6 –10 Şubat haftasında, Ocak ayına ilişkin olarak TL’de değer kaybının sürdüğünü; Aralık ayına ilişkin olarak istihdamın kısmen iyileştiğini, sanayi üretiminde küçülmenin zayıfladığını, inşaat maliyetlerindeki artışın korunduğunu görebiliriz.
6 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ
OCAK AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TÜİK
Aralık 2022’de REDK aylık %1,9 değer kaybıyla 54,66 seviyesine gerilemişti. Ocak ayında yarı yarıya Euro/TL ve Dolar/TL’den oluşan döviz sepetinin önceki aya göre yükselmesine bağlı olarak TL’nin gelişmiş ülke para birimlerine karşı değer kaybetmesi REDK’nin de gerilemesine sebep olacaktır.
Kaynak: TCMB
7 ŞUBAT 2023, SALI
OCAK AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Hazine’nin gelirleri, giderleri ve finansmanı gösteren nakit bütçe verileri 2022 yılı Aralık ayında 265,2 milyar TL gelir, 375,5 milyar TL gider kaydetmiş, 2,0 milyar TL’lik özelleştirme ve fon geliri sağlanmıştı. Böylece 108,3 milyar TL’lik nakit bütçe açığı kaydedilmişti. Açığın finansman adına Hazine; yurt dışından 48,4 milyar TL, yurt içinden 38,6 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirmiş, banka hesabından 20,8 milyar TL kullanmıştı. Hazine bütçesi 2022 yılında nette 169,4 milyar TL bütçe açığı kaydetmiş, 437,3 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmiş, borçlanılan tutarın 273,3 milyar TL’si Hazine’nin banka hesabına aktarılmıştır. Bütçede banka hesabından kullanım “artı”, banka hesabına aktarım ise “eksi” işaretli olarak gösteriliyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
9 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE
ARALIK 2022 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Kasım 2022 ’de ihracat birim değer endeksi aylık %2,7 artışla 110,0 değerini almış, ithalat birim değer endeksi ise aylık %3,1 düşüşle 139,5 değerine gerilemişti. Dolayısıyla; ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi aylık 4,4 puan artışla 78,8 seviyesine yükselmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi ithalat birim değer fiyatları (lacivert çizgi) ihracat birim değer fiyatlarından (mavi çizgi) çok daha hızlı artmaktadır. Bu önemli çünkü ithal fiyatları arttıkça ihracat yapmayıp üretimde ithal girdi kullanan imalatçıların maliyetleri üzerindeki yük artmaktadır. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış miktar endeksleri dikkate alındığında ise; ihracat Kasım 2022’de aylık %3,9 azalmış, ithalattaki azalış %2,1 olmuştu. Aralık ayı dış ticaret istatistiklerine göre ihracat hacmi aylık %4,7 artışla 22,9 milyar dolara yükselmiş, ithalat hacmi ise aylık %6,4 artışla 32,6 milyar dolar olmuştu. Dolayısıyla Aralık ayı verilerinde miktar endekslerinin önceki aya göre yükseldiğini göreceğiz. Odaklanacağımız başlık ise ihracat ve ithalat “birim değer endeksleri” olacak.
Kaynak: Turkey Data Monitor
10 ŞUBAT 2023, CUMA
ARALIK 2022 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK
Kasım 2022 ’de sanayi üretimi yıllık %1,3, aylık %1,1 daralmıştı. Arındırılmamış verilere göre Aralık ayında otomotiv sektörü üretiminin bir önceki aya göre artış kaydetmesi sanayi üretimini de yukarı çekecektir. Öte yandan mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Aralık ayı imalat sektörü PMI verilerine göre imalat sektöründeki daralma yavaşlamış, Ocak ayında ise imalat sektörü Aralık ayına göre büyüme kaydetmiştir. İhtiyaç kredilerindeki artışın da iç talebi desteklemesi sanayi üretiminde daralmanın zayıfladığı ihtimalini ortaya koyuyor. Belirtmekte fayda var, sanayi sektöründe hızlı değil sınırlı bir iyileşmeden bahsediyoruz.
Kaynak: TÜİK
ARALIK 2022 İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK
Kasım 2022 ’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,2 değeri ile önceki aya göre değişiklik göstermemişti. SAMEKS verileri Aralık ayında sanayi sektöründe istihdamın önceki aya göre arttığına işaret etmişti. İşgücü ve SAMEKS verileri arasında bire bir ilişki olmamasına rağmen takip edilmesi gerektiğini vurgulayalım.
Kaynak: TÜİK
ARALIK 2022 İNŞAAT MALİYET ENDEKSLERİ – TÜİK
Kasım 2022 ’de inşaat maliyet endeksi yıllık %103,47, aylık %1,17 artış kaydetmişti. Aralık ayında döviz kurundaki artışın etkisiyle maliyetler artmaya devam edecek.
5 – 9 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak TÜFE’de hafif gerileme beklenirken, nakit bütçe dengesi detaylarına odaklanacağız.
5 ARALIK 2022, PAZARTESİ
KASIM AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
Eylül 2022’de TÜFE aylık %3,54, yıllık %85,51 artış kaydetmiş yurt içi üretici maliyetleri (Yİ-ÜFE) ise aylık %7,83, yıllık %157,69 artmıştı. Bloomberg HT Kasım ayı anketine göre TÜFE’de aylık %2,85, yıllık %84,33 artış bekleniyor. Ankete göre profesyoneller TÜFE’nin 2022 yılını ortalama %68,60 seviyesinden kapatacağını öngörüyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
KASIM AYI REEL FAİZ ORANI – TURKEY DATA MONITOR
Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre 2022 yılı Ekim ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen eksi reel faiz %37,81 seviyesine yükselirken, 12-ay ileriye dönük beklenen eksi reel faiz %16,0 seviyesine geriledi. Reel faizin eksi olması menkul kıymetten (söz konusu hesaplamada gösterge devlet tahvilin getirisi dikkate alınıyor) elde edilen getirinin aynı dönemde meydana gelen enflasyon seviyesinin altında kalması anlamına geliyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
6 ARALIK 2022, SALI
KASIM AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB
Ekim 2022’de TÜFE bazlı REDK aylık 1,4 puan artışla 55,7 seviyesine yükselmişti. REDK, Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre Türk lirasının reel ağırlıklı ortalama değeridir. TCMB söz konusu ağırlıkları ikili ticaret akımları kullanarak belirliyor. Endeksin 100 altındaki değerler, Türk lirasının ticaret yaptığı ülkelerin para birimlerine karşı değer kaybettiği anlamına geliyor.
Kaynak: TCMB
7 ARALIK 2022, ÇARŞAMBA
KASIM AYI HAZİNE NAKİT DENGESİ – TCMB
Hazine nakit bütçesi 2022 yılı Ekim ayında 238,9 milyar TL gelir, 311,1 milyar TL gider kaydetmiş, böylece 72,2 milyar TL’lik nakit bütçe açığı oluşmuştu. Son 12 ayda 222,2 milyar TL’lik nakit bütçe açığına karşılık Hazine 273,9 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirirken, banka hesabı 57,0 milyar TL aktarım yapmıştır. 2022 yılı Ocak-Ekim döneminde ise 160,3 milyar TL’lik nakit bütçe açığına karşılık Hazine 287,1 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirdi, banka hesabına 131,3 milyar TL aktarım yaptı.
Kaynak: Turkey Data Monitor
8 ARALIK 2022, PERŞEMBE
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (2 ARALIK) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 18 Kasım ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif geriledi. Bir önceki haftaya göre TL cinsi mevduat hafif gerilerken TL cinsi krediler artışını sürdürdü, kur korumalı mevduat hacmi ise önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-22, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %16-31 aralığında. Yabancı para cinsi kredi hacmi önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düşüşle 133,4 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 123,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 81,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,5 milyar dolar geriledi, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH haftalık 5,5 milyar dolar düşüşle 204,9 milyar dolara geriledi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyon fazlası ise 3,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar düştü. Merkez Bankasında tutulanuluslararası rezervler 122,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü; altın rezervleri 42,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 79,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü. Merkez Bankasınınnet rezerv açığı 49,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 27,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 2,1 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 24 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 9 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,5 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,5 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.
