işsizlik – Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Bütçe, cari açık, dış ticaret, inşaat maliyeti, işsizlik oranı, perakende satış, sanayi üretimi, sektörel ciro

8 MAYIS 2023, PAZARTESİ

NİSAN AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2023 yılı Mart ayında bütçe gelir ve giderleri ile finansmanını gösteren nakit bütçe verilerine göre; gelirler 301,8 milyar TL, giderleri 336,8 milyar TL olarak gerçekleşmiş böylece nakit bütçe dengesi 32,0 milyar TL açık vermişti. Ocak-Mart döneminde toplam 404,1 milyar TL bütçe açığı kaydedilirken, Hazine 617,4 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirdi. 2022 yılı toplamında Hazine net borçlanması 437,2 milyar TL olmuştu. Aşağıdaki grafikte de görülebileceği gibi, 15 Mayıs’ta açıklanacak olan merkezi yönetim bütçe verilerinde, nakit bütçe verisiyle benzer sonuçlar göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 MAYIS 2023, ÇARŞAMBA

MART AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Şubat ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre %6,0, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,2 daralma kaydetmişti. Mart ayında bir önceki aya göre artış kaydeden dış ticaret, otomotiv sektörü üretimi ve ihracatı, ara mal ve dayanıklı tüketim malları imalatı kapasite kullanım oranları, mevcut siparişler, SAMEKS sanayi sektörü üretimi ve yatırım harcamaları sanayi üretimini destekleyecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre 2023 yılı Şubat ayında 34 milyon 668 bin işgücüne karşılık (aylık %0’lık değişim), toplam istihdam aylık %0,3 düşüş kaydetmiş, işsizlik oranı aylık 0,4 yüzde puan artışla %10,7 seviyesine yükselmiş, iş bulmakta umudunu kaybedenleri de kapsayan atıl işgücü oranı ise aylık 1,4 yüzde puanlık artışla %24 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: TÜİK

MART AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Şubat 2023’te yıllık %72,4, aylık %2,1 artış kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görülebileceği gibi inşaat maliyetleri döviz kuru artışından doğrudan etkileniyor. Kurdaki artışla birlikte inşaat maliyetlerindeki artış da sürecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 MAYIS 2023, PERŞEMBE

MART AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Şubat 2023’te Türkiye hane halkı ile yurt dışındaki hane halkı arasında ekonomik faaliyetler sonucu oluşan döviz giriş çıkışları dikkate alındığında 8,8 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedildi. Şubat ayında bir önceki aya göre dış ticaret açığının düşmesine bağlı olarak cari açık Ocak ayına göre 1,2 milyar dolar düştü. 2023 yılı Ocak-Şubat döneminde toplam cari açık 18,8 milyar dolar iken, Şubat ayında son 12-aylık toplam cari açık 55,4 milyar dolara yükseldi. Mart ayında dış ticaret açığının bir önceki aya göre 3,7 milyar dolar azalması, net turizm gelirlerinin de aynı dönemde 0,4 milyar dolar artması cari işlemler açığının Mart ayında 5 milyar doların altına gerilemesine sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 MAYIS 2023, CUMA

MART AYI DIŞ TİCARET MİKTAR VE BİRİM DEĞER ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Şubat 2023’te aylık %11,3 azaldı, ithalat miktar endeksi %0,8 düşüş kaydetti. İhracat birim değer endeksi Şubat ayında aylık %0,9 arttı, ithalat birim değer endeksi aylık %4,8 düştü. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise aylık 4,7 puan artışla 84,9 değerini aldı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Şubat 2023’te aylık %6,5’lik düşüş, yıllık bazda ise %21,5’lik artış kaydetmişti. Mart ayında ihtiyaç kredilerindeki aylık %9,4’lük artışın ve anketlerden gelen siparişlerde artış ve stoklardaki düşüş sinyallerinin perakende satışlara yukarı yönlü yansıyıp yansımadığına odaklanacağız.

Kaynak: TÜİK

MART AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi 2023 yılı Şubat ayında aylık %5,1 düşüş kaydetmişti. Aynı dönemde inşaat ciro endeksi aylık %5,1 artmış; aylık bazda sanayi sektörü ciro endeksi %5,0, ticaret ciro endeksi %7,3, hizmet ciro endeksi ise aylık %1,5 düşüş kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Borç, cari açık, ciro, enflasyon, inşaat maliyeti, işsizlik oranı, perakende satışlar, sanayi üretimi

10 NİSAN 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

2023 yılı Ocak ayında arındırılmamış verilere göre işsizlik oranı aylık 0,1 yüzde puan düşüşle %10,3 seviyesine gerilemiş, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ise aylık 0,5 yüzde puan düşüşle %9,7 olarak gerçekleşmişti. İş bulmakta umudunu yitirenlerin/vazgeçenlerin de dahil olduğu atıl işgücü oranı ise arındırılmamış verilere göre aylık 1 yüzde puan artışla %22,6’ya, mevsimsellikten arındırılmış verilere göre ise aylık 0,6 yüzde puan artışla %21,9’a yükselmişti. Öncü verilerden, hizmet ve sanayi sektörlerini kapsayan MÜSİAD’ın yayınladığı SAMEKS (Satın Alma Müdürleri Endeksi) verilerine göre Şubat ayında istihdam değişmedi, Mart ayında ise arttı. Söz konusu gelişmelerin işsizlik oranına nasıl yansıdığını izleyeceğiz.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI ÖDEMELER DENGESİ VERİLERİ – TCMB

Türkiye’de yerleşiklerle yurt dışında yerleşikler arasında gerçekleşen çeşitli ekonomik faaliyetler sonucu (ticaret, turizm, sağlık, eğitim, dış borçlanma gibi) ortaya çıkan döviz giriş çıkışlarını gösteren ve TCMB tarafından yayınlanan 2023 yılı Ocak ayı ödemeler dengesi verilerine göre Türkiye’de 9,8 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedilmişti. Cari işlemler dengesinin ağırlığını dış ticaret ve seyahat kalemleri oluşturmaktadır, dolayısıyla da dış ticaret ve turizm verileriyle ilgili güncel veriler cari açık kalemini tahmin etmemizde büyük kolaylık sağlamaktadır. Buna göre Şubat ayında dış ticaret açığının bir önceki aya göre 2,1 milyar dolar azalması, net seyahat gelirlerinin ise yaklaşık 0,5 milyar dolar azalabileceğini dikkate aldığımızda cari işlemler açığının Şubat ayında 8,2 milyar dolar civarına gerileyebileceğini söyleyebiliriz. Mart ayında ise azalmaya devam eden dış ticaret açığının etkisiyle cari açık düşmeye devam edecek. Son 12-aylık toplama göre ise cari işlemler açığı Ocak 2023’te 51,7 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 NİSAN 2023, SALI

ŞUBAT AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Ocak 2023’te sanayi üretimi aylık %1,9, yıllık %4,5 artış kaydetmişti. Şubat ayında PMI verilerinin önceki aya göre değişmemesi, ihracatta gerileme ve otomotiv sektörü üretiminde düşüş yaşanması; öte yandan yaşanan deprem felaketinin etkisiyle artan yurt içi siparişler, azalan stoklar ve artan yatırım harcamalarına bağlı olarak sanayi üretiminin Şubat ayında Ocak ayına göre önemli bir düşüş yaşamayacağını, yatay kalabileceğini söyleyebiliriz.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Ocak 2023’te inşaat maliyet endeksi aylık %15,32, yıllık %78,52 artış kaydetmişti. Döviz kurlarındaki değişimlerin doğrudan etkilediği inşaat maliyetleri –kurdaki yükselişin devam etmesine bağlı olarak– Şubat ayında da artmaya devam edecek. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi son dönemde kurdaki kısıtlı yukarı yönlü hareket (sarı çizgi) bile inşaat malzeme fiyatlarının (gri çubuklar) artış hızını yavaşlatmıyor. Şubat ayında yaşanan deprem felaketiyle birlikte inşaat sektöründeki hareketlilik fiyatlar tarafında yukarı yönlü baskıyı artıracaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 NİSAN 2023, ÇARŞAMBA

