Etiket: döviz pozisyonu

17 Şubat haftasında TL likiditesi arttı, uluslararası rezervler düştü

17 Şubat haftasında önceki haftaya göre TCMB’nin piyasaya banknot sürümü, KKM’deki artışa paralel olarak TL mevduat hacmi TL kredi hacmine göre daha hızlı arttı, tüketici kredileri yavaşlarken ticari krediler hızlandı, döviz mevduatları 3 milyar dolar azaldı, yabancı para net döviz pozisyon açığı 1,5 milyar dolara yükseldi, altın ve döviz rezervleri düştü, net rezerv açığı geriledi, yabancı yatırımcılar sermaye piyasalarında nette satıcı oldular.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Merkez Bankası para basımını hızlandırdı; KKM arttı, tüketici kredileri yavaşladı…

6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depreminin ardından 17 Şubat ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3=dolaşımdaki para, vadesiz ve vadeli mevduatlar, repo, para piyasası fonları, ihraç edilen menkul kıymetler) önceki haftaya göre daha hızlı arttı.

Emisyon olarak bilinen “dolaşıma çıkan banknot (kâğıt para) ve madeni para” Temmuz 2022’den bu yana haftalık %2,3’lük artışla en hızlı artışı kaydetti. Emisyonda sert artışların sürekliliği enflasyonda artışı beraberinde getirmektedir.

TL cinsi vadesiz ve vadeli mevduat hacmi 17 Şubat haftasında artışını sürdürdü. Yabancı para cinsi vadesiz ve vadeli mevduat hacminin TL cinsinden değeri de düşmeye devam ederken, TL cinsi kredi hacmi artmaya devam etti.

TL cinsi tüketici kredi faiz oranları %30,4’e, TL cinsi ticari kredi faiz oranları %14,5’e yükseldi. 3 aya kadar vadeli TL cinsi mevduat faizleri ise %26,64’e geriledi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %12-27, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %14-31 aralığında.

Kur korumalı mevduat (KKM) hacmi 17 Şubat haftasında 1,5 trilyon TL ile zirve yaptı, ABD doları karşılığı 79,6 milyar dolar oldu.

TL cinsi kredi hacmi artışı (bireysel, ticari, KOBİ) 17 Şubat haftasında önceki haftaya göre artmaya devam etti. Bireysel kredi kart harcamaları ise önceki haftaya göre %1,6 düştü. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi 2023 yılı başından itibaren KKM’nin (gri) katkısıyla TL cinsi mevduat hacmi (kırmızı) artış eğilimini korumuştur. TL cinsi kredilerde KOBİ (mavi) ve ticari (sarı) krediler hızlanırken, tüketici kredi hacminde (yeşil) yavaşlama eğilimi var. 

Kaynak: Turkey Data Monitor

Yabancı para cinsi yurt içi mevduat hacmi (DTH) 3,0 milyar dolar düştü…

Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 17 Şubat haftasında 112,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar düştü, son 5 haftadaki düşüş 5,6 milyar dolar oldu. Tüzel kişilerin DTH’si de haftalık 1,5 milyar dolar düşüşle 77,7 milyar dolara gerilerken, son 2 haftadaki düşüş 1,8 milyar dolar oldu. Bankacılık dışı toplam yurt içi DTH haftalık 3,0 milyar dolar düşüşle 190,5 milyar dolara geriledi, böylece son beş haftadaki düşüş 7,5 milyar dolar oldu.

Bankacılık sektörü dahil DTH hacmi (grafikte kırmızı çizgi) 17 Şubat haftasında önceki haftaya göre 3,1 milyar dolar düşüşle 193,6 milyar dolara geriledi.

2022 yılı genelinde yurt içi bankacılık dışı DTH hesabı nette 45,1 milyar dolar azalmış, gerçek kişilerin DTH hesabı 30,8 milyar dolar, tüzel kişilerin 14,3 milyar dolar düşmüştü. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı.

Yabancı para cinsi kredi hacmi (grafikte mavi çizgi) ise önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar düşüşle 131,3 milyar dolara geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Bankacılık sektörünün “yabancı para net döviz pozisyon açığı” 1,5 milyar dolara yükseldi…

Bankacılık sisteminin yabancı para net genel pozisyonu 13 Ocak 2023 haftasından bu yana açık vermeye devam ediyor. 17 Şubat haftasında sektörün “net döviz pozisyon açığı” (grafikte siyah çizgi) 1,5 milyar dolara yükseldi. Kamu bankalarının net döviz pozisyon açığı 1,0 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Altın ve döviz rezervleri düştü, net rezerv açığı geriledi…

Merkez Bankasında tutulan toplam uluslararası rezervler 17 Şubat haftasında 122,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,0 milyar dolar düştü; altın rezervleri 0,8 milyar dolar düşüşle 49,2 milyar dolara,  brüt döviz rezervleri 2,2 milyar dolar düşüşle 73,4 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasının net rezerv açığı ise haftalık 0,8 milyar dolar düşüşle 49,6 milyar dolara geriledi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Yabancı yatırımcıların portföy büyüklüğü arttı,  sermaye piyasalarında net satıcı oldular…

17 Şubat ile biten haftada yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 27,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 9 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 39 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi. Yılbaşından bu yana yabancı yerleşikler nette 360 milyon TL’lik net satış gerçekleşti. Yurt dışı yerleşikler 2022 yılı genelinde hisse senetlerinde 4,0 milyar dolarlık, DİBS’te 2,5 milyar dolarlık net satış gerçekleştirmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: Döviz pozisyonu, enflasyon, faiz, güven, ihracat, ithalat, PMI, SAMEKS, turizm

30 Ocak – 3 Şubat haftasında, Ocak ayına ilişkin olarak ekonomik güven endeksinde artış, enflasyon verilerinde yavaşlama, küresel PMI verilerinde zayıflık, Türkiye PMI ve SAMEKS verilerinde iyileşme görebiliriz. Amerikan, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları politika faizini artıracak.   

30 OCAK 2023, PAZARTESİ

OCAK AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Aralık 2022’de mevsim etkilerinden arındırılmış ekonomik güven endeksi, aylık 0,7 puan artışla 97,6 seviyesine yükselmişti. Endeksin alt endeksleri olan tüketici, inşaat sektörü, reel sektör güven endekslerinin Ocak ayında önceki aya göre artış kaydetmesi ekonomik güven endeksinin de yükselmesinde etkili olacaktır. Hizmet ve perakende ticaret güven endekslerinin Ocak ayında hafif gerilemesi ise ekonomik güven endeksinde görece hızlı artışı yavaşlatacaktır.

Kaynak: TÜİK

31 OCAK 2023, SALI

OCAK AYI SAMEKS ENDEKSLERİ – MÜSİAD

2022 yılı Aralık ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, aylık 0,2 puan artışla 53,3 değerine yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler sektörde ekonomik aktivitenin önceki aya göre iyileştiğini gösteriyor. Endeksin alt bileşenleri olan Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 2,7 puan artışla 53,6 puana yükselmiş, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 6,3 puan düşüşle 52,6 değerini almıştı. Öncü göstergeler iç talebin Ocak ayında ekonomiyi desteklediğini, dolayısıyla da Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi’nin SAMEKS Bileşik Endeksi’ni destekleyeceğine işaret ediyor. Ocak ayı verilerinde özellikle sanayi sektörü ile ilgili gelişmelere odaklanacağız.

Kaynak: MÜSİAD

ARALIK 2022 HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK

2022 yılı Kasım ayında H-ÜFE aylık %0,25, yıllık %98,82 artış kaydetmişti. Aralık ayı fiyatlar genel seviyesinde aylık ve yıllık artış hızlarının yavaşladığını gösteriyor. Aralık ayında özellikle enerji maliyetlerindeki düşüş ve döviz kurlarının yatay hareket etmesine bağlı olarak benzer yavaşlamayı H-ÜFE’de de görebiliriz.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Her ayın ikinci iş günü Ticaret Bakanlığı bir önceki ayın dış ticaret verilerini yayınlamaktadır. Buna göre Aralık 2022’de aylık %4,6’lık artışla 22,9 milyar dolar ihracat, aylık %8,6’lık artışla 33,3 milyar dolar ithalat yapılmış, 10,4 milyar dolar dış ticaret açığı kaydedilmişti. Böylece 2022 yılı toplamında 254,2 milyar dolarlık ihracat, 364,4 milyar dolarlık ithalat yapılmış, 110,2 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedilmiştir. 2 Ocak’ta Ticaret Bakanlığının Ocak ayı dış ticaret verilerini takip edeceğiz.

Kaynak: TÜİK

ARALIK 2022 YURDA GİRİŞ-ÇIKIŞ YAPAN YABANCI VE VATANDAŞLAR – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

2022 yılı Kasım ayında 2 milyon 551 bin turist Türkiye’ye giriş yapmış, 2 milyon 958 bin turist Türkiye’den çıkış yapmıştı.

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı

1 ŞUBAT 2023, ÇARŞAMBA

OCAK AYI TÜRKİYE VE KÜRESEL İMALAT PMI – pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases

JP Morgan küresel imalat sektörü PMI endeksi Aralık ayında son 30 ayın en düşüğü olan 48,6 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 altındaki değerler sektörün önceki aya göre daraldığını gösteriyor. Ocak ayı öncü veriler Çin hükumetinin “sıfır Covid” politikasından vazgeçmesi, ılımlı hava şartlarına bağlı olarak enerji fiyatlarının korkulan kadar yükselmemesi, sıkı finansal şartlar, talepteki azalmaya bağlı olarak tedarik sürelerinde iyileşme Ocak ayında küresel ekonomide -özellikle hizmet sektöründe- çok kötü bir resim ortaya koymadı. Evet, PMI verileri küresel ekonomide yavaşlama işaretleri ortaya koydu ancak beklenen kadar sert bir yavaşlama olmayacağı görünümü ağırlık kazanıyor. Dahası küresel enflasyonist baskı sürüyor. Türkiye’de ise imalat sektörü PMI endeksi Aralık 2022’de aylık 2,4 puan artışla 48,1’e yükselerek sektördeki zayıflama ılımlı düzeyde kalmıştı.

