Ay: Ocak 2022

Yeni haftanın ekonomi gündemi

31 Ocak – 4 Şubat haftasında Ocak ayı TÜFE’de sert yükseliş göreceğiz. Öncü göstergeler Ocak ayında ihracat, ithalat ve imalatta zayıflığa, hizmet sektöründe artan daralmaya işaret ediyor. Avrupa Merkez Bankası faiz değiştirmeyecek, İngiltere Merkez Bankası faiz artırımına devam edebilir.

31 OCAK 2022, PAZARTESİ

OCAK AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

2021 yılı Aralık ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 5,3 puan azalışla 51,4 seviyesine, Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi ise aylık 2,1 puan azalışla 48,1 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Ocak ayında yüksek fiyat artışları özellikle hizmet sektöründe bozulmanın süreceğine işaret ediyor.

Kaynak: MÜSİAD

2021 YILI ARALIK AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Ocak ayı başında Ticaret Bakanlığı Aralık ayı verilerini açıklamıştı. İhracat aylık %3,6 artışla 22,3 milyar dolara, ithalat aylık %7,4 artışla 28,9 milyar dolara yükselmiş, böylece dış ticaret açığı aylık %22,9 artışla 6,6 milyar dolar seviyesine yükselmişti. TÜİK verileri ürün ve ülke bazında detayları gösterecek.

Kaynak: TÜİK

1 ŞUBAT 2022, SALI

TÜRKİYE VE KÜRESEL OCAK AYI İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – IHS MARKIT, ISO

2021 yılı Aralık ayı imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,1 puan artışla 52,1 seviyesine hafif yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler, sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Aralık ayında döviz kurundaki sert artışa bağlı olarak yaşanan sert maliyet ve fiyat artışları yurt içi üreticiyi vurmuş, devam eden dış talep ise ihracat malı üreticilerini desteklemeye devam etmişti. Öte yandan 24 Ocak’ta IHS Markit tarafından açıklanan ilk tahminlere göre imalat sektörü Ocak ayında büyümesini sürdürürken Kovid-19 varyantlarının getirdiği kıstlamalara bağlı olarak hizmet sektöründeki büyüme zayıfladı. Özellikle Almanya ve Euro Bölgesinde imalat sektörünün Ocak ayında büyümeye devam etmesi Türkiye’nin ihracat performansını koruyacağına işaret etti. Ocak ayında tüketici ihtiyaç kredileri ve bireysel kredi kartları harcamalarında yataya yakın seyir görürken ticari kredilerde hızlanma iç talepte kısmi artışa işaret ediyor.    

Kaynak: İSO, IHS Markit

OCAK AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

2021 yılı Aralık ayında ihracat aylık %3,6 artışla 22,3 milyar dolara, ithalat aylık %7,4 artışla 28,9 milyar dolara yükselmiş, böylece dış ticaret açığı aylık %22,9 artışla 6,6 milyar dolar seviyesine yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 ŞUBAT 2022, ÇARŞAMBA

2021 YILI KASIM AYI FİNANS DIŞI KESİM DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

2021 yılı Ekim ayında Ekim 2021’de finansal kesim dışındaki firmaların net döviz pozisyon açığı 116,4 milyar dolara gerilemişti. Sektörün döviz varlıkları aylık %3,5 artışla 162,1 milyar dolara yükselmiş, döviz yükümlülükleri 278,5 milyar dolar ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyonu ise aylık 3,0 milyar dolar artışla 63,2 milyar dolar ile fazla vermişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 ŞUBAT 2022, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) FAİZ KARARI – http://www.ecb.europa.eu

AMB’nin ajandasında faiz değişikliği yok. Her ne kadar Euro Bölgesinde enflasyon Aralık 2021’de tarihi zirvesi olan %5 seviyesine yükselmiş olsa da AMB, enflasyonun 2022 yılı başından itibaren yüksek seyredip 2022 sonlarına doğru düşmeye başlayacağını ve yılı %3,2’den kapatacağını, 2023 ve 2024’te ise %1,8 seviyelerini koruyacağını tahmin ediyor. AMB, Euro Bölgesinin 2021 yılında reel GSYH’nin %5,1 büyümesinin ardından 2022’de %4,2’ye, 2023’te %2,9’a, 2024’te %1,6’ya gerileyeceğini tahmin ediyor.

