı (en geniş tanımlı işsizlik oranı) ise aylık yüzde 2,3 puan azalışla %25,8 olmuştu. Kayıt dışı çalışanların oranı ise yıllık yüzde 0,4 puan artışla %28,9 olarak gerçekleşmişti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı yıllık yüzde 1,2 puan azalışla %17,8 seviyesine gerilemişti.
Kaynak: TÜİK
Aşağıdaki grafik atıl işgücü oranının (sarı çizgi) Covid-19’un pandemi ilan edildiği Mart 2020’den sonra özellikle perakende ticaret sektöründeki (mavi çizgi) büyüme ve küçülmelerden doğrudan etkilendiğini gösteriyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor:
NİSAN AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Mart ayında bir önceki aya göre %0,9, ithalat miktar endeksi %1,3 artış kaydetmişti. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve dış ticaret haddi aylık 4,1 puan azalışla Mart ayında 91,0 seviyesine gerilemişti. Dış ticaret haddi Eylül 2020’den bu yana 100 seviyesinin altında seyrediyor. TÜİK açıklamasına göre “Dış ticaret haddinin 100’ün üzerinde bulunması; dış ticarete konu malların baz yılına göre pahalıya satılıp, ucuza satın alındığı için ihraç eden ülke lehine bir durum söz konusudur. Tersi durumda ülke aleyhinde bir durum vardır.” Dolayısıyla Eylül 2020’den bu yana Türkiye’de dış ticarete konu mallar pahalıya alınıp ucuza satılmaktadır. Aşağıdaki grafikte sarı çizgi dış ticaret haddini, gri çubuk ihracat miktar endeksini, siyah çubuk ithalat miktar endeksinin seyrini göstermektedir.
Kaynak: Turkey Data Monitor:
TCMB VE BDDK, 4 HAZİRAN 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
28 Mayıs ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerde (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artışlarını sürdürdü. Dolaşıma çıkan banknot ve madeni para büyüklüğü 28 Mayıs ile biten haftada değişiklik göstermedi. TL cinsi mevduatlar Mart ortasından itibaren artışını sürdürürken, TL cinsi kredilerde ise görece olarak daha yavaş bir artış var. son üç hafta ve krediler önceki haftaya göre artışını sürdürdü. Mevduat faiz oranı tavan %19 seviyesinin hemen altındayken ihtiyaç kredi faiz oranı %24,5, ticari kredi faiz oranları ise %21,4 seviyelerinde bulunuyor. Gerçek kişilerin döviz mevduatlarındaki 0,7 milyar dolarlık artışla toplam döviz mevduatları önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar artışla 219,7 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 6,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 92,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre yatay kaldı; altın rezervleri 0,6 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 0,5 milyar dolar azaldı. Aynı paralelde Merkez Bankası döviz likiditesi açığı 28 Mayıs ile biten haftada önceki haftaya göre 3,6 milyar dolar azalışla 37,1 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar azalışla 29,3 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurt dışı yerleşikler 28 Mayıs haftasında hisse senedi ve DİBS’te net bir değişim gerçekleştirmedi. Yabancıların BIST hisse senedi pazarındaki payı Nisan sonu itibariyle %26 seviyesinde bulunurken 2007 yılında %59 seviyelerine kadar yükselmişti.
Kaynak: BDDK, TCMB, Turkey Data Monitor
11 HAZİRAN 2021, CUMA
MERKEZ BANKASI MAYIS AYI BEKLENTİ ANKETİ SONUÇLARI – TCMB
Merkez Bankası tarafından piyasa profesyonellerini kapsayan Mayıs ayı Beklenti Anketi sonuçlarına göre geçen ay %13,2 olan yıl sonu TÜFE beklentisi %13,81 seviyesine yükselmişti. Yıl sonu ABD Doları/TL beklentisi 8,57’den 8,71 seviyesine yükselirken 2021 yılı cari işlemler açığı toplamı beklentisi 25,8 milyar dolardan 25,5 milyar dolar seviyesine gerilemiş, 2021 yılı için GSYH büyüme beklentisi %4,3 ile değişiklik göstermemiş, 2022 yılı GSYH büyüme beklentisi önceki %4,2’den %4,1 seviyesine gerilemişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor:
NİSAN AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK
Sanayi üretimi Mart 2021’de aylık %0,7, yıllık %16,6 artış kaydetmişti. Nisan ayında otomotiv sektörü üretimi ve otomotiv ihracatındaki düşüş sanayi üretimini de önceki aya göre aşağı çekecek önemli bir unsur olacak.