Kaynak: JP Morgan ve S&P Global

ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI –federalreserve.gov

ABD’de Ocak ayı öncü PMI verileri; hizmet ve imalat sektörlerinde daralmanın Ocak ayında yavaşladığını; çalışan ücretlerinde yükseliş ve tedarikçilerden gelen fiyat artışlarının girdi maliyetlerini baskıladığını, ancak yeni siparişleri çekebilmek adına maliyetlerdeki artışın çıktı fiyatlarına benzer oranda yansıtılmadığını, hizmet sektöründe istihdamın arttığını, işgücü maliyetlerinde artış ve düşük iş hacmine bağlı olarak 2,5 yıl aradan sonra ilk kez imalat sektöründe işten çıkarmaların yaşandığını, satın alımlara değil stoklardan kullanımın tercih edildiğini okuduk. Ekonomik büyümede yavaşlama olmasına rağmen Fed’in politika faizini %2’ye düşürme hedefinde dikkate aldığı çekirdek PCE enflasyon Haziran 2022’de yıllık %6,98’e yükselerek tarihi rekor kırmış, sıkı para politikasının etkisiyle çekirdek PCE Kasım 2022’de yıllık %5,54’e kadar gerilemişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi Fed’in bilançoyu küçülterek (gri çubuklar) ve faiz artırarak (mavi çizgi) ekonomik aktivitenin yavaşlamasına ve enflasyonun düşmesine katkı sağlamıştır. Küresel piyasalarda Fed’in 25 baz puanlık artırımla politika faiz aralığının 450-475 baz puan seviyesine yükseleceği fiyatlanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 ŞUBAT 2023, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) FAİZ KARARI – http://www.ecb.europa.eu/home/html/index.en.html

Ocak ayı öncü PMI verilerine göre, en büyük ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi’nde hizmet sektörü 6 ay sonrasında ilk kez bir önceki aya göre büyürken, imalat sektöründeki daralma yavaşladı. Düşen talebin etkisiyle tedarik zincirinde iyileşme yaşandı, girdi maliyet enflasyonu yavaşlasa da çıktı fiyat artışları hızlandı. Söz konusu hızlanmada çalışan ücretlerinde, enerji fiyatlarında ve hammadde maliyetlerindeki artış etkili oldu. Yeni siparişler azalmaya devam etti, girdi stokları ve nihai ürün stokları azaldı, istihdam arttı. Teknoloji, sağlık, ilaç ve sanayi hizmetleri sektörleri önceki aya göre büyüme kaydetti. Veriler, Euro Bölgesi’nde olası ekonomik zayıflığın (resesyon) beklendiği kadar kötü olmayabileceğine işaret etti. Euro Bölgesi’nde çekirdek enflasyon Aralık 2022’de tarihi zirve olan %5,2’ye yükseldi. Enflasyondaki katılığa bağlı olarak piyasada AMB’nin 2 Şubat tarihli para politikası toplantısında 50 baz puanlık faiz artırımıyla politika faizinin %3 seviyesine yükselmesi bekleniyor.

Kaynak: tradingeconomics.com

KASIM 2022 FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN NET DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Ekim 2022 ’de finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları 172,2 milyar dolara, yükümlülükleri 256,1 milyar dolara yükselmiş, net döviz pozisyonu açığı 83,9 milyar dolara gerilemişti. Sektörün gelecek 12 aya ilişkin net döviz pozisyon fazlası ise 72,6 milyar dolara yükseldi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 ŞUBAT 2023, CUMA

OCAK AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Aralık 2022’de Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %64,27, aylık %1,18 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %97,72 artarken, aylık %0,24 azalma kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi yüksek baz etkisiyle Aralık ayında yıllık enflasyon artış hızında yavaşlama gördük, Ocak ayında da baz etkisiyle yıllık enflasyondaki düşüş sürecek. Öte yandan aylık bazda artışları dikkate aldığımızda döviz kuru ve enerji fiyatlarının Ocak ayında yükselmesine bağlı olarak aylık fiyat baskılarının devam edeceğini söyleyebiliriz.  

Kaynak: Turkey Data Monitor

ABD OCAK AYI İŞSİZLİK VERİLERİ – http://www.bls.gov

ABD’de işsizlik oranı Aralık ayında %3,5 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlarda yıllık artış %4,52’ye gerilemişti. Fed’in uyguladığı sıkı para politikasının ekonomide yavaşlamaya sebep olması istihdam tarafında özellikle de sanayi sektöründe işten çıkarmaları gündeme getirdiğini Ocak ayı öncü PMI verilerinde okuduk. Çekirdek PCE enflasyonunda %2 ve maksimum istihdam hedeflerini ön planda tutan Fed’in faiz artırımlarını daha yavaş hızla artıracağı beklentilerinin genele yayılmasının sebebi bu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI BM GIDA FİYAT ENFLASYONU – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

BM küresel gıda fiyat endeksi Aralık 2022’de aylık %1,9 gerilemiş, yıllık baz  %1’lik düşüş kaydetmişti. Aylık bazda küresel gıda fiyatları Nisan-Aralık 2022 döneminde ardı ardına düşerken, son iki aydır yıllık bazda düşüş yaşanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

6 Ocak ile biten haftada likidite azaldı

Piyasadaki likidite azaldı…

6 Ocak ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler önceki haftaya göre düşüş kaydetti. M1 olarak tanımlanan dolaşımdaki para ve vadesiz mevduatlar önceki haftaya göre %2,6, M1’e ek olarak vadeli mevduatları kapsayan M2 haftalık %0,3, M2’ye ek olarak repo, B tipi likit fon ve ihraç edilen menkul kıymetleri kapsayan M3 ise haftalık %0,1 düşüş kaydetti.

Bir önceki haftaya göre TL cinsi mevduat hacmi %1,4 oranında azalırken, TL cinsi krediler %0,5 artış kaydetti. Kur korumalı mevduat (KKM) hacmi ise önceki haftaya göre %3,2 oranında gerilerken son üç haftadaki düşüş %6,5 seviyesine ulaştı. ABD doları cinsinden KKM hacmi ise son üç haftada 5,6 milyar dolarlık düşüş kaydetti. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %13-25, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %13-30 aralığında seyretti. Yabancı para cinsi kredi hacmi de bir önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar düşüşle 131,0 milyar dolara geriledi.

Döviz mevduatları 2,7 milyar dolar arttı…

Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 116,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0, 5 milyar dolar arttı, tüzel kişilerin DTH’si 77,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,1 milyar dolar yükseldi, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH hacmi haftalık 2,7 milyar dolar artışla 194,7 milyar dolar seviyesine yükseldi. 2022 yılında yurt içi bankacılık dışı DTH hacmi nette 45,1 milyar dolar azalma kaydetmiş; bunda 30,8 milyar dolar düşüş kaydeden gerçek kişilerin DTH hacmi ve 14,3 milyar dolar azalan tüzel kişilerin DTH hacmi etkili olmuştu. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı.

Bankacılık sisteminin net genel döviz pozisyonu 1,8 milyar dolara geriledi…

Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyon fazlası ise 1,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolarlık düşüş kaydederek Kasım 2020’den bu yana en düşük seviyesine geriledi.

Uluslararası rezervler 2,3 milyar dolar düştü, net rezerv açığı 1,6 milyar dolar arttı…

Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 126,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,3 milyar dolar düştü; altın rezervleri 46,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar yükseldi, brüt döviz rezervleri 79,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,2 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı ise 48,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar arttı.

Yabancı yatırımcılar 0,4 milyar dolarlık hisse ve tahvil sattı…

Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 28,6 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 2,1 milyar dolar azaldı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 352 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 59 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi. 2022 yılı genelinde yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 4,0 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,5 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Ekonomi Gündemi: Bej Kitap, dış ticaret, döviz pozisyonu, ekonomik güven endeksi, enflasyon, GSYH büyümesi, imalat sektörü PMI, SAMEKS

28 Kasım – 2 Aralık haftasında, Kasım ayına ilişkin olarak ekonomik güven endeksinde iyileşme, imalat sektörü üretiminde yavaşlama, dış ticaret verilerinde zayıflık, küresel ekonomide yavaşlama; 2022 yılı 3. çeyreğinde GSYH’de daralma, ABD ekonomisi aktivitesinde zayıflık görebiliriz.

29 KASIM 2022, SALI

KASIM AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Eylül 2022’de ekonomik güven endeksi aylık 2,8 puan artışla 97,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 altındaki seviyeler genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliğe işaret ediyor. Kasım ayında tüketici, reel kesim, hizmet sektörü, perakende ticaret sektörü ve inşaat sektörü güven endekslerinde kaydedilen artışlara paralel olarak ekonomik güven endeksi de yükselecektir.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

Eylül 2022’de bir önceki aya göre ihracat 1,3 milyar dolar artışla 22,6 milyar dolara, ithalat 0,3 milyar düşüşle 32,2 milyar dolara gerilemiş, böylece dış ticaret açığı aylık 1,6 milyar düşüşle 9,6 milyar dolara gerilemişti. Kasım ayında Ticaret Bakanlığı Ekim ayı geçici dış ticaret verilerini açıklamıştı. Buna göre Ekim ayında ihracat aylık 1,3 düşüşle 21,3 milyar dolara gerileyecek, ithalat aylık 2,9 milyar düşüşle 29,3 milyar dolara gerileyecek, dış ticaret açığı ise aylık 1,6 milyar dolar azalışla 8,0 milyar dolara gerileyecek. Son 12-aylık toplamlara göre dış ticaret açığı Ekim ayında 103,4 milyar dolara, ihracat 253,1 milyar dolara, ithalat ise 356,5 milyar dolara yükselecek.