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI (BOE) FAİZ KARARI – http://www.bankofengland.co.uk

BoE Aralık ayı toplantısında politika faizini %0,10’dan %0,25’e yükseltmiş, varlık alımlarını sürdürme kararı almıştı. Para politikasında orta vadeli (6 ay-1 yıl) görünümü dikkate alan BoE, istihdam piyasasında güçlü seyrin korunacağını, Omikron varyantının GSYH üzerinde önemli bir etki yaratmayacağını, enerji fiyatlarına bağlı olarak fiyat baskılarının gelecek 6 ay devam edip 2022 yılının ikinci yarısında azalacağını tahmin etmişti. BoE; %5’e yükselen TÜFE’nin kış aylarında %6’ya çıkacağını, 2022 yılını %3,4, 2023 yılını %2,2, 2024 yılın %1,9 seviyesinden kapatmasını öngörüyor. BoE’nin GSYH büyüme tahminleri ise 2021’de %6,7, 2022’de %2,9, 2023’te %1,1 ve 2024’te %0,9 olarak tahmin ediliyor.

OCAK AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

2021 yılı Aralık ayında Dolar/TL’nin aylık %29,05, yıllık %75,80 artmasının etkisiyle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %13,58, yıllık %36,08, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık %19,08, yıllık %79,89 artış kaydetmişti. Ocak ayında peşi sıra gelen zamlar ve fiyat artışlarının etkisiyle TÜFE’nin %50 seviyelerine yaklaşacağı tahmin ediliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

21 Ocak ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre değişmedi. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %1,5 artarken, TL cinsi tüketici krediler hafif geriledi, ticari krediler hafif arttı. TL cinsi mevduat faizleri %16-20 aralığında sabit kaldı; TL cinsi kredi faizleri %18-32 aralığına hafif geriledi hem tüketici hem de ticari kredi faizleri 1’er yüzde puan düştü. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 115,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar düştü; tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar düşüşle 86,1 milyar dolara geriledi, yurt dışı mevduatlar 0,1 milyar dolar artışla 24,8 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 21 Ocak haftasında 1,8 milyar dolar düşüşle 228,1 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 4,7 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 4,7 milyar dolar seviyesine yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 109,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı. Altın rezervleri 21 Ocak’ta 39,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 70,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar düşüşle 37,0 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar geriledi. Yurt dışı yerleşikler 21 Ocak ile biten haftada hisse senetlerinde 33 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 6 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 ŞUBAT 2022, CUMA

OCAK AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

TÜFE bazlı REDK endeksi 2003 yılında 100 seviyesindeyken 2021 yılını tarihi dip olan 47,82 seviyesinden, TÜFE-Gelişmekte Olan Ülkeler Bazlı REDK 38,85 seviyesinden, TÜFE-Gelişmiş Ülkeler Bazlı REDK 54,64 seviyesinden kapatmıştı. Ocak ayında döviz kurundaki gerileme REDK’nin dipten dönmesine sebep olacak.

Kaynak: TCMB

ABD OCAK AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – ABD İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ BÜROSU (BLS)

ABD’de işsizlik oranı Aralık 2021’de %3,9 seviyesine gerilemiş, aylık ortalama saatlik kazançlar tarihi zirve olan 31,31 dolar seviyesine yükselerek aylık %0,61, yıllık %4,68 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Yeni Güne Başlarken…

Günaydınlar, 27 Ocak 2022 tarihinden başlıkları sıralayalım:

TCMB’nin yayınladığı 2022 yılı 1. çeyrek Enflasyon Raporu’nda 2022 yıl sonu TÜFE tahmini %11,8’den %23,2’ye, 2023 yıl sonu TÜFE tahmini %7’den % 8,2’e  yükseltildi. Ham petrol fiyat tahminleri 2022 yılı için ortalama 80,4 dolar, 2023 yılı için ortalama 74,3 dolar olarak güncellendi. Gıda fiyatları enflasyonunun 2022 yılını %24,2, 2023 yılını ise %10,0 seviyesinde tamamlayacağı varsayıldı.

Rusya Devlet Başkanı Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın davetini kabul etti, Türkiye’ye gelecek.

ABD ekonomisi, 2021’in son çeyreğinde yıllıklandırılmış olarak %6,9 büyüdü. Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre büyüme %5,5 olurken, 2021 yılı genelinde %5,7’lik büyüme kaydedildi.

ABD’de işsizlik maaşı başvuruları 21 Ocak ile biten haftada ​260 bin ile ​​beklentilere paralel gerçekleşti.

————————————————————–

27 Ocak 2022 – Piyasa Verileri

Fed’in faiz artırım sürecine başlayacak olması, ağırlıklı olarak emtia fiyatlarını aşağı çekti. Bir yandan özellikle ABD ve Çin ekonomilerinde zayıflama süreci, diğer yanda tedarik zincirindeki sorunlar ve jeopolitik riskler emtia fiyatlarında dalgalanmalara sebep olacak.