1 – 5 Ağustos haftasında, Temmuz ayına ilişkin olarak TL’deki değer kaybına bağlı olarak enflasyon oranlarında yükseliş, reel efektif döviz kurunda bozulma, gerileyen küresel tarım emtia fiyatlarının etkisiyle BM küresel gıda fiyatlarında düşüş, Türkiye dahil küresel imalat sektörü PMI verilerinde küçülme görebiliriz. İngiltere Merkez Bankasından 25-50 baz puan arasında faiz artışı bekleniyor. Mayıs ayı finansal kesim dışı net döviz pozisyonu, Temmuz ayı nakit bütçe dengesi ve ABD işgücü verileri takip edilecek.
1 AĞUSTOS 2022, PAZARTESİ
TEMMUZ AYI KÜRESEL İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL
Temmuz ayı öncü verilerine göre küresel öncü PMI verileri Euro Bölgesi, ABD ve İngiltere imalat sektörlerinde üretim, yerel ve ihracat siparişlerinde düşüş, girdi ve çıktı fiyatlarında yükselişe işaret etmişti. Çin resmi imalat sektörü PMI verileri Temmuz ayında artan Covid-19 vakaları ve akabinde kapatmalara bağlı olarak üretim, yeni siparişler, yeni ihracat siparişleri, satın alımlar ve istihdamın önceki aya göre düştüğüne işaret etti. Çin resmi hizmet sektörü Temmuz ayı PMI verisi ise yavaşlayarak da olsa artışını sürdürdü.
İstanbul Sanayi Odası ve S&P Global’den elde edilen Haziran ayı imalat sektörü PMI endeksi 48,1 seviyesine gerileyerek daralmaya devam etmişti. PMI verileri, imalat sektöründe zorlu bir talep ortamına işaret etmiş; yeni siparişler, üretim ve satın alma faaliyetleri ivme kaybetmiş, istihdam ise artmaya devam etmişti. Girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatlarında enflasyon yüksek seyrini korumuştu. Geçen hafta açıklanan verilere göre dayanıklı tüketim malı ve yatırım malları imalatında kapasite kullanım oranları önceki aya göre dikkate değer artışlar gösterdi. Bunda perakende ticarette son üç aylık iş hacminde (satışlarda) artış olması ve mevcut mal stoklarında hafif artış olması etkili oldu. SAMEKS endeksleri de Temmuz ayında hizmet sektörü satın alımlarında hızlanma ve stoklarında azalmaya işaret etse de imalat sektörü üretimi ve yeni siparişlerinde sert düşüş var. Dolayısıyla Temmuz ayında hizmet sektöründeki talep artışının imalat sektörünü desteklediğini anlıyoruz. Söz konusu gelişmenin İSO imalat PMI verisiyle desteklenip desteklenmediğini takip edeceğiz.
Nisan 2022’de varlıklar aylık 0,3 milyar dolar artışla 164,6 milyar dolara, yükümlülükler aylık 5,9 milyar dolar azalışla 269,6 milyar dolara gerilemişti. Böylece sektörün Net Döviz Pozisyonu Açığı aylık 6,2 milyar dolar düşüşle 105,0 milyar dolar olmuştu. Sektörün kısa vadeli döviz varlıkları 143,5 milyar dolar ile önceki aya göre değişmezken kısa vadeli döviz yükümlülükleri 2,4 milyar dolar artışla 83,0 milyar dolara yükselmişti. Böylece, sektörün kısa vadeli net döviz pozisyonu fazlası aylık 2,3 milyar dolar düşüşle 60,6 milyar dolara geriledi. Sektörün kısa vadeli döviz yükümlülüklerinin toplam döviz yükümlülüklerine oranı ise Nisan ayında %30,8’lik değeriyle 2013 yılı seviyelerine yükseldi. TCMB tarafından açıklanan veriye göre yükümlülükler “yurt içi finansal kesim ve yurt dışında yerleşiklere karşı önceden belirlenmiş bir vadede anapara ve/veya faiz ödemesi gerektiren döviz cinsinden ve dövize endeksli yükümlülükleri” kapsarken, varlıklar “döviz cinsinden ve dövize endeksli varlıklar” olarak tanımlanmaktadır.
Kaynak: TCMB
3 AĞUSTOS 2022, ÇARŞAMBA
TEMMUZ AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
Dolar/TL’nin %9’a yakın artış kaydettiği Haziran ayında TÜFE, gıda ve ulaştırma fiyatlarının öncülüğünde aylık %4,95, yıllık %78,62 artış kaydetmişti. Dolar/TL’nin %2,1 artış kaydettiği Temmuz ayında TÜFE’nin Reuters anketine göre aylık ortalama %2,9, yıllık ortalama %80,5 artması beklenirken, yıl sonu TÜFE beklentisi %70 oldu. TCMB’nin yılın üçüncü Enflasyon Raporunda 2022 sonu TÜFE tahmini %60,4’e yükseltildi. Yurt içi üretici fiyatları enflasyonu (Yİ-ÜFE) ise Haziran ayında aylık %6,77, yıllık %138,31 artış kaydetmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
TEMMUZ AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR
Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre Haziran 2022’de 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz eksi yüzde 29,55’e, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz ise eksi yüzde 8,75’e yükselmişti.
Ticari bankaların BOE’de tuttukları mevduat için BOE’nin ödediği faiz oranını gösteren politika faizi artan enflasyonist baskıların etkisiyle 15 Haziran tarihli toplantısında 25 baz puan artışla %1,25’e yükseltilmişti. Ekim 2021’den bu yana aralıksız yükselen tüketici fiyat enflasyonu (TÜFE) Haziran 2022’de tarihi zirve olan yıllık %9,4 seviyesine yükseldi. Temmuz ayı öncü PMI verileri, girdi maliyetlerindeki artış hızının son 18 ayın en düşük artış hızını kaydettiğine işaret etti. BOE, Ekim 2022’de TÜFE’nin %11 seviyesini geçeceğini tahmin ediyor. Orta vadede %2 enflasyon hedefine ulaşana kadar BOE son toplantısında, gelecek toplantılarda mevcut verilere göre hareket edeceğini vurguladı. Piyasalardaki beklenti BOE’den 25-50 baz puan arasında artırım olacağı yönünde.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre BM Gıda Fiyat Endeksi Haziran ayında aylık %2,3 düşüşle 154,2 seviyesine gerilemişti. Aylık bazda bitkisel yağlar %7,6, tahıl fiyatları %4,1, süt ve süt ürünleri fiyatları %4,1, şeker fiyatları %2,6, düşmüş; et fiyatları %1,7 yükselmişti. Temmuz ayında tarım ürünleri arzındaki artışın etkisiyle tarım emtia fiyatlarında genel olarak aşağı yönlü hareketin sürdüğünü gördük. Söz konusu etki BM Gıda Fiyat Endeksinin düşmesine sebep olabilir.
Kaynak: Food and Agriculture Organization of the UN
TEMMUZ AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB
2003 baz yılı TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru Haziran ayında aylık 2,2 puan düşüşle 53,3 seviyesine gerilemişti. Endeks tarihi düşük seviyesini 47,8 değeri ile Aralık 2021’de kaydetmişti. Temmuz ayında %2’nin üzerinde artış kaydeden Dolar/TL dikkate alındığında REDK’de düşüşün devam etmesi beklenebilir. TCMB açıklamasına göre nominal efektif döviz kuru, “Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, Türk lirasının ağırlıklı ortalama değeridir ve ağırlıklar ikili ticaret akımları kullanılarak belirlenmektedir”. Reel efektif döviz kuru ise TCMB tarafından “nominal efektif döviz kurundaki nispi fiyat etkileri arındırılarak” hesaplanmaktadır.
Kaynak: TCMB
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (29 TEMMUZ) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 22 Temmuz ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre %1 üzerinde büyürken, dolaşıma çıkan para son 2 haftadır geriliyor. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-21 aralığına yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-35 aralığına yükseldi. TL mevduatları önceki haftaya göre %2,1, kredi hacmi %1,0 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,1 milyar dolar artışla 142,2 milyar dolara yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 131,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar yükseldi, tüzel kişilerin 78,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 0,7 milyar dolar artışla 210,3 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 26,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 3,6 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 98,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 38,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 59,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 3,1 milyar dolar artışla 64,1 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 16,9 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 77 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 4 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,5 milyar dolarlık, DİBS’te 2,1 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
5 AĞUSTOS 2022, CUMA
TEMMUZ AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS
ABD’de işsizlik oranı Haziran 2022’de %3,6 (grafikte mavi çubuklar) ile önceki aya göre değişiklik göstermemiş, ortalama saatlik kazançlar (siyah çubuklar) yıllık %5,1 seviyesine gerilemişti. İşgücüne katılma oranı ise Haziran ayında aylık 1,1 yüzde puan düşüşle %62,2 olarak gerçekleşmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere işsizlik oranı (mavi çubuklar) pandemi öncesi seviyesine gerilerken, para politikasında dikkate aldığı çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi (PCE) (açık gri çubuklar) Haziran ayında %4,8 seviyesinde bulunuyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
TEMMUZ AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Haziran ayında nakit bütçe verilerinde 198,0 milyar TL gelir, 224,6 milyar TL gider kaydedilmiş, nakit bütçe dengesi 26,6 milyar TL açık vermişti. Böylece 2022 yılının ilk 6 ayında toplam 55,8 milyar TL nakit dengesi fazlası, 12-aylık toplama göre 47,9 milyar TL nakit dengesi açığı kaydedilmiştir. 2021 yılında 142,1 milyar TL nakit açığı gerçekleşmişti.