ABD MART AYI ENFLASYON VERİLERİ (TÜFE) – TÜİK

ABD’de yıllık enflasyon (TÜFE) Haziran 2022’den Şubat 2023’e kadar ardı ardına düşerek %6’ya kadar geriledi. Piyasa beklentisi TÜFE’nin Mart ayında aylık %0,3, yıllık %5,2 artış kaydetmesi, çekirdek TÜFE’nin yıllık %5,6’ya yükselmesi yönünde. Enflasyondaki gelişmeler dikkatleri elbette Fed’in para politikasına çekiyor. Fed politika faizi kararında çekirdek tüketici harcamaları (PCE) enflasyonunun ( gıda ve enerji hariç PCE enflasyonunun) %2’ye düşürülmesini hedefliyor. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi çekirdek TÜFE ile çekirdek PCE’deki yıllık değişimler genel olarak paralellik gösteriyor. Çekirdek enflasyondaki yavaşlama Fed’in faiz artırımlarında da yavaşlama/durma/indirim ihtimalini ortaya koyuyor. Nitekim piyasadaki beklenti Fed’in 3 Mayıs ve 14 Haziran toplantılarında politika hedef faiz aralığının %5,00-5,25 olması, 26 Temmuz toplantısında %4,75-5,00 aralığına düşürülmesi, 13 Aralık toplantısında ise yılı %4,25-4,50 seviyesinde kapatacağı yönünde. Fed politika faizindeki değişim ABD doları borçlanma maliyetlerinin de aynı yönde değişmesi anlamına geliyor.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

ŞUBAT AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK

Ocak 2023’te perakende satış hacmi aylık %5,4 yıllık %33,9 artış kaydetmişti. 6 Şubat’ta başlayan ve halen devam etmekte olan depremlere bağlı olarak yurt içi siparişlerdeki artış perakende satış endeksinde de artışa işaret ediyor. Nitekim öncü göstergeler de perakende satışların Şubat-Mart döneminde artışını sürdüreceği ihtimalini destekliyor.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Ocak 2023’te toplam ciro endeksi yıllık %94,0, aylık %8,3 artış kaydetti. Sektör bazında aylık ciro artışları sanayide %5,8, inşaat sektöründe %8,5, ticaret sektöründe %9,8 ve hizmet sektöründe %8,9 olarak gerçekleşti. Aylık bazda artmaya devam eden maliyet baskıları fiyat artışlarını da beraberinde getiriyor. Deprem sonrasında azalan stoklar ile artan siparişler ve yatırım harcamalarının etkisiyle cirolardaki aylık artış Şubat ayında da sürebilir.

Kaynak: TÜİK

13 NİSAN 2023, PERŞEMBE

ŞUBAT AYI ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU – TCMB

Ocak 2023’te özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu bir önceki aya göre 0,3 milyar dolar düşüşle 151,1 milyar dolara gerilemişti. Finans dışı sektörün borcu aylık 1,5 milyar dolar artışla 99,3 milyar dolara yükselirken, bankacılık sektörünün borcu aylık 1,3 milyar dolar düşüşle 42,9 milyar dolara gerilemiş, banka dışı finans kuruluşlarının borcu aylık 0,4 milyar dolar düşüşle 9,0 milyar dolar olmuştu. Özel sektörün kısa vadeli dış borcu ise 8,6 milyar dolar ile hafif yükselmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi Fed’in faiz artıracağı tartışmalarının başladığı 2021 yılının ikinci yarısından itibaren finans dışı özel sektör dış borcunu (sarı çizgi) artırırken, bankacılık sektörü dış borcunu (mavi çizgi) azaltma eğilimini sürdürmüştür. Fed’in hızlı faiz artırımları ise dış borç maliyetlerini hızla yukarı çekmiş, finans dışı sektörün dış borç yükü artmaya devam etmiştir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

14 NİSAN 2023, CUMA

MART AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM ÜFE) – TÜİK

Şubat 2023’te Tarım-ÜFE yıllık %127,56, aylık %6,58 artış kaydetmişti. Tarım sektörünün Ekim 2021’den Ocak 2023 yılına kadarki süreçte dış borç stokunun %52 artışla 21,5 milyar dolara yükseldiğini dikkate aldığımızda artan borçlanma maliyetleri, enerji maliyetleri ve döviz kurundaki yükseliş eğilimi tarım üreticilerinin maliyetlerini yukarı baskılamaktadır. Söz konusu baskının devam etmesi gıda fiyatlarındaki yapışkanlığın süreceği anlamına geliyor.

Kaynak: TÜİK

ŞUBAT AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Ocak 2023’te Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku aylık 5,2 milyar dolar artışla 152,8 milyar dolara, gelecek 12-ayda ödenecek dış borç itfaları ise aylık 5,8 milyar dolar artışla 196,0 milyar dolara yükselmişti. Avrupa ve Amerikan merkez bankalarının faiz artırımlarını sürdürdüğü mevcut ortamda özellikle hükumetin borçlanma gereğinin artması ve bankacılık dışı özel sektörün dış borçlanmasındaki hızlanma dikkatleri döviz kurundaki yüksek basınca çekiyor. İçimizi rahatlatabilecek ne var diye baktığımızda Ocak 2023 itibariyle finans dışı kesimin 68 milyar dolarlık 1 yıldan az süreli döviz pozisyon fazlasına sahip olduğunu söyleyebiliriz. Söz konusu rakam Ekim 2022’de 73,3 milyar dolar ile en yüksek seviyesine ulaşmıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, gıda, GSYH, güven, hizmet, ihracat, imalat, ithalat, PMI

27 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

ŞUBAT AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ocak ayında Ekonomik Güven Endeksi aylık %1,3 artışla 99,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor. Endeksi oluşturan 5 alt endeksten tüketici güven endeksi Şubat ayında aylık %4,3 artış kaydederken, reel kesim güven endeksi aylık %1 düştü, hizmet sektörü güven endeksi aylık %2,2 düştü, perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %2,4 düştü, son olarak inşaat sektörü güven endeksi aylık %3,6 düştü. Söz konusu öncü göstergeler ekonomik güven endeksinin (grafikte siyah çizgi) Şubat ayında önceki aya göre düşebileceğine, kötümserliğin artacağına işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığı her ayın ikinci iş gününde bir önceki ayın dış ticaret verilerini yayınlamaktadır. Dolayısıyla Şubat ayı başında Ticaret Bakanlığı, Ocak ayı dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre ihracat Ocak ayında aylık %15,4 düşüşle 19,4 milyar dolara geriledi, ithalat aylık %3,5 artışla 33,7 milyar dolara yükseldi. Böylece dış ticaret açığı Aralık 2022’deki 9,7 milyar dolardan Ocak 2023’te 14,4 milyar dolara yükseldi. TÜİK’in açıklayacağı verilerde alt detaylara odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

28 ŞUBAT 2023, SALI

ŞUBAT AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

Ocak ayında Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,5 puan artışla 54,3 puana, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 2,6 puan artışla 55,2 seviyesine yükselmiş, böylece bu iki endeksin bileşkesinden oluşan SAMEKS Bileşik Endeksi aylık 0,9 puan artışla 54,3 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler sektörde bir önceki aya göre iyileşmeyi gösteriyor. Endeksin alt detaylarında her iki sektörde iş hacmi, üretim, yeni siparişler, satın alımlar, stok, istihdam ve tedarikçilerin teslim süresine ilişkin gelişmelere odaklanacağız.