Bir önceki iş gününe göre değişimler:

————————————————————–

28 Ocak 2022 – Açıklanacak Makroekonomi Verileri

TÜİK Ocak ayı ekonomik güven endeksini açıklayacak. Endeks bir önceki ay 97,6 değerine gerilemişti. Endeksin 100 altındaki değerler genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor. Ocak ayında tüketici, reel kesim, perakende ticaret sektörü ve hizmet sektörü güven endekslerindeki artışın etkisiyle ekonomik güven endeksi de yükselecek.

TÜİK Aralık ayı hizmet sektörü üretici maliyet enflasyonunu (H-ÜFE) yayınlayacak. Endeks Kasım ayında yıllık %38,1’lik artışla endeksin yayınlanmaya başladığı 2017’den bu yana en yüksek artışını kaydetmişti. Aralık ayında döviz kurundaki sert artışın H-ÜFE’ye yansıması kaçınılmaz gözüküyor.

ABD’de Aralık ayı kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi (PCE) verileri açıklanacak. ABD Merkez Bankası (Fed) para politikasında gıda ve enerji fiyatları hariç çekirdek PCE enflasyonunun yıllık %2 civarında seyretmesini hedefliyor. Çekirdek PCE enflasyonu Mart 2021’de yıllık %1,97 iken Nisan 2021’de %3,08’e yükselmiş, ardından aralıksız yükselişini sürdürerek en son Kasım 2021’de yıllık %4,68 seviyesi ile zirve yapmıştı. Fed, 26 Şubat toplantı duyurusunda, Mart ayında faiz artışı sinyali verdi.

————————————————————–

Türkiye ekonomisi için tahminler

Sağlıkla güzel bir gün ve hafta sonu dilerim.

Fed faiz değiştirmedi, Mart ayına işaret etti

ABD, Avrupa, Japonya ve İngiltere merkez bankalarının toplam bilanço büyüklüğü 26 trilyon dolar:

ECB’nin 9,9 trilyon dolar, Fed’in 8,7 trilyon dolar, BoJ 6,4 trilyon dolar.

Üç merkez bankasının da enflasyon hedefi %2.

Aynı sıraya göre çekirdek enflasyon Avrupa’da %2,6, ABD’de %4,7, Japonya’da %0,5.

Fed, 2022 yılının ilk toplantısında politika faizini değiştirmedi. çok düşük ihtimal de olsa Fed’in faiz düşürebileceğini yazmıştım. Beklendiği gibi Fed güçlü ekonomi, güçlü istihdam ve yüksek enflasyona vurgu yaptı ve Mart ayı toplantısı için faiz artırım sinyali verdi. Fed’in radarında bilanço küçültme var ancak zamanlaması net değil.

ECB, faiz artırmayacağını her daim tekrarlıyor.

Japonya’da tasarruf fazlası var, düşük enflasyon ortamında faiz değişikliği ihtimali yok.

Ekonomi Gündemi: Ekonomik aktivite, enflasyon, güven, FED faiz kararı

24 – 28 Ocak haftasında en kritik gelişme Fed’in faiz kararı olacak. ABD’de yüksek enflasyon ve güçlü işgücü piyasası Fed’den faiz artırımı ihtimalini göz ardı etmememizi söylüyor. Piyasa Mart ayında faiz artırımı olasılığını fiyatlıyor. İmalat sektörü ve hizmet sektörüne yönelik veriler, 2022 yılına nasıl bir ekonomik aktivite görünümüyle başlanıldığını ortaya koyacak. 2022 yılı ilk Enflasyon Raporunda TCMB’nin tahminlerine odaklanacağız.

24 OCAK 2022, PAZARTESİ

OCAK AYI KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ İLK TAHMİNLERİ – markiteconomics.com

IHS Markit Ocak ayı küresel imalat ve hizmet sektörleri PMI verileri ilk tahminlerini açıklayacak. Ülke raporlarında sektörlere ait üretim, sipariş, istihdam, satın alım, girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarına ilişkin eğilimleri okuyacağız. 2021 yılı Aralık ayı raporlarında küresel imalat sektörünün hızlanarak büyümeye devam ettiğini, hizmet sektöründe ise büyümenin yavaşladığını okumuştuk.