Kaynak: Turkey Data Monitor:
NİSAN AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK
Perakende satış hacmi Mart ayında aylık %5,1, yıllık %19,2 artış kaydetmişti. Cari fiyatlarla perakende ciro ise Mart ayında aylık %5,7, yıllık %38,9 artış kaydetmişti.
Kaynak: TÜİK
NİSAN AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK
Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi, 2021 yılı Mart ayında aylık %5,3, yıllık %49,9 artış kaydetmişti.
Şubat ayında yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %27,09, aylık %1,22 artış kaydetmişti. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Şubat ayında yıllık %15,61, aylık %0,91 artmıştı. AA Finans anketine göre TÜFE’nin Mart ayında ortalama olarak aylık %1,09, yıllık %16,21 artması bekleniyor. Yİ-ÜFE’nin ise Türk lirasındaki değer kaybı ve tedarik zincirindeki aksaklıkların ithal ham madde fiyatlarını artırmaya devam etmesine bağlı olarak aylık %3’ten fazla artma yükselebilir ki bu yükseliş Yİ-ÜFE’nin yıllık bazda %30’lara yükselmesine sebep olacaktır.
Kaynak: Turkey Data Monitor
MART AYI FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARI REEL GETİRİ ORANLARI – TÜİK
Finansal yatırım araçlarının Şubat ayı reel getirilerini aşağıdaki grafik hem TÜFE hem de Yİ-ÜFE bazlı olarak göstermektedir.
Kaynak: TÜİK
6 NİSAN 2021, SALI
MART AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REK) – TCMB
Şubat ayında TÜFE bazlık REK Şubat ayında aylık 3,6 puan artışla 69,7 seviyesine, Yİ-ÜFE bazlı REK ise aylık 4,7 puan artışla 83 seviyesine yükselmişti. TCMB REK hesaplama yöntemi şu şekildedir: “ülkemiz fiyat düzeyinin dış ticaret yaptığımız ülkelerin fiyat düzeylerine oranının ağırlıklı geometrik ortalamasıdır”. REK’teki artış TL’nin reel olarak değer kazandığını, yani Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının arttığını göstermektedir. REK, Aralık-Ocak-Şubat döneminde arka arkaya artış kaydetmişti, ancak Mart ayında yaşanan TL’deki sert değer kaybı REK’te düşüşe sebep olacak.
Kaynak: Turkey Data Monitor
7 NİSAN 2021, ÇARŞAMBA
MART AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Hükumetin nakit giriş çıkışlarını gösteren nakit bütçe dengesi, Şubat ayında 3,5 milyar TL açık vermişti. Merkezi yönetim bütçesi ise Şubat ayında 23,2 milyar TL fazla vermişti.
MART AYI KÜRESEL HİZMET SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – IHS MARKIT
IHS Markit tarafından açıklanan J.P.Morgan Küresel Hizmet Sektörü İş Aktivitesi Endeksi Şubat ayında aylık 1,2 puan artışla 52,8 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Şubat ayındaki iyileşmede en büyük katkı ABD’den gelmiş, sektörde büyüme kaydeden diğer ülkeler olarak Çin, Hindistan, Rusya, Avustralya ve Kazakistan sıralanmıştı. Hizmet sektörleri daralmaya devam eden ülkeler olarak Euro Bölgesi, Japonya, İngiltere ve Brezilya listelenmişti.
8 NİSAN 2021, PERŞEMBE
TCMB VE BDDK, 1 NİSAN 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
26 Mart haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerde (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artış kaydedildi. Önceki haftaya göre dolaşımdaki para 5 milyar TL, vadesiz TL mevduat 23 milyar TL, vadeli TL mevduat 24 milyar TL, yabancı para mevduat 45 milyar TL yükseldi. Döviz tevdiat hesapları haftalık 6 milyar dolar azalışla 217 milyar dolar seviyesine geriledi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu haftalık 0,7 milyar dolar azalışla 5,6 milyar dolar oldu. Uluslararası rezervler bir önceki haftaya göre 2,5 milyar dolar azalışla 90,6 milyar dolar seviyesine indi; altın rezervleri 0,5 milyar dolar arttı, döviz rezervleri 3 milyar dolar azaldı. Merkez Bankası net rezerv ve döviz likiditesi açığı 1 milyar dolar artışla 44,5 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi toplamı önceki haftaya göre 7,5 milyar düşüşle 31,5 milyar dolar oldu. TL mevduat faiz oranları %19,5, TL cinsi ticari kredi faiz oranları %21,06, TL cinsi ihtiyaç kredileri faiz oranı %24,19 seviyelerine kadar yükseldi.