Kaynak: TÜİK

30 KASIM 2022, ÇARŞAMBA

FED 2022 YILI EKİM-KASIM DÖNEMİ BEJ KİTAP RAPORU – http://www.federalreserve.gov

Amerikan Merkez Bankası (Fed), 2022 yılı 29 Ağustos – 6 Ekim dönemini kapsayan ve ABD’deki ekonomik aktiviteyi ölçen Bej Kitap raporunda bir önceki rapor dönemine göre; Bölgeler arasında farklılıklar olsa da ekonomik aktivitenin ılımlı bir büyüme sergilediğini, istihdamın çoğu Bölgede ılımlı arttığını, bazı Bölgelerde yavaşlama kaydedilse de enflasyondaki yükselişin sürdüğünü okumuş. Söz konusu gelişmelerin Fed’in faiz artırım patikasını desteklediğini değerlendirmiştik. Nitekim Fed, 2 Kasım tarihli para politikası toplantısında politika faiz aralığını 75 baz puan artışla %3,75-%4,00 aralığına yükseltmişti. Öncü veriler ABD’de talepte daralmaya, hizmet sektörünün Ekim-Kasım döneminde küçülmeye devam ettiğine, Ekim ayında büyüme kaydeden imalat sektörü üretiminin Kasım ayında daraldığına, Ekim ayında çekirdek enflasyonun hafif gerilediğine, işsizlik oranının Ekim ayında arttığına işaret ediyor. Bej Kitap raporunda ekonomik aktivitede zayıflama sinyallerinin ne derece güçlendiğine, ekonomik aktivitede zayıflığın enflasyonist baskıları ne derece hafiflettiğine odaklanacağız. Fed yetkililerinden gelen açıklamalar Fed’in enflasyonla mücadelede faiz artırımlarını sürdürmeye devam edecekleri yönünde. Piyasadaki fiyatlamalar 14 Aralık toplantısında politika faizinin %75 olasılıkla 50 baz puan artışla %4,25-%4,50 aralığına yükseleceği yönünde.

Kaynak: tradingeconomics.com

2022 YILI 3. ÇEYREK GSYH VERİLERİ – TÜİK

Türkiye’de toplam mal ve hizmet üretimi 2Ç2022’de bir önceki çeyreğe göre %2,1, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %7,6 büyüme kaydetmişti. Takvim ve mevsimsellikten arındırılmış olarak ihracatın 3Ç2022’de önceki çeyreğe göre %1,6 daralması, paralelinde sanayi üretiminin bir önceki çeyreğe göre %4 daralma kaydetmesi, perakende satışların ise önceki çeyreğe göre kısmen daha yavaş hızla büyümesi GSYH’de bir önceki çeyreğe göre daralma göreceğimize işaret ediyor. Nitekim Bahçeşehir Üniversitesi BETAM GSYH’nin bir önceki çeyreğe göre %0,3 daralmasını, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,3 büyüme kaydetmesini tahmin ediyor. Bilgi Üniversitesi (simditahmin.com) ise GSYH’de çeyrek bazda %0,6 büyüme, yıllık bazda %4,2 büyüme bekliyor. Tradineconomics.com ise çeyrek bazda %1,6 daralma, yıllık bazda %3,8 büyüme öngörüyor.

Kaynak: TÜİK

KASIM AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ SEKTÖRLERİ PMI VERİLERİ – MÜSİAD

2022 yılı Ekim ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, aylık 0,7 puan artışla 53,6 değerine yükselmişti. Alt endeks bazında; Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,9 puan artışla 51,9 seviyesine, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 0,8 puan artışla 57,8 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 referans değeri üzerindeki seviyeler sektörün önceki aya göre büyüdüğüne işaret ediyor. Sanayi sektörü istihdam alt endeksi Ağustos-Ekim döneminde istihdamın aralıksız düştüğüne işaret ederken, hizmet sektöründe istihdam Temmuz ayından sonra ilk kez Ekim ayında artış kaydetmişti. Hizmet sektöründe iş hacmi ise Haziran-Ekim döneminde aralıksız düşüş kaydediyor.  

Kaynak: MÜSİAD

EKİM AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK

Eylül 2022’de H-ÜFE aylık %2,55, yıllık %107,01 artış kaydetmişti. H-ÜFE’de Eylül ayında kaydedilen hızlanmanın Ekim ayında sürüp sürmeyeceğine odaklanacağız.

Kaynak: TÜİK

1 ARALIK 2022, PERŞEMBE

KASIM AYI KÜRESEL VE TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL

Ekim ayında küresel olarak imalat ve hizmet sektörlerinde üretim azalmaya devam etmişti. Türkiye’de imalat sektörü PMI verileri üretimin Ekim ayında üst üste 11’inci ay yavaşladığını göstermişti. Kasım ayına ilişkin öncü PMI verileri en büyük ihracat pazarlarımız olan Avrupa, ABD ve İngiltere’de ekonomik aktivitenin yavaşladığına işaret etti. 

Kaynak: J.P.Morgan, S&P Global

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (25 KASIM) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 18 Kasım ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yatay kaldı. Bir önceki haftaya göre TL cinsi mevduat ve TL cinsi kredilerin artış hızı yavaşladı, kur korumalı mevduat hacmi ise önceki haftaya göre ilk kez düştü. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %13-21 seviyesine gerilerken, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %15-31 aralığında. Yabancı para kredi hacmi önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düşüşle 133,6 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 125,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar düştü, tüzel kişilerin 85,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar geriledi, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH haftalık 2,5 milyar dolar düşüşle 210,4 milyar dolara geriledi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyon fazlası ise 4,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düştü. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 122,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 5,3 milyar dolar arttı; altın rezervleri 42,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,9 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 80,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 3,4 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı 50,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 7,3 milyar dolar geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 25,6 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar azaldı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 56 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 24 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,5 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,5 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 ARALIK 2022, CUMA

KASIM AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİM & TİCARET BAKANLIĞI

Kasım ayına ilişkin olarak öncü göstergeler ihracatta düşüşe, altın ve enerji dışı ithalatta ise zayıflığa işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Ağustos 2022’de reel sektörün döviz varlıkları aylık 0,2 milyar düşüşle 171,4 milyar dolara, döviz yükümlülükleri aylık 2,3 milyar düşüşle 260,5 milyar dolara gerilemiş, böylece sektörün net döviz pozisyon açığı aylık 2,0 milyar dolar azalışla 89,1 milyar dolara gerilemişti. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyon fazlası ise aylık 0,4 milyar dolar artışla 69,0 milyar dolara yükseldi; söz konusu artış sektörün gelecek 12-ayda ödemesi gereken dış borç büyüklüğünü karşılaması sebebiyle sektörün borç ödeme kabiliyetini ortaya koyuyor.

Kaynak: TCMB

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, enflasyon, PMI, reel faiz, reel kesim net döviz pozisyonu, reel kur, ABD ve İngiltere merkez bankaları faiz kararları

31 Ekim – 4 Kasım haftasında, Ekim ayına ilişkin olarak enflasyonda ve negatif reel faizde yükseliş, Türkiye imalat sektörü PMI endeksinde gerileme olasılığı var. Ekim ayı İSO ve MÜSİAD verileri imalat ve hizmet sektörlerinde yılın son çeyreğine ait ipuçları verecek. Söz konusu ipuçları Ekim ayı dış ticaret verileriyle uyumlu olup olmadığını gösterecek. Amerikan ve İngiltere merkez bankalarından 75’er baz puanlık artırım bekleniyor.

31 EKİM 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET ENDEKSLERİ – MÜSİAD

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi, 2022 yılı Eylül ayında, bir önceki aya göre 5,9 puan artışla 56,8 seviyesine, Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi ise aylık 1,6 puan artışla 51,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Sanayi endeksinde Eylül ayındaki artışta itici güç yeni siparişler alt endeksinin aylık 8,3 puan artışla 56,1 seviyesine yükselmesiydi. Satın alımlar ve üretim artarken tedarikçilerin teslimat süresi iyileşti. Eylül ayında hizmet endeksindeki iyileşmenin tetikleyicisi ise girdi alımlarındaki artış oldu. Söz konusu gelişme stok seviyesinin artmasına sebep oldu. Öte yandan Eylül ayında her iki sektörde istihdam geriledi.

Kaynak: MÜSİAD

1 KASIM 2022, SALI

EKİM AYI İMALAT SEKTÖRÜ KÜRESEL VE TÜRKİYE PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL, İSO

Eylül ayında JP Morgan küresel imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,5 puan düşüşle 49,8 seviyesine gerilemiş, küresel hizmet sektörü PMI endeksi ise aylık 0,7 puan artışla 50,0 seviyesine yükselmişti. Türkiye’nin ise imalat sektörü Eylül ayında peş peşe yedinci ay daralmaya devam etmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Geçen hafta S&P Global Ekim ayı ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’nın öncü PMI verilerini açıkladı. Buna göre ABD’nin, Euro Bölgesi’nin ve İngiltere’nin imalat ve hizmet sektörleri Ekim ayında daraldı; Japonya’nın her iki sektörü önceki aya göre büyüdü, Avustralya’nın ise imalat sektörü önceki aya göre büyürken hizmet sektörü daralma kaydetti. Türkiye’nin en büyük ticaret ortakları olan ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere’deki olumsuz seyrin Türkiye imalat sektörü PMI endeksine de olumsuz yansımaya devam edeceği söylenebilir.  

