Temmuz ayında Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) önceki aya göre 8,1 puan artışla 100,7, Hizmet Sektörü Güven Endeksi 11,2 puan artışla 66,7, Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi 8,2 puan artışla 94,6 ve İnşaat Sektörü Güven Endeksi 9,0 puan artışla 87 seviyelerine yükseldi.
RKGE’nin 100 seviyesini aşması reel kesim temsilcilerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin arttığına işaret ediyor. Sektörel güven endekslerinin ise 100’den küçük değerlerini koruması sektörlerdeki kötümserliğin sürdüğünü gösteriyor.
Endekslerdeki gelişmeleri alt endekslerdeki gelişmelerle anlamaya çalışalım:
. RKGE’de yurt içi siparişlerin ağırlıklı olarak önceki aya göre aynı kaldığını dikkate aldığımızda üretim, istihdam ve ihracat siparişlerindeki beklentilerin 100 seviyesinin üzerinde olmasını özellikle Euro Bölgesi’nde imalat sektörü PMI endeksinin Temmuz ayında büyüme bölgesinde yer almasının bir sonucu olarak görüyorum. Yani reel sektörde iyimserlikteki artışın en büyük sebebi Euro Bölgesinden gelen ihracat siparişlerindeki artış. Söz konusu gelişme özellikle ihracat olmak üzere dış ticaret verilerinin Temmuz ayında da iyileşmeye devam edeceğini gösteriyor.
. Yurt içi siparişlerde ise iyileşme işaretlerinin zayıf kalmaya devam etmesi gelirler genel seviyesindeki düşüşü ve istihdamdaki azalışı destekleyen bir gelişme.
. Üretim beklentilerindeki iyileşmenin bir sonucu olarak girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki artış eğilimi ise enflasyonist baskıların artıyor olduğunu gösteriyor. Enflasyondaki artış, faizler üzerindeki baskıyı artıran bir gelişmedir.
. Türkiye’de sanayi üretimi ile perakende ticaret paralel hareket etmektedir. Dolayısıyla RKGE’de üretim alt endeksindeki artış Perakende Ticaret Güven Endeksindeki artışı da destekliyor. Ancak Hizmet Sektörü Güven Endeksindeki kötümserliğin zayıflamasına rağmen halen 66,7 seviyesinde kalması Türkiye’deki ekonomik aktivitenin genele yayılamadığını, istihdamın artışına yönelik rasyonel tedbirlere ihtiyaç olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle İnşaat Sektörü Güven Endeksinin, Hizmet Sektörü Güven Endeksine göre daha hızlı yükselmesi düşük kredi faizlerinin ve Kanal İstanbul ile ilgili gelişmelerin bir sonucu olduğunu düşünüyorum.
Dr. Fulya Gürbüz
Dr. Fulya Gürbüz 