25 OCAK 2022, SALI

OCAK AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIMI (KKO) – TCMB

İmalat sanayi genelinde KKO, Aralık 2021’de aylık 0,6 puan artışla %78,7’ye yükselmişti. Ara malı ve yatırım malı KKO’daki artışlar hem ihracat siparişlerinin hem de mal stoklarının desteklendiğine işaret etmişti. Dayanıklı tüketim malı KKO’nun son 6 aydır aralıksız düşüşü özellikle artan döviz kuru ve enflasyona bağlı olarak satın alma gücündeki bozulmadan kaynaklandığını göstermişti.

Kaynak: TCMB

OCAK AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

2021 yılı Aralık ayında RKGE, aylık 2,3 puan azalışla 106,1 seviyesine gerilemiş, sektörü ihracat siparişleri desteklemişti. Endeksin 100 üzerindeki değerleri ekonomik aktivitede iyimserliği gösteriyor. Genel gidişata ilişkin kötümserlik son 4 ayda artarken; siparişler, stoklar ve yatırım harcamaları endeksi destekliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksleri Aralık ayında Kasım ayına göre; hizmet sektöründe %0,5, perakende ticaret sektöründe %0,4 ve inşaat sektöründe %3,9 azalarak sırasıyla 118,8, 121,5 ve 90,0 seviyelerine gerilemişti. Döviz kurundaki sert dalgalanmalar hizmet ve inşaat sektörlerini görece daha fazla zayıflatmıştı. Ocak ayının ilk 2 haftasında yüksek kredi faiz oranlarına bağlı olarak ihtiyaç kredi hacmindeki yatay seyir perakende ticaret sektöründe zayıflamaya sebep olabilir.

Kaynak: TÜİK

26 OCAK 2022, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) PARA POLİTİKASI KARARI – http://www.federalreserve.gov

2021 yılı sonunda yıllık %7 ile 1980’lerin başındaki seviyelere kadar yükselen enflasyonla mücadele etmek için kararlı bir söylem ortaya koyan Fed, genel beklentinin aksine, ilk faiz artışı için Mart ayını beklemeyebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

27 OCAK 2022, PERŞEMBE

MERKEZ BANKASI 2022 YILI 1. ÇEYREK ENFLASYON RAPORU – TCMB

2022 yıl sonu enflasyon (TÜFE) beklentileri çok geniş bir aralıkta yer alırken TCMB 2021 yılı son çeyrek Enflasyon Raporunda enflasyonun “2022 yılı sonunda orta noktası %11,8 olmak üzere %9,6 ile %14,0 aralığında; 2023 yılı sonunda ise orta noktası %7,0 olmak üzere %4,6 ile %9,4 aralığında gerçekleşeceği” tahmin edilmişti. TCMB, her enflasyon raporunda mevcut gelişmelere göre tahminlerini güncelleyebiliyor.

Kaynak: TCMB

21 OCAK TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

14 Ocak ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre değişmedi. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %4,1, TL cinsi krediler %0,7 artış kaydetti. TL cinsi mevduat faizleri %16-20 aralığına aşağı yönlü genişledi, TL cinsi kredi faizleri %18-33 aralığına yükseldi hem tüketici hem de ticari kredi faizleri yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 116,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü; tüzel kişilerin 0,1 milyar dolar azalışla 86,5 milyar dolara geriledi, yurt dışı mevduatlar 0,2 milyar dolar artışla 24,7 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 14 Ocak haftasında 0,3 milyar dolar artışla 229,9 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artışla 4,5 milyar dolar seviyesine yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 109,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar arttı. Altın rezervleri 14 Ocak’ta 38,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 70,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar düşüşle 38,5 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar yükseldi. Yurt dışı yerleşikler 14 Ocak ile biten haftada hisse senetlerinde 55 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 60 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

28 OCAK 2022, CUMA

OCAK AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ekonomik güven endeksi 2021 yılı Aralık ayında önceki aya göre 1,7 puan düşüşle 97,6 değerine gerilemişti. Endeksin 100 seviyesi altındaki değerler genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği göstermektedir. Endeksin alt bileşenlerinden olan tüketici güven endeksinin Ocak ayında dipten dönmesi ekonomik güven endeksine yukarı yönde etki yapacaktır. 25 Ocak’ta yayınlanacak Ocak ayı imalat sanayi kapasite kullanım oranları, reel kesim güven endeksi ve sektörel güven endekslerindeki seyir ekonomik güven endeksi hakkında net bir görüş ortaya koymamızı sağlayacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YILI ARALIK AYI HİZMET ÜFE (H-ÜFE) – TÜİK

H-ÜFE, 2021 yılı Kasım ayında yıllık %38,08, aylık %3,00 artış kaydetmişti. 2017 yılında hesaplanmaya başlayan endeks Kasım ayında en hızlı yıllık artışını kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi 2021 yılı Aralık ayında yıllık %75,8 artış kaydeden Dolar/TL kuru dikkate alındığında, H-ÜFE’de de artış kaçınılmaz gözüküyor.  