Kaynak: S&P Global, İSO

EKİM AYI İTO ENFLASYON VERİLERİ – İTO

İTO verilerine göre Eylül ayında İstanbul’da; perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi aylık %6,06, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise %2,94 artış kaydetmiş, yıllık artışlar sırasıyla %107,42 ve %98,17 olarak gerçekleşmişti. Yıllık İTO enflasyonu (grafikte mavi çizgi) ile TÜFE (kırmızı çizgi) arasındaki makas Mart 2022’den bu yana aralıksız açılıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 KASIM 2022, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) POLİTİKA FAİZİ KARARI – federalreserve.gov

Fed, politika faizini belirlerken çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi’ndeki (PCE) eğilimi dikkate almaktadır. Çekirdek PCE enflasyonunun yukarı yönlü seyri (grafikte mavi çizgi) ve işsizlik oranındaki (siyah çizgi) düşüş dikkate alındığında Fed’in 2 Kasım tarihli toplantısında faiz artışına gitmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Her ne kadar Fed Mart-Eylül döneminde toplam 300 baz puanlık faiz artışı gerçekleştirse de hem çekirdek PCE hem de çekirdek TÜFE artmaya devam ediyor. Nitekim vadeli işlemler piyasası verileri Fed’in 2 Kasım’da %81 ihtimalle politika faiz aralığını 75 baz puan artışla %3,75-%4,00 aralığına yükselteceği fiyatlanıyor.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

EKİM AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Eylül ayında 22,6 milyar dolarlık ihracat, 32,2 milyar dolarlık ithalat gerçekleşmiş böylece 9,6 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedilmişti. 2022 yılının ilk 9 ayında toplamda 252,5 milyar dolarlık ihracat, 349,4 milyar dolarlık ithalat, 96,9 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedildi.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Temmuz 2022’de finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları aylık 5,2 milyar dolar artışla 171,6 milyar dolara yükselmiş, döviz yükümlülükleri aylık 2,0 milyar dolar düşüşle 262,9 milyar dolara gerilemişti. Böylece sektörü Net Döviz Pozisyonu Açığı (grafikte kırmızı çubuklar) aylık 7,2 milyar dolar düşüşle Temmuz ayında 91,3 milyar dolara gerilemişti. Sektörün Kısa Vadeli Net Döviz Pozisyonu Fazlası (siyah çizgi) ise Temmuz ayında aylık 6,2 milyar dolar artışla 68,6 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: TCMB

3 KASIM 2022, PERŞEMBE

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI (BOE) POLİTİKA FAİZİ KARARI – bankofengland.co.uk

İngiltere’de çekirdek TÜFE’nin yıllık artışı Eylül ayında tarihi zirvesine çıkarken, işsizlik oranı Ağustos ayında 1974 yılından bu yana en düşük seviyesine gerilemişti. BoE yükselen enflasyonist baskıya bağlı olarak Aralık 2021-Eylül 2022 döneminde politika faizini 215 baz puan artışla %2,25 seviyesine yükseltti. Piyasalarda BoE’nin 75 baz puan artırımla politika faizini %3,0 seviyesine yükseltmesi bekleniyor.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

EKİM AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSİ – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

Eylül ayında BM Gıda Fiyat Endeksi aylık bazda %1,1 düşerken, yıllık artış %5,5 seviyesine yavaşlamıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık %83,45, aylık %3,08 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %151,50, aylık %4,78 artmıştı. Foreks anketine göre Ekim ayında TÜFE’nin ortalama aylık %3,6, yıllık % 85,6 artması bekleniyor. Geçen hafta Türk-İş, Ankara’da açlık sınırının Ekim ayında aylık %2,48 artışla 7.425 TL’ye, yoksulluk sınırının 24.186 TL’ye yükseldiğini duyurmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI REEL FAİZ ORANI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre Eylül ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faizin eksi %37,7’ye yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (28 EKİM) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 21 Ekim ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-20, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %17-32 aralığında. Yabancı para kredi hacmi düşüşünü sürdürerek 132,5 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 126,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 87,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH 214,0 milyar dolara yükseldi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 4,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 114,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 38,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 75,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı 59,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,1 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,8 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 63 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 11 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,7 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,4 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 KASIM 2022, CUMA

EKİM AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS

ABD’de işsizlik oranı Eylül ayında %3,5 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık %4,98 artış kaydederek son 9 ayın en düşük artışını kaydetmişti. Piyasalarda işsizlik oranının %3,6’ya yükselmesi, ortalama saatlik kazançların yıllık %4,7 artması bekleniyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Eylül ayında TÜFE bazlı REDK aylık %3,1 artışla 54,51 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: TCMB

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, imalat PMI, nakit bütçe, reel sektör net döviz pozisyonu

1 – 5 Ağustos haftasında, Temmuz ayına ilişkin olarak TL’deki değer kaybına bağlı olarak enflasyon oranlarında yükseliş, reel efektif döviz kurunda bozulma, gerileyen küresel tarım emtia fiyatlarının etkisiyle BM küresel gıda fiyatlarında düşüş, Türkiye dahil küresel imalat sektörü PMI verilerinde küçülme görebiliriz. İngiltere Merkez Bankasından 25-50 baz puan arasında faiz artışı bekleniyor. Mayıs ayı finansal kesim dışı net döviz pozisyonu, Temmuz ayı nakit bütçe dengesi ve ABD işgücü verileri takip edilecek.

1 AĞUSTOS 2022, PAZARTESİ

TEMMUZ AYI KÜRESEL İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL

Temmuz ayı öncü verilerine göre küresel öncü PMI verileri Euro Bölgesi, ABD ve İngiltere imalat sektörlerinde üretim, yerel ve ihracat siparişlerinde düşüş, girdi ve çıktı fiyatlarında yükselişe işaret etmişti. Çin resmi imalat sektörü PMI verileri Temmuz ayında artan Covid-19 vakaları ve akabinde kapatmalara bağlı olarak üretim, yeni siparişler, yeni ihracat siparişleri, satın alımlar ve istihdamın önceki aya göre düştüğüne işaret etti. Çin resmi hizmet sektörü Temmuz ayı PMI verisi ise yavaşlayarak da olsa artışını sürdürdü.

Kaynak: S&P Global, Eurostat

TEMMUZ AYI TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL, İSO

İstanbul Sanayi Odası ve S&P Global’den elde edilen Haziran ayı imalat sektörü PMI endeksi 48,1 seviyesine gerileyerek daralmaya devam etmişti. PMI verileri, imalat sektöründe zorlu bir talep ortamına işaret etmiş; yeni siparişler, üretim ve satın alma faaliyetleri ivme kaybetmiş, istihdam ise artmaya devam etmişti. Girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatlarında enflasyon yüksek seyrini korumuştu. Geçen hafta açıklanan verilere göre dayanıklı tüketim malı ve yatırım malları imalatında kapasite kullanım oranları önceki aya göre dikkate değer artışlar gösterdi. Bunda perakende ticarette son üç aylık iş hacminde (satışlarda) artış olması ve mevcut mal stoklarında hafif artış olması etkili oldu. SAMEKS endeksleri de Temmuz ayında hizmet sektörü satın alımlarında hızlanma ve stoklarında azalmaya işaret etse de imalat sektörü üretimi ve yeni siparişlerinde sert düşüş var. Dolayısıyla Temmuz ayında hizmet sektöründeki talep artışının imalat sektörünü desteklediğini anlıyoruz. Söz konusu gelişmenin İSO imalat PMI verisiyle desteklenip desteklenmediğini takip edeceğiz.

Kaynak: İSO, S&P Global

2 AĞUSTOS 2022, SALI

MAYIS AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Nisan 2022’de varlıklar aylık 0,3 milyar dolar artışla 164,6 milyar dolara, yükümlülükler aylık 5,9 milyar dolar azalışla 269,6 milyar dolara gerilemişti. Böylece sektörün Net Döviz Pozisyonu Açığı aylık 6,2 milyar dolar düşüşle 105,0 milyar dolar olmuştu. Sektörün kısa vadeli döviz varlıkları 143,5 milyar dolar ile önceki aya göre değişmezken kısa vadeli döviz yükümlülükleri 2,4 milyar dolar artışla 83,0 milyar dolara yükselmişti. Böylece, sektörün kısa vadeli net döviz pozisyonu fazlası aylık 2,3 milyar dolar düşüşle 60,6 milyar dolara geriledi. Sektörün kısa vadeli döviz yükümlülüklerinin toplam döviz yükümlülüklerine oranı ise Nisan ayında %30,8’lik değeriyle 2013 yılı seviyelerine yükseldi. TCMB tarafından açıklanan veriye göre yükümlülükler “yurt içi finansal kesim ve yurt dışında yerleşiklere karşı önceden belirlenmiş bir vadede anapara ve/veya faiz ödemesi gerektiren döviz cinsinden ve dövize endeksli yükümlülükleri” kapsarken, varlıklar “döviz cinsinden ve dövize endeksli varlıklar” olarak tanımlanmaktadır.