4 – 8 Nisan haftasında Rusya-Ukrayna savaşı ile ilgili gelişmeler izlenecek. Öncü verilere göre, Nisan ayı TCMB Piyasa Katılımcı Anketinde beklentilerde bozulmanın sürmesini; Mart ayı enflasyon verilerinde hızlanma, negatif reel faizde artış, reel efektif döviz kurunda gerileme, ihracatta yavaşlama, Şubat ayı küresel gıda enflasyonunda artış göreceğiz.
4 NİSAN 2022, PAZARTESİ
MART AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
Şubat ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %4,81, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) %7,22 artmış; TÜFE ve Yİ-ÜFE’de yıllık artışlar sırasıyla %54,44 ve %105,01 olmuştu. Foreks anketine göre Mart ayında TÜFE’nin aylık %5,44, yıllık %61,10 artması bekleniyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
MART AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR (TDM)
TDM hesaplamalarına göre Şubat ayında 12-ay geriye dönük reel getiri eksi yüzde 21,5’e yükselmiş, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz ise eksi yüzde 2,9’a yükselmişti. Reel getirinin eksi olması tahvil faizlerinin getirisinin enflasyonun altında kalmasından kaynaklanıyor. Tahvil faizlerinin Mart sonunda önceki ay sonuna göre yüzde 1-3 puan arasında yükselmesine rağmen enflasyonun Mart’ta daha hızlı artması reel getirideki bozulmanın Mart’ta devam edeceğine işaret ediyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
MART AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI
Şubat ayında ihracat aylık %13,8, yıllık %25,4 artışla 20,0 milyar dolar olmuş; önceki aya göre değişmeyen ithalat ise yıllık %44,5 artış kaydetmişti. Böylece dış ticaret açığı önceki aya göre %23,3 (2,4 milyar dolar) azalışla 7,9 milyar dolara gerilemişti. Mart ayına ilişkin olarak PMI verileri ihracat artışının hız kesse de sürdüğüne işaret etti. Kapasite kullanım verilerini dikkate aldığımızda ithalatta artış ihracata kıyasla daha hızlı olabilir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
OCAK AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TÜİK
Aralık 2021’de Finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları aylık 3,2 milyar dolar artışla 163,3 milyar dolara, döviz yükümlülükleri aylık 0,6 milyar dolar artışla 276,9 milyar dolara yükselmiş; böylece sektörün döviz pozisyon açığı aylık 1,6 milyar dolar düşüşle 113,6 milyar dolara gerilemişti. Gelecek 12 ay için sektörün net döviz pozisyon fazlası ise aylık 0,6 milyar dolar artışla 61,7 milyar dolara yükselmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
5 NİSAN 2022, SALI
MART AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TÜİK
Şubat ayında TÜFE bazlı (REDK) aylık 2,01 puan artışla 54,78 seviyesine yükselmişti. TCMB, ülkemiz fiyat düzeyinin dış ticaret yaptığımız ülkelerin fiyat düzeylerine oranının ağırlıklı geometrik ortalamasını almak suretiyle REDK endeksini hesaplıyor. REDK’nin artışı TL’nin reel olarak değer kazandığını (Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının arttığını) gösteriyor.Mart ayında yarı yarıya dolar ve euro’dan oluşan döviz sepetinin %5,4 yükselmesine bağlı olarak REDK’de düşüş görebiliriz.
Kaynak: TCMB
7 NİSAN 2022, PERŞEMBE
MART AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Şubat ayında Hazine nakit bütçe gelirleri TCMB’den kar aktarımının etkisiyle 277,5 milyar TL olmuş, 222,8 milyar TL gider kaydedilmiş, böylece nakit bütçe dengesi 55,5 milyar TL fazla vermişti. Finansman tarafında Hazine 18,7 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
ŞUBAT AYI FAO GIDA FİYAT ENDEKSİ – FAO
Ocak ayında küresel FAO Gıda Fiyat Endeksi aylık %3,9, yıllık %20,7 artış kaydetmişti. Aylık en yüksek artış %8,5 ile bitkisel yağlarda görülmüş; süt ürünleri fiyatları aylık %6,4, tahıl fiyatları %3,0, et fiyatları %1,1 artmış, şeker fiyatları aylık %1,9 düşmüştü. FAO, 2022’de dünyada buğday ve mısır üretiminin artacağı, tahıl üretiminin ise düşeceği beklentilerine işaret etmişti. 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye başlaması FAO fiyat endeksinde sınırlı etki yaratabilir ancak asıl etki Mart ayı verilerinde ortaya çıkacak. FAO, 25 Mart tarihli bilgi notunda küresel gıda arzındaki daralmanın gıda ve yem fiyatlarını %8 ile %22 arasında artırabileceğine vurgu yaptı. FAO, özellikle tahıl ve ayçiçeği çekirdeği pazarlarındaki arz açığına dikkatleri çekti.
Kaynak: fao.org
1 NİSAN TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 25 Mart ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artmaya devam etti. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-18 aralığına hafif yükseldi, TL cinsi kredi faizleri %18-29 aralığına hafif geriledi. TL mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 140,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 1,5 milyar dolar artışla 77,4 milyar dolara yükseldi. Böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 1,5 milyar dolar artışla 217,6 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 25,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 5,1 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 108,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 42,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı,brüt döviz rezervleri 65,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar artışla 28,5 milyar dolara yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 20,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 17 milyon dolar alış, DİBS’te 87 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
8 NİSAN 2022, CUMA
NİSAN AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB
TCMB’nin piyasa profesyonelleri ile yaptığı Piyasa Katılımcıları Anketine göre Şubat ayında katılımcıların enflasyon, döviz kuru ve cari açık beklentileri önceki aya göre yükselmişti. TÜFE’nin Mart ayında aylık %4,1 artış kaydetmesi beklenirken yıl sonuna ilişkin olarak TÜFE beklentisi yıllık %40,5’e, Dolar/TL kuru beklentisi 16,68’e, 2022 yılı cari açık beklentisi 21,2 milyar dolara yükselmişti. 2021 ve 2022 yılları için GSYH büyüme beklentileri sırasıyla %3,38 ve %4,16’ya gerilemişti. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin uzamasının da etkisiyle Nisan ayı anketinde enflasyon beklentilerinde artış ve 2022 yılı büyüme beklentilerinde düşüş görebiliriz.
28 Şubat – 4 Mart haftasında Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle ilgili gelişmelere odaklanacağız. Şubat ayına ilişkin olarak enflasyonda yükselişin sürmesi kaçınılmazken; ihracatta yukarı yönlü bir sürpriz, reel efektif döviz kurunda düşüş, imalat sektörü PMI endekslerinde zayıflık görebiliriz. GSYH’de ise kısa-orta vadede göremeyeceğimiz büyüme hızına tanık olacağız.
28 ŞUBAT 2022, PAZARTESİ
2021 YILI 4. ÇEYREK GSYH VERİLERİ – TÜİK
2021 yılı 3. çeyreğinde GSYH bir önceki çeyreğe göre %2,7, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %7,4 büyümüştü. 2021 yılı 3. çeyreğinde, bir önceki çeyreğe göre; GSYH, hanehalkı tüketimi, devlet harcamaları ve ihracattaki artış hızlanmış, ithalat artmış, yatırım harcamaları düşmüştü. 2021 yılı son çeyreğine ilişkin olarak bir önceki çeyreğe göre sanayi üretimi, perakende satışlar, ihracat ve ithalatta kaydedilen artış GSYH’nin de önceki çeyreğe büyümesinde etkili olacak. BETAM (Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi) 2021 yılı 4ncü çeyreğinde önceki çeyreğe göre %1,7, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %6,6 büyümesini tahmin ediyor. AA Finans anketine göre GSYH’nin 2021 yılı son çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre ortalama %8,7 büyümesi, 2021 yılı genelinde ortalama %11,1 büyümesi bekleniyor.