Kaynak: MÜSİAD

OCAK AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK

Aralık 2022’de H-ÜFE aylık %1,41, yıllık %78,72 artış kaydetmişti. Gıda ve içecekler ile ulaştırma hizmetlerinin Ocak ayında yıllık artış hızlarının yavaşlamasına bağlı olarak H-ÜFE’de de yıllık artışın yavaşlamasını bekleyebiliriz.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI 4. ÇEYREK (4Ç2022) GSYH VERİLERİ – TÜİK

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 3Ç2022’de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,9 artış kaydetmiş, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH bir önceki çeyreğe göre %0,1 azalmıştı. Hizmet sektörü yıllık %6,9 büyüme kaydederken, sanayi sektörü %0,3’lük artış kaydetmişti. 3Ç2022’de GSYH’yi hane halkı ve devlet harcamaları desteklemiş, ihracatın katkısı azalmıştı. 4Ç2022 tahminlerine göre İstanbul Bilgi Üniversitesi GSYH’de bir önceki çeyreğe göre %2,21, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %2,7 büyüme beklerken 2022 yılı genelinde GSYH büyüme beklentisi %5,23 seviyesindedir. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ise çeyrek bazda %1,3, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,1 artış bekliyor. Bloomberg HT Araştırma Birimi’nin anketine göre ekonominin 4Ç2022’de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre ortalama %2,8, 2022 yılı genelinde %5,2, 2023 yılında %3 büyümesi bekleniyor.

Kaynak: TÜİK

1 MART 2023, ÇARŞAMBA

ŞUBAT AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL

S&P Global’in geçen hafta yayınladığı Şubat ayı öncü göstergeleri gelişmiş ekonomilerde imalat sektöründe üretimin karışık sinyaller verdiğini, hizmet sektöründe ise büyüme kaydedildiği, fiyat baskılarının hafiflemesine rağmen sürdüğü, istihdamda ise iyileşme işaretleri gelmişti. Türkiye imalat sektörüne ilişkin öncü göstergeler Şubat ayında stoklardaki azalmaya bağlı olarak siparişlerde ve yatırım harcamalarında hafif iyileşme sinyalleri verdi. Küresel ihracat siparişlerindeki azalma eğilimi ise Türkiye’nin ihracat performansı için olumsuz bir görünüm ortaya koydu. Söz konusu sinyallerin PMI verileriyle paralellik gösterip göstermediğine odaklanacağız. 3 Mart Cuma günü S&P Global küresel hizmet sektörü PMI verilerini yayınlayacak. Akabinde JP Morgan’ın yayınlayacağı Küresel Bileşik PMI verileri Şubat ayında küresel ekonomideki eğilimi daha net ortaya koyacak.

Kaynak: İSO, S&P Global

ŞUBAT AYI İTO ÜCRETLİLER GEÇİNME ENDEKSİ – İTO

Ocak ayında İTO İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi yıllık %79,7 artış kaydetmiş, aynı dönemde TÜFE yıllık %57,7, TÜRK-İş açlık ve yoksulluk sınırı yıllık %108,6 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 MART 2023, PERŞEMBE

ŞUBAT AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Ticaret Bakanlığı verilerine göre Ocak ayında ihracat aylık %15,4 düşüşle 19,4 milyar dolara geriledi, ithalat aylık %3,5 artışla 33,7 milyar dolara yükseldi. Böylece dış ticaret açığı Aralık 2022’deki 9,7 milyar dolardan Ocak 2023’te 14,4 milyar dolara yükseldi. Öncü göstergeler Şubat ayında ihracatta önemli bir iyileşme ortaya koymazken, ithalatta kayda değer bir artış olmayabilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 MART 2023, CUMA

ŞUBAT AYI TÜFE VE Yİ-ÜFE İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ocak ayında yıllık %57,68, aylık %6,65 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %86,46, aylık %4,15 yükselmişti. Deprem etkisiyle enflasyonda yüksek aylık artışlar görebiliriz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

Ocak ayında BM gıda fiyatları bir önceki aya göre %0,8 düşmüş, yıllık bazda %3,3 gerilemişti. Küresel gıda fiyatları Nisan 2022’den bu yana son 10 aydır düşüyor. Türkiye’de ise gıda fiyatlarındaki yapışkanlık sürüyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ABD ŞUBAT AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – http://www.bls.gov

Ocak ayında ABD’de işsizlik oranı tarihi düşük seviye olan %3,4 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlardaki yıllık artış da %4,4’e gerilemişti. İşsizlik oranındaki düşüş, ücretlerdeki artış ve kişisel tüketim harcamalarında (PCE) beklenenden fazla hızlanma ABD Merkez Bankası’nın (FED) sert faiz artırımları yapabileceği ihtimalini artırıyor. Piyasadaki fiyatlamalar FED’in 22 Mart toplantısında politika faiz aralığını 25 baz puan artışla %4,75-5,00 aralığına yükselteceği yönünde. Geçen hafta açıklanan çekirdek PCE verilerinin hem aylık hem de yıllık bazdaki artışları piyasa beklentisinin yukarısında geldi. Enflasyonda olası hızlanmalar politika faizinde de daha hızlı artışları getirebilir. Politika faizlerinin yükselmesi Türkiye’nin yurt dışından ABD doları cinsinden borçlanma maliyetlerini yukarı çekmektedir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, inşaat maliyeti, işsizlik, nakit bütçe, reel kur, sanayi üretimi

6 –10 Şubat haftasında, Ocak ayına ilişkin olarak TL’de değer kaybının sürdüğünü; Aralık ayına ilişkin olarak istihdamın kısmen iyileştiğini, sanayi üretiminde küçülmenin zayıfladığını, inşaat maliyetlerindeki artışın korunduğunu görebiliriz.

6 ŞUBAT 2023, PAZARTESİ

OCAK AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TÜİK

Aralık 2022’de REDK aylık %1,9 değer kaybıyla 54,66 seviyesine gerilemişti. Ocak ayında yarı yarıya Euro/TL ve Dolar/TL’den oluşan döviz sepetinin önceki aya göre yükselmesine bağlı olarak TL’nin gelişmiş ülke para birimlerine karşı değer kaybetmesi REDK’nin de gerilemesine sebep olacaktır.

Kaynak: TCMB

7 ŞUBAT 2023, SALI

OCAK AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Hazine’nin gelirleri, giderleri ve finansmanı gösteren nakit bütçe verileri 2022 yılı Aralık ayında 265,2 milyar TL gelir, 375,5 milyar TL gider kaydetmiş, 2,0 milyar TL’lik özelleştirme ve fon geliri sağlanmıştı. Böylece 108,3 milyar TL’lik nakit bütçe açığı kaydedilmişti. Açığın finansman adına Hazine; yurt dışından 48,4 milyar TL, yurt içinden 38,6 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirmiş, banka hesabından 20,8 milyar TL kullanmıştı. Hazine bütçesi 2022 yılında nette 169,4 milyar TL bütçe açığı kaydetmiş, 437,3 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmiş, borçlanılan tutarın 273,3 milyar TL’si Hazine’nin banka hesabına aktarılmıştır. Bütçede banka hesabından kullanım “artı”, banka hesabına aktarım ise “eksi” işaretli olarak gösteriliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

9 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

ARALIK 2022 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de ihracat birim değer endeksi aylık %2,7 artışla 110,0 değerini almış, ithalat birim değer endeksi ise aylık %3,1 düşüşle 139,5 değerine gerilemişti. Dolayısıyla; ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi aylık 4,4 puan artışla 78,8 seviyesine yükselmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi ithalat birim değer fiyatları (lacivert çizgi) ihracat birim değer fiyatlarından (mavi çizgi) çok daha hızlı artmaktadır. Bu önemli çünkü ithal fiyatları arttıkça ihracat yapmayıp üretimde ithal girdi kullanan imalatçıların maliyetleri üzerindeki yük artmaktadır. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış miktar endeksleri dikkate alındığında ise; ihracat Kasım 2022’de aylık %3,9 azalmış, ithalattaki azalış %2,1 olmuştu. Aralık ayı dış ticaret istatistiklerine göre ihracat hacmi aylık %4,7 artışla 22,9 milyar dolara yükselmiş, ithalat hacmi ise aylık %6,4 artışla 32,6 milyar dolar olmuştu. Dolayısıyla Aralık ayı verilerinde miktar endekslerinin önceki aya göre yükseldiğini göreceğiz. Odaklanacağımız başlık ise ihracat ve ithalat “birim değer endeksleri” olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 ŞUBAT 2023, CUMA