9 NİSAN 2021, CUMA
NİSAN AYI TCMB BEKLENTİ ANKETİ SONUÇLARI – TCMB
Mart ayı Beklenti Anketi sonuçlarına göre yıl sonunda TÜFE %11,54, Dolar/TL kuru 7,946, cari açık 25,2 milyar dolar, GSYH büyümesi %4,42, 2022 yılı GSYH büyümesi %4,24 olması bekleniyor.
ŞUBAT AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Ocak ayında mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi bir önceki aya göre %1,8 artmış, ithalat miktar endeksi %1,6 azalmıştı. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise önceki aya göre 0,1 puan düşüşle 97,5 olmuştu.
2020 YILI ARALIK DÖNEMİ İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ – TÜİK
2020 yılı Kasım döneminde işsizlik oranı bir önceki döneme göre 0,2 yüzde puan artışla %12,9 seviyesine, tarım dışı işsizlik oranı 0,04 yüzde puan artışla %14,83 seviyesine yükselmiş, işsiz sayısı 4 milyon 5 bin kişiyle önceki döneme göre değişiklik göstermemişti. İstihdam oranı önceki döneme göre 0,67 yüzde puan düşüşle %42,94 seviyesine gerilemişti. İş gücüne dahil olan nüfus 31 milyon 71 kişi iken, işgücüne dahil olmayanların sayısı 31 milyon 968 bin kişi olmuştu. Böylece potansiyel iş gücü olarak sayılan 15 yaş üzeri nüfus 63 milyon 39 bin kişi olarak duyurulmuştu.
Gelelim iş bulma umudu kalmayıp çalışmaya hazır olan işgücünü dikkate alan “geniş tanımlı” sivil işgücü istatistiklerine. Kasım döneminde işsiz sayısının bir önceki döneme göre 484 bin kişi artarak 8 milyon 837 bin kişiye yükselmiş olmasının etkisiyle geniş tanımlı işsizlik oranı önceki döneme göre yüzde 1,28 puan artışla %24,61 seviyesine yükselmiş, mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı %24,63 olmuştu.
Sanayi sektörüne yönelik PMI endeksi verileri Aralık döneminde istihdamda artış sinyallerini ortaya koymuştu.
OCAK AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ
2020 yılı Aralık ayında inşaat maliyet endeksi bir önceki aya göre %2,68, bir önceki yılın aynı ayına göre %25,02 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre malzeme endeksinde %3,38, işçilik endeksinde %0,27 artış yaşanmıştı. Ocak ayında kurdaki gerilemenin (Türk lirasındaki değer artışının) malzeme endeksinde düşüş etkisi yaratıp yaratmadığına odaklanacağız.
11 MART 2021, PERŞEMBE
AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTI KARARI
AMB, 21 Ocak tarihli toplantısında politika faizlerinde değişiklik yapmamıştı. AMB’nin dikkate aldığı üç politika faizi var. Bankaların teminat karşılığı Eurosystem’den haftalık borçlanma faizi %0, gecelik borç alma faizi %0,25, mevduat (yani bankaların parasını gecelik olarak Eurosystem’de tutma) faizi ise eksi %0,5 seviyesinde bulunmaktadır. Mevduat faizinin eksi olması, bankaların gecelik olarak yatırdıklarından daha azını ertesi gün alacakları anlamına geliyor. AMB bu uygulamayla, bankaların nakit fazlasını fon ihtiyacı olanlara aktarmaları amaçlamaktadır. AMB, son toplantıda pandemi kaynaklı olarak 1,85 trilyon Euro büyüklüğündeki varlık alım programını Mart 2022’ye kadar uzatırken, vadesi dolan tahvillerin ana paralarının tekrar yatırıma dönüştürülme süresini de 2023 yılı sonuna kadar uzatmıştı. AMB, varlık alım programı kapsamında aylık olarak 20 milyar euroluk alım gerçekleştiriyor. AMB, politika faizini artırmaya başlayana kadar varlık alım programıyla satın aldığı tahvillerin itfa olanlarının ana paralarını tekrar yatırıma dönüştürmeye devam edecek. 11 Mart toplantısında politika faizinde değişiklik olmayacak.