Kaynak: TÜİK
ŞUBAT AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi, Ocak ayında, aylık 1,6 puan artışla 53,0 seviyesine yükseldi. Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi de aylık 1,7 puan artışla 49,7 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler sektörde önceki aya göre büyümeyi, altındaki değerler küçülmeyi gösteriyor.
Kaynak: MÜSİAD
OCAK AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK
H-ÜFE Aralık ayında aylık %12,81, yıllık %54,89, artış kaydetmişti. Enerji fiyatlarına yapılan zamların özellikle ulaştırma hizmet fiyatlarında sert artış görmemize sebep olacak.
Kaynak: TÜİK
OCAK AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK
Şubat ayı başında Ticaret Bakanlığı dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre Ocak ayında bir önceki aya göre; ihracat %21,0 düşüşle 17 milyar 593 milyon dolara, ithalat %3,6 düşüşle 28 milyar 32 milyon dolara gerilemiş, böylece dış ticaret açığı aylık %53,7 artışla 10 milyar 439 milyon dolara yükselmişti. TÜİK verileri ihracat ve ithalatta mal ve ülke gruplarına göre dış ticaret detaylarını açıklayacak. 1 Mart’ta ise Ticaret Bakanlığı Şubat ayı dış ticaret manşet verilerini açıklayacak.
Türkiye imalat sektörü Ocak ayında yüksek fiyatlar ve azalan siparişlerin etkisiyle zayıflamış, imalat sektörü PMI endeksi aylık 1,6 puan düşüşle 50,5 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor.
Ocak ayında JP Morgan küresel imalat sektörü PMI endeksi aylık 1,1 puan düşüşle 53,2 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Küresel olarak imalat sektöründe üretimde büyüme hızı önceki aya göre yavaşlamış, yurt içi siparişler yavaş hızla artarken, ihracat siparişleri önceki aya göre düşmüştü. Küresel olarak sektörde istihdam yavaş hızla da olsa büyümesini sürdürmüş, girdi fiyatlarının artış hızı yavaşlarken, çıktı fiyat artışları hızlanmıştı. Geçen hafta açıklanan öncü PMI verileri üretimin artmaya devam ettiğine işaret etmişti.
Kaynak: JP MORGAN, IHS MARKIT
2 MART 2022, ÇARŞAMBA
ŞUBAT AYI FED BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) RAPORU – FED
Fed’in Bej Kitap raporu Aralık ayının son haftalarında ılımlı büyümeye, ılımlı istihdam artışına ve katı fiyat artışlarına işaret etmişti. 3 Ocak sonrası verileri kapsayacak olan raporda jeopolitik risklerdeki artışın ABD ekonomisine nasıl yansıyabileceğine dair ipuçları arayacağız.
2021 YILI ARALIK AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ – TCMB
Kasım 2021’de finans dışı kesimin döviz varlıkları aylık 1.155 milyon dolar azalışla 160.101 milyon dolara, yükümlülükleri 2.854 milyon dolar azalışla 275.635 milyon dolara gerilemiş, böylece sektörün net döviz pozisyonu açığı aylık 1.699 milyon dolar azalışla 115.533 milyon dolar seviyesine gerilemişti. Kasım 2021 sonu itibariyle sektör, kısa vadede (12 aylık dönemde) 60.818 milyon dolarlık net döviz pozisyon fazlasına sahiptir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
3 MART 2022, PERŞEMBE
ŞUBAT AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ocak ayında yıllık %48,69, aylık %11,10; yurt içi üretici fiyat endeksi ise (Yİ-ÜFE) yıllık %93,53, aylık %10,45 artış kaydetmişti. Döviz kurunun önceki aya göre nispeten yatay kaldığı Ocak ayında enflasyondaki yükselişin ana sebebi başta enerji ve emtia olmak üzere yapılan fiyat artışları ve zamlar olmuştu. Gıda tüketici fiyatları yıllık %55,61, aylık %10,90 artış kaydederken gıda üretici fiyatlarındaki artışlar yıllık %75,94, aylık %10,67 olmuştu. Reuters anketine göre Şubat ayında ortalama olarak TÜFE’de aylık %3,8, yıllık %52,95 artış öngörülüyor.
Ocak ayında küresel gıda fiyatları aylık %1,14, yıllık %19,50 artış kaydetmişti. Yıllık en yüksek artışı %33,88’lik artış ile yağlar grubunda gerçekleşmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
25 ŞUBAT TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
18 Şubat ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif artışını sürdürdü. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-18 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faizleri %20-30 aralığına yükseldi. TL mevduat hacmi önceki haftaya göre %4,7 ile sert yükselişini sürdürdü, TL kredilerinde %1’lik hızlanma kaydedildi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar düşüşle 111,9 milyar dolara, tüzel kişilerin 6,9 milyar dolar düşüşle 73,2 milyar dolara geriledi, yurt dışı döviz mevduatları 0,1 milyar dolar artışla 24,8 milyar dolar oldu; böylece toplam DTH büyüklüğü haftalık 8,1 milyar dolar düşüşle 211,9 milyar dolara geriledi. Tüzel kişilerin DTH’si 24 Aralık’tan bu yana 17,3 milyar dolar, gerçek kişilerin 5,7 milyar dolar azaldı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar düşüşle 5,0 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 114,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 41,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar arttı,brüt döviz rezervleri 72,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,3 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 2,2 milyar dolar düşüşle 29,0 milyar dolara geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,3 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar geriledi. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 37 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 185 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
4 MART 2022, CUMA
ŞUBAT AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU ENDEKSİ – TCMB
Türk lirasının değeri Ocak ayında dipten dönmüştü. Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, Türk lirasının ağırlıklı ortalama değerinin enflasyondan arındırılarak oluşturulan reel efektif döviz kuru endeksi (REDK), döviz kurlarında sert yükseliş yaşanan Aralık 2021’de 47,90 değeri ile gördüğü dip seviyeden Ocak ayında kurlarda azalan dalgalanmaya bağlı olarak 52,89 seviyesine yükselmişti. Şubat ayında Türk lirasındaki değer kaybının etkisiyle REDK’de düşüş görebiliriz.
Kaynak: TCMB
ŞUBAT AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – TCMB
ABD’de işsizlik oranı Ocak ayında %4,0’e yükselmiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık %5,68 artış kaydetmişti.
31 Ocak – 4 Şubat haftasında Ocak ayı TÜFE’de sert yükseliş göreceğiz. Öncü göstergeler Ocak ayında ihracat, ithalat ve imalatta zayıflığa, hizmet sektöründe artan daralmaya işaret ediyor. Avrupa Merkez Bankası faiz değiştirmeyecek, İngiltere Merkez Bankası faiz artırımına devam edebilir.
31 OCAK 2022, PAZARTESİ
OCAK AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD
2021 yılı Aralık ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 5,3 puan azalışla 51,4 seviyesine, Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi ise aylık 2,1 puan azalışla 48,1 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Ocak ayında yüksek fiyat artışları özellikle hizmet sektöründe bozulmanın süreceğine işaret ediyor.
Kaynak: MÜSİAD
2021 YILI ARALIK AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK
Ocak ayı başında Ticaret Bakanlığı Aralık ayı verilerini açıklamıştı. İhracat aylık %3,6 artışla 22,3 milyar dolara, ithalat aylık %7,4 artışla 28,9 milyar dolara yükselmiş, böylece dış ticaret açığı aylık %22,9 artışla 6,6 milyar dolar seviyesine yükselmişti. TÜİK verileri ürün ve ülke bazında detayları gösterecek.
Kaynak: TÜİK
1 ŞUBAT 2022, SALI
TÜRKİYE VE KÜRESEL OCAK AYI İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – IHS MARKIT, ISO
2021 yılı Aralık ayı imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,1 puan artışla 52,1 seviyesine hafif yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler, sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Aralık ayında döviz kurundaki sert artışa bağlı olarak yaşanan sert maliyet ve fiyat artışları yurt içi üreticiyi vurmuş, devam eden dış talep ise ihracat malı üreticilerini desteklemeye devam etmişti. Öte yandan 24 Ocak’ta IHS Markit tarafından açıklanan ilk tahminlere göre imalat sektörü Ocak ayında büyümesini sürdürürken Kovid-19 varyantlarının getirdiği kıstlamalara bağlı olarak hizmet sektöründeki büyüme zayıfladı. Özellikle Almanya ve Euro Bölgesinde imalat sektörünün Ocak ayında büyümeye devam etmesi Türkiye’nin ihracat performansını koruyacağına işaret etti. Ocak ayında tüketici ihtiyaç kredileri ve bireysel kredi kartları harcamalarında yataya yakın seyir görürken ticari kredilerde hızlanma iç talepte kısmi artışa işaret ediyor.