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ocak ayında gübre fiyatlarındaki artış yüzde 120,5 oldu

TÜİK 2021 yılı Kasım ayı Tarım Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) verilerini açıkladı.

Tarım-GFE Kasım ayında aylık %8,52, yıllık %36,20 artış kaydetti. Tarımda girdi maliyetlerini en fazla etkileyen kalem olan hayvan yemi fiyatları Kasım ayında aylık %9,27, yıllık %34,47 artış kaydetti.

Grafikte görüleceği gibi Tarım-GFE’ye en sert darbeyi vuranlar döviz kuru etkisiyle gübre (yıllık %120,54) ve çiftlik bina (yıllık %50,51) fiyatları ile bina bakım masrafları (yıllık %48,75) oldu.

Dolar/TL kuru Ekim 2021’de aylık %7,2 (yıllık %16,0), Kasım 2021’de aylık %16,7 (yıllık %33,9) artış kaydetmişti. Aralık ayında kurdaki aylık %26,8’lik (yıllık %75,8) artış Tarım-GFE’de daha sert yükselişler göreceğimize işaret ediyor.

Bir diğer önemli detay ise, enerji maliyetini aşağıda tutan faktörün ise devlet desteği olduğunu okuyoruz grafikten.

Dr. Fulya Gürbüz

Ocak ayında gübre fiyatlarındaki artış yüzde 120,5 oldu

TÜİK 2021 yılı Kasım ayı Tarım Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) verilerini açıkladı.

Tarım-GFE Kasım ayında aylık %8,52, yıllık %36,20 artış kaydetti. Tarımda girdi maliyetlerini en fazla etkileyen kalem olan hayvan yemi fiyatları Kasım ayında aylık %9,27, yıllık %34,47 artış kaydetti.

Grafikte görüleceği gibi Tarım-GFE’ye en sert darbeyi vuranlar döviz kuru etkisiyle gübre (yıllık %120,54) ve çiftlik bina (yıllık %50,51) fiyatları ile bina bakım masrafları (yıllık %48,75) oldu.

Dolar/TL kuru Ekim 2021’de aylık %7,2 (yıllık %16,0), Kasım 2021’de aylık %16,7 (yıllık %33,9) artış kaydetmişti. Aralık ayında kurdaki aylık %26,8’lik (yıllık %75,8) artış Tarım-GFE’de daha sert yükselişler göreceğimize işaret ediyor.

Bir diğer önemli detay ise, enerji maliyetini aşağıda tutan faktörün ise devlet desteği olduğunu okuyoruz grafikten.

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Politika faizi, bütçe, borç, otomotiv, konut, tüketici güveni

17 – 21 Ocak haftasında Merkez Bankasının faiz kararına odaklanacağız, zira yüksek enflasyon ortamında olası bir faiz indirimi döviz kurunda sert dalgalanmalara sebep olacak. Döviz kurundaki sert artış sebebiyle Kasım ayı merkezi yönetim borç stokunda, Aralık ayı konut fiyatlarında sert yükselişler göreceğiz. Yüksek enflasyon baskılarına bağlı olarak Ocak ayı tüketici güveninde kötümserlik korunacak.

17 OCAK 2022, PAZARTESİ

2021 YILI ARALIK AYI OTOMOTİV SEKTÖRÜ VERİLERİ – OSD

2021 yılı Aralık ayı otomotiv sektörü verileri açıklanacak. Kasım ayında 115.078 adet üretim (aylık %6,48 artış) olurken, 75.892 adet ihracat (aylık %12,79 düşüş), 35.777 adet ithalat (aylık %13,71 artış), yurt içi satışlar 64.036 adet (aylık %6,61 artış) olmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YILI ARALIK AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Aralık ayı merkezi yönetim bütçesi. Bütçe Kasım ayında 32,0 milyar TL fazla vermiş, Ocak-Kasım döneminde bütçe 46,5 milyar TL açık vermişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YILI KASIM AYI KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku 2021 yılı Ekim ayında aylık 0,5 milyar dolar azalışla 125,5 milyar dolara gerilemişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