OCAK AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB
2020 yılı Aralık ayında 3,2 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedilmişti. Bunda dış ticaret dengesinin 3,3 milyar dolar açık vermesi etkili olmuştu. Turist sayısının Ocak ayında gerilemeye devam etmesi, cari açık üzerinde önemli bir olumsuz etki yaratmayacak. Öte yandan Ocak ayında dış ticaret açığındaki önceki aya göre 1,5 milyar dolarlık azalış cari açığın azalmasına katkıda bulunacak.
TCMB VE BDDK, 4 MART 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
26 Şubat ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) beş hafta sonrasında önceki haftaya göre ilk kez hafif de olsa yükseliş kaydetti. Kredi tarafında ticari kredi faiz oranları düşerken, bireysel kredi faiz oranları artışını sürdürdü: TL cinsi ticari kredi faiz oranları %19,32 seviyesine gerilerken bireysel kredi faiz oranları %22,87 seviyesine yükseldi. TL cinsi ortalama mevduat faiz oranları önceki haftaya göre hafif artışla %16,24 seviyesine yükseldi. Döviz tevdiat hesapları (yabancı para cinsi mevduatlar) tüzel kişilerin hesabındaki düşüşün etkisiyle 223,7 milyar dolar büyüklük ile bir önceki haftaya göre 2,5 milyar dolar azaldı. Altın ve dövizden oluşan uluslararası rezervler bir önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar artışla 95,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yabancı yerleşiklerin mülkiyetindeki hisse senedi ve DİBS portföyü toplamı bir önceki haftaya göre 3,0 milyar dolar azalarak 38,8 milyar dolar seviyesine geriledi ki bunda özellikle hisse senetleri portföyündeki 2,8 milyar dolarlık azalışın etkisi var.
12 MART 2021, CUMA
MART AYI MERKEZ BANKASI BEKLENTİ ANKETİ
Şubat ayı anket sonuçlarına göre yıl sonu beklentileri TÜFE için %11,23, dolar/TL kuru için 7,787, cari işlemler açığı için 24,1 milyar dolar, GSYH büyümesi için %4,05 seviyelerinde bulunuyor. Anket sonucuna göre 2022 yılı GSYH büyüme beklentisi ise %4,26.
OCAK AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ
2020 yılı Aralık ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre %1,3 artarken bir önceki yılın aynı ayına göre %9 büyüme kaydetmişti. Ocak ayında ihracat ve ithalattaki azalışın sanayi üretiminde de bir önceki aya göre düşüş kaydetmesi ihtimalini ortaya koyuyor. Reel Kesim Güven Endeksi’nde yer alan yatırım harcaması alt endeksinin Ocak ayında önceki aya gerilemesi de bu beklentiyi kuvvetlendiriyor.
OCAK AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ
2020 yılı Aralık ayında perakende satış hacim endeksi bir önceki aya göre %4,2 azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre %0,6 artış kaydetmişti. Ticaret sektörü güven endeksi verisi altında yer alan “son üç ayda iç hacmi (satışlar)” alt endeksinin Ocak ayında bir önceki aya göre %3,8 daralması ve yine Ocak ayında TL cinsi tüketici kredileri ve bireysel kredi kartları harcamalarının önceki aya göre yavaşlaması, perakende satış hacmini aşağı çekecek iki gelişme olarak karşımıza çıktığını belirtmek isterim.
OCAK AYI SANAYİ, TİCARET VE HİZMET SEKTÖRLERİ CİRO ENDEKSLERİ
2020 yılı Aralık ayında sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi, bir önceki aya göre %0,4 azalma kaydetmişti. Alt detaylara göre; sanayi sektörü ciro endeksi 2020 yılı Aralık ayında aylık %3,1, hizmet ciro endeksi %0,4 artarken, inşaat ciro endeksi %3,6, ticaret ciro endeksi %2,4 azalmıştı.