Kaynak: İSO, IHS Markit
OCAK AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI
2021 yılı Aralık ayında ihracat aylık %3,6 artışla 22,3 milyar dolara, ithalat aylık %7,4 artışla 28,9 milyar dolara yükselmiş, böylece dış ticaret açığı aylık %22,9 artışla 6,6 milyar dolar seviyesine yükselmişti.
2021 yılı Ekim ayında Ekim 2021’de finansal kesim dışındaki firmaların net döviz pozisyon açığı 116,4 milyar dolara gerilemişti. Sektörün döviz varlıkları aylık %3,5 artışla 162,1 milyar dolara yükselmiş, döviz yükümlülükleri 278,5 milyar dolar ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyonu ise aylık 3,0 milyar dolar artışla 63,2 milyar dolar ile fazla vermişti.
AMB’nin ajandasında faiz değişikliği yok. Her ne kadar Euro Bölgesinde enflasyon Aralık 2021’de tarihi zirvesi olan %5 seviyesine yükselmiş olsa da AMB, enflasyonun 2022 yılı başından itibaren yüksek seyredip 2022 sonlarına doğru düşmeye başlayacağını ve yılı %3,2’den kapatacağını, 2023 ve 2024’te ise %1,8 seviyelerini koruyacağını tahmin ediyor. AMB, Euro Bölgesinin 2021 yılında reel GSYH’nin %5,1 büyümesinin ardından 2022’de %4,2’ye, 2023’te %2,9’a, 2024’te %1,6’ya gerileyeceğini tahmin ediyor.
BoE Aralık ayı toplantısında politika faizini %0,10’dan %0,25’e yükseltmiş, varlık alımlarını sürdürme kararı almıştı. Para politikasında orta vadeli (6 ay-1 yıl) görünümü dikkate alan BoE, istihdam piyasasında güçlü seyrin korunacağını, Omikron varyantının GSYH üzerinde önemli bir etki yaratmayacağını, enerji fiyatlarına bağlı olarak fiyat baskılarının gelecek 6 ay devam edip 2022 yılının ikinci yarısında azalacağını tahmin etmişti. BoE; %5’e yükselen TÜFE’nin kış aylarında %6’ya çıkacağını, 2022 yılını %3,4, 2023 yılını %2,2, 2024 yılın %1,9 seviyesinden kapatmasını öngörüyor. BoE’nin GSYH büyüme tahminleri ise 2021’de %6,7, 2022’de %2,9, 2023’te %1,1 ve 2024’te %0,9 olarak tahmin ediliyor.
OCAK AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
2021 yılı Aralık ayında Dolar/TL’nin aylık %29,05, yıllık %75,80 artmasının etkisiyle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %13,58, yıllık %36,08, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık %19,08, yıllık %79,89 artış kaydetmişti. Ocak ayında peşi sıra gelen zamlar ve fiyat artışlarının etkisiyle TÜFE’nin %50 seviyelerine yaklaşacağı tahmin ediliyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
21 Ocak ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre değişmedi. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %1,5 artarken, TL cinsi tüketici krediler hafif geriledi, ticari krediler hafif arttı. TL cinsi mevduat faizleri %16-20 aralığında sabit kaldı; TL cinsi kredi faizleri %18-32 aralığına hafif geriledi hem tüketici hem de ticari kredi faizleri 1’er yüzde puan düştü. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 115,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar düştü; tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar düşüşle 86,1 milyar dolara geriledi, yurt dışı mevduatlar 0,1 milyar dolar artışla 24,8 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 21 Ocak haftasında 1,8 milyar dolar düşüşle 228,1 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 4,7 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 4,7 milyar dolar seviyesine yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 109,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı. Altın rezervleri 21 Ocak’ta 39,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 70,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar düşüşle 37,0 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar geriledi. Yurt dışı yerleşikler 21 Ocak ile biten haftada hisse senetlerinde 33 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 6 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
4 ŞUBAT 2022, CUMA
OCAK AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB
TÜFE bazlı REDK endeksi 2003 yılında 100 seviyesindeyken 2021 yılını tarihi dip olan 47,82 seviyesinden, TÜFE-Gelişmekte Olan Ülkeler Bazlı REDK 38,85 seviyesinden, TÜFE-Gelişmiş Ülkeler Bazlı REDK 54,64 seviyesinden kapatmıştı. Ocak ayında döviz kurundaki gerileme REDK’nin dipten dönmesine sebep olacak.
Kaynak: TCMB
ABD OCAK AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – ABD İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ BÜROSU (BLS)
ABD’de işsizlik oranı Aralık 2021’de %3,9 seviyesine gerilemiş, aylık ortalama saatlik kazançlar tarihi zirve olan 31,31 dolar seviyesine yükselerek aylık %0,61, yıllık %4,68 artış kaydetmişti.
3 – 7 Ocak haftasında Aralık ayına ilişkin enflasyon, imalat sektörü PMI, dış ticaret ve nakit bütçe verilerini takip edeceğiz. Enflasyonda yükseliş, Türk lirasında yeni bir dip seviye, imalat sektöründe yavaş büyüme göreceğiz. İhracatın Aralık ayında arttığına yönelik öncü işaretler var. ABD Aralık ayı işgücü verileri ve enflasyon işaretleri Fed’in faiz artırımına ne kadar yaklaştığını gösterecek.
3 OCAK 2022, PAZARTESİ
2021 YILI ARALIK AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
TÜİK verilerine göre Kasım ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %3,51, yıllık %21,31 artış kaydetmiş; yurt içi üretici fiyat endeksindeki (Yİ-ÜFE) artışlar aylık %9,99, yıllık %54,62 olarak gerçekleşmişti. ENAGrup tarafından açıklanan verilere göre ise tüketici fiyat endeksi (E-TÜFE) Kasım ayında aylık %9,91, yıllık %58,65 artış kaydetmişti. Bloomberg HT Araştırma Birimi anketine göre Aralık ayında TÜFE’nin ortalama olarak aylık %8,1, yıllık %29,6 artması bekleniyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
2021 YILI ARALIK AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI
2021 yılı Kasım ayında ihracat bir önceki aya göre %3,75, bir önceki yılın aynı ayına göre %33,7 artmış; ithalatta aylık ve yıllık değişimler sırasıyla %21,04 ve %27,3 olmuştu. İmalat sektörüne ilişkin öncü veriler ihracatın Aralık ayında artışını sürdürdüğünü gösterdi.
Kaynak: TÜİK
2021 YILI ARALIK AYI TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – IHS MARKIT ve İSO
Kasım ayında IHS Markit ve İSO tarafından hazırlanan imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,8 puan artışla 52 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler, sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Aralık ayı öncü IHS Markit verileri özellikle en büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesinde imalat sektöründeki büyümenin daha yavaş bir hızla büyüdüğünü, ihracat siparişlerinde ise kısmen zayıflığa işaret etmişti. TÜİK ve TCMB’nin Aralık ayına ilişkin öncü verileri de imalat sektöründe ihracatın ve stok artırma ihtiyacının üretimi desteklediğine işaret etti. İSO PMI verisi imalat sektöründeki büyüme hızı hakkında net resmi ortaya koyacak.
Kaynak: IHS MARKIT, İSO
4 OCAK 2022, SALI
2021 YILI ARALIK AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB
REDK 2021 yılı Kasım ayında tarihi düşük seviye olan 54,33 seviyesine gerilemişti. Reel olarak Türk lirası Kasım ayında önceki aya göre %9,6, yılbaşına göre %12,6, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,2 değer kaybetmişti. Aralık 2021’de sert yükseliş yaşayan döviz kuruna istinaden REDK’de yeni bir tarihi dip seviyesi göreceğiz.