ARALIK 2022 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de sanayi üretimi yıllık %1,3, aylık %1,1 daralmıştı. Arındırılmamış verilere göre Aralık ayında otomotiv sektörü üretiminin bir önceki aya göre artış kaydetmesi sanayi üretimini de yukarı çekecektir. Öte yandan mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Aralık ayı imalat sektörü PMI verilerine göre imalat sektöründeki daralma yavaşlamış, Ocak ayında ise imalat sektörü Aralık ayına göre büyüme kaydetmiştir. İhtiyaç kredilerindeki artışın da iç talebi desteklemesi sanayi üretiminde daralmanın zayıfladığı ihtimalini ortaya koyuyor. Belirtmekte fayda var, sanayi sektöründe hızlı değil sınırlı bir iyileşmeden bahsediyoruz.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,2 değeri ile önceki aya göre değişiklik göstermemişti. SAMEKS verileri Aralık ayında sanayi sektöründe istihdamın önceki aya göre arttığına işaret etmişti. İşgücü ve SAMEKS verileri arasında bire bir ilişki olmamasına rağmen takip edilmesi gerektiğini vurgulayalım.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 İNŞAAT MALİYET ENDEKSLERİ – TÜİK

Kasım 2022 ’de inşaat maliyet endeksi yıllık %103,47, aylık %1,17 artış kaydetmişti. Aralık ayında döviz kurundaki artışın etkisiyle maliyetler artmaya devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Cari açık, ciro, dış ticaret, inşaat, işsizlik, perakende satışlar, sanayi üretimi

9 – 13 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak önceki aya göre cari işlemler açığında artış, sanayi üretimi ve perakende satışlarda büyüme görebiliriz. Öncü göstergeler istihdamda önemli bir iyileşmeye işaret etmiyor.

10 OCAK 2023, SALI

KASIM 2022 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Ekim 2022’de sanayi üretimi aylık %2,4, yıllık %2,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının artış kaydetmesi sanayi üretiminin aylık bazda artışını destekleyecektir. Söz konusu beklentimizi MÜSİAD’ın yayınladığı Kasım ayı SAMEKS verileri de destekliyor. SAMEKS verilerine göre sanayi sektöründe üretim, yeni siparişler ve satın alımlar Kasım ayında önceki aya göre artış kaydetmişti.

Kaynak: TÜİK

KASIM 2022 İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Ekim 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı önceki aya göre 0,1 yüzde puan artışla %10,2 seviyesine yükselmişti. Genç işsizlik oranı aylık 1,5 yüzde puan artışla %20,4 seviyesine yükselirken, atıl işgücü oranı %20,30 ile önceki aya göre değişmemişti. SAMEKS istihdam verilerinin Kasım ayında hizmet ve sanayi sektörlerinde önemli bir iyileşmeye işaret etmediğini ekleyelim.

Kaynak: TÜİK

11 OCAK 2023, ÇARŞAMBA

KASIM 2022 ÖDEMELER DENGESİ İSTATİSTİKLERİ – TCMB

Ekim 2022’de cari işlemler hesabı 0,3 milyar dolar açık vermiş, finans hesabı ile cari açık arasındaki fark olan net hata noksan kalemi 0,6 milyar dolar fazla vermişti. Dolayısıyla 2022 yılının Ocak-Ekim döneminde 38,2 milyar dolar cari açık kaydedilirken, 21,0 milyar dolarlık kaynağı bilinmeyen (net hata noksan) döviz girişi oldu. Kasım ayında yabancı turist sayısı verileri Ekim ayına göre yarı yarıya düşüşe işaret etti, dış ticaret açığı ise 0,9 milyar dolar artı. Dolayısıyla cari açık, Kasım ayında yaklaşık 3,5 milyar dolar artışla 4,0 milyar dolara yakın bir değere yükselebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Ekim 2022’de yıllık %117,07, aylık %3,44 artış kaydetmişti. Döviz kurunun Kasım ayında yataya yakın hareket etmesi inşaat maliyetlerinde aylık artışın sınırlı kalabileceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 OCAK 2023, PERŞEMBE

KASIM 2022 PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Ekim 2022’de aylık %1,4, yıllık %9,5 artış kaydetmişti. Kasım ayında kredi hacminde ve siparişlerdeki artış perakende satışları destekleyen başlıca faktörler olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM 2022 CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi Ekim 2022’de yıllık %124,8 artmıştı. Alt detaylarda; Ekim 2022’de sanayi sektörü ciro endeksi yıllık %112,1, inşaat ciro endeksi %113,7, ticaret ciro endeksi %125,9, hizmet ciro endeksi %155,4 artış kaydetmişti. Ekim ayında %157,7 artış kaydeden Yİ-ÜFE dikkate alındığında reel sektörün ciro değerlerindeki artışlar enflasyonun gerisinde kalmıştır.

Kaynak: TÜİK

KASIM 2022 DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Ekim 2022’de bir önceki aya göre %2,8 azalmış, ithalat miktar endeksi %4,5 artış kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi 2022 yılı Temmuz-Eylül döneminde ardı ardına kaydettiği düşüşün ardından Ekim ayında da aylık %1 düşüş kaydetmişti. Ağustos-Eylül döneminde artış kaydeden ithalat birim değer endeksi ise Ekim 2022’de aylık %5,2 düşmüştü.

Kaynak: TÜİK

13 OCAK 2023, CUMA

OCAK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Aralık 2022 anketinde katılımcılar TÜFE’nin 2023 yılını %34,9, 2024 yılını 20,6 seviyesinden kapatacağını; GSYH’nin 2022’de %5, 2023 yılında ise %4,1 büyüyeceğini öngörmüştü. Katılımcılar; 2022 yılında toplam cari işlemler açığının 46,7 milyar dolar, 2023 yılında 30,6 milyar dolara gerileyeceğini tahmin ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Borç, bütçe, cari açık, dış ticaret, enflasyon, faiz kararları, inşaat, işsizlik, konut, perakende, sanayi

12 – 16 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak Ekim ayına ilişkin olarak cari açığın önceki aya göre azalması, sanayi üretiminin yataya yakın bir seyir izlemesi, perakende satışların artması beklenebilir. Amerikan ve Avrupa merkez bankalarının 50’şer baz puan faiz artırması bekleniyor.

12 ARALIK 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,3 yüzde puan artışla %10,1 seviyesine yükselmişti. 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus 64 milyon 871 bin kişi, işgücü 34 milyon 349 bin kişi, istihdam 30 milyon 867 bin kişi, işsiz 3 milyon 482 bin kişi seviyesindeydi. İş bulmakta ümidini kaybetmiş atıl işgücü oranı %20,3 iken, genç işsizlik oranı %18,9 seviyesindeydi.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI CARİ İŞLEMLER DENGESİ – TCMB

Cari işlemler hesabının iki ana kalemi turizm gelirleri ve dış ticaret dengesidir. Ekim ayında ülkeden ayrılan turist sayısının aylık %11 civarında azalmasına bağlı olarak net turizm geliri önceki aya göre 0,6 milyar dolar civarında azalabilir. Dış ticaret açığı ise Ekim ayında önceki aya göre 1,7 milyar dolar azalmıştı. Eylül ayında 3,0 milyar dolar açık veren cari işlemler dengesi söz konusu ana kalemlerdeki değişime bağlı olarak Ekim ayında 1,9 milyar dolar açık verebilir. Tahminimiz tutması halinde Eylül ayında 39,2 milyar dolar seviyesindeki son 12-aylık toplam cari açık büyüklüğü Ekim ayında 45,1 milyar dolar seviyesine yükselebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi aylık %2,4 artış kaydederken, ithalat miktar endeksi aylık %0,6 düşüş kaydetmişti. İhracat birim değer endeksi Eylül ayında aylık %2,4 düşüşle 108,1 seviyesine gerilemiş, ithalat birim değer endeksi ise 151,8 seviyesi ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Grafikte görüleceği üzere ihracat hacminde (açık gri çubuklar) inişli çıkışlı seyir dikkat çekerken, ihracat birim fiyatlarında düşüş (mavi çizgi), ithalat birim fiyatlarında (lacivert çizgi) ise yüksek seyir korunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de inşaat maliyet endeksi, aylık %1,57, yıllık %119,83 artış kaydetmişti. Aylık bazda malzeme endeksi %2,07 artmış, işçilik endeksi %0,07 azalmış; yıllık bazda malzeme endeksi %133,40, işçilik endeksi %84,04 artmıştı. Grafikte görüleceği gibi döviz kurundaki (turuncu çizgi) yatay seyir malzeme maliyetlerindeki aylık artışların yavaşlamasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

13 ARALIK 2022, SALI

EKİM AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de sanayi üretimi aylık %1,6 düşerken, yıllık bazda %0,4 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de otomotiv sektörü üretimi ve ihracatının Eylül ayına göre düşüş kaydetmesi sanayi üretimini de aşağı yönlü baskılayacaktır. Öte yandan Ekim ayına ilişkin güven endekslerinin sipariş ve üretim artışlarına işaret etmesi, sanayi üretimini aylık bazda destekleyecektir.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de perakende satış endeksi aylık %1,8, yıllık %9,7 artış kaydetmişti. Ekim 2022’de güven endekslerinde siparişlere yönelik olumlu sinyaller ile ihtiyaç kredi hacmi ve kredi kart harcamalarında kaydedilen artışlar perakende satışları da olumlu etkileyecektir.