Eylül-Ekim-Kasım dönemini kapsayan Ekim 2020 döneminde işsizlik oranı aylık %0,07 puan artışla %12,73’e yükselmiş, tarım dışı işsizlik oranı %14,79 olarak tahmin edilmişti. Sektör bazında sanayi ve inşaat sektörlerinde önceki aya göre istihdam artışı kaydedilirken tarım ve hizmet sektörlerinde azalma görülmüştü. Genç işsizlik oranı ise %0,55 puan artışla %24,87’ye yükselmişti. Ancak bu hesaplamalarda iş aramayıp çalışmaya hazır olan 4 milyon 348 bin kişi hesaba katılmamaktadır. Ekim döneminde normal işsiz sayısı aylık 11 bin kişi azalışla 4 milyon 5 bin kişiye gerilemiş olsa da iş aramayıp çalışmaya hazır olan kişi sayısı aynı dönemde 212 bin artarak 4 milyon 348 bin kişiye yükselmişti. Dolayısıyla “geniş tanımlı işsiz sayısı” 8 milyon 353 bin kişiye yükselmiş, “geniş tanımlı işsizlik oranı” ise Eylül dönemindeki %22,73’ten Ekim döneminde %23,33 seviyesine yükselmişti. İSO imalat sektörü PMI verileri Kasım, Aralık ve Ocak aylarında imalat sektörü istihdamındaki artışın devam ettiğine işaret ediyor.
ARALIK 2020 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi 2020 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %0,9 azalmış, ithalat miktar endeksi ise %1,3 artış kaydetmişti. Aşağıdaki grafik 2010 baz yılına göre Kasım ayında ihracatta düşüşe, ithalatta ise artışa işaret ediyor.
Kaynak: TÜİK
Kasım ayında 105,2 değeri ile dış ticaret haddi 100 seviyesinin üzerinde kalmayı başardı. Merkez Bankası, dış ticaret haddinin 100 üzerindeki seviyelerini “dış ticarete konu malların baz yılına göre pahalıya satılıp, ucuza satın alındığını gösterdiği için ülke lehine bir durum” olarak nitelendirmektedir. Aşağıda eklediğim dış ticaret haddi grafiği ise enerji dışı dış ticaret haddinin (yeşil çizgi) Kasım ayında 100,5 seviyesine kadar gerilediğini gösteriyor. Bu şu anlama geliyor: Enerji dışı ürün ihracatçıları sert rekabet ortamında zorlanarak da olsa ayakta kalabilmekteler.
Kaynak: TDM
11 ŞUBAT 2021, PERŞEMBE
TCMB VE BDDK, 5 ŞUBAT 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
29 Ocak itibariyle piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerde (M1, M2, M3, TCMB’nin sıkı para politikasının bir sonucu olarak önceki haftaya göre gerileme var. Tüzel kişilerin döviz tevdiat hesaplarında ise 0,5 milyar dolarlık azalma kaydedildi. Uluslararası rezervler (altın ve döviz cinsi rezervler) önceki haftaya göre 2,2 milyar dolar artışla 95,5 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yabancı yerleşiklerin mülkiyetindeki hisse senedi ve DİBS portföyü bir önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar azalışla 38,4 milyar dolara geriledi.
Kaynak: BDDK, TCMB, TDM
12 ŞUBAT 2021, CUMA
ARALIK AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK
2020 yılı Kasım ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre %1,3, bir önceki yılın aynı ayına göre %11 artış kaydetmişti. Aralık ayına ilişkin öncü veriler sanayi üretiminin önceki aya göre artışını sürdüreceği işaretini veriyor: İhracat ve ithalat hacmi ile Reel Kesim Güven Endeksi alt endeksi olan mevcut siparişlerde önceki aya göre kaydedilen artışlar, kapasite kullanımının yatay kalması. Öte yandan AA Finans Sanayi Üretimi Beklenti Anketi’ne göre takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin Aralık 2020’de bir önceki yılın aynı ayına göre %8,8 artması bekleniyor.
Kaynak: TUİK
ARALIK AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK
2020 yılı Kasım ayında perakende satış hacmi bir önceki aya göre %2,2, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,9 artış kaydetmişti. Sanayi üretimindeki gerekçeler ve kredi hacmindeki iyileşme Aralık ayında perakende siparişlerde de artış ihtimalini ortaya koyuyor.