Kaynak: TCMB

3 AĞUSTOS 2022, ÇARŞAMBA

TEMMUZ AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Dolar/TL’nin %9’a yakın artış kaydettiği Haziran ayında TÜFE, gıda ve ulaştırma fiyatlarının öncülüğünde aylık %4,95, yıllık %78,62 artış kaydetmişti. Dolar/TL’nin %2,1 artış kaydettiği Temmuz ayında TÜFE’nin Reuters anketine göre aylık ortalama %2,9, yıllık ortalama %80,5 artması beklenirken, yıl sonu TÜFE beklentisi %70 oldu. TCMB’nin yılın üçüncü Enflasyon Raporunda 2022 sonu TÜFE tahmini %60,4’e yükseltildi. Yurt içi üretici fiyatları enflasyonu (Yİ-ÜFE) ise Haziran ayında aylık %6,77, yıllık %138,31 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre Haziran 2022’de 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz eksi yüzde 29,55’e, 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz ise eksi yüzde 8,75’e yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 AĞUSTOS 2022, PERŞEMBE

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI (BOE) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – http://www.bankofengland.co.uk

Ticari bankaların BOE’de tuttukları mevduat için BOE’nin ödediği faiz oranını gösteren politika faizi artan enflasyonist baskıların etkisiyle 15 Haziran tarihli toplantısında 25 baz puan artışla %1,25’e yükseltilmişti. Ekim 2021’den bu yana aralıksız yükselen tüketici fiyat enflasyonu  (TÜFE) Haziran 2022’de tarihi zirve olan yıllık %9,4 seviyesine yükseldi. Temmuz ayı öncü PMI verileri, girdi maliyetlerindeki artış hızının son 18 ayın en düşük artış hızını kaydettiğine işaret etti. BOE, Ekim 2022’de TÜFE’nin %11 seviyesini geçeceğini tahmin ediyor. Orta vadede %2 enflasyon hedefine ulaşana kadar BOE son toplantısında, gelecek toplantılarda mevcut verilere göre hareket edeceğini vurguladı. Piyasalardaki beklenti BOE’den 25-50 baz puan arasında artırım olacağı yönünde.

Kaynak: Bank of England

TEMMUZ AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSLERİ – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre BM Gıda Fiyat Endeksi Haziran ayında aylık %2,3 düşüşle 154,2 seviyesine gerilemişti. Aylık bazda bitkisel yağlar %7,6, tahıl fiyatları %4,1, süt ve süt ürünleri fiyatları %4,1, şeker fiyatları %2,6, düşmüş; et fiyatları %1,7 yükselmişti. Temmuz ayında tarım ürünleri arzındaki artışın etkisiyle tarım emtia fiyatlarında genel olarak aşağı yönlü hareketin sürdüğünü gördük. Söz konusu etki BM Gıda Fiyat Endeksinin düşmesine sebep olabilir.

Kaynak: Food and Agriculture Organization of the UN

TEMMUZ AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

2003 baz yılı TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru Haziran ayında aylık 2,2 puan düşüşle 53,3 seviyesine gerilemişti. Endeks tarihi düşük seviyesini 47,8 değeri ile Aralık 2021’de kaydetmişti. Temmuz ayında %2’nin üzerinde artış kaydeden Dolar/TL dikkate alındığında REDK’de düşüşün devam etmesi beklenebilir. TCMB açıklamasına göre nominal efektif döviz kuru, “Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, Türk lirasının ağırlıklı ortalama değeridir ve ağırlıklar ikili ticaret akımları kullanılarak belirlenmektedir”. Reel efektif döviz kuru ise TCMB tarafından “nominal efektif döviz kurundaki nispi fiyat etkileri arındırılarak” hesaplanmaktadır.

Kaynak: TCMB

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (29 TEMMUZ) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 22 Temmuz ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre %1 üzerinde büyürken, dolaşıma çıkan para son 2 haftadır geriliyor. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-21 aralığına yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-35 aralığına yükseldi. TL mevduatları önceki haftaya göre %2,1, kredi hacmi %1,0 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,1 milyar dolar artışla 142,2 milyar dolara yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 131,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar yükseldi, tüzel kişilerin 78,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 0,7 milyar dolar artışla 210,3 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 26,9 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 3,6 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 98,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 38,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 59,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 3,1 milyar dolar artışla 64,1 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 16,9 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 77 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 4 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,5 milyar dolarlık, DİBS’te 2,1 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

5 AĞUSTOS 2022, CUMA

TEMMUZ AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS

ABD’de işsizlik oranı Haziran 2022’de %3,6 (grafikte mavi çubuklar) ile önceki aya göre değişiklik göstermemiş, ortalama saatlik kazançlar (siyah çubuklar) yıllık %5,1 seviyesine gerilemişti. İşgücüne katılma oranı ise Haziran ayında aylık 1,1 yüzde puan düşüşle %62,2 olarak gerçekleşmişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere işsizlik oranı (mavi çubuklar) pandemi öncesi seviyesine gerilerken, para politikasında dikkate aldığı çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi (PCE) (açık gri çubuklar) Haziran ayında %4,8 seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TEMMUZ AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Haziran ayında nakit bütçe verilerinde 198,0 milyar TL gelir, 224,6 milyar TL gider kaydedilmiş, nakit bütçe dengesi 26,6 milyar TL açık vermişti. Böylece 2022 yılının ilk 6 ayında toplam 55,8 milyar TL nakit dengesi fazlası, 12-aylık toplama göre 47,9 milyar TL nakit dengesi açığı kaydedilmiştir. 2021 yılında 142,1 milyar TL nakit açığı gerçekleşmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

fulyagurbuz.com

Ekonomi Gündemi: ABD istihdam, BM gıda endeksi, dış ticaret, döviz pozisyonu, enflasyon, Fed Bej Kitap, GSYH, imalat PMI, reel faiz, SAMEKS

30 Mayıs–3 Haziran haftasında, Mayıs ayına ilişkin olarak enflasyonda yükselişin devam edeceğini, küresel imalat sektöründe yavaşlama sinyallerini, GSYH’nin 2022 yılı ilk çeyreğinde çeyrek ve yıllık bazda yükseldiğini göreceğiz. SAMEKS endeksleri sanayi ve hizmet sektörlerinin Mayıs ayındaki performansını, Fed’in yayınlayacağı Bej Kitap ABD ekonomisinin Nisan ortasından itibaren ılımlı görünümünü koruyup korumadığını, Mart ayı finans dışı kesimin net döviz pozisyonu ise sektörde döviz varlıklarının yükümlülüklerine göre zayıflamaya devam edip etmediğini gösterecek.

31 MAYIS 2022, SALI

2022 YILI 1. ÇEYREK GSYH VERİLERİ – TÜİK

Türkiye ekonomisi 2021 yılı son çeyreğinde çeyrek bazda %1,5, bir önceki yılın son çeyreğine göre %9,1 artmış; böylece 2021 yılı genelinde GSYH 2020 yılına göre %11,0 artış kaydetmişti. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi, Betam 2022 yılı ilk çeyreğinde GSYH’nin bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %6,3, bir önceki çeyreğe göre %0,8 büyümesini tahmin ediyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Finansal Uygulama ve Araştırma Merkezi (CEFIS) tahminleri ise sırasıyla %7,81 ve %1,42 seviyesinde bulunuyor.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

2022 yılı Nisan ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bir önceki aya göre 0,7 puan azalarak 53,7 değerine gerilemişti. Endekste gözlenen bu ivme kaybında önceki aya göre 1,8 puan azalış kaydederek 53,0 değerine gerileyen hizmet sektörü endeksi belirleyici rol oynarken; sanayi sektörü endeksi ise önceki aya göre 2,1 puanlık artışla 54,2 değerine yükselmiş ve son 5 ayın en yüksek seviyesinde gerçekleşmişti. Mayıs ayı öncü göstergelerini dikkate aldığımızda (kapasite kullanımı, reel kesim güven endeksi, sektörel güven endeksleri) SAMEKS sanayi ve hizmet endekslerinde iyileşmenin sürmesi beklenebilir.

Kaynak: MÜSİAD

NİSAN AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığı her ayın ilk haftasında bir önceki ayın dış ticaret verilerini açıkladığı için TÜİK’in yayınlayacağı Nisan ayı verileri sürpriz olmayacak. Ticaret Bakanlığı verilerine göre Nisan ayında ihracat aylık %2,9 artışla 23,4 milyar dolara yükseldi, ithalat aylık %4,6 düşüşle 29,5 milyar dolara geriledi. Mart ayında 8,2 milyar dolar açık verilmişken, Nisan ayında artan ihracat ve düşen ithalatın etkisiyle dış ticaret açığı 6,1 milyar dolara gerileyecek. Söz konusu düşüş cari işlemler açığının da aynı paralelde düşmesini sağlayacak. Ticaret Bakanlığı Mayıs ayı dış ticaret verilerini 2 Haziran Perşembe günü açıklayacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

1 HAZİRAN 2022, ÇARŞAMBA

MAYIS AYI KÜRESEL İMALAT SEKTÖRÜ PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL

12-20 Mayıs verilerini kapsayan öncü PMI raporuna göre Euro Bölgesinde hizmet sektörü PMI endeksi 56,3 ile önceki aya göre gerilerken, imalat sektörü üretim endeksi 51,2 ile önceki aya göre yükseldi. Endeksin 50 üzerindeki değerler bir önceki aya göre büyüme olduğunu gösteriyor. Girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarının artış hızı Mayıs’ta kısmen yavaşladı, istihdamda ücret artışları hızlandı. Almanya özelinde imalat sektörü üretim endeksi 51’e, imalat sektörü endeksi 54,7’ye yükseldi. İmalat sektöründe ihracat siparişleri önceki aya göre sert düştü. Almanya’dan sonra en yüksek ihracat ortaklarımızdan olan ABD’de ise imalat sektörü üretim endeksi 55,2’ye geriledi, imalat sektörü PMI endeksi 57,5’e geriledi. İmalat sektöründe yurt içi yeni siparişler önceki aya göre arttı, ancak yeni ihracat siparişleri yavaşladı. Satın alımlar hızlansa da artan siparişleri karşılayabilmek adına stoklarda düşüşü engelleyemedi. Girdi maliyetlerindeki artış tüketiciye yansıtılmaya devam etti. İstihdam arttı. Üçüncü en büyük ihracat pazarımız olan İngiltere’de de imalat üretim endeksi 51,8’e, imalat sektörü PMI endeksi 54,6’ya yavaşladı, ihracat siparişleri geriledi, fiyat baskıları arttı. Genel olarak bakıldığında küresel olarak tedarik zincirindeki sıkıntılar Mayıs ayında devam etti.