Kaynak: TÜİK

14 ARALIK 2022, ÇARŞAMBA

FED PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – federalreserve.gov

Fed’in 30 Kasım’da yayınladığı Bej Kitap raporunda ABD’de ekonomik aktivitenin 19 Ekim tarihli Bej Kitap raporuna göre hafif de olsa iyileştiğini, büyüme hızının yavaşladığını okuduk. Söz konusu dönemde istihdamın zayıfladığını, ücret artışlarındaki baskının azaldığını, fiyatlar genel seviyesinde de baskıların kısmen azaldığını ekleyelim. Ek olarak, Ekim ayında TÜFE’nin, Kasım ayında ise ÜFE’nin yıllık artış hızlarının da yavaşladığını gördük. Dolayısıyla, Haziran-Kasım döneminde yapılan son dört para politikası toplantısında 75’er baz puanlık faiz artırımlarının 14 Aralık toplantısında %78 olasılıkla 50 baz puanlık artırıma yavaşlayacağı beklentisinin mevcut gelişmeleri desteklediğini söyleyebiliriz. Fed’in 50 baz puanlık faiz artırımı politika hedef faiz oranı aralığını %4,25-4,50 aralığına yükseltecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

15 ARALIK 2022, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – ecb.europa.eu

AMB’den 50 baz puanlık faiz artışı bekleniyor.

KASIM AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TCMB

Ekim 2022’de Tarım-ÜFE aylık %4,59, yıllık %163,32 artış kaydetmişti. Kasım ayında enerji fiyat artışlarındaki yavaşlama ve döviz kurunun yatay seyretmesi yıllık Tarım-ÜFE enflasyonunun da yavaşlamasına katkıda bulunabilir.

Kaynak: TÜİK

KASIM AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Türkiye genelinde konut satışları Ekim ayında yıllık %25,3 azalışla 102 bin 660 adet olmuştu. Konut kredi hacminin Kasım ayında önceki aya göre yatay kalması toplam konut satışlarında önemli bir artış olmayacağına işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ekim ayında merkezi yönetim bütçesi 224,2 milyar TL gelir, 307,4 milyar TL gider kaydetmiş, böylece bütçe 83,2 milyar TL bütçe açığı kaydetmişti. Ocak-Ekim döneminde bütçe toplamda 128,7 milyar TL açık verdi. Ekim ayında son 12-aylık bütçe açığı toplamı (grafikte mavi çizgi) 251,8 milyar TL’ye yükseldi. Merkezi yönetim bütçesiyle genelde yakın sonuçlar veren Hazine Nakit Bütçe Dengesinin Kasım ayında 99,6 milyar TL fazla verdiğini hatırlatalım. Söz konusu bütçe fazlası merkezi yönetimin bütçe dengesini olumlu etkileyecektir ancak Hazine’nin net borçlanma miktarındaki artışlar bütçedeki borç yükünün artmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Eylül 2022’de özel sektörün yurt dışı uzun ve kısa vadeli toplam kredi borcu 160,9 milyar dolar seviyesindeydi. Toplam borcun 98,6 milyar doları reel sektöre, 54,2 milyar doları bankacılık sektörüne, 8,1 milyar doları bankacılık dışı finans sektörüne ait. Toplam borcun 153,5 milyar doları uzun vadeli, 7,5 milyar doları kısa vadeli borçları kapsıyor. TCMB hesaplamasına göre özel sektörün Eylül 2022 itibariyle gelecek 12 ay içinde gerçekleştireceği anapara geri ödemelerinin toplamı 42,1 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 ARALIK 2022, CUMA

TCMB ARALIK AYI PİYASA KATILIMCILARI ANKETİ – TCMB

Kasım ayı anketinde katılımcılar TÜFE’nin yılsonunu ortalama %68,06 seviyesinden kapatıp, gelecek 12-ay sonunda ortalama %37,47’ye, gelecek 24-ay sonunda ise ortalama %20,76 seviyesine gerileyeceğini tahmin etmişti. GSYH büyüme tahminleri 2022 yılı için %5,12, 2023 yılı için %4,12 olmuştu. Cari açık beklentileri ise 2022 yılı için 48,8 milyar dolar, 2023 yılı için 31,1 milyar dolardı. Anket katılımcıları 12-ay sonrasında politika faiz oranının mevcut %9 seviyesinden %15’in üzerine çıkıp 24-ay sonrasında %13’lere gerileyeceğini tahmin etmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Merkez Bankası konut fiyat endeksi Eylül 2022’de aylık %4,93, yıllık %189,2 artış kaydetmişti. Döviz kurundaki nispeten yatay seyir inşaat maliyetleri yıllık enflasyonunun %119,8 ile daha yavaş kalmasına sebep oldu. Mevcut seyrin Ekim ayı verilerinde sürüp sürmeyeceğine odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Eylül 2022’de Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku 139,5 milyar dolarken, gelecek 12-ayda vadesi dolacak toplam dış borç stoku 185,3 milyar dolar seviyesindeydi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Cari açık, ciro, inşaat maliyetleri, işsizlik, nakit bütçe, perakende satışlar, sanayi üretimi

7 – 11 Kasım haftasında, Eylül ayına ilişkin olarak öncü veriler aylık bazda cari açıkta gerilemeye; inşaat maliyetlerinde, perakende satışlarda ve sanayi üretiminde artışa işaret ediyor.

7 KASIM 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI NAKİT BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Eylül 2022’de nakit bazlı bütçe verilerine göre 216,8 milyar TL’lik gelir, 296,1 milyar TL’lik gider kaydedilmiş; böylece 79,2 milyar TL’lik nakit bütçe açığı kaydedilmişti. Ocak-Eylül 2022 döneminde toplam 87,9 milyar TL nakit bütçe açığı kaydedilirken, Hazine 188,1 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirdi, banka hesabında 104,3 milyar TL biriktirdi. Hazine 2021 yılında toplam 142,1 milyar TL bütçe açığı vermiş, 97,6 milyar TL net borçlanma gerçekleştirmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 KASIM 2022, PERŞEMBE

EYLÜL AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Ağustos 2022’de aylık %1,98, yıllık %116,98 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %2,23, işçilik endeksi %1,16 artmış, yıllık artışları sırasıyla %129,61 ve %83,84 olmuştu. Eylül ve Ekim aylarında döviz kurundaki artış ve enflasyonist baskı inşaat maliyetlerini de yukarı çekecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre 2022 yılı Ağustos ayında 34 milyon 759 bin işgücüne (15+ yaş ve yukarı) karşılık istihdam 31 milyon 344 bin kişiye yükselmiş, işsiz sayısı 3 milyon 415 bin kişiye gerilemiş, böylece işsizlik oranı %9,8’e düşmüştü. İş aramaktan ümidini kaybedenlerin oranı %19,8’e, 15-24 yaş arası genç işsizlik oranı ise %17,3’e geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (28 EKİM) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 21 Ekim ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yükselişini sürdürdü. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre artış kaydetti, kredilerdeki artış daha yavaş oldu, kur korumalı mevduat hacmi önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %13-20, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %17-31 aralığında. Yabancı para kredi hacmi önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar artışla 133,4 milyar dolara yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 126,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, tüzel kişilerin 86,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar düştü, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH haftalık 1,2 milyar dolar düşüşle 212,8 milyar dolara geriledi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu ise 5,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 114,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı; altın rezervleri 39,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 74,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı 61,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,0 milyar dolar arttı. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 22,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar düştü. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 12 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 15 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,7 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,4 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 KASIM 2022, CUMA