ARALIK AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB
2020 yılı Kasım ayında 4,1 milyar dolar cari işlemler açığı kaydedilmişti. Bunda en büyük faktör 3,8 milyar dolar açık veren dış ticaret dengesi olmuştu. Aralık ayında ihracatta bir önceki aya göre 1,8 milyar dolarlık artış, ithalatta 1,1 milyar dolarlık artış kaydedilirken, turizm gelirlerinde 0,2 milyar dolarlık azalma var. Söz konusu gelişmeler cari işlemler dengesinde bir önceki aya göre 0,5 milyar dolarlık artışa işaret ediyor ki bu hesap bizi 4,6 milyar dolarlık cari açık büyüklüğüne ulaştırıyor. Ancak cari işlemler hesabı tablosunda altın dış ticareti ile ilgili gelişmeler cari işlemler dengesi tahminimi etkileyecek önemli faktör olduğunu eklemek isterim. Nitekim AA Finans Anketi’ne göre de Aralık ayı cari açık beklentileri 2,8 milyar dolar ile 6,0 milyar dolar arasında geniş bir aralıkta yer alıyor. Kasım ayında 12-aylık toplam cari işlemler açığı 38,0 milyar dolar olarak gerçekleşmişti, AA Finans Ödemeler Dengesi Beklenti Anketi’ne göre cari işlemler hesabının 2020’de 39 milyar dolar açık vermesi bekleniyor.
ŞUBAT AYI TCMB BEKLENTİ ANKETİ SONUÇLARI – TCMB
Ocak ayı Beklenti Anketi beklentilerine göre yıl sonu TÜFE %11,15, gelecek 6 ayda TCMB politika faizi %15,92, gelecek 12 ayda TCMB politika faizi %13,28, yıl sonu Dolar/TL kuru 8,090, yıl sonu cari işlemler açığı 24 milyar dolar, yıl sonu yıllık GSYH büyüme oranı %3,91, 2022 yılı GSYH büyüme oranı %4,27 seviyelerinde bulunuyor.
11-15 Ocak haftasında cari açık, işsizlik, inşaat maliyetleri, dış ticaret endeksleri, sanayi üretimi, perakende satışlar, konut satışları, özel sektör uzun vadeli dış borcu, bütçe, beklenti anketi ve kısa vadeli dış borç stoku verilerini takip edeceğiz.
11 OCAK 2021, PAZARTESİ
KASIM AYI ÖDEMELER DENGESİ
2020 yılı Ekim ayında cari işlemler açığı bir önceki aya göre 2,3 milyar dolar azalarak 0,2 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. 2020 yılının ilk 10 ayında toplam cari işlemler açığı 31,1 milyar dolar oldu. Cari işlemler dengesi, Merkez Bankası tarafından açıklanan ödemeler dengesi tablosundan elde ediliyor. Cari işlemler dengesinin en önemli belirleyicileri dış ticaret dengesi ve hizmetler dengesidir. Hizmetler dengesinin en önemli kalemi turizm verilerini gösteren “Seyahat” kalemidir. Turizmden elde edilen net gelirin önceki aya göre 0,2 milyar dolar azaldığı Ekim ayında cari işlemler dengesinin 2,3 milyar dolar azalmasının ana sebebi dış ticaret açığının önceki aya göre 2,5 milyar dolar azalması oldu. Peki, Kasım ayı cari işlemler dengesine ilişkin ne söyleyebiliriz? Kasım ayında dış ticaret açığı Ekim ayına göre 2,6 milyar dolar artarken, pandeminin ikinci dalgasının etkisiyle Türkiye’ye giriş yaban turist sayısı önceki aya göre yarı yarıya azaldı. Dolayısıyla Kasım ayında dış ticaret açığı cari işlemler açığını önceki aya göre 2,6 milyar dolar artış yönünde etkide bulunacak. Seyahat kaleminde ise Kasım ayında 0,7 milyar dolarlık bir azalma ihtimalini de eklediğimizde Kasım ayında 3,3 milyar dolar büyüklüğünde cari işlemler açığı göreceğiz.