18 OCAK 2022, SALI

2021 YILI KASIM AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

2021 yılı Ekim ayında konut fiyat endeksi bir önceki aya göre %5,5, bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %40,0, reel olarak %16,8 artmıştı. 2021 yılında kur artışındaki hızlanma inşaat maliyetleri ve konut fiyatlarındaki artışı hızlandırdı. Kasım ve Aralık aylarında kur artışında sert yükselişe bağlı olarak konut fiyatları da yükselecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

20 OCAK 2022, PERŞEMBE

TCMB POLİTİKA FAİZ KARARI – TCMB

Aralık ayı para politikası toplantısında TCMB politika faizini %15’ten %14’e düşürmüştü. Toplantı notlarını faiz indirimlerinin etkilerinin 2022 yılı ilk çeyreğinde gözleneceğini ve beklemede kalınacağını yorumlamıştık. Politika faizi indirilmesine rağmen kredi faiz oranları %30 seviyesini aştı, tahvil faizleri yükseldi, enflasyonist baskılar artmaya devam etti, döviz kuruna yönelik riskler korundu. Güven kaybına rağmen faiz indiriminin ihtimal dahilinde olması kurda çok daha sert dalgalanmalar görmemize sebep olabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Aralık ayında aylık %3,1 azalışla tarihi düşük seviye olan 68,9 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösteriyor. Ocak ayında gelen zamlar, fiyat artışları ve enflasyonda artış beklentileri tüketici güveninde olumsuz seyrin devam edeceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YILI ARALIK AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2021 yılı Kasım ayında döviz kurundaki sert yükseliş merkezi yönetimin borç stokunun %19,4 artış kaydederek 2,7 trilyon TL’ye yükselmişti. Borç stokunun %66’sını oluşturan döviz cinsi borç stoku (mavi çizgi) Kasım ayında önceki aya göre %31,2 artmış, TL cinsi borç stokundaki (sarı çizgi) aylık artış %1,5 düzeyinde sınırlı kalmıştı. Döviz kurunun %30 arttığı Aralık ayında da merkezi yönetim borç stokundaki artış sürecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

14 OCAK TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

Kur korumalı mevduatın devrede olduğu 7 Ocak ile biten haftada önceki haftaya göre vadesiz TL cinsi mevduatlar 30 milyar TL azalırken, TL cinsi vadeli mevduatlar 34 milyar TL arttı. Piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yükseldi. Kur Korumalı Mevduatların etkisiyle TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %1,6 yükseldi, TL cinsi krediler hafif geriledi. TL cinsi mevduat faizleri %16-20 aralığına daraldı, TL cinsi kredi faizleri %18-32 aralığına yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 117,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,1 milyar dolar düştü; tüzel kişilerin 1,2 milyar dolar azalışla 86,6 milyar dolara geriledi, yurt dışı mevduatlar 0,1 milyar dolar düşüşle 24,5 milyar dolara geriledi, böylece toplam DTH büyüklüğü 7 Ocak haftasında 2,6 milyar dolar azalışla 229,6 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar düşüşle 4,4 milyar dolar seviyesine geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 109,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar düştü. Altın rezervleri 7 Ocak’ta 38,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişiklik göstermedi, brüt döviz rezervleri 71,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 2,6 milyar dolar artışla 39,4 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,3 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar yükseldi. Yurt dışı yerleşikler 7 Ocak ile biten haftada hisse senetlerinde 143 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 49 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Makroekonomi Gündemi: Üretim, tüketim, ciro, işgücü, dış ticaret, cari denge, konut, inşaat, dış borç, Bej Kitap

10 – 14 Ocak haftasında Aralık ayına ilişkin olarak olarak Tarım-ÜFE’de sert yükseliş göreceğiz. Kasım ayına ilişkin verilerde sanayi üretimi ve perakende satışlarda aylık artışın sürmesi, cari işlemler dengesinin tekrar eksiye dönmesi, ithalat birim fiyatlarında ve inşaat maliyetlerinde sert artış olası gözüküyor. Fed’in yayınlayacağı Ocak ayı Bej Kitap raporunda güçlü ekonomi ve yüksek enflasyon vurgusu tekrarlanacak.

10 OCAK 2022, PAZARTESİ

2021 YILI KASIM AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı Ekim 2021’de aylık 0,2 puan azalışla %11,2, istihdam oranı 0,2 puanlık artışla %46,2 olmuştu. Kasım ayında bireysel kredilerde otomotiv sektörü üretiminde ve perakende satışlarda yukarı yönlü işaretler istihdam tarafında önemli bir olumsuzluk görmeyeceğimize işaret ediyor.