Kaynak: TCMB
6 OCAK 2022, PERŞEMBE
31 ARALIK 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
TCMB’nin faiz düşürdüğü 24 Aralık ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) kurdaki gerilemeye paralel olarak yabancı para cinsi varlıklardaki düşüşle önceki haftaya göre geriledi. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %1,9 oranında gerilerken, TL cinsi krediler hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faizleri %15-19 aralığına, TL cinsi kredi faizleri %17-29 aralığına yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 117,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar düştü; tüzel kişilerin 1,6 milyar dolar artışla 90,6 milyar dolara, yurt dışı mevduatlar 0,2 milyar dolar artışla 24,5 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 24 Aralık haftasında 0,9 milyar dolar artışla 234,3 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar artışla 4,7 milyar dolar seviyesine yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 110,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,9 milyar dolar azaldı. Böylece 2015 sonrasında ilk kez 19 Kasım’da 128 milyar dolar seviyesine yükselen uluslararası rezervler 19 Kasım-24 Aralık sürecinde 17,5 milyar dolar azalmış oldu. Altın rezervleri 24 Aralık’ta 38,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar, brüt döviz rezervleri 72,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,8 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 9,5 milyar dolar artışla 38,3 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 26,1 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 24 Aralık ile biten haftada hisse senetlerinde 570 milyon dolarlık, DİBS’te 96 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
7 OCAK 2022, CUMA
2021 YILI ARALIK AYI HAZİNE NAKİT BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Hazine nakit bütçesi 2021 yılı Kasım ayında 169,0 milyar TL gelir, 139,9 milyar TL gider kaydetmiş, böylece nakit dengesi 30,3 milyar TL fazla vermişti. Ocak-Kasım döneminde 50,0 milyar TL nakit fazlası kaydedildi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
ABD 2021 YILI ARALIK AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – BUREAU OF LABOR STATISTICS
ABD İşgücü İstatistikleri Bürosu verilerine göre ABD’de işsizlik oranı 2021 yılı Kasım ayında %4,2 seviyesine gerilemiş, aylık istihdam 210 bin kişi artış kaydetmişti. Ortalama saatlik kazançlarda yıllık %4,8 artış yaşanmıştı. ABD Aralık ayı işgücü verileri ve enflasyon işaretleri Fed’in faiz artırımına ne kadar yaklaştığını gösterecek. Fed, 25-26 Ocak’ta 2022 yılın ilk para politikası toplantısını gerçekleştirecek.
1–5 Kasım haftasında Ekim ayına ilişkin olarak enflasyonda yükseliş, TL’de değer kaybı göreceğiz. İmalat sektörünü Ekim ayında yurtiçi talebin desteklediği, ihracatın azaldığı sinyallerini aldık, teyit edeceğiz. ABD merkez bankası Fed’in varlık alımlarını azaltmaya başlayacağı bekleniyor. ABD’de işgücü verilerinde enflasyonist baskının Ekim ayında sürdüğünü sorgulayacağız. Ağustos ayına ilişkin olarak finans dışı kesimin döviz pozisyonundaki gelişmeleri takip edeceğiz.
İSO ve IHS Markit işbirliğiyle hazırlanan Türkiye imalat sektörü PMI endeksi Eylül ayında bir önceki aya göre 1,6 puan düşüşle 52,5 değerini almıştı. Endeksin 50’den yüksek olması sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Eylül ayında siparişler ve stok artışının etkisiyle imalat sektörü üretimi artmaya devam etmiş; girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki yükseliş sürmüştü. Nitekim TÜİK enflasyon verileri hem üretici hem de tüketici fiyatlarının Eylül ayında önceki aya göre yükseldiğini doğrulamıştı. Geçen hafta açıklanan imalat sektörü öncü verilerinden ihracatta azalma, iç siparişlerin imalat sektörünü desteklediği işaretlerini aldık. Öte yandan Ekim ayının üçüncü haftasında küresel imalat sektöründe ilk sinyalleri raporlayan IHS Markit en büyük ticaret ortağımız olan Almanya’nın artan ihracat siparişlerine dikkat çekmiş, Türkiye imalat sektörü üretimi ve ihracatı adına umutlanmıştık. Ekim ayı reel kesim güven endeksi verilerinde azalan ihracat siparişlerinin ortaya konması bu umutlarımızı söndürdü.
Kaynak: İSO, IHS Markit
2 KASIM 2021, SALI
AĞUSTOS AYI FİNANS DIŞI KESİM FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB
Temmuz ayında finans dışı sektörün döviz varlıkları önceki aya göre 2,6 milyar dolar artışla 150,2 milyar dolar seviyesine yükselmiş, döviz yükümlülükleri önceki aya göre 0,7 milyar dolar azalarak 276,9 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Böylece sektörün net döviz pozisyon açığı önceki aya göre 3,3 milyar dolar azalışla 126,7 milyar dolar oldu. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyon fazlası 57,6 milyar dolar idi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
3 KASIM 2021, ÇARŞAMBA
ABD MERKEZ BANKASI (FED) PARA POLİTİKASI KARARI – FED
Mevcut görünüm Fed’in aylık varlık alım miktarını azaltmaya başlayacağına işaret ediyor. Fed, güçlü ekonomik büyümeye 22 Eylül tarihli para politikası kararı duyurusunda aylık 120 milyar dolar olan varlık alımlarını kısa süre içinde azaltabileceklerini belirtmiş, toplam 18 Fed para politikası kurulu üyesinden 9’u 2022 yılında faiz değişikliği beklemezken, 6’sı bir adet, 3’ü iki adet faiz artırımı öngörmüştü. Bu haftaki toplantısında Fed’in bu başlıklara yönelik işaretlerine odaklanacağız. Aşağıdaki grafikte göreceğiniz gibi Fed piyasayı fonlamaya (gri çubuklar) yatay bir hızla devam etmektedir. Varlık alımlarının azalmasıyla piyasadaki likidite kademeli olarak azalacak.Girdi maliyetleri, ücretler ve çekirdek PCE endeksinin aylık olarak artmaya devam etmesi Fed’in faiz artırımını beklenenden erkene çekme ihtimalini de canlı tutuyor. Bu cephedeki gelişmeler, Türkiye’nin ABD doları cinsi borçlanma maliyetlerinin de yükselmesinde etkili oluyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK
Eylül ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %19,58, aylık %1,25 artış kaydederken, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %43,96, aylık %1,55 artmıştı. Yüksek enerji maliyetleri, yüksek hammadde fiyatları ve taşımacılık maliyetleri üreticinin girdi maliyetini artırmaya devam etmiş, yüksek girdi maliyetleri de tüketici tarafında enerji, gıda, dayanıklı tüketim malı, lokanta ve otel hizmetleri, kira, ulaştırma fiyatlarının yükselmesine sebep olmuştu. Ekim ayında Türk lirasındaki sert değer kaybı, enflasyon beklentilerini de yukarı çekmiştir. AA Finans anket sonuçlarına göre TÜFE’nin Ekim ayında aylık %2,5, yıllık %20,01 artması bekleniyor. Aşağıdaki grafikte Dolar/TL kurundaki (yeşil çubuklar) aylık değişimlerin üretici (sarı çubuklar) ve tüketici (mavi çubuklar) fiyatlarını da genelde aynı yönde etkilediğini görebiliyoruz. Aynı grafikte, kurda düşüş olsa bile üretici ve tüketici fiyatlarında aylık artışların devam ettiğine de tanık oluyoruz.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI REEL FAİZ ORANI – TURKEY DATA MONITOR
Turkey Data Monitor (TDM) hesaplamalarına göre 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz Eylül ayında eksi yüzde 1,32 seviyesine düşmüştü (TDM söz konusu reel faizi hesaplarken ikincil piyasa gösterge tahvilin getirisini 12-aylık geriye dönük enflasyon oranına bölüyor). Reel faizin eksi çıkması gösterge tahvilin getirisinin 12-ay geriye dönük enflasyon oranından daha düşük olmasından kaynaklanmaktadır. 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz (gösterge tahvilin piyasa faizinin 12-ay ileriye dönük beklenen enflasyon oranına bölünmesi) ise yüzde 4,48 seviyesine gerilemişti. Beklenen reel faizin pozitif çıkması ileriye dönük tahvil getirisinin enflasyon beklentisinden yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Aşağıdaki grafikte ileriye yönelik yüksek faiz beklentilerinin enflasyon beklentilerinin üzerinde olması (belirsizlik ortamları da diyebiliriz) beklenen reel faizin (mavi çizgi) yüksek kalmasına sebep olmakta, artan belirsizlik TCMB’yi kaçınılmaz olarak faiz artırımıyla (siyah çizgi) baş başa bırakmaktadır.
Eylül ayında BM gıda fiyat endeksi aylık %1,2, yıllık %32,8 artış kaydetmişti.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU – TCMB
TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru (REDK) Eylül ayında aylık %0,4 artışla 63,09 seviyesine yükselmişti. Yükselişin ana sebebi Türk lirasının Eylül ayında değer kazanmasıydı. Ekim ayında döviz kurundaki artışın etkisiyle REDK yönünü aşağı çevirecek.