Kaynak: S&P Global

MAYIS AYI TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRÜ PMI ENDEKSİ – S&P Global, İSO

Mart ayında 49,4 olan manşet PMI, Nisan’da hafif düşüşle 49,2’ye gerilemişti. Öncü Mayıs ayı küresel PMI verileri Türkiye’nin en büyük ihracat pazarlarının imalat sektörlerinde üretimin Nisan ayına göre yavaşladığını ortaya koydu. Söz konusu gelişme Türkiye imalat sektörü PMI endeksi üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturabilir. Öte yandan Mayıs ayına ilişkin öncü veriler Türkiye’de imalat sektörünü destekleyici bir resim ortaya koyduğunu eklemekte fayda var.

Kaynak: S&P Global, İSO

ABD 2022 YILI 4. BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) RAPORU – FED

20 Nisan tarihli Fed’in 2022 yılı üçüncü Bej Kitap raporunda Şubat ortasından 11 Nisan tarihine kadarki süreçte ekonomik aktivitenin ve istihdamın ılımlı büyüdüğü, enflasyonist baskıların ise güçlü kalmaya devam ettiğini okumuştuk. Nisan ayında imalat sektörü PMI endeksi hızlanırken, Mayıs ayında hafif yavaşladı; hizmet sektörü PMI endeksi ise Mart ayında kaydettiği hızlanmanın ardından Nisan ve Mayıs aylarında yavaşlama gösterdi. Söz konusu gelişmelerin yansımasını Bej Kitap raporunda detaylarıyla okuyacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 HAZİRAN 2022, PERŞEMBE

MAYIS AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Nisan ayında ihracat aylık %2,9 artışla 23,4 milyar dolara yükseldi, ithalat aylık %4,6 düşüşle 29,5 milyar dolara geriledi. Mart ayında 8,2 milyar dolar açık verilmişti.

MAYIS AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSİ – FAO

BM Gıda Fiyat Endeksi Nisan ayında aylık %0,8 düşerken yıllık bazda %29,8 yükseliş kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

27 MAYIS TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 20 Mayıs ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3), özellikle kurdaki artışın da etkisiyle önceki haftaya göre yükselişini sürdürdü. TL cinsi mevduat faiz oranları %14-18, TL cinsi kredi faiz oranları %18-29 aralığında değişmedi. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 136,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı, tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar düşüşle 78,1 milyar dolara geriledi. Böylece yurt içi döviz mevduatları haftalık 0,3 milyar dolar düşüşle 214,5 milyar dolara yükseldi. Yurt dışı döviz mevduatları 25,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar düşüşle 3,6 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan toplam uluslararası rezervler 100,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar düştü; altın rezervleri 40,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 60,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar geriledi. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 4,2 milyar dolar artışla 60,0 milyar dolara yükseldi (hesaplamaya SDR sepetinde olmayan paralar “açık” olarak dahil edildi). Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 19,0 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 603 milyon dolar, DİBS’te 51 milyon dolar net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 HAZİRAN 2022, CUMA

MAYIS AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Nisan ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %7,25, yıllık %69,97 artış kaydetmişti. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) de aylık %7,67 artış kaydederken yıllık bazda artış %121,82 olmuştu. Döviz kuru ve petrol fiyatlarının arttığı Mayıs ayında tüketici ve üretici fiyatlarında yükseliş sürecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI REEL FAİZ ORANLARI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor, Nisan ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz oranını eksi yüzde 27,51, 12-ay ileriye dönük reel faiz oranını ise eksi yüzde 4,05 olarak hesaplamıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS

Nisan ayında ABD’de işsizlik oranı %3,6 ile önceki aya göre değişmemiş, ücretler yıllık %5,46 artış kaydetmişti. Nisan ayında tarım dışı istihdam önceki aya göre 428 bin kişi artmıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MART AYI FİNANS DIŞI KESİM DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

2022 yılı Şubat ayında finans kesimi dışındaki firmaların döviz varlıkları aylık 1,1 milyar dolar artışla 156,6 milyar dolara, döviz yükümlülükleri aylık 2,0 milyar dolar artışla 276,5 milyar dolara yükselmişti. Böylece sektörün net döviz pozisyon açığı 0,9 milyar dolar artışla 119,9 milyar dolara yükselmişti. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyon fazlası ise 52,6 milyar dolar ile önceki aya göre 1,1 milyar dolar azalmıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Yeni haftanın ekonomi gündemi

31 Ocak – 4 Şubat haftasında Ocak ayı TÜFE’de sert yükseliş göreceğiz. Öncü göstergeler Ocak ayında ihracat, ithalat ve imalatta zayıflığa, hizmet sektöründe artan daralmaya işaret ediyor. Avrupa Merkez Bankası faiz değiştirmeyecek, İngiltere Merkez Bankası faiz artırımına devam edebilir.

31 OCAK 2022, PAZARTESİ

OCAK AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET SEKTÖRLERİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD

2021 yılı Aralık ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 5,3 puan azalışla 51,4 seviyesine, Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi ise aylık 2,1 puan azalışla 48,1 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Ocak ayında yüksek fiyat artışları özellikle hizmet sektöründe bozulmanın süreceğine işaret ediyor.

Kaynak: MÜSİAD

2021 YILI ARALIK AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Ocak ayı başında Ticaret Bakanlığı Aralık ayı verilerini açıklamıştı. İhracat aylık %3,6 artışla 22,3 milyar dolara, ithalat aylık %7,4 artışla 28,9 milyar dolara yükselmiş, böylece dış ticaret açığı aylık %22,9 artışla 6,6 milyar dolar seviyesine yükselmişti. TÜİK verileri ürün ve ülke bazında detayları gösterecek.

Kaynak: TÜİK

1 ŞUBAT 2022, SALI

TÜRKİYE VE KÜRESEL OCAK AYI İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – IHS MARKIT, ISO

2021 yılı Aralık ayı imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,1 puan artışla 52,1 seviyesine hafif yükselmişti. Endeksin 50 üzeri değerler, sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Aralık ayında döviz kurundaki sert artışa bağlı olarak yaşanan sert maliyet ve fiyat artışları yurt içi üreticiyi vurmuş, devam eden dış talep ise ihracat malı üreticilerini desteklemeye devam etmişti. Öte yandan 24 Ocak’ta IHS Markit tarafından açıklanan ilk tahminlere göre imalat sektörü Ocak ayında büyümesini sürdürürken Kovid-19 varyantlarının getirdiği kıstlamalara bağlı olarak hizmet sektöründeki büyüme zayıfladı. Özellikle Almanya ve Euro Bölgesinde imalat sektörünün Ocak ayında büyümeye devam etmesi Türkiye’nin ihracat performansını koruyacağına işaret etti. Ocak ayında tüketici ihtiyaç kredileri ve bireysel kredi kartları harcamalarında yataya yakın seyir görürken ticari kredilerde hızlanma iç talepte kısmi artışa işaret ediyor.    

Kaynak: İSO, IHS Markit

OCAK AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

2021 yılı Aralık ayında ihracat aylık %3,6 artışla 22,3 milyar dolara, ithalat aylık %7,4 artışla 28,9 milyar dolara yükselmiş, böylece dış ticaret açığı aylık %22,9 artışla 6,6 milyar dolar seviyesine yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 ŞUBAT 2022, ÇARŞAMBA

2021 YILI KASIM AYI FİNANS DIŞI KESİM DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

2021 yılı Ekim ayında Ekim 2021’de finansal kesim dışındaki firmaların net döviz pozisyon açığı 116,4 milyar dolara gerilemişti. Sektörün döviz varlıkları aylık %3,5 artışla 162,1 milyar dolara yükselmiş, döviz yükümlülükleri 278,5 milyar dolar ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyonu ise aylık 3,0 milyar dolar artışla 63,2 milyar dolar ile fazla vermişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 ŞUBAT 2022, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) FAİZ KARARI – http://www.ecb.europa.eu

AMB’nin ajandasında faiz değişikliği yok. Her ne kadar Euro Bölgesinde enflasyon Aralık 2021’de tarihi zirvesi olan %5 seviyesine yükselmiş olsa da AMB, enflasyonun 2022 yılı başından itibaren yüksek seyredip 2022 sonlarına doğru düşmeye başlayacağını ve yılı %3,2’den kapatacağını, 2023 ve 2024’te ise %1,8 seviyelerini koruyacağını tahmin ediyor. AMB, Euro Bölgesinin 2021 yılında reel GSYH’nin %5,1 büyümesinin ardından 2022’de %4,2’ye, 2023’te %2,9’a, 2024’te %1,6’ya gerileyeceğini tahmin ediyor.