Kaynak: TÜİK

11 OCAK 2022, SALI

2021 YILI KASIM AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Cari işlemler dengesi 2021 yılı Ekim ayında dış ticaret dengesinin fazla vermesi ve hizmetler dengesinin artmasına bağlı olarak 3,2 milyar dolar fazla vermişti. Turizm verilerinin bozulduğu Kasım ayında dış ticaret dengesinin 5,3 milyar dolar açık vermesine bağlı olarak cari işlemler dengesi yaklaşık 0,5 milyar dolar açık verecek. Aralık ayında ise 6,6 milyar dolar seviyesine çıkan dış ticaret açığı, cari işlemler açığının artmasına sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YILI KASIM AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

2021 yılı Ekim ayında inşaat maliyet endeksi aylık %4,75, yıllık %41,93 artış kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte net olarak görüleceği üzere döviz kurundaki artışlar (sarı çizgi) doğrudan ithal girdi maliyetlerinde artışa sebep olduğundan inşaat malzeme fiyatları (siyah çubuklar) da yükselmekte dolayısıyla inşaat maliyet endeksini (mavi çubuklar) yukarı çekmektedir. İnşaat maliyetlerinin Kasım ayında sert, Aralık ayında ise daha sert yükselmesi kaçınılmaz gözüküyor.  

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 OCAK 2022, ÇARŞAMBA

FED OCAK AYI BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) RAPORU – federalreserve.gov

8 Ekim-18 Kasım 2021 dönemini kapsayan 2021 yılı Aralık ayı Bej Kitap raporunda ABD ekonomisinin hafiften daha ılımlıya doğru güçlü bir performans gösterdiğini, tedarik zinciri ve işgücü zorluklarının ana belirsizlikler olarak vurgulandığını okumuştuk. Fed’in 14-15 Aralık 2021’de gerçekleştirdiği para politikası toplantı tutanaklarında ise Fed güçlü ekonomik görünüme ve enflasyonist baskılara vurgu yaparak 2022 yılında çeyrek baz puanlık (yüzde 0,25 puanlık) üç adet faiz artırımına işaret ederek banka bilançosunu küçültülme ihtimalini ortaya koymuştu. Fed yılın ilk para politikası toplantısını 25-26 Ocak’ta yapacak. Bej kitap detayları politika adımına referans oluşturacak. Piyasalarda Mart ayı toplantısında faiz artırım olasılığı %70 olarak fiyatlanıyor.

2021 YILI KASIM AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Ekim ayında ihracat birim değeri bir önceki aya göre yatay kalmış, kurdaki artışla ithalat birim değeri sert yükselmişti. İhracat miktar endeksi aylık %0,1 artmış, ithalat miktar endeksi ise %14,6 azalmıştı. İhracat ve ithalatın Kasım ve Aralık ayında yükselmesi miktar endekslerini de yukarı çekecektir. Kritik olan konu birim fiyatların nasıl değişeceği. Aşağıdaki grafik ipucu veriyor. Döviz kurundaki artışın Ekim ayında ithalat birin fiyatlarını hızlandırırken Kasım ve Aralık aylarında daha da hızlı artması beklenebilir. İhracat tarafında ise Eylül-Ekim döneminde kurdaki artışın birim fiyatlarında avantaj ortaya koymadığını gösteriyor. Kasım ve Aralık aylarında kurdaki çok daha sert yükselişlerin ihracat birim fiyatlarına olumlu yansımaması halinde 2021 yılının son çeyreğinde ithal girdiyle üretim yapan ihracatçılarımızın karlılığında zayıflık kaçınılmaz olacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

13 OCAK 2022, PERŞEMBE

2021 YILI KASIM AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSLERİ – TÜİK

Ekim ayında sanayi üretimi aylık %0,6, yıllık %8,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında, önceki aya göre ihracatın %3,3, ithalatın %20,5 artması; imalat sektörü üretiminde ve ara malı üretimi kapasite kullanımında kısmi artış yaşanması, otomotiv sektörü üretiminin ılımlı yükselişi ve son olarak stoklarda kaydedilen azalış sanayi üretiminin Kasım ayında büyümeye devam edeceğine işaret ediyor. Aralık ayında da kapasite kullanım oranları ve ihracat sanayi üretimini desteklemeye devam edecek.

Kaynak: TÜİK

2021 YILI KASIM AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK

Perakende satış hacmi 2021 yılı Ekim ayında aylık %0,9, yıllık %15,2 artış kaydetmişti. Kasım ayında önceki aya göre tüketici kredilerinde hafif yükseliş, perakende ticaret satışlarında gerileme sinyali ve mal stoklarında azalma perakende satışların Kasım ayında artacağına işaret ediyor. Aralık ayı öncü göstergelerinde de kredi ve satışlardaki artışın sürdüğü işaretini aldık.  