Kaynak: TCMB
TCMB VE BDDK, 28 EKİM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
TCMB’nin politika faizini %18’den %16’ya düşürdüğü 22 Ekim ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre mevcut hızında artışını sürdürdü. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %0,9, TL cinsi krediler ise %0,3 hafif artış kaydetti. 22 Ekim haftasında TL cinsi mevduat ve kredi faiz oranları pazartesi günü açıklanacak. 15 Ekim ile biten haftada TL cinsi mevduat faiz oranları %14-19 aralığına gerilemiş, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korumuştu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 114,3 milyar dolara, tüzel kişilerin 0,2 milyar dolar artışla 88,6 milyar dolara, yurt dışı mevduatlar 0,1 milyar dolar artışla 24,8 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 22 Ekim haftasında 0,9 milyar dolar artışla 230,4 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar azalarak 5,2 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 125,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 39,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre hafif geriledi, brüt döviz rezervleri 85,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar artarak 21,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 28,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 22 Ekim ile biten haftada hisse senetlerinde 103 milyon dolarlık, DİBS’te 48 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.
5 KASIM 2021, CUMA
EKİM AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ
ABD’de işsizlik oranı Eylül ayında önceki aya göre 0,4 yüzde puan azalışla %4,8 seviyesine geriledi. Pandemi öncesinde işsizlik oranı %3,5 seviyesinde bulunuyordu. Temmuz ayında 1 milyonun üzerinde olan aylık istihdam artışı ise Eylül ayında son 9 ayın en düşüğü olan 194 bine geriledi. Ortalama saatlik kazançlar ise yıllık %4,58’lük artış ile son 7 ayın en yükseğini gördü. ABD’de ortalama saatlik kazançlar 2010 yılından pandemiye kadarki süreçte yıllar itibariyle aylık ortalama %0,14-%0,28 aralığında artış kaydederken, Ocak-Eylül 2021 döneminde nitelikli işgücü ihtiyacından dolayı aylık otalama %0,35 seviyesine yükseldi (grafikte sarı çizgi). Mevcut durumda ABD’de ekonomik aktivite güçlü yapısını korurken arz kısıtlarından dolayı enflasyonist baskılar artıyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
EKİM AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Hazine nakit bütçe verilerine göre Eylül ayında gelirler aylık %37 düşüşle 111,0 milyar TL, giderler %30 artışla 144,2 milyar TL olurken, Ağustos ayında 64,3 milyar TL fazla veren nakit bütçe dengesi Eylül ayında 32,9 milyar TL açık kaydetmişti. Aşağıdaki grafik aylık nakit bütçe dengesi (sarı çubuklar) ve Hazine’nin ilgili aydaki net borçlanma miktarını (mavi çubuklar) göstermektedir. 2021 yılı Ocak-Eylül döneminde toplam nakit bütçe açığı 75,0 milyar TL oldu, Hazine aynı dönemde nette 114,9 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirdi.
Eylül ayında yarı yarıya dolar ve eurodan oluşan döviz kuru sepetinin (aşağıdaki grafikte kırmızı çizgi) önceki aya göre %0,8 gerilemesinin etkisiyle reel efektif döviz kuru (REDK) (mavi çizgi) %0,4 yükseldi. Grafikte de görüleceği gibi TL ile REDK, ters yönlü hareket etmektedir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
Genelde, Türk lirasındaki değer kaybı azaldıkça ihracatın arttığı söylemini duyarız. Doğrudur, TL’deki değer kaybı ihraç mallarımızın döviz cinsi fiyatını azaltacağından Türk ihraç mallarının rekabet gücü artmaktadır. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi REDK’daki her hareket, ihracata (sarı çizgi) doğrudan birebir yansımasa da TL’deki değer kaybının (REDK’daki aşağı yönlü seyrin) genel olarak ihracat hacminin artmasında etkili olduğunu söyleyebiliyoruz.
Kaynak: Turkey Data Monitor
İthalat tarafında ise döviz kuru ne olursa olsun enerji ithal etmek zorundayız. REDK ile enerji dışı diğer mal gruplarının ithalat seyrini incelediğimizde REDK-ihracat ilişkisinden daha güçlü bir ilişkiyi REDK-yarı dayanıklı tüketim malı ithalatı ilişkisinde görüyoruz. Yarı dayanıklı tüketim mallarına örnek olarak giyim, ayakkabı, ev tekstili, aksesuar, oyuncak, mutfak eşyası, mücevher, saat, alet ve bahçe ekipmanları gibi birçok ürünü sayabiliriz. Aşağıdaki grafiğin de işaret ettiği gibi, REDK’da aşağı yön devam ettikçe yarı dayanıklı tüketim malı (yeşil çizgi) ithalatı da azalıyor. İthalat azalıyor ancak, TÜİK sanayi üretimi verilerine göre aynı dönemde yurt içinde yarı dayanıklı tüketim malı üretim hacmi artmaktadır.
6 – 10 Eylül haftasında reel kurda iyileşme, dış ticaret endekslerinde düşüş göreceğiz; Avrupa Merkez Bankası ise politika faizinde değişiklik yapmayacak. Dikkatlerimiz Türkiye’de bütçe ve işgücü verileri ile Fed’in ekonomik resmi ortaya koyduğu Bej Kitap ve AMB’nin ekonomiye yönelik görüşlerinde olacak.
6 EYLÜL 2021, PAZARTESİ
AĞUSTOS AYI REEL DÖVİZ KURU – TCMB
Türk lirası Temmuz ayında reel olarak değer kazanmıştı. TÜFE bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (REDK) Temmuz ayında döviz sepetindeki aylık %1’lik düşüşe bağlı olarak aylık 1,66 puan yükselişle dipten dönerek 61,31 seviyesine yükselmişti. ABD merkez bankası FED’in sıkı para politikasına geçme sinyali verdiği 2013 yılından bu yana baktığımızda Türk lirasında yaşanan değer kaybının ABD doları bazlı GSYH’yi de aşağı çektiğini görüyoruz. Yarı yarıya Dolar/TL ve Euro/TL’den oluşan döviz sepetinin Ağustos ayında aylık %1,8 düştüğünü dikkate aldığımızda REDK’da da yükseliş göreceğiz. Aşağıdaki grafik döviz kuru (kırmızı çizgi) ve REDK (mavi çizgi) arasındaki ters ilişkiyi doğruluyor.
Turkey Data Monitor
7 EYLÜL 2021, SALI
AĞUSTOS AYI HAZİNE NAKİT BÜTÇESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Hazine Temmuz ayında 74,5 milyar TL gelir elde ederken, 142,2 milyar TL’lik harcama yapmıştı. Böylece nakit bütçe dengesi Temmuz ayında 67,9 milyar TL açık vermişti. Giderlerdeki hızlanmaya rağmen gelirlerdeki azalış söz konusu açığın oluşmasında etkili olmuştu. Hazine, Temmuz ayında bütçe açığını kapatmak amacıyla 37,3 milyar TL net borçlanma gerçekleştirirken kalan bakiye Hazine’nin Merkez Bankasındaki hesabından kullanılmıştı. 2021 yılının ilk yedi ayında toplam nakit bütçe açığı 106,7 milyar TL’dir. Aşağıdaki grafik giderlerdeki (açık gri çubuklar) hızlanmaya bağlı olarak nakit bütçe dengesinde (turuncu çubuklar) açıktaki artışı gözler önüne seriyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
8 EYLÜL 2021, ÇARŞAMBA
BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) – FED
Fed’in 14 Temmuz’da yayınladığı ve Mayıs sonu – Temmuz başı ekonomik gelişmeleri ortaya koyan Bej Kitap’ta (Beige Book) ekonominin ılımlıdan güçlü büyümeye doğru giden bir seyir ortaya konmuştu. Ulaştırma, seyahat ve turizm, imalat ve finans dışı sektörlerinde ortalamanın üzerinde büyüme işaret edilirken; enerji piyasalarının kısmen iyileşme kaydettiği, tarım sektöründe ise karışık bir seyir yaşandığına dikkat çekilmişti. Bej Kitap’ta arz tarafında aksamaların (malzeme ve işgücü eksikliği, teslimatta gecikmeler, çoğu tüketim mallarında düşük stok düzeyi) genele yayıldığı; bankaların kredi hacminde ve istihdamda ülke genelinde kısmen veya ılımlı artışlar yaşandığı, özellikle düşük vasıflı işlerde istihdamda güçlü artışlar olduğu, özellikle malzeme ve işgücü eksikliği yaşanan sektörlerde fiyat baskılarının sert şekilde arttığı diğerlerinde ise artışın daha ılımlı olduğunu, konteyner fiyatlarındaki artışın hızlandığını, nihai tüketici talebindeki artışın fiyatları yukarı çektiğini, girdi maliyetlerindeki artışın şirketlerin kar marjını düşürdüğünü, anket katılımcılarının bir kısmının fiyat artışlarını geçici olarak görürken çoğunluğunun önümüzdeki aylarda girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki yükselişin devam etmesini beklediklerini okumuştuk. Fed para politikasını belirlerken ülke ve küresel ekonomiye ilişkin gelişmeleri dikkate alarak enflasyon ve istihdam tarafındaki resmi ortaya koyup politika faizine ilişkin strateji oluşturmaya çalışmaktadır. Jackson Hole toplantılarında Fed Başkanı Powell mevcut risklere rağmen ülke ekonomisine ilişkin olumlu seyrin Fed’i varlık alım miktarında azaltmaya gitmesine yaklaştırdığına inandığını belirtmişti. Fed, Kovid-19’un ekonomi üzerinde yarattığı olumsuz tabloyu iyileştirmek ve finansal sistemi desteklemek adına Haziran 2020’den bu yana aylık maksimum 80 milyar dolarlık varlık alımı gerçekleştirerek finansal piyasaya fon sağlıyor.