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI (BOE) FAİZ KARARI – http://www.bankofengland.co.uk

BoE Aralık ayı toplantısında politika faizini %0,10’dan %0,25’e yükseltmiş, varlık alımlarını sürdürme kararı almıştı. Para politikasında orta vadeli (6 ay-1 yıl) görünümü dikkate alan BoE, istihdam piyasasında güçlü seyrin korunacağını, Omikron varyantının GSYH üzerinde önemli bir etki yaratmayacağını, enerji fiyatlarına bağlı olarak fiyat baskılarının gelecek 6 ay devam edip 2022 yılının ikinci yarısında azalacağını tahmin etmişti. BoE; %5’e yükselen TÜFE’nin kış aylarında %6’ya çıkacağını, 2022 yılını %3,4, 2023 yılını %2,2, 2024 yılın %1,9 seviyesinden kapatmasını öngörüyor. BoE’nin GSYH büyüme tahminleri ise 2021’de %6,7, 2022’de %2,9, 2023’te %1,1 ve 2024’te %0,9 olarak tahmin ediliyor.

OCAK AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

2021 yılı Aralık ayında Dolar/TL’nin aylık %29,05, yıllık %75,80 artmasının etkisiyle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %13,58, yıllık %36,08, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık %19,08, yıllık %79,89 artış kaydetmişti. Ocak ayında peşi sıra gelen zamlar ve fiyat artışlarının etkisiyle TÜFE’nin %50 seviyelerine yaklaşacağı tahmin ediliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

21 Ocak ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre değişmedi. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %1,5 artarken, TL cinsi tüketici krediler hafif geriledi, ticari krediler hafif arttı. TL cinsi mevduat faizleri %16-20 aralığında sabit kaldı; TL cinsi kredi faizleri %18-32 aralığına hafif geriledi hem tüketici hem de ticari kredi faizleri 1’er yüzde puan düştü. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 115,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar düştü; tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar düşüşle 86,1 milyar dolara geriledi, yurt dışı mevduatlar 0,1 milyar dolar artışla 24,8 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 21 Ocak haftasında 1,8 milyar dolar düşüşle 228,1 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 4,7 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artışla 4,7 milyar dolar seviyesine yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 109,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı. Altın rezervleri 21 Ocak’ta 39,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 70,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar düşüşle 37,0 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar geriledi. Yurt dışı yerleşikler 21 Ocak ile biten haftada hisse senetlerinde 33 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 6 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 ŞUBAT 2022, CUMA

OCAK AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

TÜFE bazlı REDK endeksi 2003 yılında 100 seviyesindeyken 2021 yılını tarihi dip olan 47,82 seviyesinden, TÜFE-Gelişmekte Olan Ülkeler Bazlı REDK 38,85 seviyesinden, TÜFE-Gelişmiş Ülkeler Bazlı REDK 54,64 seviyesinden kapatmıştı. Ocak ayında döviz kurundaki gerileme REDK’nin dipten dönmesine sebep olacak.

Kaynak: TCMB

ABD OCAK AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – ABD İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ BÜROSU (BLS)

ABD’de işsizlik oranı Aralık 2021’de %3,9 seviyesine gerilemiş, aylık ortalama saatlik kazançlar tarihi zirve olan 31,31 dolar seviyesine yükselerek aylık %0,61, yıllık %4,68 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

Ekonomi Gündemi: Enflasyon, dış ticaret, imalat sektörü PMI, nakit bütçe, Fed para politikası kararı, ABD işgücü verileri

1–5 Kasım haftasında Ekim ayına ilişkin olarak enflasyonda yükseliş, TL’de değer kaybı göreceğiz. İmalat sektörünü Ekim ayında yurtiçi talebin desteklediği, ihracatın azaldığı sinyallerini aldık, teyit edeceğiz. ABD merkez bankası Fed’in varlık alımlarını azaltmaya başlayacağı bekleniyor. ABD’de işgücü verilerinde enflasyonist baskının Ekim ayında sürdüğünü sorgulayacağız. Ağustos ayına ilişkin olarak finans dışı kesimin döviz pozisyonundaki gelişmeleri takip edeceğiz.

1 KASIM 2021, PAZARTESİ

EKİM AYI İMALAT SEKTÖRÜ PMI ENDEKSLERİ – IHS MARKIT

İSO ve IHS Markit işbirliğiyle hazırlanan Türkiye imalat sektörü PMI endeksi Eylül ayında bir önceki aya göre 1,6 puan düşüşle 52,5 değerini almıştı. Endeksin 50’den yüksek olması sektörün önceki aya göre büyüdüğünü gösteriyor. Eylül ayında siparişler ve stok artışının etkisiyle imalat sektörü üretimi artmaya devam etmiş; girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki yükseliş sürmüştü. Nitekim TÜİK enflasyon verileri hem üretici hem de tüketici fiyatlarının Eylül ayında önceki aya göre yükseldiğini doğrulamıştı. Geçen hafta açıklanan imalat sektörü öncü verilerinden ihracatta azalma, iç siparişlerin imalat sektörünü desteklediği işaretlerini aldık. Öte yandan Ekim ayının üçüncü haftasında küresel imalat sektöründe ilk sinyalleri raporlayan IHS Markit en büyük ticaret ortağımız olan Almanya’nın artan ihracat siparişlerine dikkat çekmiş, Türkiye imalat sektörü üretimi ve ihracatı adına umutlanmıştık. Ekim ayı reel kesim güven endeksi verilerinde azalan ihracat siparişlerinin ortaya konması bu umutlarımızı söndürdü.

Kaynak: İSO, IHS Markit

2 KASIM 2021, SALI

AĞUSTOS AYI FİNANS DIŞI KESİM FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Temmuz ayında finans dışı sektörün döviz varlıkları önceki aya göre 2,6 milyar dolar artışla 150,2 milyar dolar seviyesine yükselmiş, döviz yükümlülükleri önceki aya göre 0,7 milyar dolar azalarak 276,9 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Böylece sektörün net döviz pozisyon açığı önceki aya göre 3,3 milyar dolar azalışla 126,7 milyar dolar oldu. Sektörün kısa vadeli net döviz pozisyon fazlası 57,6 milyar dolar idi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

3 KASIM 2021, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) PARA POLİTİKASI KARARI – FED

Mevcut görünüm Fed’in aylık varlık alım miktarını azaltmaya başlayacağına işaret ediyor. Fed, güçlü ekonomik büyümeye 22 Eylül tarihli para politikası kararı duyurusunda aylık 120 milyar dolar olan varlık alımlarını kısa süre içinde azaltabileceklerini belirtmiş, toplam 18 Fed para politikası kurulu üyesinden 9’u 2022 yılında faiz değişikliği beklemezken, 6’sı bir adet, 3’ü iki adet faiz artırımı öngörmüştü. Bu haftaki toplantısında Fed’in bu başlıklara yönelik işaretlerine odaklanacağız. Aşağıdaki grafikte göreceğiniz gibi Fed piyasayı fonlamaya (gri çubuklar) yatay bir hızla devam etmektedir. Varlık alımlarının azalmasıyla piyasadaki likidite kademeli olarak azalacak. Girdi maliyetleri, ücretler ve çekirdek PCE endeksinin aylık olarak artmaya devam etmesi Fed’in faiz artırımını beklenenden erkene çekme ihtimalini de canlı tutuyor. Bu cephedeki gelişmeler, Türkiye’nin ABD doları cinsi borçlanma maliyetlerinin de yükselmesinde etkili oluyor.   

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Eylül ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %19,58, aylık %1,25 artış kaydederken, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %43,96, aylık %1,55 artmıştı. Yüksek enerji maliyetleri, yüksek hammadde fiyatları ve taşımacılık maliyetleri üreticinin girdi maliyetini artırmaya devam etmiş, yüksek girdi maliyetleri de tüketici tarafında enerji, gıda, dayanıklı tüketim malı, lokanta ve otel hizmetleri, kira, ulaştırma fiyatlarının yükselmesine sebep olmuştu. Ekim ayında Türk lirasındaki sert değer kaybı, enflasyon beklentilerini de yukarı çekmiştir. AA Finans anket sonuçlarına göre TÜFE’nin Ekim ayında aylık %2,5, yıllık %20,01 artması bekleniyor. Aşağıdaki grafikte Dolar/TL kurundaki (yeşil çubuklar) aylık değişimlerin üretici (sarı çubuklar) ve tüketici (mavi çubuklar) fiyatlarını da genelde aynı yönde etkilediğini görebiliyoruz. Aynı grafikte, kurda düşüş olsa bile üretici ve tüketici fiyatlarında aylık artışların devam ettiğine de tanık oluyoruz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI REEL FAİZ ORANI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor (TDM) hesaplamalarına göre 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faiz Eylül ayında eksi yüzde 1,32 seviyesine düşmüştü (TDM söz konusu reel faizi hesaplarken ikincil piyasa gösterge tahvilin getirisini 12-aylık geriye dönük enflasyon oranına bölüyor). Reel faizin eksi çıkması gösterge tahvilin getirisinin 12-ay geriye dönük enflasyon oranından daha düşük olmasından kaynaklanmaktadır. 12-ay ileriye dönük beklenen reel faiz (gösterge tahvilin piyasa faizinin 12-ay ileriye dönük beklenen enflasyon oranına bölünmesi) ise yüzde 4,48 seviyesine gerilemişti. Beklenen reel faizin pozitif çıkması ileriye dönük tahvil getirisinin enflasyon beklentisinden yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Aşağıdaki grafikte ileriye yönelik yüksek faiz beklentilerinin enflasyon beklentilerinin üzerinde olması (belirsizlik ortamları da diyebiliriz) beklenen reel faizin (mavi çizgi) yüksek kalmasına sebep olmakta, artan belirsizlik TCMB’yi kaçınılmaz olarak faiz artırımıyla (siyah çizgi) baş başa bırakmaktadır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 KASIM 2021, PERŞEMBE

EKİM AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSİ – BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ (FAO)

Eylül ayında BM gıda fiyat endeksi aylık %1,2, yıllık %32,8 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU – TCMB

TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru (REDK) Eylül ayında aylık %0,4 artışla 63,09 seviyesine yükselmişti. Yükselişin ana sebebi Türk lirasının Eylül ayında değer kazanmasıydı. Ekim ayında döviz kurundaki artışın etkisiyle REDK yönünü aşağı çevirecek.