Kaynak: TÜİK

2021 YILI KASIM AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi 2021 yılı Ekim ayında aylık %6,4, yıllık %47,5 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre; sanayi sektörü ciro endeksi %7,5, inşaat ciro endeksi %3,7, ticaret ciro endeksi %6,4, hizmet ciro endeksi %4,8 artmıştı.

Kaynak: TÜİK

7 OCAK TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

31 Aralık ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) kurdaki arışa paralel olarak yabancı para cinsi varlıklardaki artışla önceki haftaya göre yükseldi. Kur Korumalı Mevduatların devreye alınmasıyla TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %1,8 sert artış kaydetti, TL cinsi kredilerin haftalık artış hızı %0,6 ile değişiklik göstermedi. TL cinsi mevduat faizleri %15-21 aralığına, TL cinsi kredi faizleri %17-30 aralığına yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 118,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı; tüzel kişilerin 2,7 milyar dolar azalışla 87,8 milyar dolara geriledi, yurt dışı mevduatlar 0,1 milyar dolar artışla 24,6 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 31 Aralık haftasında 2,1 milyar dolar azalışla 232,2 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düşüşle 4,5 milyar dolar seviyesine geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 111,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı. Altın rezervleri 31 Aralık’ta 38,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artarken, brüt döviz rezervleri 72,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar azalışla 36,8 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,0 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 3,1 milyar dolar geriledi. Yurt dışı yerleşikler 31 Aralık ile biten haftada hisse senetlerinde 231 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 42 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

14 OCAK 2022, CUMA

2021 YILI ARALIK AYI TARIM-ÜFE VERİLERİ – TÜİK

Kasım ayında tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) aylık %4,57, yıllık %24,35 artış kaydetmişti. Döviz kurunda ve enerji fiyatlarındaki artışlar Tarım-ÜFE’nin Aralık ayında da artmasına sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2021 YILI ARALIK AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Konut satışları Kasım ayında aylık %30,1, yıllık %59,0 artış kaydederek 178.814 adet ile son 16 ayın zirvesini yapmıştı. Aralık ayında döviz kurundaki sert yükseliş konut satışlarında artış getirebilir.

Kaynak: TÜİK

2021 YILI KASIM AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu Ekim ayında önceki aya göre 1,6 milyar dolar azalışla 161,4 milyar dolar seviyesine gerilemişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekim 2021’de finans dışı sektör, net döviz pozisyonunu iyileştirmeye devam etti

TCMB 2021 yılı Ekim ayı “Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Döviz Varlık ve Yükümlülükleri” raporunu yayınladı.

Küresel ekonominin iyileştiği, Türkiye’de ise risklerin arttığı 2021 yılında finansal kesim dışı firmalar döviz varlıklarını, döviz yükümlülüklerinden daha hızlı artırdı ve sektörün net döviz pozisyon açığı Ekim 2021’de 116,4 milyar dolar seviyesine geriledi.

Kaynak: TCMB

Finans dışı kesimin toplam net döviz pozisyon açığı Ekim 2021’de azalırken, kısa vadeli net döviz pozisyon fazlası Ekim 2021 itibarıyla önceki aya göre 3 milyar dolar artışla 63,2 milyar dolar seviyesine yükseldi.

Kaynak: TCMB

Finans dışı kesimin kısa vadeli döviz yükümlülüklerinin toplam döviz yükümlülüklerine oranı Ekim 2021’de %28’lik payla 2014 yılı seviyelerine yükseldi.

Kaynak: TCMB

Dr. Fulya Gürbüz

Sert maliyet ve fiyat artışları Aralık 2021’de yurt içi üreticiyi vurdu, ihracatı dış talep destekledi

Kaynak: IHS Markit, İSO

2021 yılı Aralık ayı imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,1 puan artışla 52,1 seviyesine hafif yükseldi. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor.

Her ne kadar imalat sektöründe istihdam Aralık ayında artış kaydetse de döviz kurundaki sert yükselişe bağlı olarak;
. Girdi maliyetleri ve çıktı fiyatları sert yükseldi.
. Yükselen fiyatlar, satın alımların zayıflamasına, üretimde yavaşlamaya, girdi ve nihai ürün stoklarının azalmasına sebep oldu.
. Uluslararası talepteki iyileşmeye bağlı olarak ihracat siparişleri artışını sürdürdü.

Dr. Fulya Gürbüz