2020 YILI EKİM DÖNEMİ İŞGÜCÜ VERİLERİ
Ağustos-Eylül-Ekim aylarını kapsayan Eylül 2020 döneminde işsiz sayısı bir önceki döneme göre 178 bin kişi azalarak 4 milyon 16 bin kişi olmuş, işsizlik oranı 0,55 puan azalışla %12,66 seviyesine gerilemişti. Söz konusu dönemde hizmet sektörü istihdamı 236 bin kişi artışla 5 milyon 319 bin, sanayi sektörü istihdamı 57 bin kişi artışla 5 milyon 517 bin, inşaat sektörü istihdamı 17 bin kişi artışla 1 milyon 739 bin kişi olmuştu. Öte yandan iş aramayıp, çalışmaya hazır olanların sayısını dikkate alan “geniş tanımlı işsizlik oranı” ise Eylül 2020 döneminde 0,37 puan düşüşle %22,73 seviyesine geriledi. İmalat sektörü PMI verileri Ekim, Kasım ve Aralık aylarında imalat sektöründe istihdamın arttığı işaretini veriyor. Ayrıca, perakende satışlarda Ekim ayında kaydedilen artışın hizmet sektörü istihdamına katkı yaptığı ihtimali de göz ardı edilmemeli. Aşağıdaki grafik ithalat (talep) ve işsizlik oranı arasındaki ters ilişkiyi gösteriyor.
12 OCAK 2021, SALI
KASIM AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ
İnşaat Maliyet Endeksi Ekim ayında aylık %3 artışla 227,5 seviyesine yükselmişti. Döviz kurundaki değişimlerin inşaat maliyetlerini doğrudan etkilemesi Kasım ayında da endekste yükseliş göreceğimize işaret ediyor. Döviz kurunun Aralık ayında düşüşe geçmesi inşaat maliyet endeksinin de düşmesinde etkili olacak.
KASIM AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ
Dış ticaret endeksleri, ihracat ve ithalat miktarlarının ve değerlerinin belli bir zamana göre oransal değişimini göstermektedir. TÜİK, endeks hesaplamasında 2010 yılını 100 değeri ile başlatmaktadır. 2020 yılı Ekim ayına gelindiğinde sabit fiyatlarla ihracat miktar endeksi 190,9, ithalat miktar endeksi 143,4 değerlerini almıştır. Ticaret Bakanlığı ve TÜİK tarafından açıklanan ihracat ve ithalat verileri ile TÜİK’in hesapladığı dış ticaret miktar endeksleri birbirlerine paralel hareket etmektedir. Kasım ayında ihracatta önceki aya göre azalış, ithalatta ise artış görmüştük, benzer seyri ihracat ve ithalat miktar endekslerinde de göreceğiz. Aşağıdaki grafik ihracatın ithalata olan bağımlılığını ortaya koyarken, kurdaki yükselişle birlikte ithal tüketim malları ve yatırım harcamalarına olan talebin azaldığı dönemlerde ekonomik büyümenin destekleyicisinin ihracat hacmi olduğunu gösteriyor.
13 OCAK 2021, ÇARŞAMBA
KASIM AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ
Ekim ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre %1,1, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,2 artış kaydetmişti. İhracat siparişleri ve yurt içi siparişlerdeki eğilim sanayi üretimini de etkilemektedir. Her ne kadar ihracat hacmi Kasım ayında gerilemiş olsa da aynı ay ithalat ve SAMEKS yeni sipariş endeksi artış kaydetti. Dolayısıyla, Kasım ayında yaşanan ihracattaki gerileme sanayi üretimi üzerinde aşağı yönlü bir baskı yaratacaktır ancak yurt içi kaynaklı talep artışının söz konusu baskıyı hafifleteceğini hatta yatırım harcamalarında iyileşme ihtimalini de ortaya koyduğunu tahmin ediyorum.
KASIM AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ
Perakende satış endeksi Ekim ayında bir önceki aya göre %4,2, bir önceki yılın aynı ayına göre %12 artış kaydetmişti. Sanayi üretimiyle paralel bir seyir izleyen perakende satış endeksi, Kasım ayında iç talepteki artışla birlikte artışını sürdürecek.