Kaynak: TCMB

TCMB VE BDDK, 28 EKİM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

TCMB’nin politika faizini %18’den %16’ya düşürdüğü 22 Ekim ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre mevcut hızında artışını sürdürdü. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %0,9, TL cinsi krediler ise %0,3 hafif artış kaydetti. 22 Ekim haftasında TL cinsi mevduat ve kredi faiz oranları pazartesi günü açıklanacak. 15 Ekim ile biten haftada TL cinsi mevduat faiz oranları %14-19 aralığına gerilemiş, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korumuştu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 114,3 milyar dolara, tüzel kişilerin 0,2 milyar dolar artışla 88,6 milyar dolara, yurt dışı mevduatlar 0,1 milyar dolar artışla 24,8 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 22 Ekim haftasında 0,9 milyar dolar artışla 230,4 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar azalarak 5,2 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 125,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 39,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre hafif geriledi, brüt döviz rezervleri 85,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar artarak 21,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 28,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 22 Ekim ile biten haftada hisse senetlerinde 103 milyon dolarlık, DİBS’te 48 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

5 KASIM 2021, CUMA

EKİM AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ

ABD’de işsizlik oranı Eylül ayında önceki aya göre 0,4 yüzde puan azalışla %4,8 seviyesine geriledi. Pandemi öncesinde işsizlik oranı %3,5 seviyesinde bulunuyordu. Temmuz ayında 1 milyonun üzerinde olan aylık istihdam artışı ise Eylül ayında son 9 ayın en düşüğü olan 194 bine geriledi. Ortalama saatlik kazançlar ise yıllık %4,58’lük artış ile son 7 ayın en yükseğini gördü. ABD’de ortalama saatlik kazançlar 2010 yılından pandemiye kadarki süreçte yıllar itibariyle aylık ortalama %0,14-%0,28 aralığında artış kaydederken, Ocak-Eylül 2021 döneminde nitelikli işgücü ihtiyacından dolayı aylık otalama %0,35 seviyesine yükseldi (grafikte sarı çizgi). Mevcut durumda ABD’de ekonomik aktivite güçlü yapısını korurken arz kısıtlarından dolayı enflasyonist baskılar artıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI NAKİT BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Hazine nakit bütçe verilerine göre Eylül ayında gelirler aylık %37 düşüşle 111,0 milyar TL, giderler %30 artışla 144,2 milyar TL olurken, Ağustos ayında 64,3 milyar TL fazla veren nakit bütçe dengesi Eylül ayında 32,9 milyar TL açık kaydetmişti.  Aşağıdaki grafik aylık nakit bütçe dengesi (sarı çubuklar) ve Hazine’nin ilgili aydaki net borçlanma miktarını (mavi çubuklar) göstermektedir. 2021 yılı Ocak-Eylül döneminde toplam nakit bütçe açığı 75,0 milyar TL oldu, Hazine aynı dönemde nette 114,9 milyar TL’lik net borçlanma gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

GRAFİĞİN SÖYLEDİĞİ: “Öncelik Türk lirasına kalıcı güvenin sağlanması”

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre, finans dışı kesimin döviz varlıkları Eylül 2020’de önceki aya göre 1,5 milyar dolar artışla 130,8 milyar dolara yükselirken, döviz yükümlülükleri 1,6 milyar dolar azalışla 293,1 milyar dolara geriledi. Özetle, finans dışı kesimin (reel sektörün) döviz varlıkları önceki aya göre arttı, döviz borçları ise azaldı.

Reel sektörün döviz varlıklarının %71’ini mevduatlar oluşturuyor…

Reel sektörün Eylül ayı itibariyle döviz varlıkları; yurt içi döviz mevduatları (76,1 milyar dolar), yurt dışı bankalardaki döviz mevduatları (16,9 milyar dolar), döviz cinsi devlet tahvilleri (1,9 milyar dolar), ihracat alacakları (15,6 milyar dolar) ve yurt dışına doğrudan sermaye yatırımlarından (20,4 milyar dolar) oluşmaktadır. Demek ki reel sektörün döviz varlıklarının en büyük payını %71 ile döviz mevduatları oluşturuyor.

Reel sektörün döviz yükümlülüklerinin %83’ünü krediler oluşturuyor…

Eylül ayında reel sektörün döviz yükümlülüklerinin 241,9 milyar doları yurt içi (144,3 milyar dolar) ve yurt dışından sağlanan nakdi kredilerden (97,6 milyar dolar), 51,2 milyar doları ise ithalat borçlarından oluşuyor.

Reel sektör bir yandan döviz varlıkları edinimine devam ederken, öte yandan borçlanarak ekonomik faaliyetlerini sürdürebilmektedir.

Reel sektörün döviz pozisyonu ile GSYH büyümesi arasında bir ilişki var mı?

Aşağıdaki grafik, reel sektörün döviz pozisyonu ile Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) arasındaki karşılıklı etkileşimleri göstermektedir. GSYH verilerinin üçer aylık dönemler için yayınlanması sebebiyle grafikte reel sektör döviz pozisyonu verilerinin üç aylık ortalama değerleri dikkate alınmıştır.

Grafikte gri çubuklar reel sektör döviz yükümlülüklerini, sarı çubuklar döviz varlıklarını, kırmızı çizgi sanayi sektörünün önceki çeyreğe göre değişimini, mavi çizgi ise hizmet sektörünün önceki çeyreğe göre değişimini göstermektedir.

2008 yılında patlak veren küresel finansal krizin üstesinden gelebilmek için reel sektör 2009 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren tarihi düşük faiz oranlarından yararlanmak amacıyla döviz cinsinden borçlanmayı artırmış, 2018 yılı üçüncü çeyreğine kadar döviz cinsinden borçlanma artarak sürmüştür. Söz konusu dönemde hem sanayi hem de hizmet üretiminin genel olarak önceki döneme göre artışlarını sürdüklerini görüyoruz. 2018 yılı önemli bir yıl zira Trump başkanlığındaki ABD yönetiminin ticaret savaşını başlatması, en büyük ticaret ortağımız olan Avrupa Birliği ekonomisindeki yavaşlamanın derinleşmesi ve Eylül ayında Türkiye’de yaşanan kur krizi bu döneme denk gelmektedir.

Nitekim 2018 yılı üçüncü çeyreğinde reel sektör yurt dışı yükümlülüklerini azaltma yoluna giderken, döviz varlıklarını da artırmaya devam etmişlerdir. Kovid-19’un pandemi ilan edildiği 2020 Mart ayına kadarki dönemde hem sanayi hem de hizmet üretimi çeyrek bazda sınırlı da olsa büyümesini sürdürebilmiştir.

2020 yılı ikinci çeyreğinde GSYH’de yaşanan sert daralmanın ardından reel sektör üçüncü çeyrekte tekrar döviz cinsi borçlanmasını artırırken hem sanayi hem de mal üretiminde önceki çeyreğe göre sert bir düzeltme kaydedilmiştir. Ancak 2020 yılı üçüncü çeyreğinde güven algısındaki bozulmanın artarak devam etmesiyle birlikte reel sektörün döviz varlıkları Haziran ayı sonundaki 123,3 milyar dolardan Eylül 2020 sonunda tarihi rekorla 130,8 milyar dolara kadar yükselmiştir.

Ekonomide sürdürülebilir büyüme için doğrudan yatırımlar cazip kılınmalı…

9 Kasım ile birlikte oluşturulan yeni ekonomi yönetimi Türk lirasına güveni yeniden kazanmak adına hemen harekete geçti: Politika faizinde sert artırımla birlikte para politikası sadeleştirilmeye başlandı. Kamuoyunun bilgilendirilmesi şeffaflık adımı ile öne çıkarken Türkiye Hazinesi uzun bir aradan sonra yurt dışından tahvil yoluyla 10 yıllık borçlanabilmeyi başardı.

Yeni ekonomi yönetiminin önünde zorlu bir süreç var ancak süreci kolaylaştıracak en önemli etken Türk lirasına güvenin kalıcı olarak sağlanması:

. Tedarik zincirindeki aksamalar, hammadde kıtlığı ve Türk lirasında devam eden değer kayıpları girdi maliyetlerini artırıyor. Türk lirasına güven, enflasyon üzerindeki baskıyı azaltacaktır.

. Reel sektörün yatırımlarını dolayısıyla da istihdamı artırabilmesi için yatırım yapmaya elverişli şartların oluşturulması gerekiyor. Kovid-19 sebebiyle adapte olmaya çalıştığımız yeni normalde Türkiye yüksek katma değerli ürün geliştirmek adına somut adımlar ortaya koymalı. Türk lirasına güven kazandıracak hamlelere ek olarak avantajlı coğrafik konumu doğrudan yatırımları çekebilmek adına önemli.

. ABD’de Biden yönetiminin Avrupa ile ticari ilişkilerini kuvvetlendirme hedefi dikkate alındığında Türkiye’nin en büyük ticaret ortağımız olan Avrupa Birliği ile işbirliğinin sağlamlaştırılması ticaret hacmimiz açısından olumlu bir gelişme olacaktır. Türk lirasına güveni sağlayacak böyle bir gelişmenin elbette Türkiye sermaye piyasalarının derinleşmesinde de katkısı olacaktır.

Dr. Fulya Gürbüz