EYLÜL AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Ağustos 2022’de 3,1 milyar dolarlık cari işlemler açığı kaydedilmiş, 0,8 milyar dolar finans hesabı net fazla vermiş, böylece net hata noksan kalemi 3,9 milyar dolarlık kaynağı belli olmayan girişe işaret etmişti. Böylece yılın ilk 8 ayında 39,7 milyar dolarlık cari işlemler açığı, finans hesabından 11,4 milyar dolarlık çıkış, net hata noksan kalemine ise toplamda 28,3 milyar dolarlık ardı ardına giriş oldu. Eylül ayında net turizm gelirlerinin önceki aya göre 1,0 milyar dolar azalması, dış ticaret dengesinin ise önceki aya göre 1,6 milyar dolar azalmasına bağlı olarak cari işlemler açığı Eylül ayında 2.5 milyar dolara gerileyebilir, bu da son 12-aylık cari işlemler açığı toplamının 45,2 milyar dolara yükselmesine sebep olacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK

Ağustos 2022’de sanayi üretimi aylık %2,4, yıllık %1,0 artış kaydetmişti. Eylül ayında bir önceki aya göre otomotiv sektörü üretiminin, ihracatın, kapasite kullanım oranının, yatırım harcamalarının artış kaydetmesi sanayi üretiminin de artacağına işaret ediyor.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Ağustos 2022’de perakende satış endeksi aylık %3,7, yıllık %9,0 artış kaydetmişti. Eylül ayında satışlarda, ihtiyaç kredilerinde artışla birlikte stoklardaki azalma perakende satışların önceki aya göre yükselişini koruyacağına işaret ediyor.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Ağustos 2022’de sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi yıllık %130,3, aylık %6,8 artış kaydetmişti. Yıllık bazda sanayi sektörü ciro endeksi %123,7, inşaat ciro endeksi %111,5, ticaret ciro endeksi %127,3, hizmet ciro endeksi %160,1 artmıştı. Yurt içi üretici maliyeti Ağustos ayında yıllık %143,8, hizmet üreticilerinin maliyeti yıllık %107, tarım ürünleri üreticilerinin maliyeti yıllık %142,4 artış kaydetmiş, tüketici fiyatlarındaki artış yıllık %80,2 olmuştu.

Kaynak: TÜİK

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, enflasyon, PMI, reel faiz, reel kesim net döviz pozisyonu, reel kur, ABD ve İngiltere merkez bankaları faiz kararları

31 Ekim – 4 Kasım haftasında, Ekim ayına ilişkin olarak enflasyonda ve negatif reel faizde yükseliş, Türkiye imalat sektörü PMI endeksinde gerileme olasılığı var. Ekim ayı İSO ve MÜSİAD verileri imalat ve hizmet sektörlerinde yılın son çeyreğine ait ipuçları verecek. Söz konusu ipuçları Ekim ayı dış ticaret verileriyle uyumlu olup olmadığını gösterecek. Amerikan ve İngiltere merkez bankalarından 75’er baz puanlık artırım bekleniyor.

31 EKİM 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET ENDEKSLERİ – MÜSİAD

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi, 2022 yılı Eylül ayında, bir önceki aya göre 5,9 puan artışla 56,8 seviyesine, Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi ise aylık 1,6 puan artışla 51,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Sanayi endeksinde Eylül ayındaki artışta itici güç yeni siparişler alt endeksinin aylık 8,3 puan artışla 56,1 seviyesine yükselmesiydi. Satın alımlar ve üretim artarken tedarikçilerin teslimat süresi iyileşti. Eylül ayında hizmet endeksindeki iyileşmenin tetikleyicisi ise girdi alımlarındaki artış oldu. Söz konusu gelişme stok seviyesinin artmasına sebep oldu. Öte yandan Eylül ayında her iki sektörde istihdam geriledi.

Kaynak: MÜSİAD

1 KASIM 2022, SALI

EKİM AYI İMALAT SEKTÖRÜ KÜRESEL VE TÜRKİYE PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL, İSO

Eylül ayında JP Morgan küresel imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,5 puan düşüşle 49,8 seviyesine gerilemiş, küresel hizmet sektörü PMI endeksi ise aylık 0,7 puan artışla 50,0 seviyesine yükselmişti. Türkiye’nin ise imalat sektörü Eylül ayında peş peşe yedinci ay daralmaya devam etmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Geçen hafta S&P Global Ekim ayı ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’nın öncü PMI verilerini açıkladı. Buna göre ABD’nin, Euro Bölgesi’nin ve İngiltere’nin imalat ve hizmet sektörleri Ekim ayında daraldı; Japonya’nın her iki sektörü önceki aya göre büyüdü, Avustralya’nın ise imalat sektörü önceki aya göre büyürken hizmet sektörü daralma kaydetti. Türkiye’nin en büyük ticaret ortakları olan ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere’deki olumsuz seyrin Türkiye imalat sektörü PMI endeksine de olumsuz yansımaya devam edeceği söylenebilir.

Kaynak: S&P Global, İSO

EKİM AYI İTO ENFLASYON VERİLERİ – İTO

İTO verilerine göre Eylül ayında İstanbul’da; perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi aylık %6,06, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise %2,94 artış kaydetmiş, yıllık artışlar sırasıyla %107,42 ve %98,17 olarak gerçekleşmişti. Yıllık İTO enflasyonu (grafikte mavi çizgi) ile TÜFE (kırmızı çizgi) arasındaki makas Mart 2022’den bu yana aralıksız açılıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 KASIM 2022, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) POLİTİKA FAİZİ KARARI – federalreserve.gov

Fed, politika faizini belirlerken çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi’ndeki (PCE) eğilimi dikkate almaktadır. Çekirdek PCE enflasyonunun yukarı yönlü seyri (grafikte mavi çizgi) ve işsizlik oranındaki (siyah çizgi) düşüş dikkate alındığında Fed’in 2 Kasım tarihli toplantısında faiz artışına gitmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Her ne kadar Fed Mart-Eylül döneminde toplam 300 baz puanlık faiz artışı gerçekleştirse de hem çekirdek PCE hem de çekirdek TÜFE artmaya devam ediyor. Nitekim vadeli işlemler piyasası verileri Fed’in 2 Kasım’da %81 ihtimalle politika faiz aralığını 75 baz puan artışla %3,75-%4,00 aralığına yükselteceği fiyatlanıyor.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

EKİM AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Eylül ayında 22,6 milyar dolarlık ihracat, 32,2 milyar dolarlık ithalat gerçekleşmiş böylece 9,6 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedilmişti. 2022 yılının ilk 9 ayında toplamda 252,5 milyar dolarlık ihracat, 349,4 milyar dolarlık ithalat, 96,9 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedildi.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Temmuz 2022’de finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları aylık 5,2 milyar dolar artışla 171,6 milyar dolara yükselmiş, döviz yükümlülükleri aylık 2,0 milyar dolar düşüşle 262,9 milyar dolara gerilemişti. Böylece sektörü Net Döviz Pozisyonu Açığı (grafikte kırmızı çubuklar) aylık 7,2 milyar dolar düşüşle Temmuz ayında 91,3 milyar dolara gerilemişti. Sektörün Kısa Vadeli Net Döviz Pozisyonu Fazlası (siyah çizgi) ise Temmuz ayında aylık 6,2 milyar dolar artışla 68,6 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: TCMB

3 KASIM 2022, PERŞEMBE

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI (BOE) POLİTİKA FAİZİ KARARI – bankofengland.co.uk