Tarım-ÜFE, Kasım ayında yıllık %20,76, aylık %3,52 artış kaydetmişti. Aralık ayında Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) verilerine göre Gıda Ürünleri bir önceki aya göre %1,83 artış kaydetmişti. Gıda Ürünleri alt endeksinin Tarım-ÜFE ile paralel hareket ettiğini dikkate aldığımızda Tarım-ÜFE’nin Aralık ayında yükselişini sürdüreceğini, ancak döviz kurundaki gerilemenin gıda üretimi fiyatlarının daha yavaş yükselmesine sebep olması Tarım-ÜFE artışının önceki aya göre yavaşlayacağına işaret ediyor.
ARALIK AYI KONUT SATIŞLARI
Kasım ayında Türkiye genelinde konut satışları önceki aya göre %6 azalışla 112 bin 483 adet olarak gerçekleşti. Aralık ayında kredi faiz oranları artarken döviz kurundaki düşüşün konut satışlarına ne yönlü yansıyacağına bakacağız.
KASIM AYI ÖZEL SEKTÖRÜN UZUN VADELİ KREDİ BORCU
Ekim ayında özel sektörün uzun vadeli kredi borcu bir önceki aya göre hafif artışla 161,2 milyar dolar olmuştu. Söz konusu dönemde finansal şirketler uzun vadeli kredi borcunu 0,6 milyar dolar azaltırken finansal olmayan şirketler 0,8 milyar dolar artırdılar. Finansal olmayan şirketlerin uzun vadeli borcundaki artış 0,7 milyar dolar artış kaydeden tahvil borçlarından kaynaklandı. Aşağıdaki grafik 2018’den bu yana özel sektörün kademeli olarak uzun vadeli dış borcunu azalttığını gösteriyor.
TCMB VE BDDK, 7 OCAK 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ
Aşağıda yer alan tabloda mevduat ve kredi faiz oranları haricinde 31 Aralık 2020 tarihli para ve banka verileri gösterilmektedir. Döviz mevduatları 2020 yılının son haftasında da artışını sürdürdü. Ortalama TL mevduat faizleri %17’ye yaklaşırken 3-aya kadar vadeli mevduat faiz oranları ortalamada %18 seviyesini geçti. TL cinsinden kredi faiz oranları ticarilerde ortalama %19,40, tüketici kredilerinde %21,95 seviyesinde bulunuyor. Döviz cinsinden ticari kredi faiz oranları ise yükselmeye devam ediyor. Merkez Bankası döviz rezervleri 2020 yılının son gününde bir önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar azalışla 50 milyar dolara geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin hisse senedi ve tahvil stokları önceki haftaya göre 2,2 milyar dolar artışla 37,7 milyar dolar seviyesine yükseldi ki tarihi zirvesi 152,3 milyar dolar ile Mayıs 2013 tarihine ait.
15 OCAK 2021, CUMA
ARALIK AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ
2020 yılı Kasım ayında bütçe 13,4 milyar TL fazla vermiş böylece yılın ilk 11 ayında toplamda 132,1 milyar TL açık vermiştir. Merkezi yönetim bütçe dengesine yakın sonuç veren Hazine nakit bütçesi dengesi Aralık ayında 46,7 milyar TL açık verdi. Söz konusu bütçe açığı 2020 yılının tümünde bütçe açığının 170 milyar TL’yi geçmesine sebep olacak. 2019 yılı genelinde toplam bütçe açığı 123,7 milyar TL olmuştu.
OCAK AYI TCMB BEKLENTİ ANKETİ SONUÇLARI
Aralık ayı anketinde 2020 ve 2021 yılı GSYH büyüme beklentileri sırasıyla %0,5 ve %3,8 seviyesindeydi.
KASIM AYI KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU
Ekim ayında Türkiye’nin kısa vadeli (1 yıldan kısa vadeli) dış borç stoku önceki aya göre 1,1 milyar dolar azalışla 132,8 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Merkez Bankasının kısa vadeli dış borç stoku 21,1 milyar dolar, bankaların 55,6 milyar dolar, diğer sektörlerin 56,0 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Ekim ayındaki toplam kısa vadeli borçtaki düşüşün ana sebebi bankaların kısa vadeli dış borçlarını Ekim ayında önceki aya göre 1,4 milyar dolar azaltmalarıydı. Türkiye’nin kalan vadeye göre Kasım 2020 – Ekim 2021 döneminde ödemesi gereken toplam dış borç stoku 181,0 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.
Dr. Fulya Gürbüz 