AMB, en son 22 Temmuz tarihli para politikası toplantısında enflasyondaki artışın geçici olduğunu ve önümüzdeki aylarda düşeceğini öne sürerek politika faiz oranlarında değişiklik yapmamıştı. Mevcut durumda AMB’nin bankalara borç verme faiz oranı (marjinal borç verme oranı) %0,25, bankaların Eurosystem’den borç alma faiz oranı (borç yenileme faiz oranı) %0, bankalara uygulanan mevduat faiz oranı ise eksi %0,5 seviyesinde bulunuyor. Düşük politika faizi ve devam eden varlık alımlarının desteğiyle Euro Bölgesinde 2021 yılı ikinci çeyreğinde GSYH bir önceki çeyreğe göre %2 büyüme kaydetti. Üçüncü çeyreğe yönelik veriler ise imalat sektöründe ve tüketim eğiliminde vites düşüşüne işaret ediyor. İşsizlik oranı Temmuz ayında %7,6 seviyesine gerilese de halen pandemi öncesi değerin üzerinde bulunuyor. Enflasyon ise Ağustos ayında yıllık %3 seviyesine yükseldi, ancak enflasyonist baskıda kısmen hafifleme sinyalleri gelmeye başladı. Dolayısıyla AMB Eylül ayı toplantısında faizlerde bir değişiklik yapmayacak ancak Banka’nın ekonomiye yönelik beklentilerini ve işaret ettikleri riskleri takip edeceğiz. Eklemekte fayda var, AMB Başkanı Lagarde, 1 Eylül tarihli Time röportajında pandeminin başlangıcından bu yana 6 trilyon Euro finansal destek sağlandığını, aşılamanın da desteğiyle yıl sonunda GSYH’nin pandemi öncesi seviyelerine yükseleceğini, pandemiden etkilenen sektörleri finansal olarak desteklemeye devam edeceklerini, özellikle sigorta sektörünün sağlıklı işleyişini sürdürebilmesi adına iklim değişikliğinin para politikasında önemli bir faktör olduğunu dikkatlerimize sundu. www.tradingeconomics.com adresinden alınan aşağıdaki grafik, AMB’nin politika faiz oranı olan bankaların yeniden borçlanma faiz oranındaki tarihsel seyri (mavi çizgi) gösteriyor.
TCMB VE BDDK, 3 EYLÜL 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
27 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. TL cinsi mevduat faiz oranları %15-19 aralığına hafif geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığında kalarak önceki haftaya göre değişmedi. Gerçek kişilerin döviz mevduatlarının (DTH) önceki haftaya göre 1,1 milyar dolar artışla 113,8 milyar dolara, tüzel kişilerin 2,7 milyar dolar artışla 87,5 milyar dolar, yurt dışı mevduatların 0,4 milyar dolar artışla 24,9 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak DTH hacmi 27 Ağustos haftasında 4,7 milyar dolar artışla 229,4 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre hafif artışla 6,7 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 118,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 9,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 9,8 milyar dolar artışla 78,0 milyar dolar oldu. Merkez Bankasının net rezerv açığı da önceki haftaya göre 9,4 azalarak 20,9 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi stoku ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı 32,6 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 27 Ağustos ile biten haftada hisse senetlerinde 43 milyon dolarlık, DİBS’te 60 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdiler.
Kaynak: Turkey Data Monitor
10 EYLÜL 2021, CUMA
TEMMUZ AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK
Haziran ayında hizmet sektöründe açılma ve sanayi sektöründeki artan talebin etkisiyle işe alımlar hızlanmıştı. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı Haziran ayında önceki aya göre yüzde 2,5 puan düşüşle %10,6 seviyesine gerilemişti. İşsiz sayısı aylık 823 bin kişi azalarak 3 milyon 399 bin kişi, istihdam edilenlerin sayısı aylık 602 bin kişi artışla 28 milyon 586 bin kişi olmuştu Haziran ayı sektörel güven endekslerinde “Gelecek 3-ayda toplam çalışan sayısı beklentisi” alt endekslerinde önceki aya göre artışlar hem hizmet hem de inşaat sektörü istihdamındaki artışı, otomotiv sektörü üretimi ve ihracatındaki artış da sanayi sektörü istihdamındaki artışı desteklemişti. Temmuz ayına ilişkin olarak; sektörel güven endeksleri (TÜİK) hizmet ve perakende ticaret istihdamında artışa, SAMEKS hizmet sektörü endeksi verileri hizmet sektörü istihdamında artışa, imalat sektörü PMI verileri (İSO) imalat sektörü istihdamında artışa işaret etmişti.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Haziran ayında ihracat miktar endeksindeki hızlanmanın ana tetikleyicileri hammadde ve otomotiv sektörü ihracatı olmuştu. TÜİK her ay -uluslararası hizmet ticaretini kapsamayan- dış ticaret miktar ve değer endekslerini yayınlamaktadır. Arındırılmamış verilere göre ihracat miktar endeksi Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %32,2, ithalat %11,7 artış kaydetmişti. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre ise ihracat miktar endeksi Haziran ayında bir önceki aya göre %2,3 artmış, ithalat miktar endeksi %3,4 azalmıştı. 2020 yılı Mart ayından bu yana ihracat miktar endeksi aralıksız yükselirken, ithalat miktar endeksi Aralık 2020’den bu yana aşağı yönlü eğilimini korumaktadır. Özellikle hammadde ihracatındaki hızlanma ve “taşımacılık araçlarının aksam ve parçaları” ile “yatırım mallarının aksam ve parçaları” ithalat endekslerinde Haziran ayında kaydedilen artışlar ihracat siparişlerindeki artışı ve yatırım harcamalarındaki artışı desteklemişti. Öte yandan, ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise Haziran ayında 91,6 değeri ile aylık bazda değişiklik göstermezken, yıllık bazda 10,7 puan azalmıştı. Temmuz ayında ihracat ve ithalat hacminin önceki aya göre gerilemesi dış ticaret endekslerinde de aşağı yönlü bir seyir görmemize sebep olacak.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
Haziran ayında malzeme maliyetlerindeki artışın etkisiyle inşaat maliyetleri yükselmeye devam etmişti. İnşaat maliyet endeksi, 2021 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre %2,89, bir önceki yılın aynı ayına göre %42,48 artmıştı. Alt detaylarda, bir önceki aya göre malzeme endeksi %4,23 artmış, işçilik endeksi ise %0,40 azalmıştı. Yıllık artışlar ise malzeme endeksinde %53,70, işçilik endeksinde %19,88 olmuştu. Haziran ayında döviz kurundaki yükselişin doğrudan malzeme maliyet endeksini, dolayısıyla da inşaat maliyet endeksini yukarı çektiğini görmek elbette şaşırtıcı değil. Temmuz ayında yarı yarıya Dolar/TL ve Euro/TL’den oluşan döviz sepetinin aşağı gelmesinin ve hatta Ağustos ayında da düşüşün sürmesinin inşaat maliyet endekslerini nasıl etkilediğine odaklanacağız.
Dr. Fulya Gürbüz 