İngiltere’de çekirdek TÜFE’nin yıllık artışı Eylül ayında tarihi zirvesine çıkarken, işsizlik oranı Ağustos ayında 1974 yılından bu yana en düşük seviyesine gerilemişti. BoE yükselen enflasyonist baskıya bağlı olarak Aralık 2021-Eylül 2022 döneminde politika faizini 215 baz puan artışla %2,25 seviyesine yükseltti. Piyasalarda BoE’nin 75 baz puan artırımla politika faizini %3,0 seviyesine yükseltmesi bekleniyor.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

EKİM AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSİ – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

Eylül ayında BM Gıda Fiyat Endeksi aylık bazda %1,1 düşerken, yıllık artış %5,5 seviyesine yavaşlamıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık %83,45, aylık %3,08 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %151,50, aylık %4,78 artmıştı. Foreks anketine göre Ekim ayında TÜFE’nin ortalama aylık %3,6, yıllık % 85,6 artması bekleniyor. Geçen hafta Türk-İş, Ankara’da açlık sınırının Ekim ayında aylık %2,48 artışla 7.425 TL’ye, yoksulluk sınırının 24.186 TL’ye yükseldiğini duyurmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI REEL FAİZ ORANI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre Eylül ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faizin eksi %37,7’ye yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (28 EKİM) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 21 Ekim ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-20, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %17-32 aralığında. Yabancı para kredi hacmi düşüşünü sürdürerek 132,5 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 126,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 87,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH 214,0 milyar dolara yükseldi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 4,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 114,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 38,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 75,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı 59,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,1 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,8 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 63 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 11 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,7 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,4 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 KASIM 2022, CUMA

EKİM AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS

ABD’de işsizlik oranı Eylül ayında %3,5 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık %4,98 artış kaydederek son 9 ayın en düşük artışını kaydetmişti. Piyasalarda işsizlik oranının %3,6’ya yükselmesi, ortalama saatlik kazançların yıllık %4,7 artması bekleniyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Eylül ayında TÜFE bazlı REDK aylık %3,1 artışla 54,51 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: TCMB

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, enflasyon, GSYH, imalat-hizmet PMI ve SAMEKS endeksleri

29 Ağustos – 2 Eylül haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak Türkiye ekonomik güven endeksinde ve ihracatta artış, imalat sektörü PMI endeksinde zayıflığın sürme ihtimali var. Temmuz ayında yavaşlayan döviz kuru artışına paralel olarak Temmuz ayı hizmet üretici fiyat enflasyonunda yavaşlama görebiliriz. Ağustos ayı küresel ve Türkiye imalat ve hizmet sektörleri PMI endeksleri küresel ekonomideki yavaşlamanın devamlılığına ilişkin önemli bir gösterge olacak. Öte yandan Türkiye’de GSYH’nin 2022 yılı ikinci çeyreğinde iç ve dış talebin desteğiyle bir önceki çeyreğe göre artma ihtimali yüksek.

29 AĞUSTOS 2022, PAZARTESİ

AĞUSTOS AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ekonomik güven endeksi Temmuz ayında aylık %0,2 düşüşle 93,4 seviyesine gerilemişti. Ağustos ayında bir önceki aya göre hizmet sektörü güven endeksinin %1,3, reel kesim güven endeksinin %1, perakende ticaret güven endeksinin %0,4 düşmesine karşılık tüketici güven endeksinin önceki aya göre %6,1, inşaat sektörü güven endeksinin %1,5 artış kaydetmesi ekonomik güven endeksinin yükselmesinde etkili olacaktır. Ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği göstermektedir.

Kaynak: TÜİK

31 AĞUSTOS 2022, ÇARŞAMBA

AĞUSTOS AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

2022 yılı Temmuz ayında hizmet ve sanayi sektörlerinden oluşan mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, aylık 1,1 puan artışla 54,6 değerine yükselmişti. Alt endeksler olarak Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 3,8 puan artışla 55,3 seviyesine yükselmiş, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi ise aylık 5,2 puan azalışla 52,7 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörde bir önceki aya göre büyümeyi, altındaki değerler ise daralmayı gösteriyor.

Kaynak: MÜSİAD

TEMMUZ AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Her ayın başında Ticaret Bakanlığı bir önceki ayın dış ticaret verilerini yayınlamaktadır. 3 Ağustos tarihli basın duyurusunda ihracatın Temmuz ayında aylık %21 düşüşle 18,6 milyar dolara, ithalatın ise aylık %8 düşüşle 29,1 milyar dolara gerilediğini okumuştuk. Böylece Haziran ayında 8,2 milyar dolar açık veren dış ticaret dengesi Temmuz ayında 10,6 milyar dolar açık vermiş oldu. Ocak-Temmuz döneminde ise toplam 144,4 milyar dolarlık ihracat, 206,4 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Geçen hafta açıklanan turizm istatistikleri net turizm gelirlerinin Haziran ayındaki 3,2 milyar dolardan Temmuz ayında 4 milyar doların üzerine çıkabileceğine işaret etti. Temmuz ayında artan net turizm gelirlerine rağmen dış ticaret açığındaki artış dikkate alındığında, Haziran ayında 3,5 milyar dolar seviyesinde olan cari işlemler açığının Temmuz ayında 5,0 milyar doların üzerine çıkması, dolayısıyla da son 12-aylık cari işlemler açığı toplamının 37 milyar doların üzerine çıkması beklenebilir. Ticaret Bakanlığı, 2 Eylül Cuma günü Ağustos ayı dış ticaret verilerini açıklayacak.

Kaynak: TÜİK

TEMMUZ AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK

H-ÜFE Haziran 2022’de aylık %7,34, yıllık %91,27 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre döviz kurundaki artışın Temmuz ayında yavaşlaması aylık H-ÜFE artışında da yavaşlama getirebilir.

Kaynak: TÜİK

2022 YILI İKİNCİ ÇEYREK GAYRİSAFİ YURT İÇİ HASILA (GSYH) VERİLERİ – TÜİK

2022 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %7,3, bir önceki çeyreğe göre %1,2 artış kaydetmişti. Aynı dönemde sanayi üretimi bir önceki çeyreğe göre %2,2 artmış, perakende satışlar %2,1 düşmüş, ihracat %5,2 düşmüş, ithalat %9,0 artış kaydetmişti. 2022 yılı ikinci çeyrek öncü göstergelerine göre sanayi üretimi ikinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %1,1, perakende satışlar %4,2, ihracat %8,5, ithalat %3,5 artış kaydetmiştir. Söz konusu gelişmeler 2022 yılı ikinci çeyreğinde GSYH’nin 2022 yılı ilk çeyreğine göre artış göreceğimize işaret ediyor. Üçüncü çeyrek öncü göstergeleri GSYH’de yavaşlama sinyalleri veriyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

1 EYLÜL 2022, PERŞEMBE

AĞUSTOS AYI KÜRESEL İMALAT SEKTÖRLERİ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL

(https://www.pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases?language=en)

23 Ağustos tarihinde S&P Global öncü verilerine göre imalat sektörlerinin Ağustos ayında önceki aya göre ABD’de ve Avustralya’da yavaşlayarak da olsa büyüdüğünü; Avrupa, İngiltere ve Japonya’da ise önceki aya göre daraldığını gördük. Hizmet sektörleri ise Ağustos ayında önceki aya göre ABD’de, Almanya’da, Avustralya’da, Japonya’da daraldı; Euro Bölgesinde, Fransa’da ve İngiltere’de yavaşlayarak da olsa büyüdü. Girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarındaki artışın Ağustos ayında da sürmesi küresel hizmet ve mal talebinin hem yurt içi hem de ihracat talebini olumsuz etkilemeye devam etti. Öncü ülkelerdeki söz konusu öncü gelişmelerin 1 Eylül’de açıklanacak küresel verilere benzer şekilde yansıyacağına şahit olacağız.

Kaynak: J.P. Morgan, S&P Global

AĞUSTOS AYI TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL, İSO

İstanbul Sanayi Odası ve S&P Global’den elde edilen verilere göre Temmuz 2022’de imalat sektörü PMI endeksi aylık 1,2 puan düşüşle 46,9 seviyesine gerileyerek sektör üst üste beş ay daralma kaydetmişti. Endeksin 50 altındaki değerler sektörün önceki aya göre daraldığını, üstündeki değerler büyüdüğünü göstermektedir. Ağustos ayı öncü verileri (RKGE, kapasite kullanımı, güven endeksleri) yurt içi ve ihracat siparişlerinin önceki aya göre arttığına, dayanıklı tüketim malı üretiminde artışa, ara malı üretiminde yavaşlamaya, perakende ticaret hacmi artışında yavaşlamaya, stoklarda hafif gerilemeye, yatırım harcamasında yavaşlamaya işaret etti. Küresel imalat sektörü üretiminin ve ihracat performansının düştüğü Ağustos ayında Türkiye’nin üretim miktarında kısmen de olsa artış sinyalleri aldık.

Kaynak: İSO, S&P Global

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (26 AĞUSTOS) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 19 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif arttı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-19 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-35 seviyesinde yatay kaldı. TL mevduat hacmi önceki haftaya göre %3,3 oranında artarken, TL kredi hacmi haftalık %1,1 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık %1,4 düşüşle 138,2 milyar dolar oldu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 130,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,1 milyar dolar azaldı, tüzel kişilerin 83,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,2 milyar dolar düştü, böylece bankacılık dışı yurt içi döviz mevduatları haftalık 3,3 milyar dolar düşüşle 213,9 milyar dolara geriledi. Yurt dışı döviz mevduatları 27,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar azalarak 3,9 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 112,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 40,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 71,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre1,1 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar düşüşle 53,6 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 20,3 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 366 milyon dolarlık net alım, DİBS’te 10 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 2,8 milyar dolarlık, DİBS’te 2,1 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 EYLÜL 2022, CUMA

AĞUSTOS AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Ağustos ayı öncü verileri önceki aya göre ihracat ve yurt içi siparişlerde artışa işaret ediyor (RKGE, perakende ticaret güven endeksi, kapasite kullanımı). Siparişlerdeki artışın ithalata yansıyıp yansımadığını izleyeceğiz.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS

Temmuz ayında ABD’de işsizlik oranı %3,5 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık %5,2 artış kaydetmişti. Fed bilançosu Mayıs-Temmuz döneminde hafif de olsa azalma eğilimindeyken, TÜFE Temmuz ayında yıllık %8,5 artış ile önceki aya göre yavaşlama kaydetti. ABD Merkez Bankası (Fed) para politikasında çekirdek (gıda ve enerji hariç) kişisel tüketim harcamalarındaki (PCE) eğilimi dikkate alıyor. Haziran ayında %6,8 olan yıllık çekirdek PCE enflasyonu Temmuz ayında %6,3 seviyesine geriledi. Fed’in 21 Eylül tarihli toplantısında 75 baz puanlık faiz artırımı yapması bekleniyor. Son tartışmalar Fed’in agresif artırımlardan daha yumuşak bir seyre geçip geçmeyeceği yönündeydi ancak Ağustos ayı ABD imalat ve hizmet sektörleri PMI verileri girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarındaki artışın yavaşlasa bile yüksek seyrini koruduğuna dikkat çekiyor. PMI verilerinde dikkat çeken nokta ise enflasyonda hafif yumuşama olmasına rağmen yüksek fiyatların hem yurt içi hem de ihracat talebindeki zayıflamayı durduramaması. Fed Başkanı Powell, Jackson Hole zirvesinde yaptığı konuşmasında Eylül ayındaki toplantıda faiz artırımının boyutunun tamamen verilere bağlı olacağını söyledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Beklenti anketi, inşaat maliyetleri, cari açık, istihdam, sanayi üretimi, perakende ticaret

8 – 12 Ağustos haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketinde enflasyon beklentilerinde yükseliş göreceğiz. Haziran ayına ilişkin olarak; inşaat maliyetlerinde, istihdamda, sanayi üretiminde, perakende ticarette önceki aya göre artış, cari açıkta ise önceki aya göre düşüş ihtimali var.

10 AĞUSTOS 2022, ÇARŞAMBA

HAZİRAN AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Mayıs ayında arındırılmamış verilere göre işsizlik oranı %10,1’e, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,9’a gerilemişti. Geniş tanımlı işsizlik oranı (işsiz olup iş aramaktan vazgeçenler) arındırılmamış verilere göre %21,7’ye, mevsim etkisinden arındırılmış verilere göre %22,4’e yükselmişti. SAMEKS Sanayi ve Hizmet Sektörleri İstihdam Alt Endekslerine göre Haziran ayında istihdam artış hızlarının Haziran ayında önceki aya göre hızlanma kaydetmesi istihdam tarafında iyileşme sinyali veriyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

Dolar/TL kurunun aylık %6,91 arttığı Mayıs 2022’de inşaat maliyet endeksi aylık %3,97, yıllık %105,73 artış kaydetmişti. Alt endeks bazında, malzeme endeksi aylık %4,97 (yıllık %130,73), işçilik endeksi aylık %0,18 (yıllık %44,06) artış kaydetmişti. Dolar/TL kurundaki aylık artışın %8,1 arttığı Haziran ayında inşaat maliyetlerinde de artış göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 AĞUSTOS 2022, PERŞEMBE

HAZİRAN AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Mayıs ayında cari işlemler dengesi 6,5 milyar dolar açık vermişti. Haziran ayında turizm net gelirlerinin (grafikte mavi çubuklar) önceki aya göre 0,6 milyar dolar artması, dış ticaret açığının (gri çubuklar) da önceki aya göre 2,4 milyar dolar azalmasına bağlı olarak Haziran ayında cari açık (siyah çubuklar) 3,5 milyar dolara gerileyebilir. Temmuz ayında ise dış ticaret açığının aylık 2,4 milyar dolarlık artışla 10,6 milyar dolara yükselmesi, cari açıkta paralel bir artış etkisi yaratacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TCMB

İhracat birim değer endeksi Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %11,6 artmış , ithalat birim değer endeksindeki yıllık artış %34,3 olmuştu. Miktar olarak ihracat endeksi yıllık %3,3, ithalat endeksi yıllık %6,8 artmıştı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi Mayıs ayında aylık %9,3 azalmış, ithalat miktar endeksi aylık %4,4 artmıştı. İhracat birim değer endeksinin (grafikte siyah çubuklar) ithalat birim değer endeksine (grafikte gri çubuklar) bölünmesiyle hesaplanan ve 2021 yılı Mayıs ayında 91,6 olan dış ticaret haddi, yıllık 15,4 puan azalışla, Mayıs 2022’de 76,2 seviyesine gerilemişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 AĞUSTOS 2022, CUMA

AĞUSTOS AYI TCMB PİYASA KATILIMCILARI BEKLENTİ ANKETİ VERİLERİ – TCMB

Temmuz ayı anketinde yıl sonu TÜFE beklentisi %69,94’e, 12 ay sonrası TÜFE beklentisi %40,23’e, 24 ay sonrası TÜFE beklentisi %24,27’ye yükselmişti. Yıl sonu Dolar/TL kurunun 18,988, 12-ay sonrası beklenti 20,921 seviyesindeydi. Yıl sonu 12 aylık cari açık toplamının 37,5 milyar dolara yükselmesi beklenirken, yıl sonu GSYH büyüme beklentisi %3,63 seviyesinde, 2023 sonu GSYH büyüme beklentisi ise %3,80 seviyesinde bulunuyordu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAZİRAN AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSLERİ – TÜİK

Mayıs ayında sanayi üretimi aylık %0,5, yıllık %9,1 artış kaydetmişti. Haziran ayında kapasite kullanım oranları önceki aya göre geriledi. Ancak perakende ticaret sektörü satışlarında, SAMEKS Sanayi Endeksi ile reel kesim güven endeksi yatırım harcamaları alt endeksi ve otomotiv sektörü üretiminde önceki aya göre artış kaydedeceği ihtimalini canlı tutuyor.

Kaynak: TÜİK

HAZİRAN AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Mayıs 2022’de aylık %1,9, yıllık %20,8 artış kaydetmişti. Haziran ayında perakende ticaret satışlarında ve ihtiyaç kredilerinde önceki aya göre artış kaydedilmesi perakende satışlarda aylık artış ihtimalini ortaya koyuyor.